Минатата година, француското знаме за последен пат беше спуштено во воениот камп Била Загре во Буркина Фасо, со што беше означен крајот на 13-годишното присуство на француските вооружени сили во таа западноафриканска земја.
Повлекувањето на Франција од Буркина Фасо дојде во време кога руската тробојка се гледаше многу почесто од француската тробојка во главниот град на Буркина Фасо, Уагадугу, означувајќи го брзото и зачудувачко губење на влијанието на поранешната колонијална сила.
Околу 400 француски војници се распоредени во Буркина Фасо од 2010 година, како дел од наводните напори на Париз да го спречи ширењето на терористичките групи во поширокиот регион Сахел.
Во јануари минатата година, Французите добија еден месец да ја напуштат земјата - одлука што следеше по периодот на растечка нестабилност во земјата, вклучително и два државни удари во 2022 година.
Повлекувањето од Буркина Фасо беше трето назадување за францускиот претседател Емануел Макрон, кој вети „нов пристап кон Африка“ кога дојде на власт во 2017 година, пристап заснован на наводно „партнерство на еднаквите“.
Но, се чини дека бројни групи во Африка не беа подготвени да го прифатат тоа, згора на тоа, тие го сфатија неговиот повик за поголема соработка како обид на Париз дополнително да ја зајакне експлоатацијата на африканските ресурси и избувна регионален бунт.
Во тие месеци Франција мораше да ги напушти и Мали и Централноафриканската Република, што предизвика стравувања во Париз дека се случува домино ефект. Стравот беше оправдан - до крајот на 2023 година Франција беше исфрлена и од Нигер.
Уште не е готово. Околу 6.700 француски војници (според официјалните податоци) се уште се на територијата на Африка, вклучително и во Чад, Сенегал, Брегот на Слоновата Коска и Габон.
На крајот на минатата година во Чад, опозицијата рече дека сака француската армија да ја напушти нивната земја. Лидер на опозицијата беше 49-годишниот Јаја Дило Џеру, кој најави дека планира да се кандидира на претседателските избори.
Хронологијата одеше вака - на 28 февруари годинава беше објавено дека претседателските избори во Чад ќе се одржат на 6 мај. Следниот ден, 29 февруари, Џеру даде интервју за АФП велејќи дека армијата сакала физички да го елиминира бидејќи се плашела од неговата кандидатура.
„Посакуваната цел е да ме спречат, физички да ме елиминираат... да ме исплашат за да не излезам на гласање“, изјави тој за<a href="https://www.voanews.com/a/chad-s-opposition-civil-society-ask-french-troops-to-leave/7380337.html"> АФП</a> наутро.
Истиот ден, во попладневните часови, војската го <a href="https://www.france24.com/en/africa/20240229-chad-opposition-leader-killed-in-army-attack-on-party-headquarters">уби</a> Јаја Дило Џеру. Тие тврдат дека „дал отпор при апсењето“. Опозицијата е убедена дека се работи за многу јасен атентат.
На крајот Деби Итно победи на изборите, а Франција барем засега можеше да здивне. Уште повеќе, францускиот претседател Емануел Макрон, помалку од 10 дена по убиството на Џеру, самоуверено рече дека верува оти француската армија „<a href="https://www.thedefensepost.com/2024/03/08/french-troops-stay-chad/">ќе остане во Чад“.</a>
Сето тоа се многу матни и опасни игри кои, во овие години на војна во Источна Европа, одат доста „под радар“.
Меѓутоа, прашање е само кога во Чад ќе се создаде критична маса која ќе бара заминување на француските сили. Во меѓувреме, тоа веќе се случува во Сенегал, кој долги години е лојален сојузник на Париз. Имаше политички пресврт, овој пат на демократски избори, а не воен удар. Новата влада пристигна и сака да ги затвори француските воени бази.
Она што е исто така повеќе од очигледно е дека сите африкански земји кои ги нарушуваат безбедносните односи со Париз многу брзо се свртуваат кон Москва. На многу места Русија буквално ја „заменува“ Франција и станува нов безбедносен и економски сојузник на западноафриканските земји.
Јасно, од француска перспектива, станува збор за обемна руска операција која успеа да ги протера.
Руската инволвираност секако постои, но Париз можеби претерува кога сè им припишува и ништо на себе.
Факт е дека меѓу народите во Западна Африка постои голем непријателство кон Франција. Тоа, се разбира, не е чудно. Франција е поранешен колонизатор на Западна Африка, нивните сили учествуваа овде во страшни масакри на локалното население.
Понатаму, иако овие земји се ослободија од колонијалното владеење во втората половина на минатиот век, Париз го задржа своето влијание преку искористување на богатите природни ресурси на овие земји преку лојални владејачки елити. Многумина ќе речат дека се работи за неоколонијализам.
Соработката со Русија (и Кина) од страна на пучистичките власти не е изненадувачка, бидејќи тие се свесни дека мора да се обратат кон некоја сила или сили ако сакаат да се заштитат од француската одмазда.
Денес, бунтовничките сили можат да се зачуваат ако се обратат кон Кина и Русија за заштита, особено Русија, која е подготвена да го искористи овој момент. Претходно не можеа. Франција со сила ги отстрани неподобните власти (сетете се како <a href="https://www.voanews.com/a/fresh-clashes-erupt-in-ivory-coast-after-un-french-attacks-119588724/137817.html">Лоран Гбагбо</a> заврши на Брегот на Слоновата Коска).
Како што споменавме, африканските операции во голема мера одат под радар бидејќи целиот медиумски фокус е на војната во Украина, но и на израелскиот напад на Појасот Газа, но сето ова време, а особено последните две години, имаше голема борба за влијание во голем број африкански земји. На листата се Ангола, ДР Конго, соседна Република Конго, Габон, Мавританија, Судан...
Пред една година, водечката руска операција за влијание во Африка ја водеше приватната армија Вагнер, а паралелно додека нивните сили учествуваа во некои од најголемите битки во Украина (битката за Бахмут).
Но, „љубовта“ меѓу Кремљ и Вагнер целосно се распадна кога водачот на Вагнер, Евгениј Пригожин, подигна бунт во рускиот град Ростов на Дон и се закани дека ќе маршира кон Москва доколку не биде сменето руското воено раководство.
Иронично, главната личност против која беснееше Пригожин, министерот за одбрана Сергеј Шојгу, неодамна беше разрешен, но самиот Пригожин не доживеа да го види тоа, бидејќи загина во несреќа на приватен авион (заедно со другите водачи на Вагнер) на 23 август 2023 година. Малкумина веруваат дека за „случаен“ пад, но за намерна елиминација во режија на Кремљ.
Но, иако Вагнер веќе не е фактор, Русија продолжи со интензивната соработка со африканските земји кои се побунија против Франција, а сега руското влијание се засилува, а пристигнува и руско оружје.
Конкретно за Емануел Макрон тоа се големи удари и порази и веројатно верува дека овие порази во Африка директно му ги нанел самиот руски претседател Владимир Путин.
Како што рековме, ова е веројатно погрешно гледање на целата ситуација, бидејќи непријателството кон Франција од страна на локалните жители одигра клучна улога, но тоа е нешто што Париз едноставно не може да си го признае, бидејќи тогаш тоа би повлекло бројни етички и морални прашања за нивните постколонијални односи со земјите од Западна Африка и Сахел.
Сега, се чини, Макрон сака одмазда, директно против Русија и Путин, а сака да ја добие во Украина.
Според неговото разбирање, Русија ја протера Франција од Африка, а сега тој сака да се одмазди со протерување на Русија од Украина.
Колку далеку е тој подготвен да оди во ова? Кој знае, но факт е дека тој е првиот од западните сојузници на Украина кој предложи испраќање странски трупи во Украина оваа година.
Сега, сепак, тој жестоко се залага за одобрување напад врз Русија со западно оружје испратено во Украина.
Згора на тоа, оваа недела украинскиот врховен генерал Александар Сирски изјави дека се потпишани документи за пристигнувањето на француски „инструктори“ на територијата на Украина. Тоа значи дека француските војници ќе почнат да пристигнуваат наскоро, а тие всушност веќе се таму.
Ова е важен фактор што треба да се земе предвид. Дали Макрон, поради повредената геополитичка суета, е подготвен за радикални потези во Украина кои можат да ја загрозат цела Европа (и пошироко)? Неговите изјави можат да бидат многу драматични, но останува да видиме дали ќе има потези.
Ситуацијата е тесно поврзана од Африка до Источна Европа, тензиите се протегаат на толкава дистанца и овој конфликт сè повеќе добива глобални контури.
<b><i>(Vecer.mk<a href="https://www.advance.hr/tekst/povrijedena-geopoliticka-tastina-i-radikalne-odluke-rusija-je-potjerala-francusku-iz-afrike-a-sad-francuska-zeli-rusiju-iz-ukrajine/"> VIA)</a></i></b>
<a href="http://vecer.mk">Фото: </a>Профи
