Русија, најголемиот светски извозник на пченица, значително ја намали извозната квота за почетокот на 2025 година. п
Новата извозна квота ќе се применува од 15 февруари следната година до 30 јуни, а дозволен е извоз на 10,6 милиони тони пченица, што е значително помалку во однос на вкупно 29 милиони зрна лани.
Сепак, прогнозите се дека во втората половина на идната година земјата би можела да извезе уште 25 милиони тони пченица, доколку се опорават зимските култури и жетвата биде на задоволително ниво, објави неодамна Сојузот на извозници и производители на житни култури.
Според објаснувањето, Русија се соочува со многу земјоделски предизвици и ова е одговорот на прашањето зошто се случува вакво драстично намалување.
Слабата жетва во 2024 година дала 83 милиони тони пченица, во споредба со 92,8 милиони во 2023 година, се вели во извештајот.
И покрај овој пад, извозот се искачи на рекордно ниво и ги исцрпи домашните залихи. Сега, кога инфлацијата достигна 8,5 проценти во октомври 2024 година, владата дава приоритет на локалните потреби.
Претходно беше објавено дека руските земјоделски производители се незадоволни од ниската цена на пченицата и високите трошоци, па многумина се принудени да се префрлат на попрофитабилни култури како грашок и сончоглед. Оваа промена може дополнително да ги заостри глобалните резерви на пченица во наредните години.
За глобалните пазари, сето ова претставува огромна неизвесност. Аналитичарите посочуваат дека големите увозници во првата половина од годинава, како Египет и Турција, ќе се борат за нови добавувачи.
Другите земји извознички би можеле да ја искористат можноста да го прошират својот пазарен удел.
Поради ова, цените на лебот во многу земји би можеле да пораснат. Додека Русија го ограничува извозот на пченица, светот мора да се прилагоди на новите реалности во трговијата со жито. Следните месеци ќе го откријат влијанието на оваа промена на политиката и на меѓународните пазари и на потрошувачите и нивните буџети, се наведува во извештајот.
Како што вели за „Политика“ аграрниот аналитичар Жарко Галетин, Србија е безбедна што се однесува до пченицата, имаме значителни количини и за домашни потреби и за извоз. Но, оваа одлука на Русија дефинитивно ќе го потресе светскиот пазар, иако оваа земја се уште има огромен извозен потенцијал меѓу 40 и 50 милиони тони.
Но, се чини дека бумерангот им се враќа, бидејќи во последните 10, 15 години од нето-увозниците станаа најголем светски извозник на жито.
„Тие ги диктираа цените на пченицата, се договорија со Египет, Кина. Цените за кои преговараа беа толку ниски што практично го направија бесмислен извозот на другите големи играчи на пазарот, првенствено Украина и САД“, вели Галетин.
“Сега она што се случи е што извезуваа премногу и мора да се грижат за безбедноста на храната, па прибегнуваат кон царински и нецарински мерки. Сè на сè, тие водат сопствен биланс. Сето ова може да доведе до нарушување“, посочува Галетин и додава дека моменталната состојба на светскиот пазар е стабилна, но кога најголемиот светски извозник ќе се повлече со такви количини, тоа секако ќе има последици.
Како што забележува тој, светскиот пазар станал имун на разни нарушувања по силата на околностите. Но, додава, кога во еден период некаде во иднина ќе се повлечат милиони тони од оптек, неминовни се поскапувањата. Како што вели, цените на житото веќе полека растат.
„Нешто дефинитивно се случува. Дел од тоа е сезонско влијание, но и руските одлуки не се без значење“, истакнува Жарко Галетин.
