<span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">Никотинот
</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">долго време беше на лош глас</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">,
што </span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:
"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">и не чуди</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">,
бидејќи е составен дел на цигарите, кои генерално се штетни. Но, никотинот</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK"> </span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">како молекула сам по себе,
не претставува никаков значаен здравствен ризик за луѓето</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">, гласат </span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:
12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">зборовите на
клиничкиот психолог и истражувач</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">,</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">
Карл Фагерстром од Шведска.</span>
<span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">Фагерстром,
како долгогодишен истражувач на тутунот и никотинот и автор на книгите Tobacco
Smoking and Nicotine Depadence и Smoking Depadence, смета дека шведското
искуство во користењето на алтернативни никотински производи за намалување на
стапката на пушење покажало парадокс</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">,</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">
што ги отвора очите: и покрај сличните нивоа на употреба на никотин </span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">како во</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:
12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif"> остатокот </span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">на</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif"> Европа, Шведска </span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">бележи</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif"> значително помалку
здравствени проблеми поврзани со тутунот. И тоа не е случајно</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">ст</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">.</span>
<span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">Во
извештајот „<a href="https://smokefreesweden.org/Executive%20Summary%20No%20Smoke%20Less%20Harm.pdf">Без
чад, помалку штета</a>“ што го напиша со почитувани меѓународни здравствени
експерти, </span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;
font-family:"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">Фагерстром </span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">се
обиде да ги истакне податоците и научните докази кои покажуваат дека е важен
начинот на консумирање, а не сам</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">ото</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">
кон</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:
"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">сумирање</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">
на никотин</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;
font-family:"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">от</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">.</span>
<span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">Со
други зборови, може да се каже дека додека пушењето предизвикува голем број
здравствени проблеми, користењето алтернативи без чад го нема истиот ефект. Во
Шведска избрале помалку ризичен начин на консумирање никотин, што дове</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">де </span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">до значително подобри
здравствени резултати.</span>
<span lang="MK" style="font-size:
12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:
MK">На тој начин</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">, во споредба со европскиот
просек, Шведска има 38 отсто помалку смртни случаи поврзани со тутун</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">от</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif"> и 41 отсто </span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">помала зачестеност на</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">
рак</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:
"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">от </span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">на
белите дробови.</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:
115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK"> </span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">Во
исто време, приближно 1 од 4 луѓе во Шведска консумира</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">ат</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif"> никотин, што е приближно
исто како и во БиХ, што значи дека Швеѓаните не го избегнува</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">ат</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif"> никотинот, туку едноставно
прифатиле побезбедни форми на внесување никотин.</span>
<span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">Историски
гледано</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;
font-family:"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">, ставот на јавното
здравство е</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:
115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif"> јас</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">ен</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif"> - никотинот е непријател.
Сепак, иако </span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;
font-family:"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">во Шведска </span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">колич</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">еството</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:
12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif"> на употреба </span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">е подеднакво</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">, </span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">не е и начинот</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">,
бидејќи се в</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;
font-family:"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">несува</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">
преку никотински ќесички и други алтернативи без чад, а не со </span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">согорување на</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">
тутун</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:
"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">от</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">,
пишува Фагерстром.</span>
<span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">Како
</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">им успеало тоа на Швеѓаните</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">?
Решението б</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;
font-family:"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">ило</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">
во поинаква перспектива во однос на никотинот. Со едукација на јавноста од една
страна и носење</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;
font-family:"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">то</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">
соодветни прописи со кои се регулира употребата на никотин, од друга страна,
може да се ублажат здравствените ризици без потреба од целосна забрана.</span>
<span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">Фагерстром
го споредува никотинот со кофеинот. Како и кофеинот, никотинот за многумина е
постојан придружник, за некои </span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">е </span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">порок,
а за други утеха. Тој верува дека овој пристап покажува дека фокусот треба да
биде на тоа како се користи никотинот. Доколку не се направи јасна разлика и </span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">не </span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">се </span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">пружат</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif"> јасни информации, постои
ризик да им се наштети на луѓето на кои им е потребна помош, односно </span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">на </span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">пушачите кои сакаат да се
откажат од пушењето.</span>
<span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">Во
поопширната верзија на извештајот „<a href="https://smokefreesweden.org/No%20Smoke%20Less%20Harm.pdf">Без чад, помала
штета</a>“, Фагерстром го повикува светот да ја преиспита војната против
никотинот и повикува на глобална промена на стратегиите за намалување на штети,
</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">кои би</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif"> мож</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">еле</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif"> да спас</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">ат</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif"> милиони животи.</span>
<span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">„Тоа
е повик до креаторите на политиките, здравствените работници и општеството </span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;
mso-ansi-language:MK">во</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif"> целина да престанат да го
демонизираат никотинот и да го препознаат вистинскиот непријател - чадот, а не
супстанцата. Шведска е доказ за тоа што е можно кога ќе се направи разлика
помеѓу зависноста и болеста. Време е глобалната заедница да ги следи доказите
од Шведска и да ги </span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:
115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">употреби</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif">
како </span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:
"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">нацрт</span><span lang="BS-LATN-BA" style="font-size:12.0pt;line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif"> за
поздрав свет“, заклучува Фагерстром</span><span lang="MK" style="font-size:12.0pt;
line-height:115%;font-family:"Segoe UI",sans-serif;mso-ansi-language:MK">.</span>