Карл фон Клаузевиц бил пруски генерал и воен теоретичар, најпознат по неговото дело „За војната“ (германски: Vom Kriege), објавено во 1832 година, кое се смета за еден од најважните текстови во воената теорија.
Неговите размислувања за природата на војната, особено концептот за „центар на гравитација“ како центар на моќ и клучна точка во конфликтите, и денес имаат големо влијание врз воената стратегија.
Клаузевиц ја истакнува комплексноста и непредвидливоста на војната и поврзаноста на воената стратегија со политичките цели, со познатата изрека дека војната е „продолжување на политиката со други средства“.
Неговиот концепт на „центар на гравитација“ е клучен во речиси секоја војна, а особено во онаа што моментално се води во Украина.
Центарот на гравитација во војната е „центарот на сета моќ и движење, од кој зависи сè. Тоа е точката кон која треба да се насочат сите свои сили“, пишува Клаузевиц.
Накратко - политичките и воените лидери не треба немудро да ги трошат своите воени сили, испраќајќи ги во залудни мисии надвор од одлучувачката област на конфликт.
За жал на Украина, се чини дека претседателот Володимир Зеленски и врховниот командант на украинските вооружени сили не ја прочитале „За војна“ или ја заборавиле оваа клучна мисла.
Украинската операција во Курск се претвори во залудна мисија - глорифицирано коњаница или средновековно шеваше, кое ги пренасочи украинските сили од центарот на гравитација на војната против Русија.
Наместо да се повлечат руските сили од клучните боишта во Доњецк, упадот ги распрска украинските сили, дозволувајќи и на руската војска да се фокусира на сегашниот центар на конфликт (центар на гравитација!) и да го забрза напредокот кон стратешки клучниот град Покровск.
Првично замислена како тактички маневар за одвлекување на руските сили од поважни боишта, операцијата Курск сега се чини дека е стратешка грешка што може да има сериозни последици за пошироката воена стратегија на Украина.
Украинското раководство веројатно очекуваше дека со нападот на руска територија ќе се постигнат неколку цели: повлекување на руските сили од клучните боишта во Доњецк; создавање психолошки ефект преку демонстрирање на способноста на Украина да ја нападне руската почва; и прекинување на руските линии за снабдување.
Овие цели не беа постигнати. И покрај упадот, руските сили значително не ги оддалечија своите напори од Доњецк. Наместо тоа, рускиот напредок кон Покровск - град со голема стратешка вредност - само забрза.
Покровск е клучен логистички и транспортен центар во регионот Доњецк, лоциран на раскрсницата на важни патни и железнички мрежи од витално значење за снабдување и зајакнување на украинските позиции долж источниот фронт. Ако руските сили го заземат Покровск, тие ефикасно ќе ги пресечат овие клучни линии за снабдување, изолирајќи ги украинските единици кои бранат други важни области во Доњецк.
Загубата на Покровск може да има домино ефект, што ќе доведе до поширок колапс на украинската одбрана во регионот на Доњецк.
Украинските трупи во овие области се во голема мера зависни од маршрутите за снабдување кои минуваат низ Покровск за муниција, засилување и логистичка поддршка. Секое нарушување на тие линии за снабдување може сериозно да ја загрози нивната способност да се држат против рускиот напредок, потенцијално дозволувајќи и на Русија да оствари дополнителни придобивки во источна Украина и значително да го смени текот на конфликтот.
Од воена гледна точка, инвазијата на Курск не донесе значителни придобивки за Украина.
Наместо да ја принуди Русија да ги пренасочи значајните сили од главните напори во Доњецк, тоа доведе до пренасочување на некои од најдобрите украински трупи и напредна опрема од најважните линии на фронтот.
Ова прераспоредување не само што ја ослабе одбранбената позиција на Украина во регионот на Доњецк, туку и го влоши постоечкиот недостиг на работна сила, што им отежнува уште повеќе на украинските сили да ги задржат клучните одбранбени позиции.
Згора на тоа, украинскиот упад не постигна значајни територијални придобивки. Операцијата беше главно ограничена на серија престрелки и локализирани конфликти кои не го променија балансот на силите на теренот.
Во долготрајна војна на трошење, таквите операции носат значителни ризици. Секој војник, тенк и артилериско парче е витален ресурс, а одлуката да се користат тие ресурси во операција со ограничена стратешка вредност може да биде многу скапа за Украина на долг рок.
За Украина, операцијата во Курск претставува пропуштена можност за консолидирање на одбранбените позиции на исток.
За Русија, сепак, упадот во Курск може да се смета за стратешка победа, не поради директното воено учество во Курск, туку поради пренасочувањето на украинските ресурси од поважни боишта. Со задржување на фокусот на Доњецк, руските сили беа во можност да ја засилат својата предност, потенцијално отворајќи нови можности за искористување на украинските слабости долж источниот фронт.
Иако смелите маневри и психолошки операции можеби имаат свое место, примарна цел за двете страни останува контролата на стратешки важна територија.
Затоа, ако Украина не сака да доживее домино ефект и тежок дефект, треба да ги преиспита своите стратешки приоритети, фокусирајќи се на одбраната на клучните позиции во регионот на Доњецк, особено околу Покровск, каде што може да се одлучува за исходот од конфликтот.
Накратко - Украина не може да си дозволи прекумерно да ги растера своите сили во операции кои не носат опипливи придобивки.
Зошто Украина го направи тоа?
Не би било чудно доколку самата инвазија ја планира некој од редовите на политиката, а не војската.
Политичката елита во Киев сакаше да има нешто „сензационално“ со кое би можеле да се пофалат пред своите партнери на Запад и дека би можеле да го искористат за да извршат притисок врз Западот да им испрати дополнително оружје.
Јасно е дека ова е исто легитимно размислување во таква сложена војна каде Украина е речиси целосно зависна од сојузниците за опстанок. Во одредени моменти, тие мораат да се вклучат дури и во такви залудни мисии за да не ги смират западните политичари кои брзо стануваат скептични за натамошното масовно вооружување и финансирање на Украина, секогаш кога Русија ќе почне да прави сериозен напредок.
Како и да е, без разлика на тој деликатен баланс меѓу военото и политичкото, инвазијата на Курск нема да заврши добро за Украина, а ако нивните партнери „чујат“ дека се работи за бесмислена операција насочена кон извлекување дополнителна поддршка, тоа заладување не може да не се види во јавноста.
Тоа би можело да стане уште поизразено.
Всушност, западните сојузници би можеле да помислат дека Украина ги залажува, нудејќи им лажен оптимизам дека „војната може да се пресели на територијата на Русија“, а во тој случај уште побрзо ќе ја изгубат поддршката.
Војната веќе нанесе голема штета на украинските сили, а ризиците од претерано растегнување стануваат сè поочигледни.
Само со зајакнување на клучните позиции и обезбедување дека секој чекор е внимателно разгледан и наменски, Украина може подобро да го издржи рускиот напредок и да го заштити својот територијален интегритет. Префрлањето на најдобрите сили на небитниот Курск секако не е тоа.
За Русија, континуираниот фокус на стратешките цели како Покровск одразува поширока стратегија насочена кон консолидирање на освоените територии во источна Украина. Заземањето на клучните логистички центри и транспортните мрежи значително ќе ја зајакне позицијата на Русија и потенцијално ќе го отвори патот за понатамошен напредок во териториите под контрола на Украина, можеби дури и да доведе до одлучувачки пробив.
Како што рековме на почетокот, гамбитот во Курск го нарушува принципот на Клаузевиц за задржување на фокусот на центарот на гравитација.
Иако можеби беше наменет како храбар тактички маневар, операцијата всушност ги пренасочи клучните ресурси од поважните боишта.
Под услов Киев тврдоглаво да се обиде да ја задржи контролата во Курск, Русија сега има многу добри шанси да постигне многу поголем напредок од овие постепено напредоци што ги забележува од ден на ден.
<b><i>(<a href="https://vecer.mk/">Vecer.mk</a> <a href="https://www.advance.hr/tekst/uzaludne-misije-i-umijece-ratovanja-koncept-glavnog-ratnog-tezista-osmislio-je-slavni-pruski-general-jos-u-19-stoljecu-kijev-se-toga-nije-drzao-i-rusija-sad-ima-priliku-za-proboj-koji-se-pretvara-u-domino-efekt/">VIA)</a></i></b>
