Четири децении чекање за атентат - приказна за убиениот лидер на Хамас

Политичкиот лидер на Хамас Исмаил Ханије беше убиен во Техеран на 62-годишна возраст. Со неговиот атентат, силите зад убиството уште еднаш покажаа како можат да ги таргетираат своите непријатели дури и во Техеран.

Последиците ќе бидат значајни, но очигледно е дека сторителот е подготвен на тоа или дури ги гледа како нешто пожелно со цел дополнително да го засили конфликтот.

Ханије беше убиен рано во средата заедно со неговиот телохранител во напад на куќата каде што престојувал. Тој беше убиен речиси 10 месеци по почетокот на војната во Газа. Тој беше во Техеран за да присуствува на инаугурацијата на новиот претседател на Иран, Масуд Пезешкијан, во вторник.

Ханије беше истакнат водач во палестинското движење и, како и неговите колеги, долго време беше на удар на Израел.

Ханије е роден во бегалскиот камп Шати на брегот на градот Газа. Неговите родители биле принудени да го напуштат родниот град Аскалан (сега познат како Ашкелон) кога Израел бил формиран во 1948 година.

Како млад, Ханије бил студентски активист на Исламскиот универзитет во градот Газа, каде студирал арапска литература. Додека бил на универзитет во 1983 година, тој се приклучил на Исламскиот студентски блок, организација која многумина ја сметаат за претходник на Хамас.

Кога во декември 1987 година избувна палестинскиот бунт против израелската окупација, познат како прва Интифада, Ханије беше меѓу младите кои учествуваа во протестите. Тоа беше и годината кога беше основан Хамас - со Ханије меѓу неговите помлади членови.

Израел го затворал најмалку три пати. По отслужувањето на најдолгата казна, три години, тој беше депортиран во Либан во 1992 година заедно со стотици други членови на Хамас, вклучувајќи ги и високите лидери Абдел-Азиз ал-Рантиси и Махмуд Захар, како и членовите на другите палестински групи на отпорот.

Али Ханије се вратил во Газа една година подоцна по потпишувањето на првиот договор од Осло и станал доверлив човек на шеикот Ахмад Јасин, духовниот водач и основач на Хамас. Откако Израел го ослободи Јасин од затвор во 1997 година, Ханије беше назначен за негов помошник.

Тој висок профил значеше дека Ханије стана цел. Дотогаш, Израел веќе воспостави шема на убивање палестински лидери низ годините.

Може да се каже дека Ханије, кој беше важна фигура во движењето на отпорот од самиот почеток, всушност го „чекаше“ овој атентат речиси четири децении, кој на крајот дојде по многуте што ги преживеа.

Ханије и Јасин преживеаја израелски обид за атентат во септември 2003 година - за влакно избегаа од зграда во градот Газа неколку секунди пред да биде погоден од израелски воздушен напад.

Меѓутоа, неколку месеци подоцна, Јасин беше убиен од израелските сили додека ја напушташе џамијата. Следниот месец, ал-Рантиси беше убиен во напад на израелски хеликоптер врз градот Газа.

„По 2003 година, Ханије стекна голема популарност меѓу луѓето на Хамас само поради неговиот став, неговата позиција и неговите медиумски настапи“, изјави за Ал Џезира Хасан Барари, аналитичар и професор на Универзитетот во Катар.

Статусот на Ханије во рамките на палестинското движење дополнително се зголеми во 2006 година кога Хамас се кандидираше за парламентарни избори во Палестина за прв пат од неговото основање. Во шокантен резултат, групата освои најмногу гласови, нанесувајќи му удар на Фатах и правејќи го Ханије премиер на Палестинската управа (ПА).

Тоа беше шок не само за Израел, туку и за главниот сојузник на Израел, САД.

Тогашниот њујоршки сенатор Хилари Клинтон во <a href="https://www.youtube.com/watch?v=UnjNQFnNIA8">објавените снимки </a>по палестинските избори рече:

„Мислам дека не требаше да ги туркаме изборите на палестинските територии. Мислам дека тоа беше голема грешка. И ако сакавме избори, тогаш требаше да имаме се погриживме да направиме нешто за да одредиме кој ќе победи“.

Толку од американското славење на демократијата - очигледно демократијата е само добра и пожелна се додека ги дава посакуваните резултати, инаку или се поништува или се прибегнува кон одредување на победникот. Ова е видено многу пати.

Незадоволни од централната улога на Хамас во палестинското владеење, западните влади ја прекинаа помошта за ПА, ставајќи го телото под силен финансиски притисок. Имено, САД и многу други западни влади го гледаат Хамас како терористичка организација.

Поради притисокот од Западот и зголемените тензии меѓу Хамас и Фатах, претседателот на ПА Махмуд Абас го разреши Ханије и ја распушти неговата влада. Ова резултираше со независна влада во Газа под водство на Хамас во 2007 година, на чело со Ханије.

Откако Хамас ја презеде власта, Израел во соработка со соседен Египет наметна 17-годишна опсада на Појасот Газа.

Назначен за шеф на политичката канцеларија на Хамас во 2017 година, заменувајќи го Калед Мешал, Ханије ја водеше дипломатијата на Хамас од повеќе локации, вклучително и Турција и катарскиот главен град Доха, служејќи како преговарач во разговорите за прекин на огнот или во преговорите со Иран, што е клучен сојузник на палестинското движење.

„Ханије беше политичка фигура и во тоа прагматична“, изјави за Ал Џезира палестинскиот политички аналитичар Нур Одех.

„Тој беше познат по одржувањето на многу позитивни односи со палестинските лидери од сите фракции“, истакна тој.

По нападот врз јужен Израел на 7 октомври, израелската влада јасно стави до знаење дека високите лидери на Хамас се на листата на удари. Многу од блиските роднини на Ханије оттогаш се убиени во Газа.

Во април, тројца негови синови беа убиени во израелски воздушен напад што го погоди нивното возило. Убиени се и неговите четири внуци - три девојчиња и едно момче. Ханије рече дека вкупно 60 негови роднини биле убиени во изминатите 10 месеци.

„Сите наши луѓе и сите семејства на жителите на Газа платија висока цена со крвта на своите деца, а јас сум само еден од нив“, рече тој во интервјуто.

Сега и тој е мртов, како и многу други лидери на Хамас од доцните 80-ти, но атентатите никогаш не успеаја да ја разбијат оваа група, па веројатно нема да биде ни сега.

Израел си постави за цел целосно да го елиминира Хамас, но по речиси 10 месеци масовно уништување низ Појасот Газа и речиси 40.000 мртви (главно цивили), не се чини дека Хамас е пред колапс, пред се поради фактот што Палестинскиот Хамас, освен што е организација, во исто време, идеја насочена околу отпорот кон израелските окупации и агресии, и како таква е многу тешко да се уништи.

Многумина ќе кажат, а можеби времето ќе покаже дека тоа е невозможна мисија.

Извори: <a target="_blank" href="https://www.cnn.com/2024/07/31/middleeast/ismail-haniyeh-death-hamas-profile-intl-hnk/index.html">CNN</a>|<a target="_blank" href="https://www.bbc.com/news/live/c4ng7g74xppt">BBC</a>|<a target="_blank" href="https://apnews.com/live/hamas-haniyeh-iran-israel-live-updates">apnews.com</a>|<a target="_blank" href="https://www.aljazeera.com/news/2024/7/31/life-of-defiance-ismail-haniyeh-hamas-political-boss-killed">al-Jazeera</a>