Граничен мост меѓу две средновековни тврдини во русо-јазичниот дел на Естонија може да стане почетна точка на Третата светска војна, пишува Politico.
Градот Нарва, лоциран долж границата меѓу Естонија и Русија, е во центарот на напорите да се спротивстави на, како што велат властите, речиси постојаните провокации од Москва - од заглавување на сателитската навигација, кражба на гранични бови, пропагандни пораки, дронови за надгледување и воздушни балони означени со симболот „Z“ на руските вооружени сили.
„Немаме намера да ја започнеме Третата светска војна, но сведоци сме на постојани обиди да не предизвикаат реакција која би имала далекусежни последици“, изјави Егерт Белитшев, генерален директор на естонската полиција и гранична стража.
Околу една четвртина од естонското население, кое брои 1,4 милиони луѓе, се етнички Руси. Повеќето од нив имаат естонско државјанство и се чувствуваат блиски со Естонија, но Кремљ е мајстор во искористувањето на етничките разлики за да ја оправда својата улога на „заштитник“ на руската дијаспора. Тој веќе користеше таква тактика во Грузија и Молдавија, а тоа беше и причина за инвазијата на Украина.
Се стравува дека Кремљ би можел да прибегне кон истата стратегија во источна Естонија, дом на голем број етнички Руси, а потоа да го испровоцира НАТО да реагира, ризикувајќи глобална војна. Отсуството на реакција на НАТО ќе го доведе во прашање членот 5 од договорот за заедничка одбрана.
<b>„Крајот на слободниот свет“</b>
Во 2022 година, непосредно по почетокот на војната во Украина, рускиот претседател Владимир Путин изјави дека Нарва историски и припаѓа на Русија.
Нарва, третиот по големина град во Естонија, е поблиску до Санкт Петербург отколку до главниот град Талин. Од околу 56.000 жители, 96 отсто зборуваат руски, а третина имаат руски пасош.
Егерт Белитшев, етнички Естонец и службеник за безбедност, го опиша градот како „крајот на слободниот свет“ и изрази загриженост дека сојузниците на НАТО не се доволно подготвени за можни настани во областа.
Околу 900 британски војници се распоредени во Естонија како дел од мултинационалните сили на НАТО во базата Тапа западно од Талин. Има и француски војници, а британската влада вети дека ќе има подготвена 4-та бригада за брзо распоредување. НАТО формираше борбени групи во повеќето свои источни членки, со планови да ги зајакне во Летонија и Литванија, но тој чекор не беше преземен во Естонија поради недостаток на британски оклопни бригади.
Доколку Русија нападне, силите во базата Тапа, заедно со 7.700 активни естонски војници (кои би се зголемиле на 43.000 во случај на војна), веројатно нема да имаат доволно огнена моќ да ја одбијат офанзивата.
<b>Гледајќи кон Русија</b>
За Талин, прашањето како да се справи со големиот сосед на исток е од витално значење. Естонија веќе издвојува 3,4 отсто од БДП за одбраната и планира да го зголеми тој износ на 3,7 отсто следната година, многу повеќе од повеќето големи земји на ЕУ.
Стравот е што ќе се случи по завршувањето на конфликтот во Украина и дали Русија ќе искористи некаков одмор за да ја нападне ранливата членка на НАТО.
Естонија спроведува проект вреден 157 милиони евра за зајакнување на заштитата на границите во Нарва. Планот вклучува изградба на „ѕид против дрон“ за блокирање на непријателските авиони, како и регрутирање на илјада резервисти за поддршка во случај на посериозни инциденти.
И покрај напорите, Нарва сè уште се соочува со големи предизвици поради нејзиниот етнички состав и историските врски со Русија. Директорката на локалниот музеј Марија Сморжевских-Смирнова се соочи со критики за изложбата која го прикажува уништувањето на Нарва за време на Втората светска војна од страна на советските сили, додека локалниот совет не беше задоволен од транспарентот на кој пишуваше: „Путин е воен злосторник“.
Во меѓувреме, Нарва останува симбол на тензијата меѓу Истокот и Западот, место каде историјата и политиката секојдневно ги обликуваат животите на нејзините жители.
