Ќе ви дојде молер или водоводџија дома и ќе ви земе 100-200 евра, платено “на рака“... Да поминете поефтино, зимава ќе купите дрва или се што треба зимница, и пак ќе платите “на рака“... и така, од рака на рака, годишно ќе платите барем 500 евра по семејство, а тие што ги примаат парите нема да платат данок. Тоа се најшестите видови на “сивата еконимија“, од која голем дел е трговијата со шверцувана стока и услугите како и работењето со плаќање за кеш, или работа “на црно“.
<b>Сива економија</b><span style="color: rgb(32, 33, 34); font-family: sans-serif;"> </span><span style="color: rgb(32, 33, 34); font-family: sans-serif;">претставува дел од економската активност која не е регистрирана во официјалниот платежен систем. Нема трага за услигите или стоките, ниту за парите кои се дадени, нити даноци од плаќањата. <b>А сите учесници во сивата економија, иако ги сокри<span style="color: rgb(32, 33, 34); font-family: sans-serif; font-size: 16px; font-style: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-caps: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; text-align: start; text-indent: 0px; text-transform: none; widows: 2; word-spacing: 0px; -webkit-text-stroke-width: 0px; white-space: normal; background-color: rgb(255, 255, 255); text-decoration-thickness: initial; text-decoration-style: initial; text-decoration-color: initial; float: none; display: inline !important;">л</span>е приходите и даноците, очекуваат државата да им испорача јавен сервис во сите области</b>.</span>
Сивата економија која е на ниво од 35 отсто од БДП, реализација на капиталните проекти од само 47 отсто, намалување на извозот за 5,5% во период од јануари до октомври, прегломазна јавна админинистрација која троши огромен дел од Буџетот, истакнаа од Стопанската комора на северозападсна Македонија (СКСЗМ).
Поради ваквата состојба, креаторите на економски политики конечно треба фокусот да го стават на структурни реформи кои ќе значат зголемување на продуктивноста и извозната конкурентност на земјата како најдобри излезни решенија и алтернативи за идниот економски развој на земјата.
Претседателот на СКСЗМ, Менди Ќура, бара итна интервенција од Владата за да се намали сивата економија, која е на ниво од 35 отсто од БДП, а според различни извори достигнува и до 39 отсто од БДП.
-<b>Во нашето „најдобро сценарио“, сивата економија годишно ја чини државата над 700 милиони евра, додека во „најлошото сценарио“ ја надминува вредноста од 1,7 милијарди евра, како потецијално загубени буџетски приходи</b> – објасни Ќура.
СКСЗМ на прес-конференција ги изнесе очекувањата за 2025 година, но испорача и барања до Владата. Меѓу приоритетите се раст на БДП над 4 отсто во следните четири години, рационализација на буџетските расходи и мерки за намалување на инфлацијата, целосна реализација на капиталните инвестиции и на Коридорот 8 и 10Д.
СКСЗМ се залага за преквалификација на вработените во јавната администрација, која како што вели Ќура е прегломазна и троши огромен дел од Буџетот, додека бизнис-заедницата која го полни има недостиг на работна сила.
-Бараме да се креира и спроведе стратегија за прераспределба на службениците од јавниот во приватниот сектор, со посебен модел на бонуси и отпремнина за да ги привлечеме административците да ги напуштат своите фотелји. Во тој случај товарот би се поделил меѓу компаниите и државата, сè со цел да се искреира солиден модел за оваа обемна операција – посочи Ќура.
Едно од барањата на СКСЗМ е зголемување на буџетот за капитални инвестиции на годишно ниво за 14 отсто и повеќе, да се ревидира и стави во функција новиот систем за увоз на работна сила од странство, да се изврши рационализација на буџетските расходи, и да се преземат соодветни макроекономски мерки за намалување на инфлацијата во соработка со стопанските комори.
Ќура се осврна и на позитивните достигнувања во 2024 година. Го истакна, како што напомена, рекордот на странскитe директни инвестиции кои достигнаа, рече, 838 милиони евра, формирањето на Министерството за енергетика кое е долгорочно барање на СКСЗМ, усвојувањето на Националната развојна стратегијa која е исто така долгогодишнo барање на Комората.
