Украина, која чека нов пакет воена помош од Западот и истовремено стравува од нова ескалација на руската агресија, сега е потресена од нова корупциска афера. Цела низа високи регионални и државни функционери денеска беа сменети или самите поднесоа оставки.
Прво, заменикот на кабинетот на претседателот, Кирило Тимошенко (33), задолжен за надзор на регионите и регионалните политики, потоа заменикот државен правобранител, Олексеј Симоненко и Вјачеслав Шаповалов, заменик-министерот за одбрана задолжен за снабдување на војниците со храна и опрема, поднесоа оставка.
“Му благодарам на претседателот на Украина Володимир Зеленски за довербата и можноста да правиме добри дела секој ден и секоја минута“, напиша на Телеграм Тимошенко, кој е вмешан во корупциски скандал со скапи службени автомобили.
Но, тоа очигледно беше само почеток на големата чистка.
Зеленски во синоќешната видеопорака најави дека оваа недела ќе изврши сериозна реконструкција на владата и промени во регионалните власти и безбедносните сили како дел од сузбивањето на корупцијата, со посебен акцент на енергетскиот сектор и воената логистика.
„Сакам да бидам јасен: нема да има враќање на она што беше во минатото, на начинот на кој живееја разни луѓе блиски до државните институции или оние кои цел живот ја бркаа фотелјата“, рече тој претходно вечерта во своето редовно видео обраќање.
Петмина разрешени, пет оставки, еден уапсен
Кабинетот на претседателот денеска објави дека веќе се разрешени петмина лидери на украинските региони: Валентин Режниченко од регионот Дњепропетровск, Олександр Старук од регионот Запорожје, Олексиј Кулеба од Киевската област, Дмитро Живицки од регионот Суми и Јаруслав Јанушевич од регионот Херсон.
И првото, но веројатно не и последното апсење како дел од оваа корупциска афера се случи во саботата. Националното биро за борба против корупцијата (НАБУ) го уапси заменик министерот за развој на заедници, територии и инфраструктура, Васил Лозински, под сомнение за проневера.
Подоцна денеска оставки најавија уште двајца заменици на истиот министер Вјачеслав Негода и Иван Лукерија, а разрешен е и заменик министерот за социјални работи Виталиј Мужиченко.
The Cabinet of Ministers dismissed Vasily Lozinsky from the post of Deputy Minister for the Development of Communities, Territories and Infrastructure. Earlier, Lozinsky was detained on suspicion of taking 400.000$ in bribes and corruption. pic.twitter.com/VvExC4ZeBm
— NOËL 🇪🇺 🇺🇦 (@NOELreports) January 22, 2023
Главниот советник на претседателот Михајло Подољак ова го окарактеризира како одговор на Зеленски на „клучното барање на јавноста“ правдата да важи за сите.
Друг советник на претседателот и поранешен министер за економија, Тимофиј Милованов, го опиша овој потег како „систематска промена на културата во борбата“ против корупцијата. Тој истакна дека претходно било многу тешко да се добие одобрение за апсење на актуелниот функционер и дека „владата веднаш го разрешила“ уапсениот Лозински.
Corruption in Ukraine. There are two emerging procurement scandals. Both show that corruption is episodic but the culture shift to fight it is systemic. This is my view as a former UA economy minister. 1/
— Tymofiy Mylovanov (@Mylovanov) January 22, 2023
И додека тој случај, според Милованов, во полиција го откриле колегите на Лозински, случајот со набавка на храна за војската го открил новинар кој дошол до спорниот договор.
„Владата, сепак, ги отфрла наводите на новинарите и имплицира дека информациите се невистинити. Јас лично го погледнав договорот и, под претпоставка дека она што го видов во печатот е точно, се чини дека некои цени се далеку над пазарните и други далеку подолу. Значи, тешко е да се каже“, вели Милованов.
„Техничка грешка“ или воено профитерство?
Новинарот на Би-Би-Си Џејмс Вотерхаус јавува дека меѓу другото, за корупција се сомничи и Министерството за одбрана поради исплата на напумпани цени на храната за војниците, што го оправдуваат како „техничка грешка“, а во Министерството за инфраструктура поради сомнежи дека Лозински зел поткуп за набавка на електрични генератори, што тој негира.
Одделот за антикорупција на украинската полиција тврди дека поткупот изнесувал 400 илјади долари.
President Zelensky is firing several officials after corruption claims, including:
– The Defence Ministry paying inflated prices for food supplies (technical error blamed)
– A minister taking a £300,000 bribe in connection to generator supplies (which he denies)
1/2
— James Waterhouse (@JamWaterhouse) January 24, 2023
„На министрите им е забрането да патуваат од неофицијални причини. Заменик-јавниот обвинител неодамна отиде во Шпанија на одмор, додека повеќето мажи не можат да ја напуштат (земјата). Додека Украина добива милијарди фунти помош, Киев треба да дејствува многу чисто. Штетно обвинувања во лошо време“, додаде репортерот на Би-Би-Си.
Постојат индиции дека оваа афера на крајот може да го чини министерот за одбрана Олексеј Резников, еден од најистакнатите украински функционери од почетокот на руската инвазија, неговата работа.
Неговото министерство ги отфрли обвинувањата како „намерна манипулација“, па дури и се закани дека ќе отвори истрага за „ширење на погрешни“ информации, кои „наштетуваат на интересите на одбраната во посебен период“, што секако не помага во довербата во владеењето на закон.
„Дури и ако овие обвинувања се неосновани, оставките ќе овозможат да се зачува довербата на општеството и меѓународните партнери“, додаваат, сепак, во истото соопштение.
Министерот за одбрана не го потпишал договорот, но може да одговара
Иако Резников лично не го потпишал договорот за хранење на армијата вреден 326 милиони евра, многумина во Украина веќе го повикуваат на одговорност, особено ако се земе предвид неговото тврдење дека нема толеранција за корупција.
„Од 24 февруари, службениците на сите нивоа преку официјални и неофицијални канали постојано се предупредуваат: фокусирајте се на војната, помогнете им на жртвите, скратете ја бирократијата и престанете да се занимавате со сомнителни бизниси. Многумина од нив всушност слушаа, но некои, за жал, не. Ако не функционира на цивилизиран начин тоа ќе се прави според законите на војната“, ги предупреди корумпираните функционери, шефот на клубот на претставници на владејачката партија Слуга на народот, Давид Арахамија.
Аферата со набавка на храна за војската ја откри истражувачкиот новинар Јуриј Николов за порталот ЗН.УА, кој тврди дека неговото откритие довело до откажување на договорот пред исплата.
Тој сега за Политико вели дека сака да види акција, а не нови ветувања од политичарите:
„Сега Украина има единствена можност да покаже дека не сме како Русија, каде што перат пари за секакви работи. Ако некој сака да украде милиони евра од нас за време на војната, кога нашата економија 60, бидејќи зависи од помошта од ЕУ, мораме да ја запреме“.
Меѓутоа, Националното биро за борба против корупцијата на Украина тврди дека покренало истрага уште пред ZN.ua да го објави овој напис.
Американска конгресменка: Бев шокирана кога видов што прават некои бандити додека храбрите Украинци гинеа на бојното поле
Американската конгресменка Викторија Спарц ја коментираше украинската афера на Твитер:
„Мило ми е што гледам дека антикорупциските институции за кои се залагав минатото лето повторно почнуваат да работат. Бев шокирана кога видов што прават некои бандити додека беа храбри Украинците гинеа на бојното поле. Голема благодарност до храбрите новинари кои не се плашат да ја кажат вистината“.
Glad to see anti-corruption institutions I pushed for last summer are starting to work again. I was shocked to see what some thugs were doing while brave Ukrainians were dying on frontlines.
Many thanks to brave journalists not afraid to tell the truth.https://t.co/y79OFG8oM1
— Rep. Victoria Spartz (@RepSpartz) January 24, 2023
Не е тајна дека Украина и пред војната имаше лоша репутација поради распространетата корупција.
Украина е 58-та земја во светот по корупција
Додека Украина беше рангирана на 122 место од 180 земји на Индексот за перцепција на корупцијата за 2021 година на реномираната Транспаренси Интернешнл, Русија е 136-та по тој индекс.
Загрижувачки е и тоа што, според овој индекс, Украина во 2012 година имаше 25 поени (со помал број поени што е еднакво на пониско ниво на перцепција за корупција), но до 2021 година нејзиниот број на поени ќе се зголеми на 32.
Кога Зеленски дојде на власт во 2019 година, неговото главно предизборно ветување, заедно со мировните преговори со руските сепаратисти, беа борбата против корупцијата и контролата на најмоќните украински олигарси врз политиката и економијата на земјата, од медиумите до банките. трговија, земјоделство и рударство, односно металуршка индустрија.
Резултатите од таа борба се уште се далеку од задоволителни, а Зеленски, и пред и по почетокот на отворената руска агресија, презеде доста енергични мерки за справување со корумпираните олигарси.
Зеленски минатата година ги национализираше фирмите на олигарсите, на некои им го одзеде државјанството
Тој уште во 2021 година потпиша закон за составување на еден вид црна листа на олигарси на кои им е забрането да финансираат политички партии, при што некои го критикуваа како ПР потег, додека други го критикуваа дека отишол предалеку и го прекршил уставот.
Таа година, државното правобранителство поднесе обвинение и против олигархот Виктор Медведчук за велепредавство за „давање информации на Русија и обид за кражба на национални ресурси на Крим“. На крајот, Медведчук, заедно со заробените руски војници, беше разменет за заробените украински бранители на Мариупол.
Во ноември минатата година тој одобри национализација на стратешки компании под контрола на таквите олигарси, а неколку месеци претходно потпиша и таен декрет за откажување на државјанството, при што не беше поштеден ниту медиумскиот магнат Игор Коломојски.
Ова е особено интересно затоа што критичарите на Зеленски тврдат дека овој поранешен комичар и актер е всушност политички проект на Коломојски со цел да го смени претходниот претседател Петро Порошенко, со кого Коломојски беше во отворен конфликт.
Сепак, како што пишува Еуроњуз, овој скандал може да го ослаби ентузијазмот на Западот за понатамошна помош за земјата „која има долга историја на несигурна влада“. А Политико оваа афера ја толкува како тежок удар за властите во Киев, кои за време на војната се обидоа да покажат дека ја чистат земјата од корупција и дека се подготвени да влезат во ЕУ.
Едно е сигурно – оваа афера за пропагандни цели ќе ја искористи Русија, земја во која корупцијата е уште пораспространета.
Извор: Јутарњи
Фото: Твитер, украинска полиција
