Парламентарните избори во Британија поминаа без поголеми изненадувања.
По 14 години, владеењето на Конзервативната партија заврши. Тоа беше поплава за конзервативците на премиерот Риши Сунак - на последните избори во 2019 година тие освоија 43,6% од гласовите, но сега паднаа на само 23,7%.
Потценување е да се каже дека гласачите се длабоко фрустрирани од патот по кој тргна земјата, но и од самата партија и Сунак како премиер. Сето ова заедно кулминираше со историски лош резултат за Конзервативната партија.
Од друга страна, ја имаме Лабуристичката партија, која слави голема победа - освоија 33,7 отсто од гласовите, што претставува 410 пратенички места. Ова изгледа како голем успех, а нивниот лидер Кир Стармер сега e нов премиер, но Лабуристичката партија е длабоко во заблуда ако мисли дека она што се случи синоќа е некаква потврда за довербата на гласачите во нив.
Тоа не е. Овој резултат што тие го зграпчија може првенствено да се припише на огромнотo непријателство што го создадоа конзервативците меѓу нив и народот.
Излезноста, за која некои би рекле дека е прилично добра, речиси 60%, но не и Британците затоа што ова е всушност многу низок одѕив за нив - само втор пат во историјата на британските избори дури 40% од гласачите одлучија да останат на дома.
И покрај тоа, Британците се мотивирани од желбата за промена на власта, но тоа не значи дека имаат големи очекувања од новата администрација на чело со Стармер.
Згора на тоа, анкетите покажуваат дека скептицизмот кон него и кон лабуристите е многу висок.
Што ни кажува тоа? Тоа ни кажува, меѓу другото, дека Британија има дефицит од партиски опции. Партиите се таму, но ниедна надвор од воспоставениот центар не се наметна како можен предизвикувач и покрај тоа што токму тоа се случува деновиве низ цела Европа.
Постои партија Реформа на Обединетото Кралство предводена од Најџел Фараж, но таа не беше во позиција да се движи кон потенцијално освојување на власта, како што е случајот со француското Национално собрание.
Сепак, „Реформа ОК“ освои значителен број гласачи кои инаку веројатно би гласале за конзервативците или би го бојкотирале целиот демократски процес.
Победата на лабуристите е речиси без преседан. Само Тони Блер успеа да ги доведе до подобар резултат.
По синоќешната победа, Стармер утрината одржа победнички митинг и рече:
„Товарот конечно е тргнат од плеќите на оваа голема нација. Сега може да започне промената“.
Но, Стармер можеби сè уште не е свесен колку е кревка оваа победа. Преовладуваше гневот кон конзервативците, а не ентузијазмот за лабуристите.
Понатаму, бројките се прилично измамнички. Како што рековме, лабуристите веројатно ќе добијат 412 пратенички места, додека конзервативците ќе имаат само 121.
На последните избори конзервативците имаа 365 пратенички места. Па, сега поминаа многу полошо и загубија голем број репрезентативни места.
Но, на последните избори (2019) Лабуристичката партија имаше 202 пратенички места, а сега имаат 412. Значи, тие го зголемија бројот на пратенички места повеќе од двојно.
Но, кога ќе го погледнеме процентот на гласови што ги добиле, речиси и да нема промена!
Лабуристите на изборите во 2019 година добија 32,1 отсто од гласовите, а синоќа 33,7 отсто. Тоа е многу мала разлика.
Така, во времето на генералниот потоп на конзервативците, тие напредуваа само за 1,6% (!). Меѓутоа, поради лошиот резултат на конзервативците, сите тие пратенички места сега се во рацете на лабуристите (според британскиот изборен закон, партијата што ќе го освои првото место добива значително повеќе пратенички места.
Да напоменеме дека во 2019 година излезноста на изборите беше уште поголема од вчера (67% наспроти 60%), поради што лабуристите всушност добија поголем број индивидуални гласови пред пет години (10.269.051) од завчера (9.686.329).
Стармер слави и не треба да слави.
Лабуристите зборуваат за невидена победа, но никако не е тоа. Ова речиси и да не е победа - ова е низа околности кои одат во нивна полза. Очигледно, Стармер нема да се грижи премногу. Сега ќе биде премиер и тоа му е најважно, но со оглед на брзината со која ротираат британските премиери, секако треба да се запраша колку е сигурна оваа позиција.
Стармер освои помалку гласови и помал процент од гласовите од поранешниот лидер на лабуристите Џереми Корбин. Она во што сепак „успеа“ Стармер беше отстранувањето на левичарските кадри, како Корбин, од врвот на партијата.
Единствениот кој всушност се искачи во бројки синоќа е споменатиот Најџел Фараж, чија партија освои 14% од гласовите и со тоа придонесе за напливот на конзервативци.
Според новите анкети на YouGov, еден од тројца испитаници во Британија (33%) велат дека имаат широка претстава за тоа што се залага Кир Стармер, но само 9% мислат дека се „многу јасни“ за што се залага тој.
Кога станува збор за типот на премиер што ќе биде Кир Стармер, јавноста го гледа како конвенционален тип на политичар - 57% велат дека ќе биде „како претходните премиери“. Ова е во спротивност со Борис Џонсон, за кој 52 отсто од Британците рекоа дека „ќе биде сосема нов тип на премиер“ во 2019 година.
На прашањето конкретно со кои премиери е сличен Стармер, најчести одговори се Тони Блер (39%) и Гордон Браун (37%).
Најновата анкета за поддршка открива дека Кир Стармер е најпопуларниот политичар во земјата, но сепак е генерално непопуларен. Секој трет испитаник (36%) има позитивно мислење за лидерот на лабуристите, наспроти 54% кои имаат неповолно мислење.
„Изборните победи не паѓаат од небо. Тешко се добиваат, вие се борите силно за нив“, рече Стармер и покрај тоа што некои ќе речат дека неговата победа само „падна од небо“.
Стармер е се освен харизматичен политичар. Па, многу земји намерно избираат такви луѓе, верувајќи дека им треба токму таков човек на чело на државата.
За разлика од Корбин, Стармер е сосема спротивно. Ако некој треба да замисли „кандидат за естаблишмент“ тоа би бил Кир Стармер. Ќе го обожаваат наднационалните структури. Тој е многу лојален на НАТО и Украина, дури и повеќе од Риши Сунак - и беше отворен проукраински сојузник.
Гласачите во Британија сакаа да се ослободат од конзервативците бидејќи тие воведуваат тачеристички мерки за штедење и други форми на „стегање на ременот“ од 2010 година, но многу гласачи не се свесни дека лабуристите не им се пријатели, особено не лабуристите под Стармер. Нема да им помогне на обесправените - не им се ни обрати во победничкиот говор.
Понудата на Стармер од почеток е многу едноставна - ако сакате малку помалку корумпирана и поефикасна верзија на Тачеризмот, гласајте за мене.
Притоа, тој всушност ја водеше својата партија кон десниот центар. Тој им дозволува на либералдемократите и на зелените да го преземат вакуумот на левиот центар и прецизно пресмета дека тоа ќе му донесе значителна предност пред конзервативците, што сега се случи.
Во исто време, Британците кои би сакале да гласаат за левичарската политика, она што традиционално го претставуваше левиот центар, социјалдемократијата, која во изразена смисла во денешна Британија, благодарение на Стармер, веќе не постои!
Гласачите нема да бидат задоволни со него, но, како што веќе рековме, ќе бидат задоволни сите други актери. Големите бизниси ќе бидат многу задоволни, а на надворешнополитички план ќе се прослави Стармер. Ќе биде лидер за Украина, против Русија, но и голем поддржувач на Израел. Кога Амнести интернешнал објави извештај во кој се наведува дека Израел е „држава на апартхејдот“, Стармер веднаш протестираше и рече дека „безусловно го поддржува ционизмот“.
Всушност, кога ќе погледнете малку повнимателно, бидејќи Британија сè уште има одредено влијание, светот нема да биде среќен ниту со доаѓањето на Кир Стармер. Ќе бидат среќни само тесните економски, идеолошки и геополитички интереси кои Стармер ќе ги поддржи максимално.
Британците завчера излегоа на избори за да сменат нешто. Наскоро ќе им биде јасно дека не добиле ништо ново.
Кир Стармер и Риши Сунак се од истиот клуб на избрани менаџери. Што ќе направат Британците кога ќе сфатат дека тоа е така? Веројатно ќе тргнат по патот на остатокот од Европа и ќе почнат да ги полагаат своите надежи во некоја подесничарска опција, која исто така нема да биде решение, но се чини дека изборите ќе се добијат и изгубат врз основа на фрустрација уште долго време.
<b><i>(Vecer.mk <a href="https://www.advance.hr/tekst/novi-premijer-a-bas-nista-novo-velika-pobjeda-laburista-je-iluzija-brojke-varaju-a-keir-starmer-je-anti-karizmaticni-thatcheristicki-pristasa-nato-a-ukrajine-i-izraela-upravitelj-establismenta-koji-je-stranku-s-ljevice-odveo-u-desni-centar/">VIA)</a></i></b>
