<i>Левиот блок смета дека долговите ќе се исплатат со тоа што најбогатото малцинство (милијардерите) конечно ќе почне да плаќа даноци во Франција и дека ќе се воведат даноци за финансиски трансакции и дивиденди, додека центристите и десницата се сомневаат дека доверителите и финансиските пазарите би можеле да го зголемат интересот и да ја турнат земјата во криза.</i>
Кога виде до кој степен екстремно десничарската листа ја порази неговата центристичка листа на европските избори на 9 јуни, на францускиот претседател Макрон му требаше само еден час да донесе одлука за распуштање на националното собрание и за распишување на предвремени парламентарни избори.
Таа одлука ја оправда со потребата да се „разјаснат“ работите во политичка смисла во Франција.
Ден по изборите, додека новоизбраните пратеници попладнето влегуваа во зградата на Собранието во Париз - збунетоста, општиот впечаток е, никогаш не била поголема.
Ниту еден од трите политички блока не го освои апсолутното мнозинство во Парламентот, потребно за формирање влада. Големо изненадување е пробивањето на лево-зелената коалиција Нов народен фронт, која освои најголем број пратенички места, потоа групата на центристот Макрон “Заедно“, а само на трето место се пратениците на крајнодесничарскиот Национален собир.
<b>Формирањето влада е тешка загатка за решавање</b>
Во општата еуфорија поради продорот на левиот блок, многумина заборавија да забележат дека екстремната десница успеа да освои 143 пратенички мандати, додека во 2022 година имаше 89, а во 2017 година само 8 пратенички места во Националното собрание.
Од Елисејската палата беше соопштено дека претседателот Макрон, пред да и се обрати на јавноста, ќе почека да се формира ново свикување на парламентот. Премиерот Атал вчера поднесе оставка, но - како што е соопштено - претседателот на Републиката побарал од него да остане на оваа функција „засега“ „за да се обезбеди стабилност на земјата“.
Неизвесно е – засега – кој би можел да формира влада, кој со кого би можел да коалицира и каква одлука ќе донесе претседателот на Републиката, имајќи предвид дека секој блок е далеку од апсолутно мнозинство во Собранието.
Формирањето влада изгледа како тешка загатка за решавање. На пример, центристите на Макрон за да формираат влада, не би им била доволна коалиција со централнодесничарските републиканци, туку би морале да придобијат и дел од левиот блок на кој му припаѓа екстремната левица, која е идеолошки неприфатливо за десниот центар.
Иако го нема потребното мнозинство, левиот блок најави дека наскоро ќе му го предложи својот кандидат за премиер на претседателот на Републиката.
<b>Каков вид (економска) програма е можна?</b>
Лидерот на екстремната левица Жан-Лук Меланшон и другите лидери на инаку необединетиот лево-зелен блок, Новиот народен фронт, најавија дека имаат намера да спроведат предизборна економска програма која вклучува: повлекување на законот за пензискиот систем што Макрон го наметна со декрет, блокирајќи ги цените, потоа оданочувајќи ги милијардерите, финансиските трансакции и дивидендите за да се финансира зголемувањето на минималните гарантирани плати и да се врати јавната услуга во сите сектори.
Прашањето што засега главно го изоставуваат сите политички табори е дали Франција е во позиција да ја наметне оваа или која било друга економска програма која во многу аспекти е спротивна на правилата за функционирање на ЕУ.
Тие правила велат дека: економијата мора да биде пазарна, односно пазарот да се организира и владата да не може да се меша ниту во економијата, ниту во организацијата на цените... што е спротивно на програмата на левицата- крилниот блок, Новиот национален блок.
Со дефицит во државната каса од над пет проценти и долг од над три илјади милијарди евра, што е повеќе од 110 проценти од БДП, Франција е пропорционално трета најзадолжена земја во ЕУ - по Грција (161,9%) и Италија (137,3 %).
Побарувачи на француски долгови се главно институционални инвеститори (особено пензиски фондови и осигурителни фондови), но и инвестициски фондови, банки, па дури и шпекулативни фондови.
На крајот на краиштата, во два наврати за време на предизборната кампања, со драматичен тон, претседателот Макрон предупреди за можните реакции на финансиските пазари во случај на победа, како што ги нарече „екстремистите“, кои за него се во исто ранг - и екстремната десница и екстремната левица предупредувајќи дека евентуалното покачување на каматните стапки во Франција може да ги доведе во прашање платите и пензиите и вредноста на недвижностите.
<b>Долговите пред се друго</b>
Владата пред вонредните избори најави дека ќе го намали државниот дефицит со воведување штедење во јавниот сектор.
Претседателот на Судот на ревизори, Пјер Московичи, тоа го оцени како „спектакуларно“ зголемување на долгот, поради зголемувањето на сумата што треба да се одвои за исплата на камати.
Имено, меѓу 2021 и 2023 година, каматните стапки скокнаа – од речиси нула на повеќе од 3% за десетгодишен заем. И 2022 година ја одбележа значителна инфлација која влијаеше на кредитите со променлива каматна стапка (околу 10% од долгот).
Според прогнозите на Министерството за финансии, должничкиот товар ќе стане најголемата расходна ставка во Франција во 2027 година, пред образованието или војската.
Франција постојано се задолжува за финансирање на јавните оперативни и инвестициски расходи. Се задолжува, плаќа камата, враќа кога доспева и зема нови заеми.
Левиот блок, кој сега освои најмногу пратенички места - иако не апсолутно мнозинство во Парламентот - во основа се согласува со центристите на Макрон и десниот центар дека треба да се намали дефицитот во државниот буџет.
<b>Отплата на долг од пари на богаташи или...?</b>
Разликата меѓу нив, сепак, е суштинска.
Центристите и Макрон, кои дојдоа од финансиски кругови (од „Банката Ротшилд“), сметаат дека е нормално да се отплаќаат долговите со намалување на буџетите за јавните услуги и социјалната политика, а тоа беше ориентацијата на неговата администрација до сега.
Левиот блок, пак, прецизира дека долговите ќе се враќаат со тоа што најбогатото малцинство (милијардерите) конечно ќе почне да плаќа даноци во Франција и дека ќе се воведат даноци на финансиски трансакции и дивиденди.
Според податоците на невладината организација Оксфам, најголемите банки и корпорации секоја година изнесуваат околу 100 милијарди евра од земјата наместо да ги уплаќаат во даночната каса.
Дополнително, со премолчена поддршка од сите влади најмалку во последните десет години, тие тоа го прават легално бидејќи ја применуваат таканаречената оптимизација, односно „правни прилагодувања“ за да се избегне оданочување на добивката остварена во Франција.
Доколку, во која било варијанта, поминеше ова левичарско сценарио, нема сомнеж дека одговорот би дошол од берзата и од пазарите на пари и долгови, како и од трите најважни агенции за проценка на финансискиот капацитет на земји за отплата на долговите: тоа се двете американски групи Стандард и Пурс и Мудис и Фич, подружница на групацијата Фималак со француски капитал.
Сите овие агенции се приватни со делумно анонимен капитал, меѓу чии акционери се и француските баратели. Нивните одговори може да ја дестабилизираат Франција и да доведат до драматична ескалација на ситуацијата во иднина.
А Народниот собир во својата предизборна програма вети дека ќе ја зголеми куповната моќ на граѓаните и ќе ги врати јавните услуги со пари кои ќе се земаат од буџетот наменет за имиграција и социјални бенефиции за странците.
Доколку се изневерат ветувањата на левиот блок, веќе во 2027 година, на следните редовни претседателски избори, би се отворил широк пат за Марин Ле Пен, кандидатката на крајната десница.
Еден истакнат пратеник од левицата вчера предупреди:
„Ако не ја искористиме оваа шанса, нема да ја имаме следната“.
Лидерот на екстремно десничарскиот Национален собир, Џордан Бардела, потсети дека освојувањето на дури 143 места во Парламентот е историски рекорд за неговата партија и рече:
„Ова не е крај, ова е почеток“.
Бардела додаде дека „победата е само одложена“.
