<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Секоја година
илјадници луѓе купуваат возила со скриени дефекти и фалсификувана километража. Иако
пазарот на половни автомобили се стабилизира со враќање на нивоата пред
пандемијата, транспарентноста останува главен проблем.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Компанијата за
податоци за возила <a href="https://www.carvertical.com/en/blog/carvertical-data-sources">carVertical</a> ја спроведе својата годишна студија за
транспарентност на пазарот за да процени кои земји се најризични за купување
користено возило.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Србија годинава
падна за едно место, од 18 на 19 од 25 земји. Хрватска се рангираше на
15. место, Унгарија на 17</span><span lang="EN-GB" style="mso-ansi-language:EN-GB">,</span><span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK"> а Романија на 22. место.</span><span lang="MK" style="mso-ansi-language:EN-GB"> </span><span lang="MK" style="mso-ansi-language:
MK">Платформата се уште не ја третира Македонија. </span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Враќањето на
километражата и претходните оштетувања сè уште се честа појава на српскиот
пазар</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Истражувањето на
компанијата carVertical спроведено помеѓу октомври 2023 и септември 2024 година
покажа дека во Србија 4,1% од автомобилите имаат фалсификувана километража, со
просечна корекција од 80.405 километри.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Бидејќи цената на
автомобилот директно зависи од километражата, возачите кои ги купуваат овие
возила плаќаат многу повисока цена отколку што треба.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Иако стапката на
автомобили со лажна километража падна од 5,3% во претходното истражување,
просечната лажна километража се зголеми. Овој проблем придонесува за пад на
Србија на индексот на транспарентност.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Загрижувачка е и
статистиката за оштетените автомобили: повеќе од една третина (38,5%) од сите
возила проверени на платформата carVertical во Србија учествувале во
сообраќајни несреќи, со просечна вредност на штета од 363.000 динари.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Ситуацијата беше
малку подобра во 2023 година, со 37,9% од оштетените возила. Но, просечната
вредност на штетата тогаш беше поголема и изнесуваше 438.000 динари.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Купувачите на
возила увезени во Србија се изложени на најголем ризик од купување автомобили
со фалсификувана километража или скриени оштетувања.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Според Матас
Бузелис, експерт за автомобили и главен службеник за комуникации во
carVertical, возилата со меѓународно тргување се до 4 пати поподложни на измама
со километражата.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Дури 77,6% од
сите половни автомобили во Србија се увезени од други земји, што е значително
над европскиот просек.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Возачите треба да
бидат внимателни кога купуваат увезени возила поради потенцијални скриени
дефекти или фалсификувани документи.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Просечната
старост на купените половни автомобили во Србија е 9,3 години, што претставува
релативно млад возен парк во споредба со другите источноевропски земји, но сè
уште има проблеми со транспарентноста.</span>
<b><span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Британскиот
пазар сè уште е број еден</span></b>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Како и во
претходните години, Велика Британија имаше најтранспарентен пазар на половни
автомобили од сите земји опфатени со истражувањето. Само 2,1% од возилата имале
фалсификувана километража, додека 17,8% од возилата биле оштетени.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">За разлика од
континентална Европа, во ОК доминираат автомобили со волан од десната страна,
кои главно се возат низ целата земја во текот на нивниот животен век, при што
само 2% од тестираните возила се увезени.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Италија,
Швајцарија, Германија и Шведска се меѓу петте најтранспарентни земји.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">„Купувачите на
половни автомобили во Западна Европа и Скандинавија се помалку изложени на
ризик од измама со километражата или скриена штета. Благодарение на построгите
закони, купувачите можат да бидат посигурни во историјата и квалитетот на
автомобилот што го купуваат“, вели Бузелис.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Словенија е
единствената источноевропска земја која успеа да се најде меѓу првите 10 кога
станува збор за транспарентноста на пазарот, заземајќи го 10-то место.</span>
<b><span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Транспарентноста
на пазарот во Источна Европа е непроменета</span></b>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Најмалку
транспарентни земји во истражувањето беа Украина, Латвија, Литванија, Романија
и Естонија. Овие пазари и минатата година имаа најнизок ранг.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Голем број
автомобили со фалсификувана километража и оштетувања, застарен возен парк и
високи стапки на увоз придонесуваат овие пазари да се сметаат за многу
нетранспарентни и ризични.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">„Ситуацијата на
пазарот на половни автомобили во Источна Европа не е променета. Бидејќи само
мал број измамници се казнуваат за фалсификување на километражата или криење на
дефекти, оваа штетна практика веројатно ќе продолжи долго време.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Исто така,
зголемен број на дизел автомобили се движат од запад кон исток, што укажува на
потенцијален недостиг на дизел возила во иднина“, објаснува Бузелис.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Најголем број
случаи на измама со километражата меѓу европските земји е забележан во Летонија
(11,1%) и Украина (9,6%).</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Најголем број на
оштетени автомобили се пронајдени во Полска (62,1%) и Словачка (60,5%).</span>
<b><span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Како се
одредува индексот на пазарна транспарентност?</span></b>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Истражувањето
вклучи извештаи за користени возила купени од корисниците на carVertical помеѓу
октомври 2023 и септември 2024 година.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Индексот на
пазарна транспарентност се одредува врз основа на шест индикатори:</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Процент на
автомобили со фалификувана километража</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Просечна
фалсификувана километража (во километри)</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Процент на
оштетени автомобили</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Релативна сума на
штета</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Процент на
увезени половни автомобили</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Просечна старост
на проверени автомобили</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">Бидејќи овие
критериуми немаат исто влијание врз транспарентноста на пазарот, на секој
фактор му се доделува различна тежина.</span>
<span lang="MK" style="mso-ansi-language:MK">На пример, бројот
на километри со намалена километража е поважен од просечната старост на
проверените автомобили во одредена земја.</span>