Од упорен работник, до голем бизнисмен, Миодраг Костиќ остави неизбришлива трага во светот на бизнисот на целиот Балкан. Сите кои го познаваа, знаат дека трката по пари никогаш не му била предизвик. Нему, предизвик му беше да се успее, свесноста да се примени знаењето и информациите, да се позиционира, но никогаш трката по пари.
За нас, највредното од еден од најголемите бизнисмени, и голем филантроп се неговите лекции за макотрпна работа до успех, највредното што може да не научи - како да се успее.
Друг рецепт и ние не познаваме.
Редакцијата на <b><i><a href="https://vecer.mk/">Вечер.мк</a> </i></b>изразува сочуство до неговото семејство, роднините и пријателите и целиот тим во МК Групацијата.
Вака зборуваше Миодраг Костиќ.
Лидерот и основач на МК Груп, Миодраг Костиќ својот прв милион го направил на „старомоден начин“ - го заработил.
На тој начин, тој ја промени естетиката на соц-реализмот.
Во 2017 година Форбс го рангираше на петтото место на најбогатите на Балканот и прв во Србија со приход од 700 милиони евра таа година.
Отсекогаш бил познат како „кралот на шеќерот“, но сопственикот на МК Груп одамна го помина тој епитет и ги помина границите на Балканот.
Освен со бизнисот со шеќер, се занимаваше и со земјоделство (Украина), трговија, туризам и ИТ, ја имаше месната индустрија Карнекс, неколку банки.
Со стекнувањето сопственост на мелниците за шеќер, Костиќ стана познат како крал на шеќерот - најголемиот извозник во Европа.
- Јасно е дека за три евра не може да се купи фабрика за шеќер. Со таа набавка презедов и 30 милиони евра обврски, но и тоа не беше доволно. Морав да вложам уште 20 до 25 милиони во обртни средства за да направам фабрика за шеќер да работи сериозно. А за четири мелници за шеќер беа потребни 85 милиони дополнителен капитал. Од 75 директори, на возраст од 45 до 55 години, само еден преживеа, а останатите земале отпремнини бидејќи не беа компетентни да продолжат со работа - вели Миодраг Костиќ во интервјуто.
Посебно е интересна паралелата на Костиќ меѓу знаењето и свесноста.
- Добивањето голема количина на информации, читањето безвредни работи на Интернет, не е знаење, туку повеќе информации. Знаењето е кога знаете како да го примените. Моите деца се школуваат во странство, таму се принудени да ги користат сите ресурси што ги имаат, да учат, а не само да читаат – рече тој.
Самиот Костиќ некое време живеел во Америка, му се допаднал нивниот економски систем, кој го смета за најефикасен.
- Во САД не е важно што некој учи, или што прави, но ако се издигне само малку над просекот, за да се види дека е подобар, целиот систем е дизајниран да го подигне уште повисоко. Дури и имиграцискиот систем е така дизајниран да му прогледаат низ прсти, па ако е убав, паметен, образован, го прифаќаат и асимилираат, додека кај нас тие што се креваат се 'повлекуваат надолу'. Затоа, мораме да го промениме системот на вредности. Големиот проблем на државата е што вработува главно нискообразовани луѓе. Повеќето од нив се услужни лица на кои не им треба опширно образование, лесно се преквалификуваат - рече тој.
На сличен начин го објаснува и своето влегување во бизнисот. Во времето кога почнуваше, немаше друга опција – работните врски го натераа да се сврти и да го покаже сопствениот претприемачки дух. Затоа што потекнуваше од обично, работничко семејство.
- Моите родители се по потекло од Никшиќ, семејството Костиќ живееше таму последните 300 години, но неколку месеци пред да се родам јас се преселиле во Врбас (Војводина) - во потрага по подобар живот. Дојдоа без ништо. Мајка ми била домаќинка, а татко ми продавач во фабрика за мебел. Типично семејство од работничката класа. Мајка ми работеше извесно време како готвачка во болничката кујна и имаа две плати, што беше одлично во тоа време, раскаживаше Костиќ.
Пораснал со баба му, не го разубавува сопственото однесување во детството, што му било своевидно животно училиште.
- Излегов рано надвор и погледнав се. Чале (татко ми) беше класичен Црногорец, строг, некој со кој нема шеги. До 12 години бев палаво дете. Цел искршен, искинат, вечно со ѕумки на главата. Еднаш му го украдов камионот на татко ми. Пред да стане продавач, тој беше возач. Еден ден, го паркираше камионот пред куќата и јас на осум години наместо клуч зедов шајка и - го вклучив. Тогаш немаше серво волан, а бидејќи улиците беа направени од кал, изгубив контрола и влегов во канал со камионот и приколката. Добив таков ќотек со појас што беше страшно. Денеска не пијам, од мојата 13 години, затоа што тогаш толку се 'решив' што едвај останав жив. Испив два литра вино од цреша. Бев клинички мртов, едвај ме вратија. Украдов и ракија од шпајзот на баба ми. Ме најдоа во кома. Некаде во петто одделение почнав да пушам. На одмор кај баба ми во Црна Гора пушев две кутии Ловќен без филтер. Толку се отрув што цела ноќ бев надвор и повраќав. Од тогаш никогаш не сум запалил цигара, раскажуваше Костиќ.
Бил многу добар ученик во гимназијата Врбас, а приемот на факултет го сфатил како сериозна работа. Приемниот испит го положил без проблем, особено предметите од природните науки.
- Татко ми и мајка ми никогаш не ме туркаа да учам. Дури и на факултет целта ми беше само да давам од година за година. Така завршив со рекордно низок просек, најнизок во историјата на факултетот: 6,2 - рече Костиќ.
Западот го привлекол кога за прв пат отишол во Трст со мајка му и ги видел познатите фармерки и црвените џемпери кои биле прицврстени со патент. Оттогаш не престанува да патува. 30 пати годишно одел преку граница, бидејќи извесно време како студент се занимавал со трговија на мало.
- Веќе тогаш го купив мојот прв автомобил, Јат 132; тоа е како денешниот Бентли, повторно на некој заем од моите родители, иако почнав рано да се издржувам. Не ми беше тешко да отидам во Минхен или во Трст во петок попладне, да купам актуелно, без разлика дали се работи за радиокасетофони, телевизори или некоја друга роба и да го донесам во Врбас. Потоа излегував со девојка чиј татко беше учител во училиште за нашите работници во Минхен. На различни начини се снаоѓав. На почетокот најмногу се занимавав со физикалии, физикална работа. Постои едно правило: за специјалните единици не избираат големи, туку мали и цврсти, бидејќи се многу поиздржливи. Тие познати работни места беа супер платени. Да речеме, итно истоварување на цементот во силосот во Врбас, за да не се плаќа таксата за лежарина. Јас и еден пријател истоваруваме 80 тони за седум часа, три шлепери. Но, толку многу од таа цементна прашина останува во влакната во носот што тие се зацементираат. За три дена таква работа можев да ја заработам целата плата на татко ми. А тој само седи, гледа надолу и молчи. Кај црногорските татковци секогаш постои голема дистанца меѓу таткото и синот. За разлика од него, мајка ми секогаш се грижеше да бидам совршено измиен, испеглан и сè да биде зготвено. Кога се подготвував за испити, можев да учам најмногу два часа, бидејќи потоа губев концентрација. Потоа доаѓа мајка ми и ме прашува што сакам да ми подготви, па уште повеќе ме стимулираше. Татко ми долго време беше убеден дека правам нешто погрешно, изјави тој.
Само што дипломирал отворил приватна оџачарска фирма. Со тоа го навредил татко му.
- Доаѓам дома со пумпи и чуда на приколката, а тој вели: „Излези! Да не го паркираш во мојот двор. Не те школував 16 години за да станеш оџачар, туку директор на сериозна фирма'.
-Дознав дека некој од Унгарија направил супер бизнис со тоа и станал милионер. Таа машина се покажа како многу продуктивна. Односот на вложено и примено беше еден спрема седум! Денес е сосема друга приказна, но тогаш типот беше единствен. Се спакував со кумот и отидов во Унгарија. Сопственикот на компанијата не беше таму, но благодарение на една Унгарка влеговме внатре и ја нацртав целата машина со рака. Се вратив назад, најмив неколку машински инженери и ја направив истата машина. За помалку од два месеци, имав два мои камиони кои доставував пуканки. Бидејќи таму имаше многу кеш, на таткото му изгледаше добро, но не можеше да замисли да работи за својот син, балавец. Некако го убедивме и на крајот му се допадна. Мајка ми беше задолжена за производство, татко ми беше задолжен за наплата и транспорт, а јас за организација. Потоа се случи грда епизода која не натера да се преселиме од Врбас во Нови Сад и татко ми да започне сериозно тргување. Тој продаваше сè: шеќер, брашно, масло, пиво, но на големо. Потоа успеа да освои фабрика за тули на јавно наддавање.
- Купија сосема нова опрема, која пет години не работеше! Цигларите биле од Лесковац и во времето на печење тули работеле 24 часа, па требало да имаат поголема плата од директорот кој не сакал ни да слушне за тоа. И ја полнат печката, се лутат и одат во Лесковац. И се им пропаѓа. Потоа решиле да ја дадат цигланата под наем на приватно лице. По три месеци положив и ѕидарски испит, за да можам да ја регистрирам фирмата. Меѓутоа, ми рекоа: „Види Костиќ, нема да може“. Што нема да може? „Еве, Службен весник, така и така, им забранува на приватни лица да го експлоатираат минералното богатство на земјата, вклучително и глината.
Забелешката на Костиќ за случајноста што тој и Бил Гејтс започнале во исто време веројатно лежи и во поврзаноста со таквата економска средина:
„Со тоа што Гејтс беше послаб од мене во 1983 година. Тој наводно почнал со еден мал компјутер, а јас со 40 илјади долари... А сега да беше млад, вели, ќе се вработеше во МК Груп.“
- Иако дипломирав на Економскиот факултет со веќе споменатата просечна оценка 6,22, што беше најлош просек од нас 80-те што завршивме во рокот, дипломирав со десетка, а дипломската работа ми беше Воведување ИТ систем во фабрика за шеќер; 20 години подоцна го направив тоа. Повеќе од 30 години работам 12 часа на ден, дури и на одмор, што ретко кој може да го направи. Меѓутоа, одамна не работам за пари, туку за успех, како што сликар секогаш слика. За мене секоја нова норма е успех, нова победа. Кога би се вратил на мојот пат денес, повеќе би сакал да се вработам во добра компанија каде што ќе придонесам и полека ќе ја градам мојата кариера и ќе се обидам да имам опција да го применам занаетот што го учам каде било во светот - рече тој.
Како да се биде успешен, Костиќ потоа даде едноставен рецепт: работа и работа.
- Кој и да ви каже дека зад секој успех стои нешто друго освен работа, работа и континуирана работа, не е искрен. Што и да правите, најважно е да работите напорно. Син ми завршува факултет, па ме замоли да работи во МК Груп. Му реков да оди на исток, бидејќи тој дел од светот ќе биде она што се Европа и Америка, вистинската страна на светот. Не е неопходно да се учи кинески, бидејќи Азијците добро го прифаќаат англискиот јазик. Најмладата ќерка зборува четири странски јазици и студира на Харвард. Не ги сметаат Кинезите во тамошното училиште, затоа што се надвор од конкуренција. Таа, како и повеќето во летната школа, учи по цел ден, од девет до три, потоа од пет до десет, додека Кинезите спијат од седум до девет навечер и учат до пет часот наутро. Тие дојдоа овде само да научат, сакаат да соберат што е можно повеќе знаење...
<b>Бизнис империјата на Миодраг Костиќ</b>
Костиќ ја основа компанијата во 1983 година, а на јавноста и стана познат со купување на фабрика за шеќер во 2002 година.
МК Груп се занимава со земјоделство, туризам, енергетика и банкарство. По основањето на компанијата во 1983 година, Костиќ, дипломиран студент на економски науки, ја основа и брокерската куќа M&V Investments, а со купување на мелници за шеќер во 2002 година, започнува развој во земјоделскиот и прехранбениот сектор со компанијата „Sunoko“, се наведува во соопштението за медиумите на МК Груп.
Таа компанија станува најголемиот производител на шеќер во регионот.
По фабриката за шеќер, следеа аквизиции на неколку домашни земјоделски компании, кои завршија со преземањето на ПИК Бечеј во 2016 година. Денес, дивизијата MK Agriculture обработува околу 13.000 хектари во Војводина, се додава во соопштението на Групацијата.
Костиќ ја купи компанијата Карнекс во 2011 година.
Влезот во туристичкиот сектор беше обележан со аквизиции на Копаоник во 2008 година и преземање на сопственоста на хотелот Гранд.
Миодраг Костиќ ја продолжи својата експанзија во овој сегмент во периодот од 2015 до 2017 година со купување на два хотели во Истра и воспоставување соработка со светскиот ланец на луксузни хотели Кемпински, под чиј бренд денеска работат Kempinski Palace во Порторож и Kempinski Adriatic во Савудрија.
Тој го отвори и првиот хотел Шератон во Србија во 2018 година во Нови Сад, во соработка со светскиот синџир Мериот.
Истата година стана мнозински сопственик на аеродромот Порторож, а претходно влезе како малцински акционер во сопственичката структура на хотелските групи Будванска ривиера и Свети Стефан во Црна Гора, во кои МК Груп денес има удел од 33,55 отсто.
Како пионер во обновливите извори на енергија, заедно со компанијата Финтел, тој го изгради првиот парк на ветерници во Србија во 2015 година, а потоа, до пензионирањето во 2019 година, отвори уште две ветерни електрани, соопшти Групацијата.
Костиќ зачекори и во банкарскиот сектор. Го презема мнозинскиот пакет акции во АИК банка во 2015 година и преземањето на Алфа банка во Србија во 2017 година, а во 2019 година станува сопственик на Горење банка во Словенија. Билансната актива на банкарската групација денеска надминува 10 милијарди евра, информираат од МК Груп.
Костиќ се повлече од менаџерските функции пред пет години, а стратешкото управување со деловниот систем му го препушти на синот Александар Костиќ, потпретседател на МК Груп и претседател на Управниот одбор на АИК банка, додека извршниот менаџмент му е доверен на професионалниот менаџмент - Управниот одбор во МК Груп и Извршниот одбор во АИК Банки.
Како што се наведува во соопштението на компанијата, Миодраг Костиќ е „препознатлив во јавноста за неговиот континуиран ангажман и донации за општествено одговорни цели“.
„Тој лично иницираше голем број акции и го следеше нивното спроведување од година во година. Ја започна регионалната програма за ЦСР „Поддршка на семејството“, како и бројни проекти за помош кои секоја година се реализираат со традиција долга повеќе од една деценија, меѓу кои се различни форми на поддршка за СОС Детските села и здружението НУРДОР, а организирање зимски распуст за ученици од Косово и Метохија, донирање храна за ранливото население и донирање опрема за здравствени и образовни институции. Хуманитарните акции што ги финансираше беа првенствено насочени кон месните заедници каде што работат МК Груп и АИК Банка“, велат од компанијата.
Тој го основал фондацијата Миодраг Костиќ со желба, како што велат, да ја донира Палатата на науката, првиот центар за истражување и популаризација на науката во Србија.
За реализација на овој проект се издвоени 25 милиони евра.
Тој ја доби специјалната награда ВИРТУС за придонес во дарувањето во 2024 година, како и специјално признание од Српската асоцијација на менаџери (САМ) за исклучителен личен чин за основањето на донацијата што го носи неговото име и пуштањето во употреба на Палатата на Науката.
