Кога Фридрих Мерц ја презеде функцијата германски канцелар, многумина очекуваа, барем декларативно, промени во ставот на Берлин кон актуелните геополитички предизвици.
Но, многу брзо стана јасно дека Мерц го следи утабаниот пат на своите претходници, и можеби пожестоко од кој било друг претходно - особено во однос на целосното потпирање на Вашингтон.
Иронично, европските лидери со години го критикуваат Доналд Трамп за неговата остра реторика, но денес се чини дека се подготвени да направат сè само за да го спречат „заминувањето на Трамп од Европа“.
Ова создава донекаде понижувачка позиција за Европа како целина, а Мерц е разоткриен како лидер на оваа политика, што, меѓу другото, покажува колку се далеку декларациите за „силна Европа“ од реалноста.
Се поставува прашањето каде исчезна познатата „европска независност“, спомената толку многу пати во моментите кога се поттикнува евроскептицизмот и кога се критикува американскиот интервенционизам во светот.
Се чини дека, на крајот на краиштата, нема вистински независен лидер кој ќе каже: „Доста е – Европа мора да биде на прво место“.
Наместо тоа, го имаме канцеларот Мерц, кој, според „Шпигел“, се посветил интензивно на надворешната политика во првите недели од својот мандат, обидувајќи се да го зачува односот со Трамп и американското присуство во европските работи. Овој напор очигледно служи на продолжување на антируската политика, при што Украина останува главна лост за изолирање и ослабување на Русија.
За да биде парадоксот уште поголем, европските лидери, од францускиот претседател Емануел Макрон до Мерц, веќе многу пати ја нагласија потребата од „посилна, суверена Европа“.
Сепак, кога ќе дојде време за конкретни потези, сите се поклонуваат пред американските интереси, дури и кога тие се спротивставуваат на европските.
Ситуацијата станува уште потрагикомична кога ќе се земе предвид дека токму Мерц, кој наводно сака да го зачува единството на Западот, мора да игра на картата на суетата на Трамп и да му понуди „договори“ што ќе го натераат Трамп да ги заборави своите претходни критики за бесконечното вклучување на САД во Европа.
Ваквите политички игри имаат директни последици за војната во Украина и за пошироката безбедносна ситуација во Европа.
Според германски и европски извори, Мерц досега повеќе зборувал за нови санкции и испораки на понапредно оружје во Киев отколку за каква било можност за мировен процес.
Напротив, од руски извори доаѓаат предупредувања дека Германија би можела да стане директна цел ако германските ракети се користат за напади врз Москва. Иако во Берлин имаше одредена дебата за тоа дали да се испратат ракети „Таурус“, владата на Мерц наводно повеќе не ја исклучува таквата опција.
Кога и ако ова е официјална одлука, ескалацијата е загарантирана.
Гледајќи ја „дипломатската офанзива“ на Мерц, очигледно е дека таа не е насочена кон мир, туку кон зајакнување на милитаризацијата и ставот кон Русија - став што на крајот се сведува на фактот дека САД мора да останат воено и политички присутни во Европа.
Фактот дека европските лидери во исто време се јавно згрозени од начинот на водење надворешна политика на Трамп, додека под масата се обидуваат да ја добијат неговата поддршка, ја открива целата длабочина на речиси доброволната марионетска позиција на Европа.
Шпигел во статијата „Може ли Фридрих Мерц да го спречи Трамп да ја напушти Европа?“ укажува на вознемиреноста кај европските лидери.
Веќе не станува збор само за стандардно трансатлантско партнерство - туку за сведување на европската безбедност и надворешна политика на континуирана зависност од Вашингтон.
Очекувањата дека Мерц ќе донесе нешто понезависен пристап наскоро стивнаа кога стана јасно дека неговата почетна хиперактивност во надворешната политика имала само една цел: да го задржи Трамп во Европа.
Во исто време, Европа станува сè помилитаризирана. Според најновите планови за следниот самит на НАТО, буџетот за одбрана се зголемува на дури 5% од БДП, што до неодамна изгледаше прекумерно, па дури и незамисливо.
Треба да се запрашаме: кој е крајниот план на Мерц, освен одржувањето на американската воена моќ на европска почва?
Мерц нема желба да ги донесе Русија и Украина на преговарачка маса. Доказ за ова е сè поотворениот став на Берлин дека нема „црвени линии“ по прашањето за воена помош за Киев.
Логиката диктира дека дипломатскиот ангажман е најпотребен во време кога конфликтот се претвора во долгорочен ќорсокак.
Наместо тоа, Мерц реторички „мавта“ со нови санкции и се заканува со проширување на воената поддршка, сè за да го намами Трамп да остане дел од таа стратегија.
Од друга страна, единствениот актер кој барем во еден момент навистина се вклучи во некаков вид мировна опција беше Доналд Трамп - претседател кој обично индиректно предизвикува потсмев кај европските елити.
Сепак, се чини дека оваа шанса сега е на работ на пропаст бидејќи Трамп, опкружен со европски „сојузници“ кои го убедуваат дека единственото решение е зголемен притисок врз Русија, сè повеќе ѝ се заканува на Русија со нови санкции.
Со други зборови, Мерц и неговиот тим сакаат да го „разоружаат“ Трамп од неговите мировни идеи и да го преименуваат во човек кој ја продолжува старата политика на конфронтација, само со ново лице.
За Европа, ова значи продолжена тензија и потенцијално уште подлабоко вклучување во конфликтот. Секако, ако си дозволи тоа, тогаш тоа би било потврда дека многумина ги прецениле неговите капацитети за надворешна политика.
Мерц, сепак, не е лидер кој нуди европска алтернатива. Напротив, тој сака да ја поврзе Европа што е можно поцврсто со САД.
Сепак, оваа позиција не ги зема предвид долгорочните последици за европската стабилност, енергетската безбедност и, на крајот на краиштата, иднината на односите со Москва.
Навистина е понижувачки да се биде сведок на постојаното уверување дека „заминувањето на Трамп“ мора да се избегне, како Европа да ќе престане да постои ако САД го намалат својот ангажман. Уште потажно е што оваа слабост се нарекува „европска сила“ (!).
Додека Мерц јавно ја презема позицијата на „активен канцелар“, тој ја презема вистинската улога на чувар на стариот поредок каде што САД водат, а Европа слуша.
Најголемиот проблем со таков пристап е ескалацијата на тензиите со Русија, недостатокот на сериозни дипломатски иницијативи и целосната неспособност на Европа да смисли независна политика.
Самите земји од Европската Унија би можеле да ја преземат водечката улога во промовирањето на компромис и враќањето на преговарачката маса, но се чини дека им е полесно да го предадат кормилото на Белата куќа, дури и кога некој што номинално не можат да го поднесат седи на таа позиција.
Ова е контрадикција во самото срце на таканареченото европско единство, а Мерц, со своите потези и реторика, покажува до кој степен тоа понекогаш е само фасада зад која се крие безмилосното одржување на статус кво.
Секако, пропагандата функционира, секако во Германија.
Самиот факт што Мерц успеа да стигне до канцеларското место покажува дека германските гласачи повторно беа принудени да избираат против сопствените интереси и сопствената безбедност.
Ова не значи дека требало да ја остават својата судбина во рацете на десничарската АфД, но имало и други опции, ако не за победа, тогаш барем за покажување став!
На крајот на краиштата, Европа ќе го сноси најголемиот товар на последиците од продолжениот конфликт во Украина, и економски и во однос на безбедноста.
Всушност, секоја нова пратка оружје во Украина - со притисок врз Трамп „никогаш да не се откаже“ - го зголемува ризикот конфликтот да излезе од контрола.
И сепак, ниту еден од европските лидери, вклучително и Мерц, не нуди јасен план за деескалација.
Наместо да се бара рамнотежа помеѓу легитимните руски безбедносни интереси и европските потреби, се прават пресметки за тоа колку повеќе воени буџети треба да се зголемат за да се задоволи барањето на Вашингтон.
Таквата логика, за жал, само го потврдува впечатокот дека европската независност е сведена на повремени слогани, додека во пракса се прифаќа формулата „Америка прво, Европа (можно) втора“.
(Vecer.mk VIA)
