Германија голем губитник?
Она што навистина му дава сила на АфД во моментов е војната во Украина и позицијата на Германија во европските и евроатлантските односи, вели новинарот Драган Бисениќ.
Подемот на германската десничарска популистичка партија AfD продолжува да го вознемирува германскиот политички естаблишмент, но тоа е политички феномен чиј понатамошен подем и политички успех може да има најдлабоки и најдалекосежни последици, не само за судбината на Германија, но за судбината на Европа и на ЕУ во целина, наведува новинарот Драган Бисениќ.
Јасно е дека нема големи промени во Европа без промени во Германија, а „Алтернатива“ има несомнен капацитет за промени, наведува Бисениќ и додава дека АфД во моментов е зајакната со конфликтот во Украина и позицијата на Германија во европскиот и евроатлантските односи, додека во услови кога партиите од центарот не се во можност да понудат решенија за проблемите, „Алтернативата“ ги има сите услови за натамошен подем.
Во авторскиот текст за Танјуг Бисениќ пишува:
Подемот на германската десничарска популистичка партија, Алтернатива за Германија (AfD – Alternative für Deutschland), продолжува да го вознемирува германскиот политички естаблишмент. Тоа е политички феномен чиј понатамошен подем и политички успех може да има најдлабоки и најдалекосежни последици, не само за судбината на Германија, туку и за судбината на Европа и на Европската унија во целина. Јасно е дека нема големи промени во Европа, без промени во Германија. А „Алтернатива“ има несомнен капацитет за промени.
Пред три недели, германскиот неделник „Штерн“ објави интервју со копретседателката на АфД, Алис Вајдел, а потоа доби стотици протестни писма. Многумина во писмата до неделникот бараат да се забрани AfD. Германците едноставно се згрозуваат од секоја помисла за обновување на германскиот национализам во која било форма, особено во драстичната форма што ја прикажува Алтернатива за Германија. Тоа е толку табу за Германија што ниту еден повик за „нормална Германија“ што доаѓа од другата страна на океанот не може да биде исполнет со разбирање.
Она што навистина и дава сила на АфД во моментов е конфликтот во Украина и позицијата на Германија во европските и евроатлантските односи. Уште минатата година Вајдел предупреди дека Германија може да биде најголемата жртва на конфликтот меѓу големите сили и на крајот да биде „големиот губитник“.
Таа го гледа украинскиот конфликт како „економска војна“ против Германија, особено поради принудувањето на Германија да се откаже од енергетската соработка со Русија и поволните цени на гасот од Северен тек 1 и 2, кои сега дури и се минираат.
Затоа Ваиделова повикува на итни мировни преговори со Москва и пуштање во употреба на гасоводот Северен тек 2. За возврат, таа исто така ја прифаќа поделбата на Украина: „Она што на крајот значи за Украина и за Русија и за поделба на територијата не е наша тема“, рече Вајделова. „Треба прво да ја погледнеме нашата земја“, повика таа.
Денес, Германија се соочува со некои од најголемите и најфундаменталните предизвици.
Нејзината економија е во рецесија. ММФ очекува Германија оваа година да има полоши резултати од сите други земји од Г7.
Цените на енергијата и инфлацијата остануваат екстремно високи, влошени од владините политики на зелена енергија и постепено укинување на нуклеарната енергија.
Имиграцијата е исто така на дневен ред на начин каков што не беше од бегалската криза во 2015 година. Според официјалната статистика, бројот на баратели на азил е зголемен за 78 отсто од минатата година. Неколку локални власти упатија панични апели за помош, велејќи дека не можат да се справат со зголемениот број мигранти.
Сето тоа се легитимни прашања што гласачите сакаат да ги решат. АфД не води само кампања за гласови со својот антивоен став. Исто така, постигнува резултати благодарение на растечката социјална нееднаквост.
Според студијата „Radicalized and Established“ за развојот на AfD од страна на Фондацијата Otto-Brenner (OBS), гласачите на AfD често имаат „социјална неповолна положба“. Тоа значи дека нивниот секојдневен живот е обликуван не од политичката еднаквост, туку од економската нееднаквост.
Центристичките партии би можеле да се обидат да понудат некои свои решенија за овие проблеми. Тие би можеле да се обидат да се разликуваат од АфД преку отворена дебата. Но, наместо тоа, нивниот стандарден одговор е да се обидат да ја блокираат АфД од власт и да ги игнорираат прашањата што ги лутат нејзините гласачи. Ова е стратегија која сигурно ќе пропадне.
Отпрвин сакале да соработуваат, а потоа се предомислиле
Минатиот месец, лидерот на централно-десничарската Христијанско-демократска унија (ЦДУ), Фридрих Мерц, предизвика возбуда кога посочи дека неговата партија можеби е подготвена да соработува со АфД на локално ниво.
Во неодамнешното интервју за ТВ каналот ЗДФ, Фридрих Мерц рече дека ако градоначалник на АфД биде избран во град или општина, тогаш „природно е дека мораме да бараме начини да се осигураме дека можеме да продолжиме да работиме заедно во градот.”
-Јасно е, додаде тој, дека мора да се прифатат резултатите од демократските избори. Неговата изјава дојде набргу откако АфД ги освои првите избори за окружни совети и првиот градоначалник. АфД расте и на анкетите низ целата земја. Сега е пред владејачките Социјалдемократи (СПД) на канцеларот Олаф Шолц.
Коментарите на Мерц предизвикаа речиси хистерична реакција, дури и во сопствената партија. Оттогаш мораше да проголта понижувачко повлекување.
„Да бидам јасен, уште еднаш, и никогаш не сум рекол поинаку… Нема да има соработка со АфД, ниту на општинско ниво“, напиша тој на Твитер само два дена по интервјуто.
Во суштина, Мерц е обвинет дека се заканувал дека ќе го пробие санитарниот кордон што сите главни партии во Бундестагот се согласија да го постават околу АфД.
ЦДУ, СПД, Слободните демократи и Зелените веќе усвоија резолуции против формирање коалиции со популисти. Сега многумина стравуваат дека ЦДУ на Мерц можеби е подготвена да го скрши ова долгогодишно табу. Дури и неговото повлекување не ги смири работите.
„Ова е класичен модел на обид да се помести црвената линија чекор по чекор“, рече Кевин Кунерт, генерален секретар на СПД.
Судирот подвлече колкав е притисок сега врз ЦДУ од страна на АфД. Иако популарноста на владејачката СПД е во слободен пад, опозициската ЦДУ не можеше да има корист од тоа.
ЦДУ во моментов е најпопуларна партија во Германија, со околу 27 отсто од гласовите, социјалдемократите паднаа на 18 отсто, а зелените на 14 отсто. Но, АфД профитира од проблемите на владата. Иронично, кога Мерц првпат неуспешно се огласи како потенцијален партиски лидер во 2018 година, тој вети дека ќе ја „преполови AfD“.
Сè што Ангела Меркел се залагаше во Германија исчезна за една година
„Имам самодоверба да го направам тоа, и тоа е можно“, рече тој тогаш. Откако стана лидер во јануари 2022 година, поддршката за ЦДУ опаѓа. Во меѓувреме, поддршката за AfD приближно се удвои.
Се чини дека AfD не успеа да го направи најголемиот пробив во анкетите во последните недели, кој датира од минатото лето. Во јули 2022 година партијата се уште беше на 11 отсто, а во септември веќе на 15 отсто, а сега е речиси 20 отсто. Во тоа време, стравот од ескалација на војната во Украина, рецесија и неприфатливи трошоци за греење беа во центарот на политичката дебата. Се чини дека AfD може да профитира над просекот од овие стравови.
Ова е посочено со други бројки. Електоратот на АфД ја оценува сопствената социјална ситуација полоша од поддржувачите на другите партии: 46 отсто од поддржувачите на АфД ја оценуваат сопствената економска ситуација како „помалку добра“ или „лоша“.
Обидите да се исклучи и изолира АфД не ја намалија нивната поддршка. Во секој случај, оваа стратегија помогна да се зајакне тврдењето на АфД дека е единствената партија против естаблишментот. Инсистирањето на центристичките партии да се подигне санитарен кордон околу АфД не само што ги паничи, туку и го маргинализира огромниот број Германци кои сега гласаат за АфД (околу една петтина од електоратот).
Германските експерти советуваат дека ако ЦДУ сака да ги придобие гласачите на АфД, тогаш ќе мора да почне да се занимава со прашањата за кои се грижат овие гласачи. Но, во моментов ЦДУ не е во можност да го направи тоа. Тоа е длабоко поделена партија со слабо раководство.
Поддржувачите на поранешната канцеларка Ангела Меркел, која ја одведе ЦДУ во полиберална и зелена насока, остануваат непријателски настроени кон Мерц, кој доаѓа од десницата на партијата.
Иако Мерц би сакал да им се заблагодари на гласачите на АфД (неодамна ја нарече својата партија „со суштина алтернатива на Германија“), едно крило на партијата на Меркел ќе направи се што е во нејзина моќ да го спречи тоа.
Мерц досега кажа малку за миграцијата, климатската политика или дури и за економијата – клучните прашања што ги анимираат гласачите на АфД. Во такви околности „алтернативата“ ги има сите услови за натамошен подем.
Фото: Профи EDITORIAL USE ONLY
