Германските истражувачи за мир и конфликти ги повикуваат Европа и Германија да се подготват за иднина без НАТО. Тие исто така препорачуваат германската влада да ги прекине испораките на оружје во Израел и да не го поканува Нетанјаху во посета.
Нивниот поглед на иднината е мрачен.
„Кој или што друго може да го спаси мирот?“, прашуваат водечките германски истражувачи за мир и конфликти во нивниот Извештај за мирот 2025. Војни во Украина, Појасот Газа, Судан, повеќе од 122 милиони бегалци, бројни насилни конфликти низ целиот свет.
Научници од четири германски истражувачки институти секоја година од 1987 година анализираат меѓународни конфликти и формулираат препораки за политичко донесување одлуки во Германија. Ретко имало толку многу песимизам како оваа година.
„Во последните години, фокусот на нашата анализа беше рускиот напад врз Украина и намерното уништување на европскиот поредок на мир и безбедност од страна на Русија“, рече Кристофер Дејз од Институтот Лајбниц за истражување на мирот и конфликтите, презентирајќи го извештајот во Берлин.
Во меѓувреме, безбедносната состојба се влоши уште повеќе.
„Со САД како дополнителен фактор на несигурност.“
Остри критики кон Доналд Трамп
Овогодинешниот Извештај за мир става посебен акцент на политичките промени во Соединетите Американски Држави - анализата е исклучително остра.
Американскиот претседател Доналд Трамп и „неговото движење MAGA“ успеаја „за многу краток временски период и без голем отпор“ да ја претворат најстарата демократија во светот во авторитарен режим, пишуваат истражувачите.
И на меѓународно ниво, велат тие, активно работат на „уништување на либералните институции и достигнувања“.
„Авторитарните владетели и диктатори се пречекуваат со почести, додека десничарските популистички движења се поддржани во либералните демократии.“
Истражувачот на конфликти, Кристофер Дејз, предупредува на опасноста од „авторитарно заразување“.
И во Европа, вели тој, веќе се видливи загрижувачки тенденции - како што се поткопувањето на меѓународната правда, доведувањето во прашање на слободата на науката и посегнувањето по автономијата на општествените актери, како што се црквите.
Дали НАТО е мртов?
Трансатлантското партнерство со САД, „како што го знаеме, е завршено“, се наведува во Извештајот за мир. Според истражувачите, ова важи и за воената соработка.
„Веродостојноста на ветувањето за меѓусебна помош во рамките на НАТО е доведена во прашање, а зближувањето меѓу САД и Русија може да биде на штета не само на Украина, туку и на штета на европските интереси.“
Ова е директна закана за Германија и Европа.
„Имаме проблем што во моментов ништо не функционира без НАТО, па затоа никој сериозно не сака да зборува за неговиот крај - иако неговата вредносна основа во основа веќе исчезна“, вели Кристофер Дејз.
Кога го прашале дали НАТО е мртов, тој не негира:
„Работиме на надминување на НАТО“, објаснува тој, осврнувајќи се на стратегијата за соработка со НАТО што е можно подолго, а воедно и зајакнување на европските безбедносни капацитети.
Европејците мора да ги збијат редовите
Во Извештајот за мир, на германската влада ѝ се препорачува да следи „транспарентнен, структуриран план за постепена изградба и интеграција на европските одбранбени структури“.
Сепак, Европската Унија е сè уште далеку од тоа.
„Она што моментално го гледаме во ЕУ не е зајакнување на европските одбранбени капацитети во рамките на заедничка политика, туку зајакнување на националните воени капацитети на поединечните членки“, вели Урсула Шредер од Институтот за мировни истражувања и безбедносна политика на Универзитетот во Хамбург (IFSH).
Концептот на безбедност не смее да се сведе само на воениот аспект. Безбедносната архитектура вклучува и „контрола на оружјето, мерки за градење доверба и дипломатија“, нагласува Конрад Шетер од Меѓународниот центар за проучување на конфликти во Бон (BICC).
Ефикасната развојна политика, исто така, игра важна улога. Сепак, зголемената милитаризација не треба да служи како „дозвола за неограничен извоз на оружје во целиот свет“.
Стоп за испораката на оружје во Израел
Авторите на мировниот извештај се особено вознемирени од глобалната ерозија на меѓународното право. Тие ја забележуваат растечката „дехуманизација на војувањето“, во која заштитата на цивилите е драстично нарушена, болниците и училиштата стануваат директни цели на воени напади, а хуманитарната помош е спречена или злоупотребена за политички цели.
Ова најдрастично се одразува во руската агресивна војна против Украина и во војната меѓу Израел и Хамас.
Тие се особено ужаснати од она што се случува во Газа - војната досега одзеде повеќе од 53.000 животи и речиси целосно ја уништи таа територија.
Истражувачите за мир бараат „поитно од кога било“ запирање на сите испораки на оружје што би можеле да се користат во Појасот Газа и на Западниот Брег.
Според извештајот, Израел „грубо“ го прекршил меѓународното хуманитарно право и ги надминал границите на „легитимна самоодбрана“.
Од октомври 2023 до мај 2025 година, од Германија е одобрен извоз на оружје во вредност од речиси половина милијарда евра, според одговорот на германската влада на пратеничкото прашање на Левицата. Тие испораки вклучуваа, меѓу другото, огнено оружје, муниција, делови за оружје, специјална опрема за копнените трупи и морнарицата, електронска опрема, како и специјални оклопни возила.
Не го поканувајте Нетанјаху во Германија
Во извештајот се повикува германската влада да го почитува меѓународното право и меѓународните судови. Ова алудира на изјавата дадена од лидерот на ЦДУ, Фридрих Мерц, пред да стане канцелар.
По изборната победа, Мерц објави дека сака да го покани израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху да ја посети Германија - иако против него е издадена потерница од Меѓународниот кривичен суд.
Мерц му вети на Нетанјаху „можност“ да „ја посети Германија, а потоа да замине без да биде уапсен“.
Во извештајот за мир, во таа пригода се наведува:
„Меѓународното право има предност пред државните интереси“.
Тоа, се додава, „ја исклучува можноста за државна посета на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху на Германија - до понатамошно известување“.
Покрај тоа, истражувачите бараат Германија „на среден рок“ да се обврзе на признавање на палестинска држава.
Трајното решение на „палестинскиот конфликт“ во никој случај не го загрозува „правото на Израел на еврејска држава во безбедни граници“.
(Vecer.mk VIA)
