Лос Анџелес, градот на иконични палми, бескрајните автопати и сјајот на филмскиот гламур, деновиве е сведок на сцени кои наликуваат на апокалиптични филмски сетови.
Пламени јазици што ги зафаќаат населбите, чад што се издига над хоризонтот и луѓе кои бегаат од своите домови - сето ова ја разоткрива кревката реалност зад внимателно изградената илузија на градот од соништата.
Ова е голема трагедија, но треба веднаш да се разговара за причините, особено за оние кои не се доволно истакнати, бидејќи она што се случи со славниот ЛА им се заканува на многу други места.
Во последните денови, низа пожари го зафатија поширокото подрачје на Лос Анџелес, предизвикувајќи евакуација на илјадници жители и уништени стотици домови. Иако пожарите во Калифорнија станаа речиси сезонски феномен, обемот и интензитетот на овогодинешните пожари изненади многумина.
Но, зад природната катастрофа стојат слоеви на социјални, инфраструктурни и еколошки предизвици кои се игнорирани со години.
Лос Анџелес е град на контрасти – луксузни вили на ридовите со поглед на океанот спроти шаторите на бездомниците во центарот на градот. Овие кризни ситуации само ги продлабочија овие разлики.
Додека некои имаат ресурси и способности да ги заштитат своите имоти со најсовремени технологии за заштита од пожари, поголемиот дел од населението зависи од владините служби кои често се преоптоварени и недоволно опремени.
Интересно е тоа што Вила Гети, музеј лоциран во Пацифик Палисадес, успеа да остане недопрена среде пламенот благодарение на напредните системи за заштита - сопствените резервоари за вода, материјалите отпорни на оган и редовните превентивни мерки.
Овој факт го покренува прашањето: ако таквите мерки се достапни, зошто тие не се пошироко спроведени за да се заштитат заедниците каде што живеат илјадници луѓе? Донекаде реторичко прашање затоа што сите го знаеме одговорот, но прашање што сепак треба да се повтори.
Овие пожари не се само резултат на екстремни временски услови или непредвидливи природни сили.
Тие се резултат и на долготрајни одлуки за урбан развој, недостаток на одржливо планирање и занемарување на инфраструктурата. Урбаното ширење без јасна визија, изградбата во области со висок ризик и недоволното инвестирање во јавните услуги придонесоа за овој исход.
Додека чадот полека се чисти, останува прашањето како Лос Анџелес ќе закрепне и какви поуки ќе се научат од оваа трагедија. Затоа што зад секоја илузија се крие реалност што е невозможно да се игнорира кога пламенот ја осветлува вистината.
<b>Инфраструктурата под притисок: Што доведе до волкави размери на пожарот?</b>
Пожарите кои моментално беснеат во Лос Анџелес не се резултат само на неповолните временски услови како што се силните ветрови и сувата вегетација. Тие се исто така одраз на долготрајните инфраструктурни предизвици кои го оставија градот ранлив на вакви катастрофи.
Еден од клучните проблеми е <i>недоволното финансирање на противпожарните служби</i>. Иако пожарникарите прават натчовечки напори, тие често немаат соодветна опрема и доволно работна сила за да се борат со сè поинтензивните пожари. Ограничените буџети ја отежнуваат набавката на модерна опрема која би можела да ја зголеми ефикасноста и безбедноста на терен.
Понатаму, <i>водоводната инфраструктура</i> се покажа како несоодветна во кризни ситуации. Нискиот притисок во хидрантите и ограничените залихи на вода го отежнуваат гаснењето на пожарот, особено во ридските и оддалечените делови на градот. Сушата, влошена од климатските промени, дополнително ја намалува достапноста на вода, суштински ресурс во борбата против шумските пожари.
<i>Урбанистичкото планирање</i> на Лос Анџелес исто така придонесе за овој проблем. Градот со децении растеше според потребите на пазарот, без долгорочна стратегија која ќе ги земе предвид ризиците од природни катастрофи. Многу станбени области се изградени во области подложни на пожар, често без соодветни мерки за заштита од пожар или планови за евакуација.
Во исто време, <i>приоритетите во градскиот буџет</i> често се фокусирани на други сектори. Зголемувањето на средствата за одредени услуги доаѓа на сметка на други, што создава нерамнотежа во способноста на градот да одговори на различни предизвици. Инвестициите во инфраструктурата што би можеле да ги спречат или ублажат таквите катастрофи честопати се одложуваат или занемаруваат.
Оваа комбинација на фактори создава совршени услови за ширење на пожарот од големи размери. Додека пожарникарите даваат се од себе на првата линија на одбраната, системските проблеми во инфраструктурата и планирањето ги комплицираат нивните напори и го зголемуваат ризикот за населението.
Соочени со вакви предизвици, станува јасно дека е неопходно да се преиспитаат претходните пристапи и инвестиции. Подобрувањето на инфраструктурата, подобро планирање на урбаниот развој и порамномерна распределба на ресурсите се клучни за зголемување на отпорноста на градот на идни катастрофи.
<b>Урбан лавиринт без излез: Непланска градба како искра за катастрофа</b>
Лос Анџелес е град кој со децении се шири во сите правци, често без јасно дефинирана стратегија или долгорочен план.
Овој неконтролиран раст создаде урбан мозаик во кој станбените населби, деловните зони и природните области се испреплетуваат на непредвидлив начин. Последица на таквиот развој е град кој е ранлив на голем број предизвици, вклучително и катастрофални пожари.
Многу нови населби се изградени во области кои природно се подложни на пожари. Куќите опкружени со сува вегетација и шуми станаа вообичаена глетка, што значи дека искра може брзо да се претвори во деструктивен пожар. Недостатокот на јасни пожарни зони меѓу населените места и природата дополнително го зголемува овој ризик.
Покрај тоа, многу згради беа изградени без соодветни стандарди за заштита од пожари. Употребата на запаливи материјали, недостатокот на современи системи за заштита и отсуството на задолжителни инспекции ги прават домовите и зградите поранливи.
Инфраструктурните празнини, како што се тесните патишта кои го отежнуваат пристапот на службите за итни случаи или недостатокот на хидрантска мрежа со доволен притисок, дополнително ја комплицираат ситуацијата во време на криза.
Сообраќајниот хаос што го карактеризира Лос Анџелес станува особено проблематичен за време на евакуациите.
Несоодветната транспортна инфраструктура предизвикува метеж, што може да биде фатално кога жителите се обидуваат брзо да се оддалечат од опасноста. Многу делови од градот немаат алтернативни рути, а јавниот превоз не е секогаш сигурна опција во итни ситуации.
Ваквите урбанистички решенија се резултат на долгогодишно ставање на краткорочните интереси пред долгорочната безбедност и благосостојба на жителите. Фокусот на брзата конструкција и профитот често ја надминува потребата за внимателно планирање и одржливост.
Соочени со последиците од ваквите одлуки, станува јасно дека е неопходно суштински да се преиспита пристапот кон урбаниот развој.
Интегрирањето на мерките за заштита од пожари во планирањето, построгите градежни правила, создавањето зелени бариери и подобрувањето на инфраструктурните услови може значително да го намали ризикот од идни катастрофи.
Лос Анџелес, доколку постоеше политичка волја, имаше можност да стане лидер во одржливо урбанистичко планирање што ќе ги заштити своите жители и нивниот начин на живот.
Ако има нешто позитивно што би можело да произлезе од оваа голема трагедија, тоа е ова - подигање на свеста дека секој град заслужува одбрана од огнен пекол, а секако и Лос Анџелес, вториот по големина град во најбогатата земја во светот!
<b>Запалива клима</b>
Без оглед на сите дебати за причините, „човечки или природни“, климатските промени повеќе не се апстрактна закана за иднината; тие се реалност која веќе ги обликува нашите животи. Пожарите што го зафатија Лос Анџелес се остар потсетник за тоа како еколошките промени можат да имаат катастрофални последици за заедниците ширум светот.
Зголемените просечни температури и продолжените сушни периоди создадоа идеални услови за избувнување и ширење на пожарите. Вегетацијата која инаку би била повлажна и поотпорна на пламен, сега станува сува, запалива маса подготвена да се запали при најмала искра.
Научните истражувања покажуваат дека климатските промени ја зголемија зачестеноста и интензитетот на шумските пожари во Калифорнија во последните неколку децении.
Урбанизацијата придонесува за проблемот на неколку начини. Како што се прошируваат градовите, природните живеалишта се претвораат во градежни парцели, што ги нарушува екосистемите и ги намалува природните бариери против катастрофи како пожари и поплави.
Дополнително, зголемената потрошувачка на енергија и ресурси во урбаните средини става дополнително оптоварување на животната средина.
Свеста за овие предизвици расте, но треба да се преземат конкретни чекори.
Едукацијата на јавноста за важноста на заштитата на животната средина и промовирањето еколошки навики се исто така клучни елементи во овој процес и, да, тие можат да бидат дел од поголема дебата од политичката расправија за тоа дали е време да се максимизира употребата на обновливите извори или дополнително промовираат фосилни горива, бидејќи постојат фактори околу кои би требало да има консензус (за жал, самата заштита на животната средина подлегна на политичката поларизација).
Пожарите во Лос Анџелес можат да послужат како поттик за промени кои ќе го заштитат не само овој град, туку и другите заедници кои се соочуваат со слични закани. Преку соработка, иновации и посветеност за зачувување на планетата, можно е да се изгради иднина во која ваквите катастрофи стануваат поретки, а заедниците се поотпорни и подготвени да одговорат на предизвиците што ги носи климата што се менува.
<b>Обнова и отпорност: Можности за подобра иднина за Лос Анџелес</b>
Пожарите што го опустошија Лос Анџелес (и се уште траат во моментот на пишување, но вестите сугерираат дека барем малку забавуваат) оставија зад себе пустош, но и можност за нов почеток. Соочени со обемот на штетата, жителите и градските власти имаат единствена можност да ги преиспитаат минатите практики и да се фокусираат на градење поотпорна и поодржлива заедница.
Еден од првите чекори во оваа насока е инвестирањето во модернизација на инфраструктурата.
Ова вклучува зајакнување на противпожарните одделенија преку набавка на напредна опрема, ангажирање дополнителен персонал и континуирана едукација за најновите методи за гаснење пожари (бидејќи токму ваквите катастрофи откриваат колку тоа понекогаш е несоодветно имплементирано).
Подобрувањето на водоводната мрежа, со посебен акцент на областите со висок ризик, ќе обезбеди хидрантските системи да бидат готови во критични времиња.
Урбанистичкото планирање мора да стане приоритет. Интеграцијата на зелените површини кои можат да послужат како природни бариери против пожари, построгите правила за градба и промоцијата на одржлива градба се клучни елементи за создавање побезбедна средина. Планерите и архитектите имаат можност да дизајнираат населби кои ќе бидат поотпорни на екстремни временски услови, а во исто време ќе обезбедат поквалитетен простор за живеење за жителите.
Образованието во заедницата исто така игра важна улога. Информирањето на граѓаните за мерките за заштита од пожари, плановите за евакуација и начините на кои тие можат да го намалат ризикот во нивните домови, ја зголемува севкупната безбедност. Иницијативите на локално ниво можат да ги поттикнат соседите да работат заедно за да се спречат и да се подготват за можни идни катастрофи.
Лос Анџелес може да доведе до позитивни промени, секако има сила и ресурси да го стори тоа. Она што го гледаме за жал е потсетник дека тоа не е направено.
Од предизвиците со кои се соочува Лос Анџелес може да произлезат позитивни промени кои ќе ја обликуваат иднината на градот.
Обновата по пожар не е само физички процес, туку и можност за социјална трансформација која ја нагласува безбедноста, квалитетот на животот и зачувувањето на животната средина.
Преку колективен напор, Градот на ангелите може да се издигне од пепелта и да блесне посветло од кога било досега.
Тоа е барем желба што можеме да ја испратиме од оваа далечина до градот што го сакаме, кој сè уште го знаеме на некој начин дури и ако никогаш не сме биле таму.
<b><i>(Vecer.mk <a href="https://www.advance.hr/tekst/tuga-i-nada-u-gradu-andela-mnogostruki-cimbenici-koji-su-doveli-do-vatrene-katastrofe-u-los-angelesu-i-sto-ovaj-i-drugi-gradovi-moraju-uciniti-da-se-spase-od-slicne-sudbine/">VIA)</a></i></b>
