Рестораните го забранија пушењето дури и на отворено пред просториите, и секако, не е дозволено палење цигара на масите на терасите на кафулињата. Правилата се јасни и малкумина ги кршат, па Шведска стана првата земја „без чад“ во светот.
Сепак, ова не значи дека поранешните пушачи се откажале од сите производи што им причинувале задоволство. Напротив. На голема конференција на „British American Tobacco“ (BAT) насловена како „Што ако клучот за откажување од пушење веќе е пронајден?“, одржана во Шведскиот национален музеј за наука и технологија, беше откриено дека Шведска официјално ја исполнила дефиницијата за општество без чад - 16 години пред целта на ЕУ (2040), објавува „Јутарњи лист“.
Во последните 13 години, стапката на пушење во Шведска е повеќе од преполовена, благодарение на алтернативите без чад - снус, никотински кесички и електронски цигари. Денес, стапката на пушење кај возрасните е само 5,3% (во споредба со просекот на ЕУ од 24%). Ова го истакна Даниел Тауер, главен научен и регулаторен директор во BAT, која нагласи дека владите, јавните здравствени установи и индустријата заедно се клучни играчи во намалувањето на штетите од тутунот.
Шведска, исто така, има најмал број на предвремени смртни случаи од болести поврзани со тутунот во ЕУ. Стапката на смртност кај мажите од рак на белите дробови е за 61% пониска од просекот на ЕУ, додека вкупните смртни случаи од болести поврзани со тутунот се за 39,6% пониски.
„Целта на нашата компанија е јасна и смела - до 2100 година сакаме да станеме „бизнис без чад во целосно безчаден свет““, рече Тауер, откривајќи дека целта на BAT за 2030 година е 50 милиони потрошувачи на производи без чад.
Сепак, таа признава дека постојат пречки - пазари што забрануваат продажба, оптоварувачки регулаторни рамки, заблуди за никотинот, скептицизам кон истражувањето во индустријата и високи даночни оптоварувања. Затоа е лансирана платформата Omni™ – научна база на податоци што ја поддржува глобалната трансформација на BAT кон свет без цигари.
Нејзиниот колега, д-р Џејмс Марфи, директор за истражување и наука во BAT, се согласува. Тој истакнува дека компанијата инвестирала повеќе од 12 милијарди фунти во истражување во последните 10 години, со работата на 1.700 научници.
„Дури 2,6 милиони животи би можеле да бидат спасени во следните 10 години ако се усвојат алтернативи на цигарите“, предупреди Марфи, додавајќи дека минатата година приходите на BAT изнесувале 3,4 милијарди фунти, од кои 18% доаѓаат од производи со намалена штета.
Производите без чад (загреан тутун, вејпови и никотински кесички) имаат 90–99% пониски нивоа на токсични хемикалии од цигарите. Компанијата има за цел да генерира 50% од своите приходи од производи без чад до 2035 година.
„За жал, некои земји како Холандија и Белгија се обидуваат да ги забранат овие алтернативи, но ние сакаме да ги покажеме придобивките – а шведскиот случај е најдобар доказ“, рече Марфи.
Тајната на успехот на Шведска се темели на свеста, пристапноста и прогресивната регулатива, објасни Асли Ертонгуч, менаџер на БАТ за Полска и балтичките земји. Откако шведската влада ја промени својата политика од „намалување на употребата“ на „намалување на штетата“, таа има една од најниските стапки на смртност поврзана со пушењето во светот.
Во Шведска, моделот на акцизен данок зависи од здравствените ризици - производите без чад се поевтини и подостапни од цигарите, што поттикнува префрлање.
БАТ предупредува дека проблемот е што сите производи се третираат исто, без оглед на нивото на штета - сè е „во ист кош“.
„Догмата „откажи се или умри“ од 2010 година се покажа како неуспех, бидејќи бројот на пушачи продолжува да се намалува. Сè повеќе земји го поддржуваат преминувањето кон помалку штетни алтернативи - а науката е јасна, без разлика дали некому му се допаѓа или не“, заклучи Мерфи.
