Планот, што треба да се финансира од конфискувани руски средства, наиде на силен отпор од Белгија, една од земјите-основачи на ЕУ, што го засени самитот на лидерите во Брисел и повторно ги разгоре загриженостите за посветеноста на блокот кон Украина, пишува Политико.
Клучна улога во блокадата одигра белгискиот премиер Барт де Вевер, десничарски фламански националист, кој тврди дека операцијата носи огромни финансиски и правни ризици за неговата земја, каде што се чува поголемиот дел од замрзнатите руски средства.
Иако лидерите на ЕУ велат дека ги разбираат неговите загрижености, тие не беа во можност да го убедат да попушти.
„Малку сум огорчен што сега нè нарекуваат земја која не сака да соработува“, изјави Де Вевер за новинарите. Тој ја опиша идејата дека белгиските даночни обврзници би можеле да ги сносат трошоците како „апсолутно луда“.
Притисокот врз Европа да ја зголеми својата поддршка за Киев расте, особено поради двосмислениот став на Доналд Трамп за руската инвазија. Иако европските влади и Европската централна банка долго време ја сметаа употребата на руски средства за незамислива од страв од кршење на меѓународното право, таа опција се појави како реална можност во последните месеци.
ЕУ се надеваше дека на самитот ќе и даде на Европската комисија цврст мандат да изготви законски предлог за заемот, но Де Вевер го спречи тоа. Еднодневните трескави преговори во еден момент дури беа прекинати без договор, само за лидерите да се вратат на масата подоцна навечер откако нивните советници се согласија за компромисен јазик.
Де Вевер на крајот дозволи во својата завршна изјава да наведе дека нема да застане на патот на понатамошната истрага на ЕК за идејата, што е далеку од она на што се надеваше Киев. Претходните нацрти бараа конкретен законски предлог, додека конечната верзија само „ја повикува Комисијата да презентира опции за финансиска поддршка што е можно поскоро“ и ја одложува одлуката за следниот самит во декември.
„Тоа е доволно избалансиран текст што овозможува толкувања што одговараат на сите потреби и чувствителности, така што секој ќе даде одредено толкување што е добро за него“, рече дипломат од ЕУ запознаен со дискусиите.
За Белгија, влоговите се превисоки со оглед на тоа што поголемиот дел од руските имобилизирани средства во Европа ги држи финансиската компанија „Еуроклеар“, регистрирана во таа земја. Де Вевер постојано им повторуваше на своите колеги дека операцијата носи огромни финансиски и правни ризици.
Францускиот претседател Емануел Макрон рече дека планот „не е закопан“, додека претседателката на Европската централна банка, Кристин Лагард, им рече на лидерите дека ризиците поврзани со заемот се „управливи“. Претседателката на Комисијата, Урсула фон дер Лајен, рече: „Се договоривме за што, сега треба да работиме на тоа како“.
Сепак, компромисот постигнат доцна во ноќта му остава на Де Вевер можност да стави вето во иднина ако неговите услови не бидат исполнети. Тој предупреди дека ако „Русија навистина може да бара пари од која било причина... готовината мора веднаш да биде достапна“, што би ја загрозило „довербата во целиот финансиски систем на Европа“.
„Кој ќе ја даде таа гаранција? Ги прашав моите колеги: „Дали сте вие? Дали се земјите-членки?“... На ова прашање не одговори цунами од ентузијазам околу масата“, заклучи белгискиот лидер.
