Приказна за единствените двајца еврејски државници – зошто Зеленски и Нетанјаху не се поднесуваат?
Од сите земји во светот, Евреите моментално се на власт само во две. Очекувано првата е Израел, а втората Украина.
Но, без разлика што може да се мисли дека овој факт сам по себе е рецепт за блиска соработка и поддршка, тоа не е така, згора на тоа, односите меѓу Украина и Израел се доста лоши, особено ако ситуацијата се земе предвид фактот зад сцената дека двете земји се истакнати американски сојузници.
Разбирливо е дека верската припадност не мора да биде никаков показател за пријателство и сојуз. Сепак, и тоа не е тајна, Евреите, од кои има само околу 15 милиони во светот, често тесно соработуваат едни со други, особено во ерата по холокаустот.
Врз основа на тој клуч, Зеленски беше речиси сигурен дека ќе добие една од најсилните поддршка токму од Израел.
Како тоа испаднаа работите толку поинаку?
Треба да се спомене дека Зеленски навистина се потруди. Тој и се обрати на израелската публика неколку пати, вклучувајќи го и неговиот страстен говор пред израелскиот парламент или Кнесет.
И покрај овој – и без сомнение многу директен американски притисок да застане на страната на Украина – поранешниот израелски премиер Нафтали Бенет, во најмала рака, немаше многу добри односи со Зеленски. Приватно (што брзо стана јавно), Бенет го критикуваше Зеленски и неговиот јавен притисок да добие помош за Украина, вклучително и воена помош.
Што може Украина да побара од Израел? Многу работи, но во воена смисла, повеќе од се, Украина би сакала да ја добие израелската „Железна купола“ (Iron Dome), односно израелскиот противвоздушен систем со високи перформанси, што е потврден во бројните судири меѓу Израел и палестинските групи од Појасот Газа (Хамас и Исламски џихад).
Но, кога Зеленски сфати дека Израел едноставно не сака да се откаже од своето најпознато оружје, повеќе не можеше да ја задржи својата фрустрација и изјави во интервју за француската телевизија:
„Знаете дека има многу луѓе со еврејско потекло во Украина, и таму има многу Украинци во Израел. Како е можно да се има ова гледиште? Бев шокиран“.
Навистина, како тоа?
Но, можеби и Израел веќе некое време е шокиран од Зеленски, што е со неговиот пристап преку притисок, што е со самиот факт дека тој е Евреин, но Евреин кој во исто време отворено се дружи и настапува со членовите на екстремната десница- крилни групи како баталјонот Азов и други. Станува збор за групи кои едвај ги извртуваат своите знаци за да не изгледаат како копија на нацистичката свастика.
Јасно, секогаш може да се каже дека Русија – особено откако започна војната – ги преувеличува своите тврдења за големината на појавата на неонацизмот во Украина.
Згора на тоа, неонацистичките и екстремистичките групи постојат и во Русија и се толерирани од системот без никакви проблеми. Руското тврдење дека Украина мора да биде „денацифицирана“ е нешто што секако не поминува како факт во Израел.
Всушност, сликата во Израел е многу појасна од онаа што Кремљ ја создава за сопствената домашна јавност или од воената пропаганда со која, очекувано, се занимава Киев.
Во Израел се свесни за реалноста и знаат дека не е добро. Тие знаат дека имаше прогон на Евреите во Украина и дека Володимир Зеленски не направи ништо за тоа затоа што не може, тој мора да ја води таа и таква Украина, со сите нејзини елементи, добри и лоши, во војната против Русија.
Сепак, тоа не значи дека тоа е нешто што би го сакале Израелците и дека тие активно би го поддржале.
Но, имајќи ја предвид исклучително силната поддршка на Западот за Украина, од земји кои речиси слепо го поддржуваат Израел секогаш кога е потребно – без разлика дали станува збор за израелска брутализација на Палестинците, непријателство кон Иран или израелски напади врз Сирија – малку е чудно што Израел, ако не поради Зеленски и Украина, не го поддржува Киев во знак на солидарност со сопствените сојузници на Запад?
Нетанјаху, кој важи за пријател на Путин, сега сака да ја вооружува Украина
Но, работата е подлабока, а и односите се подлабоки. Поврзаноста на Израел со Москва е нешто за што Западот не би сакал да разговара, но сега тоа се појавува како неоспорен факт.
Израел е земја која ретко, всушност никогаш не прави компромиси кога се во прашање нивните интереси. Годините на војна со Арапите го направија Израел земја која верува дека едноставно нема простор за отстапки, без разлика колку силно тоа се бара политички од нив.
Но, каква врска има тоа со Москва?
Израел прво го набљудува своето соседство, потоа регионот, па дури потоа ситуацијата во остатокот од светот.
За Израел и израелското постоење, Украина е далеку, а добриот однос со Русија е гаранција за некои многу специфични привилегии. Земете ги, на пример, честите напади на Израел врз Сирија. Кој всушност им „овозможува“?
Не САД, дефинитивно не Европа. Русија. Русија му дозволува на Израел да цели на секој сомнителен конвој.
Понатаму, Израел е свесен дека токму руското влијание постои денес во Иран, па дури и во Турција, секако се повеќе и повеќе и во земјите од Заливот.
Израел, набљудувајќи ја сопствената географска положба, знае дека мора да ги одржува односите со Русија и тоа го прави со леснотија – истовремено знаејќи дека нема да има прекин на односите со Западот.
Со други зборови, одбивањето да и се помогне на Украина за Израел е сосема рационална одлука која има смисла. Можеби не е принципиелна одлука, можеби навистина изгледа грдо што Зеленски, Евреин, бара суштински одбранбено оружје (што е Железната купола) и не го добива, но Израел не се грижи премногу за такви работи бидејќи ги става сопствените интереси над секоја можна критика.
Се разбира, важно е и кој е на власт во Израел. Сепак, иако Нетанјаху извесно време го немаше, а сега – без оглед на сите работи – се врати, не се промени многу во односот кон Украина и Русија.
Пентагон испраќа во Украина американско оружје СКЛАДИРАНО во Израел
Бенјамин Нетанјаху отворено зборуваше за пријателството со Путин. Во 2021 година, кога израелска државјанка беше заробена во Сирија, Нетанјаху рече:
„Разговарав за овој случај со мојот пријател, рускиот претседател Владимир Путин. Го замолив за помош, да ни помогне да ја вратиме, а тој дејствуваше“.
Дали тоа значи дека позицијата на Израел е „зацементирана“ и дека е невозможно да се очекува, да речеме, како во случајот со Германија, дека ќе направат голем пресврт по прашањето за Украина?
Сè е секогаш можно во светот на политиката, но во случајот на Израел – тешко.
Вреди да се спомене една интересна ситуација која се случи минатиот месец.
Ден откако Нетанјаху ја врати власта, тој му се јави на Зеленски со многу конкретно барање. Генералното собрание на ОН требаше да гласа за одобрување на извештајот за израелските прекршувања на правата на Палестинците на окупираната територија.
Нетанјаху побара од Зеленски Украина да гласа против или барем да се воздржи во ОН, а за возврат Израел „ќе го преиспита прашањето за системот Железна купола“.
Но, Зеленски, очигледно веќе доста фрустриран од Израел, силно го отфрли предлогот на Нетанјаху и им нареди на неговите дипломати воопшто да не се појавуваат на гласањето во Генералното собрание на ОН.
Јасно е дека ќе биде врв на трагичната иронија ако Украина добие од Израел воени системи за борба против окупацијата со поддршка на активната окупација на Израел!
Што се случува со Евреите во Источна Европа? Многумина од нив заминуваат, од Украина од очигледни причини, но и од Русија.
Зошто од Русија? Ниту ситуацијата таму не е добра за нив, згора на тоа, Евреите со години го чувствуваат руското вртење надесно.
Интересни се податоците на истражувањето на Pew Center од 2018 година, според кои само 5% од Украинците истакнуваат дека би им пречело да имаат Евреи за соседи, што всушност е најниската цифра во регионот. Во Русија таа бројка е 14%, во Полска 18%, а во една Литванија дури 23%.
Јасно е дека работите не се црно-бели, а за Евреите кои имаат можност целосно да ги напуштат овие области, веројатно веќе го направиле тоа.
Од друга страна, политиката на Израел кон Русија и Украина е прилично одвоена од реалноста на теренот и функционира според некои други правила.
Односите во еврејскиот свет, политички гледано, во никој случај не се хомогени.
Познат е, на пример, длабокиот анимозитет помеѓу Бенјамин Нетанјаху и Џорџ Сорос, па не е чудно што меѓу него и Зеленски нема многу симпатии, бидејќи се знае какви интереси има Зеленски и кон чии геополитички цели е ориентиран.
(Vecer.mk VIA)
Фото: Володимир Зеленски и Бенјамин Нетанјаху во Киев на 19 август 2019 година (Ефрем Лукацки)
