За време на неговите години на власт, францускиот претседател Емануел Макрон доста се испраксира во драматични изјави.
Во еден момент тој изјави дека НАТО е „клинички мртов“, но тоа го кажа кога му беше политички погодно за време на администрацијата на Трамп. Тој во февруари годинава драматично изјави дека Европа „не смее да ја исклучи“ можноста за испраќање војници во Украина, што предизвика бројни, речиси исклучиво негативни реакции.
Макрон сега, пред многу важните избори за Парламентот на ЕУ, се враќа во неговиот препознатлив стил.
Во говорот во историската сала на Универзитетот во Сорбона, францускиот претседател одржа говор кој траеше над 2 часа. Но, централната тема на неговиот говор е ова - Европа мора итно да реагира ако сака да опстане во светот што се менува.
„Мораме да бидеме луцидни и да признаеме дека нашата Европа е смртна. Таа може да умре. Сè зависи од изборите што ги правиме, а тие избори треба да се направат сега“, рече Макрон.
Се разбира, францускиот претседател сигурно не би ја прифатил можноста Европа да се промени во нешто ново. За него, промените надвор од пропишаниот пат претставуваат „смрт“.
Од една страна, Макрон, по што стана и препознатлив, повикува на поголема европска самодоволност во одбраната и економијата. Со други зборови, тоа повикува на поголемо ниво на независност од Америка.
Но, интересно е што Макрон го истакнува ова сега кога на повидок е потенцијалното враќање на Доналд Трамп на власт во САД.
Бидејќи и претходно кажа слични работи, повторно кога Трамп беше на власт, но кога претставникот на типичниот американски естаблишмент, Џо Бајден, се врати на власт во 2020 година, Макрон одеднаш немаше проблеми со американското влијание во Европа, а НАТО веќе не се појави за него “клинички мртов“.
Бидејќи ова секако не е прв говор на Макрон на оваа тема, може да се заклучи дека неговите ставови се прилично обликувани од она што е доминантна агенда на власта, а тој, без сомнение, фаворизира една од нив.
Понатаму, треба да се истакне дека неговиот говор доаѓа само неколку недели пред изборите за ЕУ. Многумина веруваат дека со овој потег Макрон всушност се обидува да ја оживее многу слабата кампања на неговата партија Ренесанса, која е далеку зад неговиот ривал, партијата на Марин Ле Пен.
Имено, партијата на Макрон беше принудена да се приклучи на пошироката либерална коалиција наречена „Ансамбл“ (Заедно). И покрај собирот на 8 партии заедно, тие според последните анкети имаат поддршка од само 17,5 отсто од гласачите.
Во исто време, десничарската партија Национално собрание (РН) предводена од Марин Ле Пен има дури 31,5 отсто поддршка. Со други зборови, РН би можела да ја надмине партијата на Макрон на претстојните избори во ЕУ.
Во песимистичката проценка за неподготвеноста на Европа за „промена на парадигмата“ со која Макрон тврди дека светот сега се соочува, тој рече дека руското непријателство, недостатокот на американски интерес и конкуренцијата на Кина ризикуваат ЕУ да остане „маргинализирана и потисната“.
„Ерата кога ЕУ ја купуваше својата енергија и ѓубрива од Русија, го испраќаше своето производство во Кина и зависеше од САД за нивната безбедност - таа ера помина“, рече тој.
Како одговор, тој ги повика европските лидери да бидат подготвени за „големи стратешки одлуки“ во одбраната и економијата, тврдејќи дека голема доза на протекционизам сега е „клучна за европските интереси“.
„Европа требаше да изгради кредибилна независна одбрана“, рече тој, за, доколку е потребно, „да може да војува без помош на САД“.
Тој додаде дека европските армии не треба да се спојуваат, туку мора да споделуваат заеднички цели, како што е евентуалниот противракетен штит на целиот континент и повика на создавање на европска воена академија.
„Бидејќи и Кина и САД – најголемите економии во светот – повеќе не ги почитуваат правилата за отворена меѓународна трговија, од клучно значење е ЕУ да се бори за своите интереси. Не можеме да бидеме единствените кои ги почитуваме правилата. Ние сме премногу наивни" рече тој.
Што се однесува до неговата изјава од февруари кога рече дека не треба да се исклучи можноста за испраќање војска во Украина, тој вчера рече дека „стратешката нејасност“ е важен дел од новиот геополитички поредок.
„Зошто да им кажеме на Русите кои се нашите ограничувања?“-порача Макрон.
„Европа мора да покаже дека не е само вазал на Соединетите Држави... таа мора да покаже дека сме балансирачка сила која го отфрла биполарниот свет. Ние не сме само мал дел од Западот“, рече тој.
Тој исто така рече дека еден од најголемите ризици за опстанокот на Европа е нејзината сопствена деморализација.
„Европа може сама да умре. Ризикот е дека сите можеме да се навикнеме на сопственото потценување за себе“, рече тој.
„Затоа ги повикувам Европејците повторно да се поврзат со вредностите што го направија овој континент поинаков. Ние не сме како другите. Тоа никогаш не смееме да го заборавиме. Европа не е само парче земја, таа е концепција на човештвото“, рече тој. .
Ова силно и непријатно наликува на типични американски изјави за т.н „Американска исклучителност“.
Тоа е идеологија која, колку и да се обидува да се маскира, во суштината е заканувачка, ксенофобична, империјалистичка и милитаристичка. Бројните војни на Америка многу јасно ги покажуваат последиците од таквата идеологија.
Макрон очигледно би сакал да копира сличен модел и да го примени во Европа. Во исто време, тој е свесен дека вазалниот статус што Европа навистина го има во однос на САД претставува значителна кочница за тоа сознание (иако, како што рековме претходно, тоа не му пречи во секое време, туку само во моменти кога тој ја гледа како неповолна, повторно од многу тесни француски, а не европски интереси).
Понатаму, тврдењата дека овој континент е „поинаков“ секако стојат, но не нужно или барем не исклучиво во знакот инсинуиран од францускиот претседател. Затоа што Европа е и лулка на колонијализмот, тешка и често брутална експлоатација на остатокот од светот. Слободно може да споменеме дека токму Франција беше еден од главните водачи на таков поредок, со сите нејзини прогресивни достигнувања кои и се признати, но не ја аболицираат.
Она што дури сега почнува успешно да се ослободува се деловите на Западна Африка кои беа под француска индиректна економска и политичка контрола долго по формалната независност. Востанија во земји како Буркина Фасо, Нигер, Мали, па дури и демократски пуч во еден Сенегал, покажуваат слабеење на француското влијание, а со тоа и помала можност за експлоатација на сиромашните (и богати со ресурси) африкански земји од страна на Париз.
Јасно е дека наративот дека сето ова се случува поради „руското влијание“ и одговара на француската елита, што е многу пресилна приказна и повторно грубо понижување на луѓето таму и нивната волја за поголем суверенитет.
На Европа секако и требаат промени. Некои важни промени се вклучени во говорот на Макрон, но само во фрагменти, во нецелосна верзија и со голем број нови проблеми кои не и се потребни на Европа.
Макрон популистички вели дека Европа мора да биде подготвена „сама да се бори“.
Всушност, тоа не е ни популистичко затоа што европскиот популус не е тој што сака војна, туку елитите кои владеат со неа очигледно сакаат.
Во својот говор, Макрон не остава трага од идејата дека на Европа и треба траен мир преку решавање и завршување на постоечките војни и спречување на избивање на нови.
Неговото „решение“ за војната во Украина е повеќе војна, повеќе ескалација. Тој ја смета за незамислива идејата Русија и Украина да бидат принудени со подеднаков притисок да го прекинат конфликтот и да прифатат држава која нема да биде реализација на целите на ниту едната, туку ќе биде мир.
Фактот дека таквиот мир го гледа како „руска победа“ е негов проблем и недостаток на перцепција. Затоа што „руската победа“ може да изгледа многу подраматично, а украинскиот пораз е многу потежок ако војната продолжи.
А проблемот во никој случај не е што Европејците се „наивни“. Не се.
Нивниот проблем е недостатокот на демократија во смисла дека или не се достапни политички опции кои би биле вистински антивоени или се прави се за да се дискредитираат.
Во таква ситуација, нациите ќе ги изберат дури и оние кои барем малку отстапуваат од доминантниот либерален милитаризам толку прецизно претставен од Емануел Макрон.
Тоа ќе биде политички пораз за него, а веројатно и целата негова визија за номинално посилна, но длабоко промашена Европа.
Згора на тоа, неговиот став „Европа сум јас“ нема да наиде на одобрување во Франција, а камоли надвор од неа.
<b><i>(Vecer.mk<a href="https://www.advance.hr/tekst/europa-umire-osvrt-na-macronov-dramaticni-govor-ne-europljani-nisu-naivni-nego-je-njegova-oportuna-vizija-ratoborne-i-navodno-snazne-europe-duboko-pogresna/"> VIA)</a></i></b>
<a href="https://vecer.mk/">Фото: </a>Профи
