Истите тие што нѐ убедуваа да го прифатиме Преспанскиот договор, сега нѐ убедуваат да го прифатиме францускиот предлог, зашто на тој начин ќе си ја обезбедиме иднината. Каков апсурд? Но ни тие не се виновни, повторно вината е во нас. Нивна работа е да нѐ убедуваат,бидејќи за тоа се платени, но од македонските граѓани зависи дали ќе биде прифатен и одобрен францускиот предлог Европските лидери пред одржувањето на референдумот на кој требаше да се изјасниме за прашањето „Дали сте за членство во ЕУ и НАТО со прифаќањето на Договорот помеѓу Република Македонија и Република Грција?“, нѐ убедуваа дека доколку одговориме позитивно, ќе ја осигуриме иднината за македонски генерации што ќе дојадат по нас. Во овој дух беа и искажувањата дека со договорот еднаш засекогаш се потврдува и зајакнува македонскиот етнички и културен идентитет, македонскиот јазик и македонската националност. И што се случи? Сите знаеме дека ниту се потврди, ниту, пак, зајакна македонскиот етнички и културен идентитет. Напротив, по потпишувањето на Преспанскиот договор и промената на уставното име на Македонија, Софија се радикализира и односите помеѓу двете држави излегоа од контрола. Можеме бесконечно да ја обвинуваме бугарската политичко-општествена елита, но вината е во нас, затоа што Бугарите на овој начин расудуваат: „Го потпишавте Рамковниот договор и им го дадовте на Албанците тоа што го побараа, го потпишавте Преспанскиот договор и на Грците им го подаривте тоа што го посакаа, зошто да не ни го дадете она што и ние го бараме?“. Да се навратиме на европските лидери! Истите тие што нѐ убедуваа да го прифатиме Преспанскиот договор, сега нѐ убедуваат да го прифатиме францускиот предлог, зашто на тој начин ќе си ја обезбедиме иднината. Каков апсурд? Но ни тие не се виновни, повторно вината е во нас. Нивна работа е да нѐ убедуваат, бидејќи за тоа се платени, но од македонските граѓани зависи дали ќе биде прифатен и одобрен францускиот предлог. Многу би била поинаква ситуацијата доколку Брисел ни образложи дека не можеме да ги започнеме преговорите затоа што во нашето општество има екстремна корупција, невладеење на правото, нефункционално судство и сѐ така до бесконечност. Барем така ќе можеме да ги разбереме, а не да бараат правда за бугарските барања. Во овој момент, додека ја пишувам колумната, сѐ уште нема информации за модификуваниот француски предлог, но сигурен сум дека не е во полза на македонската нација, можеби ќе биде во полза на северномакедонската нација. Зошто? Одговорот е едноставен, бугарската страна го прифати. Ако внимателно анализираме, очигледно е дека многу суптилно сите бугарски барања, за кои Макрон рече дека мора да има правда, и понатаму ќе бидат дел од францускиот предлог, а се однесуваат на македонскиот идентитет, јазик, историја и култура. Доколку се прифати францускиот предлог, за кој Емануел Макрон побара правда за бугарските барања, тогаш македонската нација ќе доживее ново, уште потешко растројство. Моите зборови не се изблици на хистерија, туку реалност. Всушност, доколку се прифати францускиот предлог, без разлика во каква форма е, задира во македонскиот етнички и културен идентитет, отвора можност на бугаризација на Македонија и го завршува процесот на создавање на новата северномакедонска нација, кој започна со Преспанскиот договор. Досега неколкупати во колумната напишавме дека ние сме виновни. Да одговориме на оваа теза. Создавањето на современата македонска држава започна со Првото заседание на АСНОМ, а тоа се случи благодарение на македонската генерација што имаше државотворни чувства. Сите македонски национални и културни институции беа создадени во периодот помеѓу 1944 и 1991 година, а кога позитивно одговориме на референдумот од 8 септември, требаше само да ја одржуваме државата што ја наследивме од нашите предци. И, што се случи? Поради кусогледост беше прекинат државотворниот континуитет и дојде до целосен колапс на државните институции и затоа денес немаме институции во вистинската смисла на зборот. Следствено, немаме аргументи пред Брисел и затоа секогаш сме под притисок да правиме апсурдни отстапки за името или за идентитетот. Доколку имавме вистински државни институции, тогаш ситуацијата ќе беше многу поинаква. Европеизацијата на Македонија ќе се случи во оној момент кога ќе извршиме целосна политичка и економска реорганизација на македонското општество. Европеизацијата никогаш нема да се случи со откажување од етничкиот и културниот идентитет на Македонците. На крајот на краиштата, прифаќањето на францускиот предлог и започнувањето на преговорите со Европската Унија по автоматизам нема да донесат подобра иднина, бидејќи како општество немаме институционален капацитет да ги реализираме задачите што Брисел ќе ги побара од нас. Подобра иднина можеме да оствариме единствено преку видоизменување на нашето општество. Затоа, секој што ќе нѐ убедува дека доколку го прифатиме квазиизменетиот француски предлог, ќе имаме подобра иднина, не ја говори вистината....

На Балканот единствено македонските политичари не дојдоа до израз со некоја „сочна“ изјава како оние на нивните регионални колеги. Дали станува збор за почитување на правилата на дипломатијата и користење коректен јазик или, пак, можеби станува збор за поинаков карактер на луѓе што сакаат поинаку да се изразуваат или, пак, можеби тоа е резултат на поинаков начин на образование, на подготовка, на обука, што би претполагало сосема поинаков речник и начин на изразување Се добива впечаток како да се навикнуваме на еден малку поинаков речник на балканските политичари во ова ново време невреме. Притиснати со проблеми од сите страни, политичарите од Балканот како да сакаат да останат запаметени пред сѐ по своите изјави, дадени во интересен контекст или со речник непримерен на дипломатијата. Па, така, веќе антологиска станува кавгата, недоразбирањето или, да бидеме најпрецизни, надмудрувањето меѓу двајцата хрватски лидери – претседателот Зоран Милановиќ и премиерот Андреј Пленковиќ. Речиси нема ден а од едната или од другата страна да не биде пласиран понекој „бисер“ за опонентот. „Тоа е толку штетна политика што ни треба огромна метла, ако не и багер, да го одземе, закопа и бетонира целото ѓубре што тој го фрла против Хрватска. Размерите на штетата се неверојатни“, обвинуваше деновиве Пленковиќ кога зборуваше за потезите на Милановиќ, кој, се разбира, не му остана должен, туку му врати со иста мера. „Со години страдаме од лаги… Не е проблем што мислат дека сме глупави, туку што мислат дека тие се многу паметни“, изјави српскиот претседател Александар Вучиќ, зборувајќи за Западот. „Нивните усти се полни со меѓународни права кога зборуваат за Украина, а кога се споменува Резолуцијата 1244, многумина гледаат во далечина како да не разбираат за што станува збор“, додаде тој. За време на дискусијата за потеклото и староста на балканските народи, албанскиот премиер Еди Рама на шега ја спомна конкуренцијата на Грците и Албанците во тоа кој е најстар народ на Балканскиот Полуостров. „На Балканот сите мислиме дека сме најстари. Ние, Албанците, мислиме дека сме најстари, дека сме настанале по мајмуните во еволуцијата на Дарвин. Ако ги замолите Србите да не ја напуштаат областа, оставете го тоа на Грците, кои пак мислат дека самите мајмуни настанале по нив. Турците можат да предизвикаат голема кавга за тоа дали е турско кафе или грчко кафе. Истото тоа важи и за Македонците и за Бугарите. Сите сме жртви на нашата историја, но ние сме добри луѓе, ние сме лојални луѓе и сме луди, затоа е подобро да нѐ имате со вас“, нагласи Рама. Така зборува дел од балканските политичари во период на големи тензии, на бурни превирања предизвикани од напнатата меѓународна политика, во која доминира украинскиот конфликт, но и последиците од пандемијата, кои се чувствуваат насекаде, а сето тоа проследено со неизбежната економска криза, која не поштеди ниедна држава во светот. Но да се вратиме повторно на Балканот. Овде се чини единствено македонските политичари не дојдоа до израз со некоја „сочна“ изјава како оние на нивните регионални колеги. Дали станува збор за почитување на правилата на дипломатијата и користењето коректен јазик или, пак, можеби станува збор за поинаков карактер на луѓе што сакаат поинаку да се изразуваат или, пак, можеби тоа е резултат на поинаков начин на образование, на подготовка, на обука, што би претполагало сосема поинаков речник и начин на изразување. Но, како и да е, општ е впечатокот дека очекувањата се поинакви. Повеќето од нас, барем според долгогодишното искуство, како да посакуваме да имаме политичари што, ако треба, и ќе треснат со тупаницата на маса за да дојде до израз нивниот став, нивното мислење. Токму затоа, како своевидно изненадување беше прифатен одлучниот одговор на премиерот Димитар Ковачевски, кој на самитот на ЕУ во Брисел го отфрли како неприфатлив францускиот предлог за преговарачката рамка. Независно што немаше никакви јазични бравури, сепак одлучноста со која го соопшти одговорот, барем накратко, го привлече вниманието на домашната јавност. И навистина се исклучително ретки изблиците на македонските политичари во тој правец. На прстите на една рака можат да се набројат моментите кога тие рекле нешто што ќе остане посебно запаметено. Можеби најсветол пример е изјавата на покојниот претседател Борис Трајковски, во тоа време само заменик-министер за надворешни работи, кога во 1999 година зборуваше на прес-конференција за косовските бегалци во Македонија: „Слушам на Си-ен-ен кружи една за мене и навредлива констатација дека ова е срам за Македонија. Ова е срам за меѓународната заедница. Никој од вас не прашува кои се проблемите на оваа влада и оваа држава. Многу убаво вие оддалеку ги следите настаните. Јас ќе ви предложам нешто конкретно. Пратете 100 авиони на скопскиот аеродром и пренесете ги во Стокхолм“. Тоа беше легендарната изјава на Борис Трајковски во однос на прашањето за бегалците што беа примени во Македонија. Или, пак, во 2001 година, кога во екот на преговорите со тогашниот висок претставник на ЕУ, Хавиер Солана, тогаш веќе претседател, Трајковски му ја покажал вратата и му порачал да си оди. Но, ќе повторам, навистина се ретки таквите моменти, иако сите би сакале да слушнеме цврсти, строги и одлучни зборови од нашите политичари. Времето на старата поговорка за кубурот што се чува во пазувите за зорт-заман, очигледно е поминато. Го знаат ли тоа и луѓето што се присутни на нашата политичка сцена? Токму сега пред нас е уште еден предлог, за кој треба здраво да се размисли и да се стави во погон сиот мислечки и творечки капацитет на државава, вклучувајќи го и секој граѓанин поединечно. Моментот е историски, како повеќепати досега во нашата национална историја. Не бегаме од моментот, ниту од предлогот, ниту од дијалогот. Но, ако треба да им се каже НЕ на оние што сакаат да нѐ нема нас Македонците, да ни го нема јазикот, да си ја заборавиме историјата, тогаш НЕ е неопходно да одекне јасно и гласно. (Не е неопходно она со кубурот или, уште подобро, она „со два кубура во рацете“, па да ги потсетиме господата од Европа и од светот каде е патентирано т.н. македонско пукање, односно тактика на користење два пиштола истовремено, во литературата попознато како пукање во македонски стил, македонски дуел, македонска стрелба…)....

Скроз сум навлечен на ново реално шоу. Комбинација од „Големиот брат“ и „Седум величествени“. Стварно мора да го гледате. Цепки се срцките! Пред некој ден седеа околу маса, кога дојде фотограф да ги чкрапа за на табло и тогаш… и тогаш… простете на возбуда… и тогаш Борче се сврте, па им рече: „А бе, сакате да се сликаме како оној ненормален Вова кога јаваше коњ?“ Леле, како сум се смеел, не се нормални колку се откачени. Тогаш Урсула кажа дека она многу сака да јава и после… и после… некој рече дека Вова јавал гол до појас, а Борче се сврте накај Урсула за да ѝ каже дека сите ќе мора да се соблечат и голи да јаваат. Се згазив од смеење. Во исто време, Тур де Џо и Ману ле Пррр нешто си шепкаа, ама бидејќи ова е реално шоу, слушнавме што е муабетот. „Можеш ли со еден збор да објасниш арапска еротска поза, секс на точак за двајца во време на нафтена криза?“, го праша Ману, бидејќи Џо е фраер што секоја комплицирана работа може да ја објасни со еден збор. Пред некоја недела рече „Асшфрушбркфчкш“, објаснувајќи ги САД. „Можам“, рече Џо, „Супердизелкалифатфригилистиксексиалидоушс“. Инаку, Г7 се вика шоуто. Гледам и воени приказни. Моментално сум навлечен на сајбер воен мистичен трилер, постмодерна варијанта на „Пофалба на лудоста“ и „Ивкова слава“, соединета во еден метафикциски наслов „Слава глупости!“ Се случува во иднината. Империјата на Соединетите Северноамерикански Црни Дупки и нејзините евросателити по секоја цена сакаат да го уништат соѕвездието Голема Мечка. Затоа, од романот „Снаф“ на Виктор Пељевин ја крадат измислената земја Украина и започнуваат да ја милитаризираат и навлекуваат на нацизам, моќна сајбер-дрога што ја копаат од рудниците за западни вредности. Така вооружени и дрогирани, Украинците започнуваат да ги истребуваат големите мечки што живеат на нивниот евросателит. По неколку години ѝ пука филмот на Големата Мечка, па фаќа да ги дроби Украинците сосе зависниците нацисти и оружјето што им го даваат Северноамериканците и нивните евросателити. Мистичноста е во фактот дека оние што тргнаа да спроведуваат милитаризација и нацификација, сега сами се соочуваат со демилитаризација и денацификација, ама бидејќи се дехуманизирани, подготвени се да се борат до последниот наивен Украинец, ако треба и до конечно уништување на вселената. Сакам да гледам и сензуална еротика, односно софтпорн што на моменти преминува во хардкор. Моментално следам еротско шоу инспирирано од култниот филм „Емануела“. Шоуто се вика „Емануел“. Главниот лик живее во борделот „Европа“, кој го држи една стара вавилонска курва. Тој многу сака да води љубов со постари жени и решен е да легне со најстарата. Таква жена е извесна Македонија, постара и од самата вавилонска камењарка, па Емануел сака да ѝ се качи. Проблемот настанува кога сфаќа дека и други го сакаат истото тоа. Тука се бисексуалецот Хел Ес или пеколниот задник што може и сонцето да го вшмука, сексуалниот манијак Булдог Булгар, кој тврди дека од неговата сперма настанал светот, циничната порноѕвезда, хермафродитот Британи, како и релативно младата, ама смртоносна љубовница, богомолката Транџамерика, која секогаш, по секс, ги убива своите љубовници. Сите тие сакаат да ја силуваат старата ама згодна Македонија. Затоа, постојано се грабаат за неа и секој ѝ менува идентитет за другите да не ја препознаат. И Емануел има свој план како да ѝ го смени идентитетот за никој веќе да не ја познае и да биде само негова. Многу добро еротско шоу за садомазохисти. Не ви е смешно, а? И мене не ми е, ама јас вака плачам. Инаку, многу е едноставно. Се сеќавате ли на она прашање: Името да не ви ги плаќа сметките? Тогаш, ние глупите и небањати вмрони, не можевме да ја сфатиме длабоката суштина на овој трансцедентен вапрос, кој метафизички флуктуира низ лавиринтите на сакралноста. Но тие, просветлените, испрани службеници на европските вредности на „повисоките од горе“, немаа време да се малтретираат со непрокопсани, па знаејќи дека „нема грант, нема мир“, ја зедоа нашата судбина во свои раце и спроведувајќи ни „балкански методи“ по ЕУ/НАТО-терк, насила го сменија името. Македонија стана Нордистан. И што се случи? Новото име веднаш почна да ги плаќа сметките. Ај што ги плаќа сметките, туку и кусур останува. Сега на ред дојде да се менуваат историјата, јазикот и националната припадност. Упорно небањатите кретени фатиле да гракаат и прашуваат, па нели името ги плаќа сметките, зошто сега мора да менуваме и да се откажуваме од сè друго што исконски ни припаѓа? Прогресивно луѓенце од океанот убавина, просто не знае што да прави со ваква непросветленост? Па, се покачија сметките, бе, кретени едни, поскапеа струјата, бензинот, храната, кафеаните и салоните за убавина, не може новото име сè да постигне! Мора да се сменат јазикот, историјата, националноста, па и нивната промена да се вклучи во плаќањето сметки. Името е идентитет. Тоа ви го зборувавме. Ако се смени името, обезглавен е македонскиот идентитет, па џелатите веднаш потоа ќе тргнат да ги сечат сите идентитетски екстремитети, оти народ со наведната глава за сабја да не ја сече и кубур во задник за не дај боже, подготвен е за обезглавување и за силување. Нè нарекувавте вмрони, небањати, платениците врескаа дека сме платеници. Еве ги сега, повеќето од таа интелектуална бижутерија, децата и внуците на црвената буржоазија како свински црева испреплетени во плиткоста на самобендисаната просечност, лелекаат дека ќе бидат бугаризирани. Жал ми е за овој кроток македонски народ, кој во меѓувреме се дехуманизира со сеирџиство и злорадост, ама вие бре, нордистанци, заслужувате да станете Бугари. Бугаризирањето, пак, на СДСМ и довчерашните комуњари е космичка иронија и задоволство е да се гледа. Оти кога се тоне кон дното на безумноста, ефектите на хаосот се неизбежни. Тоа се космички правила по кои среде хаосот одново се раѓа ред. Космосот на македонизмот одново ќе се роди, ама овие себични, алчни и лицемерни генерации не заслужуваат да го видат тоа. Им се чудам само на исплакнативе евроатлантисти, наречени вмровци. Ене ги, вчудовидени се што ЕУ не реагира на варваризмот и летачките филџани. Ме мрзи да им објаснувам дека варваризмот е европска вредност. Јас од слепило не можам да ги лечам, а нацизмот на ЕУ спроведуван врз Македонија, и слеп би требало да го види. П.С. Оние од реалното шоу Г7 се соблекоа, се качија на коњи за да го газат Вова, ама битисувањето им шепна дека изгледаат глупо и гротескно, тоа гадно ги исфрустрира, па затоа решија да ја газат Македонија, за така да ја покажат својата сила....

Ивица Боцевски Каде лежат најголемите замки за Македонија доколку се прифати предлогот Ковачевски – Петков, неправедно наречен „француски предлог“? Сметам дека веќе нема никаква потреба да пишувам за суштинските политички проблеми поврзани со воведувањето на барањата од Декларацијата на бугарското собрание во преговарачката рамка за влез на Македонија во Европската Унија. Стремежот на Софија за „бугаризација преку европеизација“ си добива поддршка од Европската Унија и од сите 27 земји-членки на ЕУ. Паѓаат во вода сите тврдења дека „Софија е изолирана“, дека „никој во Европа нема разбирање за бугарските барања кон Македонија“, а особено небулозите дека „Западот ќе ја притисне Бугарија, па таа ќе мора да попушти“. Сега пред очи го следиме тоа што требаше да се случува минатиот четврток, на 23 јуни 2022 година, а тоа е невидено медиумско бомбардирање на јавноста со лаги и невистини дека Македонија ги почнува преговорите и дека македонскиот национални позиции се зачувани. Македонија, за само пет години, е пред вториот најголем дипломатски и национален пораз во својата историја. Комунистите ни ја оставија Македонија како национална држава на македонскиот народ, со сите нишани и со сите национални институции. Требаше само да ја демократизираме и да ја претвориме во „пристојно место за живеење“. Наместо тоа, денес веќе не постои Македонија, туку некое чудовиште наречено „Северна…“, а влезот во Европската Унија треба да биде платен со поништување на сè што е македонско и со бришење на Македонците од кругот на нациите и од друштвото на етникумите. За само пет години сведочиме на целосен национален пораз, кој започна со Преспанскиот договор, а завршува со договорот Ковачевски – Петков, дипломатска катастрофа кога Македонија од национална држава на македонскиот народ стана безимена територија на делови од народи, а сега е на пат да стане втора бугарска држава на Балканот. Процесот на разградување на државата го започна Зоран Заев, а го продолжува Димитар Ковачевски. Нормално, не треба воопшто да повторувам дека јас сметам дека овој предлог треба да се уништи како воопшто да не постоел, а дека Македонија треба повторно да ги започне разговорите со Европската Унија и со Бугарија претставувана од нова влада, со полн демократски капацитет, и од преговарачи што исклучиво се водат од македонските национални и државни интереси, а притоа никому не му ги должат своите функции и позиции. Заврши времето на марионетите! Сепак, ајде да се фокусираме на момент на најладнокрвната дипломатска анализа на предлогот Ковачевски – Петков. Постојат три сериозни проблеми со предлогот, од кои еден е огромен и не зависи од Македонија, додека две прашања се во исклучива надлежност на македонската надворешна политика и на македонската дипломатија. Огромниот проблем произлегува од општото расположение на Европската Унија, особено во стожерните земји-членки. Резултатот на францускиот референдум од 2005 година сигнализираше дека граѓанството во земјите-основачи веќе не го споделува ентузијазмот на политичките елити за натамошната интеграција на Европската Унија. Прва и најголема жртва на разбеснетото европско граѓанство беше политиката на проширувањето на Европската Унија. Јасно е како бел ден дека, на ниво на Европската Унија, веќе нема политички консензус, а нема ни одлука за прием на земјите од Западен Балкан во ЕУ како полноправни земји-членки. Уште пред воведувањето на новата методологија и групирањето на поглавјата во кластери, целиот процес на европската интеграција ја изгуби својата предвидливост, ја изгуби и својата јасност, а што е најважно ја изгуби и својата конечност. Црна Гора преговара од 2012 година, a Србија од 2013 година, но нема никаква назнака дека нивниот преговарачки процес би можел да се затвори во скоро време со нивно полноправно членство во Европската Унија. Дополнителна забуна внесува и новата методологија, која овозможува прогресот во преговорите да биде ставен под знак прашалник во секој момент, како од органите на ЕУ, така и од која било земја членка, сите постигнати резултати да бидат поништени, па целиот процес да се врати на почетната точка. Исто така, францускиот претседател најави и француски референдум за проширување на Европската Унија со секоја идна земја-членка, а во моментов е незамисливо граѓаните на Франција позитивно да се изјаснат за која било од земјите-кандидати. Тоа е големиот проблем што ги поништува сите празни приказни и „грандиозни“ говори што во следниот период ќе се повикуваат на европските вредности, историјата, „иднината на нашите деца“, прогресот и така натаму. Не постои ниту една политичка сила во Македонија што ја спори европската интеграција на земјата, но само одговорните политичари, со државнички светоглед, умеат да согледаат дека нашиот влез во ЕУ е единствено можен со зачувано национално достоинство и со елементарна пристојност. Предлогот Ковачевски – Петков не го нуди тоа, ЕУ нема донесено конечна одлука за извесен прием на земјите од Западен Балкан како полноправни членки во скоро време, па, оттука, неразбирливо е ова брзање да се протне лош предлог за Македонија по секоја цена. Другите две точки зависат исклучиво од македонската надворешна политика и од нејзината дипломатска умешност. Првото прашање се гаранциите… Дали каде било во предлогот Ковачевски – Петков постојат цврсти политички гаранции дека Бугарите нема да ја држат Македонија во заложништво за време на преговарачкиот процес и дека европската интеграција на Македонија нема да се претвори во „бугаризација преку европеизација“? Дали европската служба за надворешна акција, француската дипломатија, германската дипломатија и италијанската дипломатија се подготвени да излезат со конкретен документ или макар со објавена политичка декларација каде што тие ќе се обврзат, во име на европските вредности, во согласност со сите меѓународни и европски документи за човековите права и слободи, дека македонскиот идентитет, култура и национална посебност нема да бидат предмет на преговори и на бугарско вето? Дали американската и британската дипломатија, како страни што се изјаснија дека ја поддржуваат македонската европска интеграција, се подготвени, исто така, да застанат зад вакви гаранции за Македонија и да ги поддржат? Не се сомневам само дека такво нешто воопшто не е побарано од наша страна, затоа што СДСМ покажа дека не умее да ги брани македонските национални интереси во надворешната политика и дека се способни само да влезат во некои луди авантури за да си купат уште еден ден власт повеќе, налудничави проекти што потоа со години ја обременуваат македонската надворешна политика. За жал, засега имаме само „Гаранция-Франция“, како што милуваат да кажат нашите источни соседи, односно празна гаранција, усно даден збор што никој нема намера да го исполни. Вториот проблем е уште подлабок и тој е суштината на целиот процес. Како Бугарија ја толкува преговарачката рамка за влез на Македонија во Европската Унија? Токму бугарското толкување на Договорот за добрососедство, безглаво потпишан од Заев, без никаква консултација со јавноста, ја внесе Македонија во новиот кошмар и нè доведе до оваа непосакувана состојба. Сите водечки бугарски политичари јасно ставија до знаење дека за нив преговарачката рамка што произлегува од предлогот Ковачевски – Петков ги содржи целосно сите бугарски барања од Декларацијата на бугарското собрание и од рамковната позиција на бугарската влада, министерски совет како што тие ја нарекуваат. Исто така, тие изброиле и седум точки каде што може да стават вето на македонската европска интеграција, покрај преостанатите седумдесет и две точно дефинирани места каде што која било земја-членка на ЕУ може да го запре процесот. За Бугарија, преговарачката рамка за влез на Македонија во ЕУ е критичниот документ за бугаризација на Македонија при нејзината европеизација и тоа е срцето на целиот проблем. Ете, на тие три точки треба да обрне внимание македонската политика при анализа на „видоизменетиот“ предлог Ковачевски – Петков, според толкувањето од Скопје, од СДСМ и ДУИ, од Заев, Ковачевски, Пендаровски, Маричиќ и Османи. Остатокот од светот не гледа дека што било е изменето (приказнава ми личи на еден мој другар од средно училиште, кој за себе мислеше дека е голем љубовџија, но никој друг на Земјината топка не мислеше така). Не сум од оние што влегуваат во малодушност дури ни во вакви моменти. Македонскиот народ скапо и крваво ги плати својата национална слобода и својата држава, па ќе ги брани од петни жили. Помина времето на оружени судири, па битките за слобода на Македонија ќе се бијат исклучиво преку правото и преку културата, а Македонија ќе победи. Не може никој против еден цел народ и против неговата волја за сопствена држава. За несреќа, домашната глупост и домашното предавство нѐ вратија назад во борбата за национална слобода, но не се сомневам дека ќе ја истрпиме и оваа несреќа, ќе си ги вратиме изгубените позиции, па ќе тргнеме повторно да си ја прикажеме и нашата приказна во „културниот натпревар помеѓу народите“. Македонија ни е сè што имаме и вреди да се посвети цел еден живот во борба за Македонија, за нејзината слобода и за нејзината иднина. Автор: Ивица Боцевски...

Порталот Политико објави коментар под наслов „НАТО треба да се убие за да се спаси“, во кој всушност повикува на реформа на Алијансата. Како што пренесува хрватскиот Јутарњи лист, иако штотуку заврши самитот на НАТО во Мадрид кој претставниците на западните земји го прогласија за историски и иако се извикуваа суперлативи, зад таа идила на меѓусебно тапкање по рамениците и пофалби, можеше да се види дека единството на сојузот е можеби долго километар, но длабоко само еден сантиметар. Фактот што лидерите на земјите-членки ја прогласија Русија која и се заканува на Европа барем од 2007 година за „најзначајна и директна закана“ за безбедноста, мирот и стабилноста на евроатлантскиот регион, повеќе е акцент на форма отколку индикација за голема стратегија, оценува Политико. А привлекувањето на Шведска и Финска кон Алијансата, што Столтенберг го прогласи за достигнување, е повеќе резултат на нешто што пристојно може да се нарече уцена од Реџеп Таип Ердоган отколку успешна висока дипломатија со цел да си помагаат меѓусебно во одбраната, пишуваат во Политико, наведувајќи дека турскиот претседател држел две држави во „заложници“ за да го добие тоа што го сакал од САД, нови авиони Ф-16. Авторот на тој портал дури се прашува дали Турција воопшто би испратила своја војска во случај на руска инвазија на балтичките земји. Нивниот одговор е: Тешко. Во текстот се наведува и дека членството на Ердоган и Виктор Орбан во Алијансата не само што ги поткопува тврдењата на НАТО дека е заедница која ги дели либералните вредности, туку и ги исмева и не се единствените кои го поткопуваат легитимитетот на оваа алијанса. Политико потсетува дека само неколку недели пред инвазијата, германските политичари, вклучително и министерката за надворешни работи Аналена Бербок, побараа САД да ги повлечат сите нуклеарни боеви глави од германска територија. Сега нападот врз Украина ги натера германските политичари, кои со години ги игнорираа апелите на Вашингтон да престанат да ја „држат германската армија на диета“ и да почнат да придонесуваат за воениот сојуз, преку ноќ станаа големи поборници на Северноатлантскиот договор. Оваа нова посветеност на Алијансата, оценува Политико, е резултат на страв, а не на убедување, а лепилото што ја врзува Алијансата не е единство на визијата, туку инстинкт на членките да се кријат под американскиот нуклеарен штит. Ова не е доволно за Алијансата да го одржи единството. Голем дел од европската јавност е поделен околу тоа колку далеку да се оди во спротивставувањето на Владимир Путин, делумно поради тоа што нивните влади не се договорени за степенот на закана за целиот континент од Русија. Ако Украина продолжи да губи територии и човечки животи затоа што нема одбранбени ресурси, смета Политико, НАТО ќе биде виновен. Иако Бајден сега ги врати САД во седлото на НАТО, по Трамп, кој жестоко ја оддалечи Америка од Алијансата, тоа не значи дека САД ќе продолжат да го гледаат НАТО како приоритет поради сопствените проблеми со Кина, што повторно значи дека ќе биде помалку загрижена за ситуацијата во Европа. Поради оваа причина, како што предлага Политико, НАТО треба да спроведе радикална реформа, да престане да се потпира исклучиво на САД и да ги избрка земјите членки кои не ги почитуваат основните демократски норми од Алијансата. На ист начин, членовите кои не вложуваат доволно во својата одбрана, пишува во Политико, треба да се насочат да бараат безбедносни гаранции на друго место, надвор од Алијансата. „Во воените кругови контроверзна е тактиката на уништување град за да се спаси. Во случајот со НАТО нема друга опција“, заклучува „Политико“....

Зад бугарската „евроидентитетска агресија“ врз македонскиот народ стои намерата за уривање на темелите на македонската држава и за формирање втора бугарска држава на Балканот, на македонската територија. Заради тоа, „бугарските државотворни фантоми во Македонија“ треба да се внесат во Уставот. По секоја цена мора да бидат спречени уништувањето на Македонија и Македонците и „јуришот“ на оваа Влада во спроведувањето на најновото огромно национално предавство во име на „евроинтеграциите“. Пишува: Свето ТоевскиВладата го „поздрави“ „францускиот предлог“ и тој ќе оди во Собранието. Наводно, бил примен „изменет“ предлог од Франција за надминување на бугарската блокада. Лично францускиот претседател Емануел Макрон од Мадрид порача дека е најден ‘компромис’. М’сје Макрон смета Македонците дека се малоумни, па оти ќе му веруваат на неговите лаги! Го’ното (читај: „предлогот“, „компромисот“, лагите) смрди уште од многу далеку, колку и да некој го завиткува во „француски целофан“. Смрдеата го оддава! Во Македонија започнува насилното спроведување на „Договорот за „добрососедство“ со Бугарија, според сценарио реализирано и со Преспанскиот договор, што треба и овојпат да заврши со двотретинско менување на Уставот. ДУИ со сите сили и средства го „турка“ „францускиот предлог“, заобиколувајќи ги сите институции на македонската држава, особено Парламентот. Но, целата антимакедонска приказна со „светлиот европски хепиенд“, сепак, ќе мора да заврши во Парламентот со гласање за менување на Уставот, ако успеат во таквата намера.Напоредно со ДУИ, дејствуваат и Макрон и Европската Унија. Еврокомесарот за проширување Оливер Вархеи кажа: „Нема веќе пречки за Македонија. Бугарија го прифати решението. Првата меѓувладина конференција на ЕУ со Македонија може да се одржи во наредните денови“. Кој ја прашува Македонија дали ќе каже „да“, или „не“! ЕУ не очекува каков било самосвоен македонски став, туку само послушно прифаќање на бугарските диктати. Парламентот на Бугарија веќе го одобри сопствениот, бугарски предлог за одблокирање на европреговорите на „с.Македонија“. Во него зборот „француски“ е се од „францускиот предлог“ Тој предлог ги содржи сите барања на оваа држава кон Македонија: за „заедничката историја“, „бугарските корени“ на македонскиот народ, идентитет и јазик… Во предлогот, сега надополнет и со протокол-наредба за негово спроведување, нема ниедна македонска „црвена линија“, никакво спротивставување на бугарските уцени и диктати. Бугарија оди кон целосен пораз и уништување на Македонија како држава и кон бришење на сите народносно-јазични белези на македонскиот народ.Прифаќајќи ги бугарските барања, ДУИ ги „згази“ државно-националните интереси на Македонија и МакедонцитеМакрон го вложи во ова „покровителство“ својот политички авторитет, појавувајќи се како „европски спонзор“ на Бугарија, воден од својата цел да стане нов лидер на ЕУ. Во геостратегиските натпревари на Македонија и Македонците им е определена судбината да завршат како „колатерална“, „странична жртва“, ако не се спротивстават. Бугаризираниот предлог е составен со суштинска исклученост на Македонците од „преговарањата“: премиерот Ковачевски и неговиот заменик за евроинтеграции Маричиќ беа само „послушни статисти“ во контактите на министерот за надворешни работи Бујар Османи со Бугарите. На 24 јуни дипломатскиот синдикат обвини дека „исто како и во случајот со Преспанскиот договор, раководното малцинство во МНР како ‘Преторијанска гарда’ го чуваше министерот од комуникација со дипломатите, претворајќи го неговиот кабинет во тврдина, за да донесува сам одлуки“: „Предлогот беше сокриен од дипломатијата и вооопшто не е искомунициран со никого, освен можеби со најтесниот круг на соработници на Османи.“ Тие „соработници“ на Османи се, главно, сопартијците од ДУИ. „Газејќи“ ги државните интереси на Македонија и интересите на македонскиот народ, ДУИ ги прифати сите барања на Бугарите. Бугарско неофашистичко сценарио против Македонците со „француски парфем“ и во „ЕУ-целофан“Владата на Македонија конечно призна дека веќе ја прифатила новата рамка за преговарање со ЕУ со сите бугарски барања. Со нив се оживотворува сценариото од Втората светска војна на фашистичка Бугарија за бугаризација на Македонија, кое не успеа. „Преговарачката рамка“ го содржи истото (нео)фашистичко сценарио за бришење на македонскиот национален идентитет и на македонизмот, овојпат со „француски парфем“ и завиткано во „ЕУ-целофан со панделка“. Ковачевски тврдеше дека се бори за „нашите ‘црвени линии“: „чистата формулација на македонскиот јазик“ и „заштитата на македонскиот идентитет во преговарачката рамка“. Но, „заштита на македонскиот идентитет“ нема според ниедна основа во преговарачката рамка, ниту „чиста формулација на македонскиот јазик“. Напротив, на Ковачевски му беше подметната „чиста формулација“ на „македонскиот јазик број 2“! Кои две „верзии“ постојат на единствениот македонски јазик?! Дали, како и со „преименувањето“ на Македонската православна црква – Охридска Архиепископија, која Бугарската православна црква „чисто ја формулираше“ како „Православна црква на Северна Македонија, набргу и „македонскиот јазик 2“ ќе стане „јазик на граѓаните на ‘с.Македонија“?! А „македонскиот јазик 1“ ќе се „официјализира“ како „дијалектна норма на бугарскиот јазик“?! Зад подмолната верзија „македонски јазик 2“ се крие намерата за елиминирање на македонскиот јазик како самостоен јазик, различен од бугарскиот, кој го говорат етнички засебните и слободно идентификациски самоопределените Македонци! Се „чисти терен“ за „новите државотворни народи“ во Македонија – Македонците „помножени“ со нула!Внесувањето на „бугарскиот државотворен народ во Македонија“ во Уставот ќе биде најважниот дел, кој ќе ја отвори вратата за уништувањето на АСНОМ-ската државотворност на македонскиот народ. Според последниот попис, 58 проценти од населението се изјасниле како припадници на македонскиот народ. Но, усвоената „методологија за обработка на пописните податоци“ не познава категорија „народ“, туку само „етничка заедница“. Тоа значи дека во Македонија живеат 58 отсто од „македонската етничка заедница“, со ист статус како Албанците, Ромите, Турците… Преку „статистичко-политички инженеринг“ Македонците се деградираат од народ во „етничка заедница“, за да „исчезнат“ како мнозински народ-носител на вистинската државност на Македонија!На вака „расчистениот државотворен терен“ треба да стапне „новокомонираниот“ „бугарски државотворен народ во Македонија“, откако ќе се отвори Уставот, што е темелниот бугарски устав за кревање на бугарското вето кон “с.Македонија“! Но, и Али Ахмети и ДУИ го чекаат отворањето на Уставот! Во април годинава Ахмети кажа: „Албанците во Македонија се државотворен елемент, а не малцинство.“ Ако биде спроведена навестената промена во Уставот, „државотворни народи“ ќе бидат само „македонските Бугари“ и Албанците. „Македонската етничка заедница“, „соголена“ од својата државотворност, по етничко-идентитетските обезличувања во конечната фаза на своето исчезнување како народ би се претворила во „аморфна маса“ без никакви самосвојни етнички белези, во „граѓани на ‘с.Македонија“, кои го говорат „јазикот на ‘с.Македонија“. Не смее да се дозволи отворање на Уставот, заради зачувување на темелите на македонската држава!Во текст, објавен во „Форин Полиси“, професорот од „Џон Хопкинс“ Универзитетот од САД Едвард Џозеф (Edward Joseph) предупреди дека „Софија може да ги поткопа темелите на македонската држава“. Но, „државотворниот уставно-политички инженеринг“ и овозможува на Софија сосема да ги разурне тие темели и самата македонска држава, а потоа да се постават темелите на втората бугарска држава на Балканот. „Уставниот инженеринг“ би бил основата и за можната „политичко-територијална автономија“ на „државотворниот албански народ“ во северозападниот дел на Македонија како трета албанска држава на Балканот. Ваквите „државотворни проекти“ целосно ги уриваат концептите на заедничкиот живот, или барем на мирното сопостоење во Македонија.Поради ова, не смее да се дозволи никакво отворање на Уставот. Ниедна македонска партија, ниеден пратеник-Македонец не смее да биде дел од двотретинско мнозинство во Парламентот, заради изгласување на „бугарскиот државотворен народ“ ниту на „албанскиот државотворен народ“. Тоа ќе го означи почетокот на распадот на Македонија. Пресретнувањето и запирањето на ваквите сценарија за разбивање на унитарноста на македонската држава и за приграбувањето на деловите на нејзината територија може да се оствари единствено преку моментното поништување и на „Бугарскиот“ и на „Преспанскиот“ договор и со создавањето на Втората Илинденско-АСНОМ-ска Македонска Република со двоен карактер: како национална држава на македонскиот народ „проткаена“ и со оптимално висок квантитет и квалитет на „граѓански“ елементи на внатрешниот политички систем. Обединетиот македонски политички блок, потпирајќи се на македонскиот народ и неговата интелигенција, треба моментно да ја отфрли бугарската преговарачка рамка, да спречи нејзино прифаќање и во Парламентот, потоа и целосно да ги прекине преговорите со Бугарија. Најпрв приоритет е и да се расформира „Историската комисија“ и да бидат „замрзнати“ преговорите за интегрирање со ЕУ на неодредено време. Веднаш потоа, најбргу, и да се укинат двата „добрососедски договора“, изворот на сите зла за Македонија и македонскиот народ. Ставовите на Едвард Џозеф и ставањето на поранешниот евроамбасадор во Македонија Ерван Фуере во одбрана на македонскиот идентитет, заложбите САД и нејзините сојузници да се постават против хегемонистичките стремежи на Бугарија околу Македонија, многубројните написи во светскиот печат за бугарските „добрососедски намери“ кон Македонците, сето тоа се показатели дека се создава потребната меѓународна клима за почеток на офанзивната активност на македонскиот политички блок на меѓународен план за укинување на „добрососедските договори“, за одбрана на Македонија и македонизмот....

Има ли поголемо зло од тоа, во име на празни ветувања и „коцкарска“ надеж дека ќе добиеш премија, да си ги заложиш домот, семејството, народот, наследството, имотот, иднината? Има ли поголема историска грешка од тоа, од готовото да направиш вересија, од Нешто да направиш Ништо? Има ли понеморална и понесовесна работа од тоа – светото да го профанизираш, државата да ја обезличиш, луѓето да ги трауматизираш, народот да го стигматизираш? Има ли побрутален чин од репресијата врз сопствениот народ? Има ли потрагично предавство од предавството на сопствениот национален интерес? Предавството никогаш никому не донело никакво Добро. Предавството разнебитува. „Болест на смрт“. Македонија е на прагот на целосна разнебитеност. Разнебитена тивко, по пат на ултиматуми и заплашување со војна, по пат на нелегитимни политички договори, референдумски и други фалсификати, со помош на ревизии на историската и современата стварност, незапамтен криминал, стимулирани миграции, етнички фрагментации, позитивни дискриминации, фејк информации, медиумски манипулации, распад на системот на традиционални вредности, губење на пријателите… Каде брзате? Само во пропаст се брза неразумно! Вратете го разумот на историската и политичката сцена! Барем една научна експертиза дајте да се направи пред да донесете политичка одлука! Оти, да не се лажеме: – Ако стратешкиот интерес е спротивен на националниот, тогаш тој не е наш, туку туѓ стратешки интерес! – Сѐ што е напишано, еден ден ќе биде прочитано. – Сѐ што е потпишано со измама од поединци, еден ден ќе биде отпишано од народот. ФБ Статус...

Деновиве сме сведоци на уште еден историски период за граѓаните на Македонија. Македонскиот народ (етничките Македонци) по не знам кој пат во историјата повторно е на браникот на идентитетот, повторно е атакуван идентитетски (овој пат од источниот сосед), па дури имавме и можност да видиме како пратеници во бугарскиот парламент покажуваат транспаренти – „Македонија била Бугарија“! Во кој ли век живеат тие пратеници во Бугарија? Или можеби ние сме пред времето или, пак, повторно се враќаат сеништата на 20 век на Балканот! Добиј ги најважните вести, бесплатно на Viber Македонија не може да биде Бугарија од многу едноставна причина. За разлика од Бугарија, таа е мултикултурно општество. Мултикултурализмот кај нас е длабоко вкоренет повеќе векови, за разлика од нашите источни соседи што со векови градат замисленост на некаква си нивна држава-нација! Мултикултурно општество е реалност за разлика од фикцијата за нација! Кога ние со Турците градевме заедничко општество, Бугарите им ги менуваа личните и фамилијарните имиња (ги бугаризираа), па дури и ги иселуваа во Турција. Имаше и кај нас во 60-тите години на минатиот век масовно иселување во Турција, но тоа повеќе беше доброволно, врз основа на договор помеѓу Југославија и Турција. Тогаш иселувањето во Турција беше можно само ако граѓаните на СФРЈ имаа лична карта од Македонија, затоа и голем број денешни Бошњаци, Црногорци (тие што се муслимани по религија) и Албанци, од другите републики на СФРЈ прво се населуваа во Македонија, за да можат потоа да се иселат во Турција. Некои што се населија во Македонија, не успеаја да се иселат за Турција, останаа кај нас. Денес Бошњаците ги има во Преамбулата на Уставот, каде што според мене и треба да бидат. Но, круцијално прашање е кој решава кој ќе биде во Преамбулата на Уставот?! Дали таа одлука се базира на некои стандарди и критериуми или тоа е само по слободна волја на поединци што во моментот се на власт?! Една мала ретроспектива за оваа прашање. Во Манифестот на Крушевската Република, поделбата според милет-системот сè уште била во главите на востаниците, Власите и Македонците се сметаа за еден милет (православен) и повикот за востание против тираните е до муслиманите, со особено потенцирање на „Турците и Арнаутите“! Потоа, во Манифестот на Првото заседание на АСНОМ во 1944 година се вели: „Браќа Арнаути, Турци, Власи“, а подоцна во некои документи од ЦК на КПМ ќе се појават и Евреите. Уставите од 1947 и 1974 година покрај македонскиот народ, како народности ги спомнува Албанците и Турците, а другите не се споменуваат и се класифицирани како „етнички групи“. Во независна Република Македонија во Уставот, покрај македонскиот народ се воведе еден ендемичен термин „националности“, а како такви во Преамбулата беа спомнати „Албанците, Турците, Власите, Ромите и други“. Со Амандманот IV од Уставот на 16 ноември 2001 година, покрај македонскиот народ, во Преамбулата се вметнува термин „делови од народ“ наместо националности, а во нормативниот дел на Уставот се вметнува термин „заедници“, што се користи и во секојдневната употреба. Како „делови од народ“ во Преамбулата стојат „албанскиот народ, турскиот народ, влашкиот народ, српскиот народ, ромскиот народ, бошњачкиот народ и другите“! Една од најголемите заблуди со овој амандман на Уставот е што некои сметаат дека овие „делови на народи“ станале т.н. конститутивни народи во Република (сега Северна) Македонија! Оваа небулоза еднаш ја кажа и поранешниот премиер Заев при една посета во Белград во 2018 година и по реакциите никогаш веќе не ја повтори, а слушам деновиве и во Бугарија се шири, па дури и од претседателот Румен Радев! Ако зад тоа не стои некоја друга цел, околу „конститутивноста на македонските Бугари“ во кажувањата на Радев, тоа е уште едно срамно непознавање на проблематиката од кабинетот на претседателот на Бугарија. Споменувањето во Преамбулата на Уставот не предизвикува никакви правни последици, затоа што Преамбулата не е норма. Тоа е декларација што го објаснува контекстот за донесување на Уставот. Но, практиката досега покажа дека во нашата држава Преамбулата генерира дискриминација кон тие заедници што не се споменати во неа! Како и да е, гледаме дека сега копјата се кршат околу тоа кога Бугарите да се внесат во Уставот на Република Северна Македонија, дали пред или откако ќе почнат преговорите за членство во ЕУ. Но, сега се јавува уште еден феномен и, ако не се внимава, ќе има големи фрустрации! Имено, премиерот спомнува дека покрај Бугарите во Уставот ќе се внесат и Хрватите и Црногорците! Тоа е за поздравување и така треба да биде. Но, зошто само тие и кои се условите другите не бидат – на пример Египќаните, Торбешите, Словенците, Украинците, Русите, Ерменците, Полјаците, Унгарците, Грците…! Според последниот попис во 2021 година, во Македонија има 4.174 Торбеши, Бугари 3.504, Египќани 2.406, Хрвати 2.145, Муслимани 1.187, Црногорци 1.023. Другите се под 1.000 изјаснети граѓани. Според бројот на населението, нема логика во кажувањето на премиерот Ковачевски. Значи, треба да се бараат нови стандарди и критериуми! Таков стандарди и критериуми се меѓународните документи и инструментите што Република Северна Македонија ги потпишала и ги ратификувала, а тука пред сè најповикана е Рамковната конвенција за заштита на националните малцинства при Советот на Европа. Извештаите на Советодавниот комитет на оваа конвенција и резолуциите по неа на Советот на министри се на маса кога се отвора Поглавјето 24 од преговорите со ЕУ. Советодавниот комитет на секои 5 години врши мониторинг во земјата и го следи спроведувањето на одредбите од Рамковната конвенција. Прашањето околу Преамбулата и спомнувањето се третира под членот 3 од Рамковната конвенција и досега Советодавниот комитет дал забелешки или споменувал во извештаите за следниве заедници што не се во Преамбулата: во 2004 година за Египќаните, во 2007 година за Египќаните, во 2011 година за Египќаните и Хрватите, во 2016-та за Египќаните, Хрватите и Торбешите. Се очекува деновиве да излезе најновиот извештај со препораки на Советодавниот комитет на Рамковната конвенција за национални малцинства при Советот на Европа. За да ги избегне непријатностите околу оваа прашање, Хрватска во 2002 година со Уставен закон, што го прогласи тогашниот претседател Стипе Месиќ, повикувајќи се на традицијата на толеранција и разбирање, го има направено најдоброто решение, со тоа што ги вклучи сите малцинства што живеат на територијата на Хрватска. Така што Преамбулата на хрватскиот Устав гласи: „Република Хрватска се основа како национална држава на хрватскиот народ и држава на припадниците на националните малцинства: Срби, Чеси, Словаци, Италијанци, Унгарци, Евреи, Германци, Австријци, Украинци, Русини, Бошњаци, Словенци, Црногорци, Македонци, Руси, Бугари, Полјаци, Роми, Романци, Турци, Власи, Албанци и други…“ (Овие „други“ во Хрватска се по неколку десетици луѓе). Со ова Хрватска избегна да биде земја што ќе врши дискриминација по која било основа особено не по етничка. Во Европа тоа се нарекува „расна дискриминација“, при што под раса не мисли само на бојата на кожата туку раса се смета како различност по која било основа. Исто така, со вакво „соломонско решение“ Хрватска ги избегна жешките прашања за српското, италијанското и унгарското малцинство и стана препознатлива како земја со најсовремен мултикултуралистички модел, ако се има предвид и пакетот закони усвоени во 2002 година. Затоа, не треба да се брза и без стандарди и критериуми некој самоволно да одлучува кои заедници или делови од народи ќе бидат во Преамбулата на Уставот. Особено не треба да се остави како досега некои „технократи“ од Владата и од МНР да манипулираат со овие прашања, а уште помалку да носат автократски одлуки лица кои што по уверувања се етноцентристи и националисти. Треба да се најде начин и методологија да се почитуваат меѓународните конвенции што Македонија ги има потпишано и ратификувано. Со селективно вметнување делови од народи во Преамбулата, без никакви стандарди и критериуми, ќе се навлезе во уште една криза и до подоцнежно болно менување на Преамбулата повторно ќе се навлезе во нови фрустрации и колективни гневови. Ние сме првата земја во Европа што усвоивме Национална стратегија и акционен план за интеркултурализам, втора во светот по Канада. Како земја ги поставивме темелите на интеркултурното разбирање и докажуваме дека можеме да бидеме модел за успешно и функционално општество еднакво за сите. Ја покажавме во практика и нашата политичка волја да ја зачуваме и да ја негуваме различноста и да живееме заедно, почитувајќи ги различните јазици, култури и религии. Затоа треба доследно да останеме да тој курс, а не да станеме земја што дискриминира по етничка основа! (авторот е универзитетски професор, антрополог и мултикултуралист)...

Крај на една ера Изминатите 3о години изодевме тежок пат, покажавме дека се е решливо и докажавме дека стоиме и натаму со кичмата цврсто исправена. Македонци сме во Македонија - и така ќе биде и со францускиот предлог. Слободанка Јовановска 01/07/2022 11:29 Македонија е на чекор до одлука која ќе стави крај на една ера, што траеше од прогласувањето на независноста досега. Дилемата не е дали ќе речеме „да“ на предлогот на француското претседателство, туку дали ќе отвориме ново поглавје во нашата иднина како држава. Со почнувањето на преговорите за членство со ЕУ, како и да завршат тие, се остваруваат сите стратегиски цели на Македонија и сите може да здивнеме. Ставаме крај на хипотеките, на нерешените прашања со соседите, на внатрешните превирања, на дилемите околу правецот во којшто се движиме, на фрустрациите од неостварените ветувања и очекувања. СДСМ и ДУИ , со сите мани и недоследности, застанаа зад тешките историски одлуки: Зад нас се Рамковниот договор, Преспанскиот договор, Договорот со Бугарија од 2017 година, децентрализацијата која не ја подели државата како што не заплашуваа, решението за демаркацијата на границата, спорот со СПЦ ,приемот во НАТО и еве сега – започнувањето на преговорите со Европската унија. За оваа последна одлука СДСМ жртвуваше еден премиер а можно е и да ги изгуби изборите, како што им се случи на многу земји од бившата Источна Европа кога влегоа во Унијата, а сега се дел од најбогатиот и најпривилегиран клуб. Времето ќе покаже дека сите обвинувања за предавство биле лажен или барем фаличен патриотизам, бидејќи нема поголем успех за Македонија од тоа што си ја обезбеди својата граница со приемот во НАТО, што доби гаранција за територијалниот интегритет и стабилноста и што со почнувањето на преговорите со ЕУ отвора „врата„ за подобрување на стандардите во земјата и на економската состојба. Нема поголем успех од тоа да не сме веќе „буре барут“ на Балканот и да не сме црната дупка на Европа. Затоа, шокантни се и незрели обидите на ВМРО-ДПМНЕ да дава оценки за договор што уште не го ни виделе. Да лажат и да ја подриваат можноста на актуелната влада да донесе решение во интерес на државата и на граѓаните. Да тврдат дека нов предлог нема бидејќи Теодора Генчовска така рекла (а што да каже откако вчера владееше целосен молк околу иницијативата на Франција, освен тука и таму објавена штура вест?). Да ја шират кај нас бугарската пропаганда, па и да лажат дека Румен Радев и Кирил Петков се радувале на најновите измени на предлогот од Франција, бидејќи и двајцата вчера исчезнаа од јавната сцена и целиот настан го „покрија“ со драматизирање на протерувањето на руските дипломати. Па, и да се чудат како мали деца како тоа Еди Рама го имал предлогот, а македонскиот народ не, во ситуација кога го нема ни албанскиот ни бугарскиот народ и, на крајот на краиштата, станува збор за премиер директно вклучен во преговорите со ЕУ. И да најавуваат дека нема да прифатат нешто што веќе најавија дека ќе го одобрат на странските дипломати и политичари – вклучување на Бугарите во Уставот. Дилемата е – зошто ВМРО-ДПМНЕ толку не сака Македонија да успее? Зошто сите наши победи се претвораат и се толкуваат како пораз од најпатриотската политичка партија во државата? Зошто најсилниот адут во преговорите со Бугарија, непоколебливата и цврста поддршка од страна на албанската заедница во државата околу спорот, ВМРО-ДПМНЕ се обиде да ја претвори во наводно заткулисно работење за Голема Албанија? Зошто партијата која тврди дека ја сака најмногу Македонија не се обидува да направи реална проценка околу ова важно прашање за Македонија, сега кога Бугарија е седната на „стол“ и преку ноќ изгуби желба да ја малтретира Македонија со ветото? Зар толкав неинтелектуален и политички капацитет има во ВМРО-ДПМНЕ што не умеат ни да видат кога нешто е во наш македонски интерес? И како може ВМРО-ДПМНЕ и нивната желба за власт да бидат поважни од Македонија и нејзиниот просперитет, без оглед што добар дел од нејзиното членство живее во национален романтизам и нема разбирање за отстапките кои треба да ни донесат придобивки? Притоа, мора да се каже дека со исклучок на одлуката за независноста, првиот договор со Бугарија што го потпиша Љупчо Георгиевски и индиректното прифаќање на Рамковниот договор, партија која има толку високо мислење за себе, која се нарекува национална, која носи толку гордо име и која има толкава моќ и членство – е фрапантно отсутна од сите процеси кои ја водат Македонија напред. Партија која се храни со негативност и сака тоа да го пренесе на целото општество правејќи од својот партиски програмски дефект судбина на сите граѓани. Која не само што не ги решава проблемите на Македонија, туку сака да ги спречи другите во тоа или најавува дека ќе смени се што е постигнато досега, т.е. ќе не врати на почетотокот на долгата исцрпувачка голгота од која конечно излегуваме. А, ја преспа резолуцијата на Групата на народни партии со која тие застанаа зад бугарските позиции. Граѓаните во Македонија, пак, треба да знаат дека поглавјето „ЕУ проширување“ се затвора и дека и оваа шанса сега ја добивме благодарејќи на храбрата украинска нација која го обели образот на Словените и докажа дека мора да биде наградена за тоа. Треба да знаат, исто така, дека ни се наредија коцките и дека, да не беше кризата со Русија, ќе бевме и натаму препуштени на бугарското изживување, бидејќи не ни се брзаше ни нам, ниту на ЕУ лидерите. Ни помогна и тоа што францускиот лидер Емануел Макрон мораше да ја исправи неправдата со нас, бидејќи ни голема држава како Франција не може да си дозволи од една земја да направи непријател. Ни помогна и тоа што во Германија сега е Олаф Шолц, силен поддржувач на проширувањето на ЕУ и социјалдемократ како и нашата влада во Скопје. Ни помогна и огромната поддршка што ја добивме од соседите кои си ги расипаа односите со Софија заради нас, а пред се ни помогна стравот од враќање на руското влијание во Бугарија. Да бевме оставени сами во преговорите со Софија, како до неодамна, нашите напори ќе беа залудни, па барањата да „чекаме“ ќе имаа некоја логика. Со изменетиот предлог во рака и со зауздана Бугарија, со земји членки на ЕУ комплетно застанати зад францускиот предлог , со САД во заднина и со измените што се навестуваат во предлогот, ќе биде глупост да се рече „не“ на шансата што и се нуди на Македонија. Изминатите 3о години изодевме тежок пат, покажавме дека се е решливо и докажавме дека стоиме и натаму со кичмата цврсто исправена. Македонци сме во Македонија и така ќе биде и со францускиот предлог. Поврзани содржини Кој трепна прв во спорот меѓу Софија и Скопје 30/06/2022 12:06 Кога гневот ја води политиката 28/06/2022 14:06 Украина во чистилиштето на Западен Балкан 27/06/2022 14:06 Време е да се вмеша Бајден и да го заузда бугарскиот национализам 22/06/2022 23:06 Се случи ли народ на митингот на ВМРО ДПМНЕ? 22/06/2022 12:06 Пацифизмот е погрешен одговор на војната во Украина 21/06/2022 15:06 Праведната транзиција во Кичевско 21/06/2022 09:06 Нема Евроазиска економска унија, туку милитантен руски империјализам 20/06/2022 12:06 Најчитани Голем месечен хороскоп за јули: Возбудлив месец за Близнаците, на Рибите им треба одмор, а вам? 28/06/2022 10:52 Шокантно тврдење на Ненад Чанак: Русија планира убиство на Вучиќ 26/06/2022 22:23 Бечев: Бугарија извојува „Пирова победа“ со Македонија 27/06/2022 11:52 Кој трепна прв во спорот меѓу Софија и Скопје 30/06/2022 12:16 Mилошоски го пријави во полиција Азири кој се закани со кршење раце и нозе 28/06/2022 10:06 За прв пат од 1917 Русија влезе во банкрот за нејзините надворешни долгови 27/06/2022 15:30...

Кого лажеше вчера Таче? Себеси, Брисел или Македонија? Не ви требаат трипати за да погодите, нели? Северниот премиер кој не пропушти десетина пати да потенцира како „по ново“ му се вика државата, за што веројатно доби многу пофалби од „сојузниците“ и дополнителен кредит за да опстои на позицијата на која никогаш и не требаше да биде, вчера на прес-конференцијата на која на три од пет новинарски прашања си читаше одговори ко Катица Јанева, искажа еден куп небулози и нелогичности. Прво, што сакаше да каже Таче, дека Бугарите потпишале ДРАФТ-ВЕРЗИЈА на францускиот предлог?! Дека Петков, Борисов и компанија се политички дилајли ко нив и се залетале и изгласаа некаков нецелосен документ кој потоа Макрон по острите реакции во Македонија ги доработил и испеглал во македонска полза?! Ууууу, многу сме јаки…. Ало, кого муљате и лажете, Заевци низаедни? И сега, откако Макрон демек го македонизираше ултра-бугарскиот предлог, национал-шовинистичките источни соседи ќе речат дека се е таман и сосема е во ред да потпишат друга, промакедонска верзија? Некој нормален ќе не’ убеди дека Бугарите се одважија да стават параф на нешто што не е конечно и е менливо, дека „францускиот“ предлог сега не е веќе 102 проценти бугарски??? Ајте, сиктер таму, северни лажговци. Второ. Ќе не убедите дека на ЕУ и е супер што предлогот има две верзии? Една со која ќе им угодат на Бугарите, а друга со која ќе ги задоволат Македонците? И така, сите среќни и задоволни ќе си потпишеме што ни одговара, а во фуснота со ѕвездичка ќе стои дека „другата страна“ признава друг, сосема различен договор? Таче поставува нови норми во светската дипломатија, договор од типот „кому како му одговара“, а важи само прифатеното од ваша, но не и она од другата страна… Или сега, Софија ќе молчи гледајќи дека во Скопје „пристигнал“ сосема друг договор и тие ќе си свиркаат гледајќи како бугарскиот воз ги менува боите во македонски на патот кон Брисел? Ќе речат, супер е, прифаќаме промакедонски договор, иако потпишавме пробугарски затоа што владата ни е во распад и наеднаш „чири бу, чири ба“ не сме националисти и максималисти? 59,5% од Бугарите на анкета рекоа дека и ултра пробугарскиот предлог не им одговара, а не „новиот“ промакедонски и измислен на Таче. Ајт, бркајте работа, извртувачи… Трето, Таче и бандата као дефинитивно не убедија вчера дека предлогот дури синоќа пристигна во Македонија? Две недели потоа? Демек како тие немаа поим што соддржи, не учествуваа во антимакедонските преговори, дека европската пошта доцни во земјите кои не се членки, а е супер брза во рамки на ЕУ? Или, поверојатно, дека македонската пошта е спора ко полжав, па предлогот се труцкал и главел по нашите патишта со дупки, па се расипало старото поштенско комбе? Поверојатно, го фарбале ли патем? Срамота… На крај, ќе испадне она што го знаеме од почетокот, дека Ковачевски, Османи и владината болумента го имаат потпишано предлогот не во драфт, туку во бланко форма, дека оваа марионетска влада го направила она што марионетите најдобро го прават. Слушаат, беспоговорно. И извршуваат и потишуваат, без зуц. Прашајте го Димитров… И сега? Е, сега ќе глумат демократи со пола година стариот „нов“ предлог, ќе ламентираат за лажни измени кои се во македонска корист, ќе не убедуваат дека е супер, дека го спасиле јазикот и идентитетот со некоја глупава и евтина формулација, ќе продаваат магла за тоа колку Брисел не сака и тестиси за бубрези за тоа како победилае северџаните во оваа битка со Бугарите, па како минатото не смее да застане пред иднината, како таму не чекаат мед и млеко. Башка, по навика, можеби ќе им текне да ја воскреснат кампањата за бесплатно здравство. Ќе ги видите сега и новинарите и експертите „на копче“ кои пред две недели се помакедончија, како ќе се трансформираат по потреба во еуфили и до утре сабајле ќе го фалат и благосиљаат „модифицираниот“ предлог, кој од модификации има само модифицирана свест „по потреба“ на Тачевци. Свест која се менува, по потреба… За ваша жал, северни суртуци, Преспанската капитулација е пред нас, а со неа и грдите последици од неа и секојдневниот порив за повраќаници кога ќе ве слушнеме како искривено го изговарате името на Македонија. Секој ден слушаме за нови и нови „северомакедонци“, се спрда и потсмева секој жив со нас и нашиот јазик, кој и во ЕУ стана северомакедонски за лектори, а во ООН се делат фусноти за употребата на неговото име. Во исто време, Стево и бандата не убедуваат, верувале или не, дека истиот тој идентитетски колеж во Нивиц го „зацементирал идентитетот и јазикот“. Сетете се само на срамот кога Зоран Заев им се извинуваше на Грците за „МАКЕДОНСКА РЕПРЕЗЕНТАЦИЈА“. Не мора подалеку да одиме… Тачевци (читај Заевци) велат дека ова бил финален, односно последен предлог на ЕУ, во форма „земи или остави“. Ајде бе? Демек, ако не прифатиме сега, ништо од ЕУ? Уууу, ултиматуми? Па нели така функционираше мафијата, не и демократска Европа. Статива, а? Искрено, таква дволична ЕУ не ни треба, носете се и ставете не’ во та пограничната единица за лоши деца, онаа Европска политичка заедница, аман… А Македонија, ние, мора да бидеме на готовс. Сфатете, ова ни е последна шанса. Ако и ова ПРЕДАВСТВО помине исто ко преспанската повраќаница, можеме само да го викнеме Чом. И официјално, да го изгаси светлото…...

Во момент кога ситуацијата се менува од минута во минута, она што треба да го прави земјава е да инсистира само на Копенхашките критериуми, бидејќи на тој начин има апсолутно право да им се спротивстави на сите обвинувања дека таа е страната што не соработува и дека одбила пристапни преговори со ЕУ. Несомнено, ова се јасните насоки до кои треба да се држи македонската страна, а кои се на линија на Резолуцијата усвоена во македонското собрание, но истовремено се и во целосна согласност со основните вредности врз кои почива самата ЕУ. Нашето „да“ може да биде единствено за Копенхашките критериуми и ништо повеќе. Сè друго е само прифаќање на бугарските уцени, кои никогаш нема да престанат Ирелевантно е да се размислува повеќе дали Македонија во пет до 12 ќе го прифати таканаречениот француски предлог или, пак, ќе остане на ставот дека во оваа форма тој е неприфатлив, но она што е кристално јасно е дека земјава мора да инсистира на почеток на пристапните преговори со Европската Унија според условите по кои преговарале сите земји-членки, а тоа се Копенхашките критериуми. Овој аргумент е нашето најсилно оружје, бидејќи тој де факто значи дека Македонија не одбива да преговара со Унијата како што некој сака да го претстави тоа, туку бара еднаков третман со сите други земји што преговарале и го заокружиле преговарачкиот процес. Сега истата таа Европа прави преседан што ги става Копенхашките критериуми настрана, а дозволува вметнување критериуми креирани во Бугарија, кои немаат никаква врска со европските вредности. Уште повеќе, тие критериуми вметнати во „францускиот предлог“ се во спротивност со начелата врз кои почива самата Европска Унија, а тоа се правото на самоидентификација на еден народ, неговото право на сопствен јазик и на сопствено толкување на историјата. Токму на тоа посочи неодамна и македонскиот премиер Димитар Ковачевски, кој порача дека Македонија сака да стане горда членка на Унијата, а не омаловажена и понижена. Ковачевски подвлече дека сите 27 лидери, сите 27 нации и сите 27 земји што ѝ се приклучија на Унијата, сите се приклучија гордо, со сите различности и со меѓусебна почит кон различностите. Ништо од ова не било проблематизирано на европскиот пат. Треба да се приклучиме гордо кон ЕУ, исполнувајќи ги притоа сите критериуми за членство. Тој јасно истакна дека францускиот предлог би бил прифатлив за нас само ако има чиста формулација за македонскиот јазик во преговарачката рамка и јасна заштита на македонскиот идентитет, историските прашања да не можат да бидат критериуми во преговарачката рамка, преговорите помеѓу Македонија и ЕУ мора да почнат пред почнувањето на постапката за уставните измени за вклучување на Бугарите, Хрватите и Црногорците во преамбулата на Уставот и цврсти гаранции и од Бугарија и од ЕУ дека Софија нема да условува со нови барања надвор од она што ќе биде договорено во преговарачката рамка и билатералниот протокол, кој сè уште не е усогласен со бугарската страна, притоа додавајќи дека секое решение ќе треба да е консултирано со македонските институции. Несомнено, ова се јасните насоки до кои треба да се држи македонската страна, а кои се на линија на Резолуцијата усвоена во македонското собрание, но истовремено и кои се во целосна согласност со основните вредности врз кои почива самата ЕУ. Сè друго прифатено надвор од оваа рамка всушност ќе биде во спротивност со националните интереси, но и во колизија со меѓународното право, па ако повторно Европа врз грбот на Македонија се дрзне да го погазува меѓународното право, тогаш апсурдно е повеќе да се говори за некаков меѓународноправен поредок кога продолжува практиката на наметнување одлуки само од позиција на сила. Дури и повеќето меѓународноправни експерти предупредуваат дека Македонија не може да прифати акти што се правно неприменливи. Но, од друга страна, ако земјава го прифати она што сега ѝ се нуди, во тој случај таа ќе биде обврзана да го почитува тој договор, бидејќи го потпишала. Така беше случајот и со Преспанската спогодба, која иако беше спротивна на меѓународното право, со ставањето параф од страна на македонските претставници, таа стана меѓународно признаен документ што предизвикува правни дејства во меѓународни рамки. Затоа сега, во момент кога ситуацијата се менува од минута во минута, она што треба да го прави земјава е да инсистира само на Копенхашките критериуми, бидејќи на тој начин има апсолутно право да им се спротивстави на сите обвинувања дека таа е страната што не соработува и дека одбила пристапни преговори со ЕУ. Повеќе од јасно е дека Бугарија во следниот период ќе се обиде да се претстави како кооперативна страна, која, ете, дури и во нејзиното собрание изгласала одлука со која го крева ветото за Македонија, без оглед што притоа придодаде уште четири барања што земјава треба да ги исполни, а кои значат директно мешање во внатрешните работи на една суверена земја. Намерата на Софија е сиот притисок сега да се префрли на македонска страна, а во меѓувреме, Бугарите повторно темата „Македонија“ ќе ја користат за политички цели и Брисел, како по обичај, нема да реагира на тоа. Во една ваква ситуација, мудро би било од македонска страна добро да се прокалкулира секој следен чекор и наместо брзоплето носење одлуки, тие да се крчкаат низ една конструктивна институционална дискусија, од која треба да произлезат најдобрите решенија донесени со консензус од сите релевантни чинители, а кои ќе бидат во интерес на државата. Само така ќе се врати довербата во целиот процес и ќе се отвори можност да се слушнат различни мислења и идеи како понатаму, без постојаните етикетирања за национални предавства и тајни преговарања. Затоа и инсистирањето на Копенхашките критериуми треба да биде нашето „да“ на францускиот предлог, со што јасно ќе ставиме до знаење дека за нас преговорите со ЕУ значат доближување до заедничките вредности, почитување на различностите, на демократијата, на борбата со криминалот и корупцијата, на ефикасен правен систем, на чиста и еколошка средина, на развиена економија, инфраструктура, трговија, култура, а не тие преговори да се претворат во дискусија за нашиот идентитет, јазик и историја. Ова што во моментот ѝ се нуди на Македонија не е европски пристап и претставува опасен преседан, кој во иднина ќе запре секакво проширување (под услов тоа да не му е целта на Брисел). Ако Бугарија наметнува свои „критериуми“ за преговори на Македонија со ЕУ, тогаш истото тоа утре може да го направи која било друга членка на Унијата за секој следен кандидат. И така во недоглед. Копенхашките критериуми ќе станат само обичен документ кому никому не му е важен, а најмалку на ЕУ. ЕУ ѝ постави јасна цел на Македонија за почеток на пристапните преговори и земјава таа цел ја достигна уште пред 17 години, но се чини дека Брисел одново и одново ја оддалечува целната линија, поставувајќи други, поинакви цели кон кои не би се стремел никој здраворазумен. И наместо Копенхашките, сега Македонија треба да почне преговори со ЕУ ако ги исполни „софиските критериуми“, што е невиден преседан. А преседаните раѓаат преседани и тука се губи секаква смисла на Европа каква што ја замисливме пред триесетина години, кога по прогласувањето на македонската независност овој народ за своја главна стратегиска цел го определи зачленувањето во ЕУ и НАТО. Крајно време е Европа да се врати на сопствените вредности и да не потпаѓа под хегемонистичките влијанија на одделни свои земји членки, туку да почне да постапува и да ги вреднува кандидатите според постигнатото, а не како се самоидентификуваат, каков јазик говорат или, пак, во кои национални херои веруваат. На Македонија не ѝ се потребни ниту португалски, ниту германски, ниту француски предлози, на земјава ѝ се потребни пристапни разговори, кои одамна ги заслужи и веќе требаше и да ги привршува, ако не и да ги круниса со членство. И на крајот да резимираме, нашето „да“ може да биде единствено за Копенхашките критериуми и ништо повеќе. Сè друго е само прифаќање на бугарските уцени, кои никогаш нема да престанат....

(Поучниот пример со мравите и ломехузовите бубачки) Последниве месеци од преговорите со Бугарија и последните недели од таканаречениот француски предлог покажаа три непобитни факти. Првиот е што властите во Република Северна Македонија не покажаа државотворен и национален капацитет, вториот дека е силен домашниот антимакедонизам, а третиот дека на политичката сцена владеат разни манипулатори. Токму овој период покажа дека Македонија не се стекна со политички и кадровски државотворен капацитет најсоодветно да одговори на предизвиците на новото време, на новиот распоред на силите во Европа и на Балканот. Поточно, оваа констатација може да важи само за македонскиот народ, кој не се снајде најдобро од денот на независноста, па наваму. Ниту доби нешто големо, на кое ќе се потпира во иднина, ниту пак се стекна со имунитет да го зачува стекнатото. Членството во НАТО, и покрај сите фалби и очекувања, не ја помрдна државата ниту за еден метар нагоре или кон подобро. Во ниту еден сегмент на економијата и стандардот, во спроведување на правото или во кревање на некој повисок степен на демократијата не се подобрени ниту перцепцијата ниту реалноста. И не го запре криминалот во највисоките политички кругови. Не треба да се докажува дека по распадот на комунизмот и Источниот блок, по паѓањето на железната завеса во сите „новоослободени“ земји зајакнаа националните идентитети. Тие народи, Полска, Чешка, Словачка, балтичките земји, Словенија, Хрватска, Романија, Бугарија, си ги вратија старите истории, химни, грбови и знамиња, брзо и речиси безболно не само што преминаа од еден во друг систем туку влегоа во забрзан развој. Станаа членки на НАТО и ЕУ, ја зголемија безбедноста, станаа подемократски и, што е најважно, станаа економски, социјално и културно побогати. Не го трошеа времето за претерани внатрешни меѓупартиски политички или меѓунационални пресметки. Само Македонија, и по триесетина години независност, сѐ уште се бара себеси. Само македонскиот народ, единствен во Европа, сѐ уште не е национално признаен и дефинитивно потврден, поточно само нему му се оспорува историската автентичност. Му се оспори и одзеде името во спорот со Грција. Сега, а не се знае до кога, му се оспоруваат јазикот и писмото, а со самото тоа и идентитетот. Македонскиот народ во овие триесет години наместо да напредува, дојде до степен да биде ставен на нова историска крстосница. И за жал, сѐ уште голем дел од тој народ не препознава кој е вистинскиот пат што ќе им донесе среќа на идните генерации. Ја нема докрај разјаснето формулата која ќе биде иднината, без разлика дали ќе почне или нема да почне процесот на преговори со Европската Унија по францускиот предлог. Што и да се случи, да се прифати или да се одбие, безмалку е исто, загубата е неизбежна. Неизвесноста продолжува, остануваат во сила сите вета и уцени, нема клучна потврда за идентитетот, за името на јазикот и писмото, како и за ословувањето на Македонците. Називот „северномакедонци“ не е случаен, како што тврдат министерот Османи или некои други трабанти на власта. Тој назив, тоа ново ословување, полека ќе зафаќа место, а името Македонци ќе се сместува во историјата, во архивите. Во назначениот период, како Хидрата од Лерна, многуте глави ги покажа внатрешниот, домашен антимакедонизам. Хидрата е она митолошко чудовиште на кое при секоја отсечена глава, ѝ се појавуваат една или повеќе нови, имала отровен здив и отровна крв, што дури и нејзиниот мирис бил смртоносен. Тој анационален фронт, тоа наводно цивилно проевропско друштво, форсирани и пласирани од политичари, новинари и други јавни личности, дејствува на широко поле. Употребувајќи манипулативни факти, на секој начин се трудат да ја замолчат, да ја елиминираат потребата за заштита на македонството во сопствената држава. Без никаква причина, оние што говорат јавно за загрозеноста на Македонците веднаш ги етикетираат како националисти или ширачи на говор на омраза. Зачудувачки е што во тој антимакедонски хор пеат и неколку поранешни премиери (Георгиевски, Бучковски, Заев), неколкумина бивши фрустрирани министри и дипломати, бивши неуспешни амбасадори – подлизурковци, пропаднати уредници на медиуми, подмитени колумнисти. Да не се лажеме, не се невистинити соопштувањата за странска помош и донации за пласирање антимакедонски гледишта. Ниту е некоја тајна дека кон невладини организации, медиуми, портали и новинари поединци преку грантови и други финансиски форми се вложуваат не мали пари. Тие ја одржуваат високата температура на македонското меѓусебно политичко и партиско закрвување. Баш сега, триесетина години подоцна, кога требаше да се гордееме со силна македонска држава, со национално единство и со стабилен и надежен соживот, дојде време да се срамиме од она што го гледаме и доживуваме. Третиот фактор е манипулацијата. Секогаш кога е нешто замаглено, заматено, измешано и замешано, кога се нема јасна ситуација, кога работите се развлекуваат во недоглед, една од првите асоцијации е дека тука со нешто или со некого се манипулира. Врв, кулминација на таквата ситуација во македонската политика беше овој јуни 2022 година. Во случајот со Бугарија беа надминати дури и небесните манипулативни достигања на поранешниот претседател на Владата, Зоран Заев, кога на таков начин ја постигна спогодбата од Преспа за името со Грција и ја обезбеди нејзината примена во Уставот и законите. Во македонскиот јазик зборот манипулација означува нечесна работа, интрига, сплетка. Пошироко, особено во политичка смисла, терминот означува употреба или злоупотреба на различни податоци или информации за „заведување на јавноста“. Сите три значења беа во функција при преговорите со Бугарија, речиси уште од почетокот, од денот на потпишување на заедничкиот договор. Се редеа купишта лаги, лажни ветувања. Се замаглуваа реалните проблеми, се криеја документи до последниот ден, до последниот час. Во многу наврати манипулаторите од граѓаните правеа „будали“, ги нарекуваа неписмени, хистерични, ја навредуваа нивната интелигенција. Најтипичен пример за манипулациите се редовните изјави дека не се преговара за идентитетот, јазикот и историјата, а всушност за ништо друго и не се преговарало. Најдобро за тоа сведочи последната изјава на министерот Бујар Османи, кој без око да му трепне, без да помисли што зборувал порано, на ТВ Алсат (360 степени) изјави дека, всушност, 75-80 отсто од разговорите биле посветени на главните теми, а тие биле идентитетот, историјата и јазикот. За идентитетот на Македонците, не за идентитетот на Бугарите. За да ги објаснам ефектите и можните последици по Македонците од манипулациите во разговорите со Бугарија ќе се послужам со малку познат пример од природата, со примерот на Ломехузовите бубачки. Примерот е со инсекти, но може да биде поучен и за луѓето. Ломехузовите бубачки се слични на мравите, а не се мрави по вид, тие се нешто како браќа или први братучеди. Слични а различни. Живеат во големи мравјалници, се движат и однесуваат слично како мравите, го знаат нивниот јазик, ги имитираат нивните звуци и гестови. Мешајќи се со мравите како средство за измама, бубачките испуштаат лигавици што ги лижат вистинските мрави, по што ја губат ориентацијата во однесувањето, го губат здравиот разум. Мравите дозволуваат ломехузовите бубачки да им наметнат управа и диктатура и притоа да ги натераат да ги хранат лажните собраќа со своите јајца, уништувајќи си го плодењето. Тие бубачки имаат таква манипулативна способност да ги зашеметат вистинските мрави и тие да почнат да се уништуваат меѓу себе, самите себе и својот род и да си го уништуваат потомството. [email protected]...

Проф. Звонимир Јанкулоски Ваков понижувачки однос кон суверена држава не е забележан во поновата европска историја. Очигледно ваквата голема улога што Франција ја зема на себе во рамките на Европската Унија, гледаме се урива под тежината на сопствените противречности. Исто кака што во раните часови на 24 февруари, кога првите руски проектили ги погодија украинските градови, надворешнополитичката интелектуална градба на Макрон се урна подтежината на сопствените илузии и противречности Препрочитувајќи го предлогот на Макрон за решавање на билатералниот спор со Бугарија како услов за нашето пристапување во Европската Унија, зборовите на поранешниот француски премиер Пјер Мороа дека „не секое племе заслужува држава“ ја добиваат својата вистинска смисла. Неговите зборови и предлогот на Макрон не се ништо друго од израз на свеста за француското колонијално искуство, во кое е потенцирана цивилизациската мисија на Западот врз „домородното“ население во колониите. Францускиот предлог е фасцинантен континуитет помеѓу минатото и сегашноста во однос на претходните оправдувања на колонијализмот, казнувањето и империјата. Предлогот на Макрон е подзаборавениот глас на господарот, кој вели: „Воспитувајте се; цивилизирајте се; реформирајте се; имитирајте нѐ, но никогаш нема да бидете како нас“; останувате оние другите. „Домородците“ никогаш нема да бидат модернизирани, освен ако не се цивилизирани, дисциплинирани, администрирани, евангелизирани или водени од господарот. За да уживаат во слободата (читај да бидат дел од ЕУ), модерните „домородци“ мора да го реконструираат своето општество (градење нација или држава) според сликата на нивниот господар. Може ли францускиот претседател да сурфа во меѓународните односи на јазикот на колонијализмот за да ја проектира глобалната моќ денес? Особено во контекст на проширувањето на Унијата со државите од Западен Балкан. Набљудувачите сега мора да се соочат со фактот дека француската неподготвеност за прифаќање на проширувањето на ЕУ длабоко е вкоренета во идејата дека Европа веќе е доволно нефункционална во нејзината сегашна конфигурација. Франција верува дека ЕУ не може да ги пречека новите членки и истовремено да ја продлабочи интеграцијата што таа верува дека ја бара надежта за идниот раст. Макрон го претстави фундаменталниот аргумент дека целиот процес на проширување на ЕУ мора да се реформира пред Франција да дозволи која било земја да ги започне преговорите за пристап – кои потоа ќе траат најмалку една деценија. Ако предлогот за решавање на македонско-бугарскиот спор е тој алтернативен пристап на ЕУ кон Западен Балкан со француски шмек, цената е превисока за Македонија и регионот. Истовремено, тоа е коцкање со преостанатото влијание на ЕУ на нејзиниот сопствен праг и нејзината способност да го обликува стратегискиот развој, како и да промовира политичка стабилност во Југоисточна Европа. Всушност, францускиот претседател Емануел Макрон беше избран со ветување за ревитализација на Европската Унија со нова енергија и визија, ветувајќи дека ќе ја „брани Европа“ и ќе ја заштити нејзината цивилизација. Мора да се признае дека е на добар пат да го направи тоа и да ја врати Европа како голема и „единечна“ цивилизација, во која ќе ѝ обезбеди на Франција лидерска улога, притоа не нарушувајќи ги нејзините сопствени интереси. Макрон гледа „рамнотежа на вредности“ во Европа, кои можат лесно да се нарушат со нејзина балканизација преку пристапувањето на земјите од Западен Балкан во Унијата. Затоа и ни е понуден предлог што едноставно не може да биде прифатен. Или може? Не може и не смее да биде прифатена цивилизациската мисија на Франција на Балканот, чиј дискурс и практики ги карактеризира колонијализмот во неговите длабоки односи со политичките организации, во случајов државите на Западен Балкан, а особено Македонија. Ваков понижувачки однос кон суверена држава не е забележан во поновата европска историја. Очигледно ваквата голема улога што Франција ја зема на себе во рамките на Европската Унија, гледаме се урива под тежината на сопствените противречности. Исто кака што во раните часови на 24 февруари, кога првите руски проектили ги погодија украинските градови, надворешнополитичката интелектуална градба на Макрон се урна под тежината на сопствените илузии и противречности. Не е тајна дека сите ние поинаку ги гледаме, чувствуваме, перципираме и слушаме нештата. Нашата перцепција за она што е „реално“ не се заснова на тоа што всушност нешто е, туку на она што велиме дека е. Ние не ги гледаме работите онакви какви што се, ние ги гледаме какви што сме. Затоа моите размислувања, размислувањата на власта и оние на нејзините верни аналитичари околу францускиот предлог за вклучување на бугарските барања во условите за прием на Македонија во Унијата се различни, филтрирана низ објективот на знаењето, информираноста, прашањето на достоинството, резистентноста на понижувањето и сопственото искуство во меѓународните односи. Секако, власта ја носи одлуката со која ќе мора да живееме во иднина. Како онаа со промената на името. Се плашам дека дојде времето на камшикарот на Заев, кој гледаме нема да сака ништо друго освен она што господарот го сакал од домородното население во колониите. Понизност и сервилност, без свест за себе и своето постоење. А оваа власт може да го понуди тоа. Барем досега ни потврди дека може сѐ да понуди и прифати. Дека слугувањето не ѝ е туѓо. Зарем од луѓе без морален и национален компас во политиката може и да очекуваш друго....

Становите стануваат цврста валута, велат експерти, коментирајќи го вртоглавиот раст на цената на квадратен метар во централното подрачје на Скопје, која достигна од 1.700 до 2.000 евра. Нешто слично се случува и во Охрид, втората голема цел на градежниците, но и во сите урбани средини низ земјава. Добиј ги најважните вести, бесплатно на Viber Побарувачката по станови дополнително е зголемена поради стравот од инфлација, па голем дел од граѓаните своите заштеди ги конвертираат во станови. Податоците на Народната банка покажуваат дека во првото тримесечје од 2022 година цените на становите скокнале за рекордни 12,4 отсто. Само лани за Скопје биле издадени 1.414 одобренија за градба, пред сè, во високоградбата, што е рекорден број во последната деценија. Иако повеќе од една третина од становите во Македонија се празни. Пазарот е хаотичен, но празните станови допрва ќе станат проблем: скокна даночната стапка за недвижен имот што не се користи, поскапува одржувањето, растат режиските трошоци. Зошто продолжува експанзионистичкото градење што почна со „стратегијата“ на Груевски од 2008 година, според која оваа дејност требаше да ја амортизира светската хипотекарна криза (!?). Зошто ниедна власт досега не застана цврсто пред градежно-урбанистичката мафија? Одговорот е едноставен – поради митото што во земјава добива митолошки размери. Урбанизмот и градежништвото се најподложни на корупција, заклучија учесниците во завчерашната дебата, организирана од Коалицијата „Сите за правично судење“. Анкетите покажуваат дека граѓаните најмногу корупција гледаат во издавањето градежни дозволи, во инспекциските надзори, во подготовката на деталните урбанистички планови (ДУП) и во јавните набавки поврзани со тој синџир. Некогаш причините се и објективни. Несоодветната поделба меѓу централната и локалната власт на парите собрани од даноци, но и партиската превработеност во општините на некој начин ги принудуваат локалните самоуправи да се претвораат во шалтер за удирање печати на градежни дозволи, кои подоцна произведуваат уплатници за данок на имот. Училиштата и градинките, детските и спортски игралишта, тревниците и парковите не го полнат општинскиот буџет. Како последица, наместо воздух дишеме издувни и гасови од бензински пумпи, сонцето ни го одземаат згради со фотоволтаици, а погледот кон хоризонтот и во иднина ќе ни го затскрива бесперспективноста на ваквата политика. Сивило што не го покриваат ниту живописните бои на фасадите. Ако привремени мораториуми за градба и поединечни случаи на враќање на ДУП-ови ни даваа лажна надеж, и таа гасне со секој нов административен упад во нашето нормално градско живеење. Последниот таков е „протнувањето“ на измените на Правилникот за урбанистичко планирање, со кои општините, и да сакаат не можат да ревидираат спорни ДУП-ови со зголемување на простор од јавен интерес на сметка на бетонски грдотии. Членот 5 од Правилникот предвидува еднаш утврдениот со ДУП „процент на изграденост“ да не може да се намали поради т.н. стекнато право. Во тој корумпиран темен вилает стекнатите права на инвеститорите се поважни од правата на граѓаните за здрава животна средина и достоинствен живот. Правилникот е донесен во спротивност со законите за урбанистичко планирање, за урбано зеленило, па и со Уставот, велат екологистите. Но, тоа не е аргумент за „сложните попови што и во петок мрсат“, односно за пратениците што речиси со консензус ги носат овие закони. Луѓе без интегритет од вториот и од третиот партиски ешалон, функционери со скриен имот и фирми на туѓо име, судии што не казнуваат, инспектори мераклии на софри, планерски куќи што изготвуваат ДУП-ови за еден денар, сите го билдаат урбанистичкиот хаос околу нас. Во исто време кога партиите демагошки вреват за зелени агенди. Во социјализмот имаше акција „имаш куќа, врати стан“. Денес акцијата „имаш трошна куќарка, ќари си два-три стана во зградата што ќе никне на местото на куќарката“ е темелот на градежната експанзија цврст како бетон. Зад тарабите се кријат недопирливи центри на моќ, кои се над законот и поредокот. Поради тоа и не запира нападот врз нашите крвни садови и бронхии од стрвните малтерџии кои ја бетонираат својата моќ со рушвет-политиката како константа на сите досегашни власти. Функционираат како држава во држава. Независната држава Бетонистан!...

Чешката Република во петокот го презема ротирачкото шестмесечно претседавање со Европската унија сосема фокусирана на војната во Украина. „Ова претседателство не се подготвувало за убаво време, туку за лош“, вели за AFP аналитичарот Павел Хавличек од прашкото Здружение за меѓународни работи. Чешка полугодишното претседавање со ЕУ го презема од Франција, а мотото на нејзиното претседавање гласи „Европа е задача“. Оваа централноевропска земја од поранешниот комунистички блок со 10,5 милиони жители, членка на ЕУ од 2004 година, вети дека главно ќе се насоли на помош на Украина и последиците од војната. Чешка сака да помогне во зауздувањето на бегалската криза, да го покрене напорите за повоената обнова, да ја зајакне енергетската безбедност, одбранбените капацитети и економската отпорност на ЕУ и да ја подобри отпорноста на нејзините демократски институции. За санкциите „Чесите стекнаа почитување во странство со помагањето на Украина“, оценува Хавличек. Од почетокот на руската инвазија на 24-ти февруари, Чешка примила речиси 400.000 украински бегалци и пружила значителна финансиска и воена помош на Киев. Во рамките на ЕУ, Прага е гласен соговорник на санкциите против Русија. Десничарскиот премиер Петр Фиала, поранешен политички аналитичар кој е коавтор на книга за ЕУ на 992 страници, неодамна изјави дека ќе се обиде да организира средба на врвот со украинскиот претседател Владимир Зеленски. На настанот, исто така, би требало да присуствуваат и челниците на земјите од западен Балкан чијшто пат кон Европската унија, кој го поддржува Чешка, е во застој. Меѓутоа, самитот кој на Украина би ѝ понудил нешто како Маршаловиот план, односно американската иницијатива за помош во обновувањето на западна Европа по Втората светска војна, ќе се одржи само доколку дотогаш војната во Украина биде завршена. Политичкиот коментатор Јири Пехе вели дека овој предуслов го чини целиот проект нереален. „Судирот тешко дека ќе заврши пред крајот на чешкото претседавање. Мислам дека Чесите само ќе се обидат да организираа самит за Украина и … да ги убедат другите земји да продолжат да ѝ помагаат“, додава Пехе во прологот на AFP, Евроскептичните Чеси Чесите се во лоша позиција за расправата за економското закрепнување или енергетската безбедност, оценува Пехе. Имено, според него, земјата се соочува со висока инфлација, не ѝ се приклучи на еврозоната и се потпира на нуклеарната енергија којашто ја отфрлија некои членки на ЕУ, вклучително и соседната Германија. На крајот од септември 2021 година, чешкиот претседател Милош Земан го потпиша ткн „законот за ниско ниво на јаглерод“, кој, меѓу другото, предвидува исклучување на руски и кинески компании како потенцијални понудувачи за двете чешки нуклеарни централи „Темелин“ и „Дуковани“. Владата во Прага којашто го предложи тој документ, ја аргументираше одлуката од безбедносни причини. На 12-ти февруари годинава чешкиот премиер Петр Фиала изјави за медиумите дека во иднина во нуклеарната централа „Темелин“ би можело да бидат изградени два нови енергетски блока. За двете нуклеарки Прага обезбеди нуклеарно гориво за следните три до пет години. „Чешка тешко може да понуди лидерство во тој поглед, а мислам дека попрво ќе посредува на самити или разговори за тие прашања, додека другите земји ќе ја преземат водечката улога“, истакнува Пехе. Чесите инаку се наклонети на евроскептицизмот. Анкета којашто во март ја спроведе агенцијата STEM по нарачка на владата покажа дека само 36 отсто од нив се задоволни со ЕУ. Владата на десниот центар на Фиала е помалку евроскептична отколку некои од нејзините претходнички, но аналитичарите ја доведуваат во прашање нејзината способност да се дистанцира од Унгарија и Полска кои се во долга конфронтација со бирократите во Брисел поради своите суверенистички политики. Чешка има тесни врски со двете земји, како и со Словачка со која беше во заедничка држава, во рамките на Вишеградската група која заедно ги водеше евроатлантските интеграции. Еврокомесарката од чешката квота Вера Јурова неодамна апелираше на владата да заземе јасен став кон Унгарија и Полска пред преземањето на претседателството со ЕУ. Меѓутоа, Пехе е скептичен. „Не гледам шанса дека Чешка ќе зазема покритичен став“, вели. На Чешка ова ѝ е вторпат да претседава со ЕУ, по она во првата половина од 2009 година, откако во 2004 година стана членка. За да го одбележи почетокот на претседавањето, во Чешка во петокот ќе допатува претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лејен. Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење....

Мофификуваниот француски предлог, сигурно не е “толку” добар штом: Не е јавен! Не оди на Комисија за надворешни работи во Собранието! Не оди на гласање во Собранието! Не видов некој да спомне дека има гаранции кои ќе ги спречат натамошните уцени! Веднаш го подржаа Радев и Петков! Божем стигна во последен момент! Не им верувам!...

Во какви возбудливи времиња живееме. Сведоци сме на менување на светскиот поредок и воспоставување нов во кој ќе бидат променети улогите на главните светски протагонисти. САД полека го губат приматот на единствената светска сила по падот на комунизмот и по распадот на СССР, а Кина, најбројната светска нација се обидува, чекор по чекор, да го заземе првото место на светските ранг-листи. Таа според број на жители веќе одамна ја има преземено, но економски, политички и воено сè уште не е бр. 1. Можеби тоа нема да се случи за време на нашите животи, но процесот на стагнација и опаѓање на САД и подемот на Кина е неповратен и неговиот исход му е јасен на секој, дури и аматерски заинтересиран за развојот на светската политика. Добиј ги најважните вести, бесплатно на Viber Единствената непозната во оваа равенка е факторот време. Додека трае оваа битка на титани, помалите се обидуваат да извлечат некоја корист за себе и колку-толку да задржат дел од својот суверенитет. Русија, која веќе одамна не е светска сила на меѓународната сцена, колку и да сака така да се претстави, сепак може единствено да се рангира како регионален фактор (во случајов на дестабилизација). Нејзината унилатерална одлука да ја нападне Украина и светот да го доведе на раб на Трета светска војна, кризата предизвикана со вирусот ковид-19 која речиси две години го парализира светот и која резултираше со невидена економска криза се факторите што влијаат врз уривањето на светскиот поредок онаков каков што го знаеме и почеток на нов, кој несомнено ќе никне од неговите урнатини. За тоа време, еден друг регионален фактор, олицетворен во Европската Унија, се обидува да го фати чекорот со новонастанатата ситуација. За жал, безуспешно. Со излегувањето на Обединетото Кралство од Унијата се урна митот за најпосакуваната економско-политичка заедница на народи. Брегзит покажа дека некој сака и да излезе од Унијата, а не само да се зачлени во неа. Британското напуштање на Унијата значеше нејзино ослабување како економски така и политички. Иако Британија водеше автономна политика внатре во Унијата, нејзиното заминување го наруши балансот што таа го даваше како еден вид коректор помеѓу политиките на другите две најзначајни членки на ЕУ, Германија и Франција. Додека сè уште се сумираа резултатите од брегзитот, светот го зафати невидена пандемија, која повеќе од две години пустошеше однесувајќи повеќе стотици илјади животи, значителен дел од нив од земјите што ја сочинуваат Европската Унија. Унијата не успеа да се снајде во глобалната криза и падна на испитот на еден од основните постулати на заедницата, а тоа е солидарноста. Преполнетите здравствени капацитети на некои од земјите членки, не го запалија алармот кај другите, па тие да овозможат лекување и на нивна територија. Спротивно на тоа, земјите членки себично ги чуваа своите болници, аспиратори и лекарства само за себе и за своите граѓани. Сметам дека пандемијата ќе завршеше со помалку изгубени животи, доколку Унијата дејствуваше единствено и солидарно. Парализата што настана како резултат на пандемијата предизвика огромна економска криза, која само се продлабочи со почетокот на инвазијата на Русија врз Украина, прераснувајќи првенствено во енергетска криза. Русија безобразно ја искористи ситуацијата на главен снабдувач со гас и нафта на земјите од ЕУ и со намалувањето на испораката на овие енергенси и промената на условите и начинот на плаќање, се обидува да ја спушти Унијата на колена. Првите назнаки за тоа доаѓаат од неединството на Унијата кон тоа како треба да се третира Русија. Некои земји членки, како Унгарија, дури имаа и резерви кон политичката критика на Русија и осудата на агресијата врз Украина, додека пак други, како на пример Германија, кои огромен дел од своите енергетски потреби ги задоволуваа од руски извори, имаа резерва кон економските санкции што Унијата требаше да ѝ ги воведе на Русија. А Унијата како да не е од тука, како да не знае што ѝ се случува. Значително ослабена по напуштањето од страна на Обединетото кралство, разединета по повеќе прашања што задираат во најсуштествените постулати на демократијата, предизвикани од автономното водење на надворешната и на внатрешната политика од страна на некои земји членки, првенствено Полска и Унгарија, во кои владеат речиси полуавторитарни режими, Унијата не успеа да се снајде и обединето да настапи на светската сцена. Проширувањето со земјите од Западниот Балкан како многу значаен дел од нејзината регионална и меѓународна политика, исто така, доживува не само стагнација, туку и назадување. Земјите што ги почнаа преговорите, Србија и Црна Гора, веќе подолго време стагнираат и не отвораат нови поглавја. Од Србија, која има специјални односи со Русија, е побарано да ја усогласи својата надворешна политика со политиката на Унијата иако дури и одредени земји членки на Унијата го немаат сторено тоа. Косово, иако тоа веќе одамна го бара, уште нема добиено визна либерализација, а Босна и Херцеговина кандидатски статус. Ситуацијата со Албанија и Македонија е навистина на работ на скандалозно однесување и тоа само на една земја членка на Унијата, Бугарија, која злоупотребувајќи го своето членство, се обидува да ги реши фрустрациите што ги има кон нас, притоа, ни крива ни должна, во заложништво држејќи ја Албанија, но и другите земји членки на Унијата. Последните обиди на Емануел Макрон да го „реши“ проблемот со бугарското вето резултираа со пад на владата во Софија и можно формирање проруско парламентарно мнозинство. Триумфализмот на Макрон и Вархеји, предизвикан од фактот дека бугарскиот парламент сепак го прифати таканаречениот „француски предлог“ е поматен од изјавата на премиерот на „Северномакедонците“ Ковачевски, кој во Брисел јасно кажа дека предлогот во оваа форма не е прифатлив, како за политичкиот врв, така и за граѓаните на Македонија, од причина што во преговарачката рамка се внесуваат и бугарските барања кои, по правило, треба да се решаваат билатерално. Кризата предизвикана со бугарското вето е само последниот клинец закован на ковчегот на европското единство. Европската Унија не успеа во „мирновременски“ услови да се организира, да ги апсорбира во себе сите земји од Западен Балкан, со што би го заокружила процесот на пристапување нови земји и би можела понатаму да го почне процесот на внатрешна реорганизација и унифицирање, што би довело до политички и економски реално обединета Европа и би создало услови за формирање европски вооружени сили. Доколку сево ова беше направено на време, односно, доколку европските стратези беа во можност да ги предвидат кризите што се случија изминативе две години и пред нивното појавување ги решеа сите, или барем поголемиот дел од отворените прашања, светската криза ќе добиеше друг тек. На границата на Русија ќе постоеше силна обединета и воено и политички појака Европа, која немаше да дозволи такво омаловажување како она што сега ѝ се случува. Немањето лидерство и визија, но и разните влијанија од надворешниот фактор насочени кон нејзино разединување, се покажаа како главни пречки за тоа. Сега, во од, многу потешко ќе се решаваат отворените прашања, а ризикот разединувањето да се продлабочи е реален и очекуван. Времето ќе покаже дали ЕУ ќе смогне сили повторно да се обедини или пак ќе тргне во насока на распаѓање, со последици кои малите и безначајни земји, како Македонија, најмногу ќе ги почувствуваат на свој грб....

Разумните и за политика незаинтересираните граѓани на Македонија имаат ретка привилегија за која многу народи можат само да им завидуваат. Македонците, за разлика од многу други што талкаат во магла, во секоја непредвидлива и матна внатрешно или надворешно политичка ситуација имаат сигурен, речиси непогрешен ориентир за тоа кој е исправниот пат. Колку и да е сложена ситуацијата, сите наши ментално здрави граѓани веднаш можат да сознаат што треба да се направи за тоа да биде од најголема полза за нив и за татковината. Потребно е само да проверат за што се залагаат штетниците од вмро-дпмне и веднаш ќе знаат дека вистинското решение е токму обратното. Овој закон е проверен безброј пати и речиси никогаш не потфрлил. Добиј ги најважните вести, бесплатно на Viber Тоа е така зашто злосторничката организација е генетски од другата страна на доброто и не може подруго. Во генетскиот код на вемерето е запишано дека основна цел на постоењето на организацијата е уништувањето на Македонија и претворањето на нејзините културни вредности во ништо. ВМРО-ДПМНЕ саботер на нашите позиции Проблемот настанува кога под дејство на астрофизички настани, како што е на пример совпаѓањето на Јупитер со Марс на мрачното небо, може да дојде до непредвидлива вселенска аномалија што ќе создаде привид дека вемерето навистина се залага за доброто на татковината, што според законите на природата е сосем невозможно. Таков е случајот со бугарското вето и неизвесните и исклучително ризични преговори за условите што Македонија треба да ги исполни за да ги почне пристапните преговори за членство во Европската Унија. Оваа аномалија меѓутоа не смее да нè залаже и – со слепа верба дека доброто е во обратна насока од вемеровската, како и секогаш – брзоплето да помислиме дека вмровското жестоко противење на бугарските фашистички уцени е погрешно и дека мораме да ја искористиме шансата по секоја цена. Суштината е во тоа дека унисоното становиште на сите бугарски законодавни и извршни органи, научни и други институции е всушност становиштето на бугарското вмро, што значи дека сè што доаѓа и ќе доаѓа од Бугарија, ќе претставува тотална негација на постоењето на македонската државна и културна посебност. Оваа негација не е математичка апстракција, туку е облечена во големобугарски шинел и претставува и негација на нашиот суверенитет и територијален интегритет, зашто пак се темели на фашистичкиот ресентиман дека е ова историски блгарска земја на која од почетокот на времето живееле блгари. Ова становиште претставува егзистенцијална закана за нашата земја, и токму затоа случајно се совпаѓа со становиштето и политичките роварења на нашето вемеро. Имено, нашето ВМРО-ДПМНЕ цели да ја искористи секоја шанса за да ја ослаби позицијата на земјата во сите меѓународни премрежиња, исто како што во домашната политика прави сè да ги уништи институционалните претпоставки за постоењето на македонската кревка демократија. И, токму ова е клучниот фактор зашто вемерето звучно се противи на бугарските уцени: не затоа што се загрижени за кутрата ни татковина, туку поради тоа што непогрешно ја препознаваат кризата во која можат најмногу да ѝ наштетат на македонската позиција. Конечно, во решавањето на спорот со Грците, политиката на ВМРО-ДПМНЕ клучно и непоправливо ги саботираше нашите позиции. Тоа го прават и денес, и тоа секогаш ги става во синергија со активностите на бугарското ВМРО: обете го имаат за цел множењето на Македоња со нула. Накусо, во случајот со бугарското вето, становиштето на вемерето треба да се отфрли априори, за да не ја загадува разумната дебата. А, умната дебата за тешкава кал во која нè внесе францускиот предлог и неговото прифаќање од страна на бугарското собрание, Ѓоко Спасов одлично ја претстави преку спротивставените ставови на нашите два бивши министра за надворешни работи, Денко Малески и Никола Димитров, и со одлични аргументи го искажа и своето становиште, кое практично се совпаѓа со она на професорот Малески. Накусо, професорот Малески со голема мудрост објаснува дека малите играчи на суровата меѓународна сцена мора да ги следат „правилата на играта“ што ги диктира политиката на големите сили, зашто само тие правила и сили ја креираат геополитичката стварност. Димитров, пак, се залага за принципиелно одбивање да се прифаќаат за нас штетни и навредливи услови што се спротивни на сите меѓународни норми, а и европски вредности, во чиешто име и ја газиме прегустата кал на патот за Европа. Своето мислење Спасов го аргументираше со следните ставови што ќе ги изнесам накусо. 1. Не треба да се плашиме дека Бугарија може да нè „побугарчи“, зашто тоа веќе не е можно; 2. Македонскиот јазик ќе биде европски јазик без оглед што Бугарите мислат за тоа, а историјата никој не може сосила да ни ја менува; 3. Не треба да дозволиме стравот од понатамошните бугарски блокирања да нè блокира да ги започнеме преговорите; 4. Имаме гаранции за нашата позиција од САД; 5. Времето може да биде на наша страна, па треба да веруваме во позитивните промени во Бугарија, ЕУ и во светот, и да им дадеме шанса; 6. Во секоја етапа од разговорите за членство ние можеме да одбиеме продолжување, па заради тоа не губиме ништо ако ги започнеме преговорите и во овие услови; 7. Барањата на Левица и ВМРО-ДПМНЕ за неотпочнување на разговорите за членство се доказ дека тие треба веднаш да отпочнат; 8. Дебатата треба да продолжи, но таа не смее да нè блокира, ниту да нè раскара и 9. На Македонија ѝ се потребни и Денко Малески и Никола Димитров со нивните отрезнувачки аргументи. Моето скромно мислење по ова прашање го изнесував премногу често на овие страници, па иако немам никакво искуство во решавање дипломатски и меѓународни спорови, ниту, пак, амбиција да се споредувам со проминентните имиња од погоре, не издржав да не ги коментирам разумните аргументи на Ѓоко Спасов. Макар како стилска вежба, и тоа по истиот редослед. Грда и безмилосна измама Не изгледаше можно ни дека фашистичката ВМРО ќе се повампири во 90-тите, па се случи и уште се случува „невозможното“, та смртните закани што нèдемнат од пред век и половина – и сèуште! – не смееме да ги потценуваме; 2. Јазикот го расточуваме самите, а нашата историја ВМРО веќе сериозно ја загрози и оглупави, така што со бугарскиот притисок во истата насока можеме само забрзано да пропаѓаме; 3. Не нè блокира стравот од понатамошните блокирања, туку неприфатливата агресија врз нашиот суверенитет, па ако сме подготвени потаму да ги прекинеме преговорите, не треба под неприфатливи услови ниту да ги започнеме; 4. Доколку САД нешто ни гарантираат, тоа треба да се одрази на условите под кои ќе ги започнеме преговорите или, накусо, влијанието на САД може да го сметаме од помош само доколку резултира со прифатливи услови за нас, а не како „амајлија“ околу вратот што нè штити од уроци фрлени во канџите на уценувачи и силувачи што го негираат нашето постоење; 5. Доколку е времето на наша страна, тоа кажува дека треба да опстоиме на принципиелните позиции на безусловна заштита на нашите суверени права. Како ќе веруваме во позитивните промени во Бугарија, Европа и во светот, кога сме сведоци на вкупните негативни тенденции и во Бугарија во која се повампири големобугарскиот монархофашизам и во Европа која е во војна, и во светот кој е на работ на светски судир со терминални исходи? 6. Со отпочнување на преговорите со неприфатливи услови во кои големобугарските фашистички барања се нашминкани и вградени во условите и во рамката за преговори ние реално само губиме: самото прифаќање на бугарската уцена нас нè става во неповратно и непоправливо губитничка позиција; 7. Просерувањето на ВМРО-ДПМНЕ во овој случај не треба да нè збунува: тоа погоре го објаснив, обично тие се сигурен доказ за обратното, но во овој случај се случајно и со сосем други свои злобни мотиви привидно на принципиелната позиција; 8. Ако прифатиме преговори под услови што историски нè девалвираат во она за што се залагаат Бугарите, дебатата веќе нема да има ниту смисла и од неа ќе нема ниту полза; 9. И, да, на Македонија ѝ се потребни и Денко Малески и Никола Димитров и Ѓорѓи Спасов со нивните отрезнувачки аргументи. П.С. Суштинската причина за нашето одбивање на преговорите под овие услови е што францускиот предлог претставува всушност вешта дипломатска измама со која бугарското вето ќе се претвори во услови и рамка за преговори, а на Бугарите ќе им се овозможи со торжествена собраниска фарса само формално да го симнат ветото и со тоа и својата одговорност за блокирање на нашите евроинтеграции. Вешта, но сурова, грда и безмилосна измама на наша штета. Ветото е формално симнато, за да се претвори во услов и рамка за преговори....

Како било да се размислува за она што го проживеавме во последните триесетина години, надвор од какво било сомневање е дека тоа е негација на принципите на рамноправноста и хуманизмот, негација да живееме како слободни луѓе со меѓусебно разбирање и толеранција. Ја уништивме веќе познатата и, донекаде, во практика применувана калобиотика, односно вештината за убаво, здраво, правилно и доблесно живеење. Онаа вештина преку која животот на еден човек може да се направи исполнет и среќен и заради тоа да се смета вреден за живеење. Ја нема, или сè помалку ја има, во животот на нашите луѓе онаа пријатност, нежност, чувствителност, внимателност, претпазливост; пристојност, благост, услужливост, учтивост, љубезност… Сè почесто, за жал, околу нас гледаме вообразеност, безобразие, насилство, злобност, нетрпеливост, оѕвереност, дрскост, криминал… Добиј ги најважните вести, бесплатно на Viber Се гради и македонското општество по урнекот на глобалната мантра: постои и смее да опстои само капитализмот. И, секако, неговата неолиберална идеологија како начин на мислење и живеење. Не смее и нема борби за идеи и визии, туку има само борби за остварување на, крупни или ситни, финансиски интереси. И тие борби ги водат, главно, криминални групи составени од корпоративни предатори, преку граѓанските политичките партии, кои сами себе се нарекуваат демократски, или преку интернационалните капиталистички концерни и монополи. Всушност, во свет во кој среќата доаѓа преку Гвантанамо, тогаш тој свет мора да биде – крајно несреќен. Ако среќен човек е оној што живее објективно, кој со работа и напор стигнува до квалитетен живот исполнет и со слободни активности, и со задоволување сопствени широки животни интереси, тогаш, и во светот и кај нас, има малкумина, што би се рекло еден грст среќни луѓе. Напразно нашите неолиберални шамани и демагози кои, многу често, до општествен и „професионален“ успех стигнале преку послушност и покорност пред силниците на денот, ни проповедаат и нè лажат дека среќата се купува со пари. Во таквата, шизофрена и антихумана, глобална состојба во која царува волчката борба за профит и моќ, однапред се уништени шансите за среќен и достоинствен живот на најголемиот број од луѓето во светот. И кај нас, за мнозинството луѓе секојдневие е мачната борба за егзистенцијален опстанок. Неприродната и неправедна поделба на материјалните богатства предизвикана од класната поделеност, за голем дел наши сограѓани ја претвори среќата во достигнување услови за преживување и минимум пристоен живот. Кај нас богаташите, владејачите и нивните корумпирани интелектуалци и новинари преку пропагандната манипулација го држат народот во состојба на хибернација, во која се халуцинира за холивудски сон, а не за некаков среќен, човечен, „здодевно добар“ живот. Народот, опиен со гламурот од црвениот тепих и потрошувачкото бунило, тешко може да ги препознае глобалното и локалното ментално насилство во форма на концентрирана политичка и пропагандна моќ, која во спрега со капиталот врши масовна експлоатација и грабеж и им го одзема нивниот пристоен и достоинствен живот. Опојните бајки за капиталистичкиот просперитет и капиталистичката благосостојба кои како врвно цивилизациско достигнување, секојдневно, ни го пропагираат гангстерите со факултетски дипломи вработени како измеќари и проститутки кај набрзина збогатените простаци, олигарси и земјосопственици, ги успокојуваат и упокојуваат рецепторите за правда и неправда и ги претвораат луѓето во дрогирани безмозочни работохолици со уморни лица. Лица кои, всушност, се лишени од нормалноста и среќата. Се чини дека речиси сите ние, жители на оваа земја, сме протерани, како што виртуозно пееше големиот поет Ацо Шопов, „од онаа страна на животот“ и среќата. Народот мора да излезе од хипнотизирачкиот сон за лажна среќа, да сфати дека животот е повеќе од коцкарско казино, да се погледне и да си ја види реално искинатата облека, да види дека се храни со помија од софрата на големите газди, да си ги види своите навистина несреќни деца чија единствена перспектива е да бидат робовска работна рака на „пазарот на трудот“, па да ги отфрли сите илузии за постоењето и остварувањето на некаков „американски сон“, да се спротивстави на безмилосниот грабеж, на безмерната лакомост на плутократијата која го води во неизбежната пропаст, и да побара, сега и веднаш, пристоен, нормален и среќен живот. Да не дозволи иднината на нашите поколенија да им бидат овистинети зборови на умниот Меша Селимовиќ: „Црно е, во тешко време живееме, а живееме мизерно и срамно. Единствена утеха е таа дека тие што по нас ќе живеат, ќе претуркаат преку глава уште потешки времиња, и ќе ги споменуваат нашите денови како среќни“....

Џајати Гош Редовното следење на четири алтернативни економски показатели би обезбедило многу поинаков поглед на споредбени резултати од она што произлегува од анализата заснована на БДП. Јавната свест за овој ревидиран поглед на реалноста може да ја мобилизира поддршката за основните различни политики на национално и меѓународно ниво И покрај добро познатите проблеми со користењето на бруто-домашниот производ (БДП) како показател за човековиот развој, политичарите во светот се чини дека сè уште се занимаваат со тоа. Владите се обидуваат да го промовираат растот на БДП преку сите можни средства, честопати без оглед на пошироките последици за планетата и распределбата на заслугите. Тековниот фокус на кварталниот раст одразува особено нездрава краткорочна перспектива. Сепак, Меѓународниот монетарен фонд и другите мултилатерални организации се повикуваат на БДП во сите процени на економските резултати и тој е темел на сите нивните прогнози. Но концептот на БДП носи длабоки недостатоци. Збирните бројки или бројките по жител очигледно не ја забележуваат распределбата на приходот, а БДП сè повеќе не може да го измери квалитетот на животот или одржливоста на кој било одреден систем на производство, дистрибуција и потрошувачка. Згора на тоа, бидејќи БДП во повеќето земји опфаќа само пазарни трансакции, тој исклучува значително количество стоки и услуги произведени за лична или домашна потрошувачка. Со тоа што ги прави пазарните цени главна детерминанта на вредноста, без оглед на социјалната вредност на која било активност, БДП масовно го потценува она што многумина сега го препознаваат како основни услуги поврзани со економијата на грижата. Опседнатоста со економскиот раст, независно од другите показатели за благосостојба, води до проблематични процени на реалните перформанси на економиите и до лоши политички одлуки и резултати. Затоа сега има многу повеќе дискусии во Обединетите нации и нивната статистичка комисија за надминување на БДП. Генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш, постојано нагласува дека БДП повеќе не е правилен начин за мерење на „богатството“ и тврди дека е „време колективно да се посветиме на дополнителни мерења“. Овој предизвик беше преземен од Советодавниот одбор на ОН за економски и социјални прашања, кој неодамна издаде објава што разгледува повеќе големи прашања релевантни за постигнување праведно и одржливо закрепнување. Една важна препорака вклучува алтернативи на БДП што креаторите на националните политики и меѓународните организации треба да ги следат на редовна основа. Идејата е да се обезбедат инструменти што опфаќаат некои од клучните социоекономски променливи што политичарите треба да ги следат и што треба да се користат за да се процени нивната работа. Кои се овие алтернативни мерки? Еден од нив е индикатор на пазарот на трудот: просечната плата помножена со стапката на вработеност. Просечната плата е подобар показател за условите со кои се соочуваат повеќето работници отколку просечната плата, на која може да имаат претерано влијание високите примања на врвот. И стапката на вработеност е корисен показател не само за состојбата на побарувачката на пазарот на трудот туку и за обемот на неплатената работна сила што вообичаено ја вршат најмногу жени. Друга алтернативна метрика е процентот на населението што може да си дозволи хранлива исхрана. Овој индикатор веројатно ќе стане уште поважен како што се влошува глобалната криза со храна и не мора да се движи во согласност со сиромаштијата на приходите. Третата мерка е индикатор за искористување на времето, разделен по пол. Ова е особено корисно за доловување на инциденцата на неплатена работа за нега, која сè уште во голема мера ја вршат жените. Оваа мерка ја покажува распределбата на времето помеѓу платената работа, неплатената работа и личното слободно време и релациското време. Многу земји сега преземаат истражувања за користење на времето. Тие треба да се спроведуваат на редовна основа насекаде, со потребните финансиски и технички ресурси обезбедени за земјите на кои им се потребни. Родовата анализа на податоците за користење на времето е од клучно значење за разбирање на социјалните и материјалните услови на луѓето. Тоа го покажува степенот до кој луѓето страдаат од недостиг од време, кој е многу позастапен меѓу жените и сиромашните. Показателите за користење на времето, исто така, го откриваат степенот до кој луѓето обезбедуваат неплатен труд за општеството, особено услугите за нега, кои инаку се непризнаени и неценети. Четвртиот клучен индикатор, од клучно значење во справувањето со тековните климатски промени и нивните последици, се емисиите на јаглерод диоксид по жител. Иако оваа метрика не ги опфаќа сите еколошки ефекти од човековата активност, вкупните јаглеродни емисии може внимателно да ги следат другите еколошки индикатори, вклучувајќи ги и оние што ги мерат загадувањето и осиромашувањето на природата. Овде, политичарите мора да обрнат внимание и на дистрибутивната правичност. Односот на првите 10 отсто од јаглеродните емисии по жител на населението со оние од долната половина е зголемен во повеќето земји. Уште повпечатливо, јаглеродните емисии по жител на најбогатиот еден отсто од глобалното население драстично се зголемија и сега ќе бидат 30 пати поголеми од нивото компатибилно со ограничување на глобалното затоплување на 1,5 Целзиусов степен до 2030 година. Доколку сите земји редовно ги следат овие четири показатели, ќе имаме многу поинаков поглед на компаративните економски перформанси од оној што произлегува од поедноставените мерки по жител или збирниот БДП. Јавната свест за овој ревидиран поглед на реалноста може добро да мобилизира поддршка за основните различни политики на национално и меѓународно ниво. Џајати Гош е професорка по економија на Универзитетот во Амхерст, Масачусетс, и е членка на Високиот советодавен одбор на генералниот секретар на ООН за ефективен мултилатерализам...

Маурисио Карденас Предизвиците со кои денес се соочува човештвото се навистина глобални по обем и по влијание, а решенијата повеќе не зависат исклучиво од компетентноста на националните економски власти. Ако актуелните климатски, здравствени и прехранбени предизвици не успеат да ја поттикнат меѓународната соработка што е потребна за да се спречат таквите закани, тогаш треба да се запрашаме што да се направи Исто како што една генерација ѝ го отстапува местото на следната, така глобалните предизвици добиваат свои наследници. Пандемијата на ковид-19, која се случува еднаш во сто години, и ризикот дека други опасни нови вируси може да се појават во секое време се далеку од единствениот пример. Екстремните временски услови како резултат на климатските промени имаат катастрофални последици. Информатичката технологија и дигиталните податоци понекогаш се користат злонамерно или за сајбер-војување. Дури и денешниот раст на цените на храната и зголемениот глад во светот може да потекнуваат од неуспехот да се шират технологиите на отворен извор. Навидум живееме во постојана состојба на опасност. Кризите повеќе не се изолирани ризични настани што влијаат на неколкумина. Тие се многу почести, повеќедимензионални и меѓусебно зависни, а бидејќи ги надминуваат националните граници, имаат потенцијал да влијаат на сите истовремено. Покрај тоа, тие вклучуваат толку многу надворешни фактори што и пазарите и националните влади немаат доволен поттик да ги решат. Решенијата за овие проблеми зависат од достапноста на глобалните јавни добра, но сегашниот меѓународен систем не е во состојба да обезбеди доволно снабдување. Потребни ни се големи координирани инвестиции во подготвеноста и одговорот, бидејќи ниту една поединечна земја нема да ги реши денешните кризи, а уште помалку да спречи нови. Преиспитувањето на начинот на кој функционира мултилатерализмот треба да биде приоритет. Повоената меѓународна финансиска архитектура беше дизајнирана да ги поддржи националните влади за да можат да обезбедат национални јавни добра. Сега најпрво треба да се размислува за нови институции што ќе обезбедуваат јавни добра што ги надминуваат националните граници. Совпаѓачката природа на тековните кризи уште повеќе ги истакнува причините за формирање нова рамка. Поголемата зачестеност на екстремните временски услови, како што се поплавите и сушите, го зголемува ризикот од заразни и болести што се пренесуваат преку вода. Зголемените просечни температури и променетите дождовни сезони го намалуваат потенцијалниот принос на основните култури (на пример, пченката за шест отсто) што се клучни за безбедноста на храната и се суштинска компонента за добро здравје. Претходните вонредни состојби, како глобалната финансиска криза од 2008-2009 година (која навистина беше феномен во развиениот свет) или финансиската криза во Азија и Латинска Америка од доцните 1990-ти години, беа суштински од економска природа, што резултира од прекумерната акумулација на финансиски ризици. Решенијата беа во рацете на централните банкари и министрите за финансии. Тие вклучија нови финансиски регулативи и фискални и монетарни политики за враќање на изгубените работни места и производство. Спротивно на тоа, денешните кризи се меѓусебно зависни и навистина глобални по обем, со потенцијално многу поголемо влијание. Карактеристично е што решенијата веќе не зависат исклучиво од надлежноста на националните економски власти. Нивното ефективно решавање бара лидерство и акција меѓу владите во светот. Еден пример за овој пристап е предложениот Глобален совет за здравствени закани. Но на даночните обврзници во одделни земји им недостигаат иницијативи да обезбедат добра чии придобивки се уживаат на глобално ниво. Освен тоа, не можеме да очекуваме официјалната развојна помош или филантропијата да ја заврши работата. Официјалната развојна помош изнесуваше вкупно 180 милијарди долари минатата година, а приватните донатори додадоа уште неколку милијарди. Но за глобалните јавни добра се потребни илјадници милијарди долари. Покрај тоа, буџетите за помош се премногу циклични, а приоритетите се менуваат. Но она што изгледа итно и политички привлечно не секогаш се совпаѓа со она што е важно, кое треба да биде во фокусот на глобалните јавни добра. Затоа треба да воведеме нов мултилатерален систем. Идеално, неговите главни елементи треба да ги пресликуваат алатките што се користат за обезбедување национални јавни добра: оданочување, иницијативи и одговорност. Бидејќи глобалните јавни добра бараат значително и стабилно финансирање, треба да се фокусираме на градење глобален фискален капацитет, универзално финансиран врз основа на способност за плаќање. Секако, потребно е и лидерство на национално ниво за да се обезбеди соодветен меѓувладин и меѓусекторски одговор. Нема да биде лесно да им се обезбедат на даночните обврзници и на владите соодветни иницијативи за дејствување. Но повеќето влади многу сериозно ги сфаќаат периодичните консултации со Меѓународниот монетарен фонд. Исто така, агенциите за кредитен рејтинг треба да ги прошират методологиите што ги користат за да ги проценат ризиците за владите и корпорациите. Светот не е подготвен да се справи со новата генерација на кризи. Наместо да се фокусираме само на недостатоците во одредена област кога ќе се појави криза, треба да разбереме зошто систематски грешиме во производството на глобалните јавни добра што ги бараат сите овие нови кризи. Доколку не го решиме ова прашање, ќе продолжат да се појавуваат специфични празнини. Сегашните климатски, здравствени и прехранбени кризи треба да ја поттикнат глобалната соработка потребна за справување со таквите закани. Ако не се случи тоа, треба да го поставиме прашањето што би ја поттикнало. Маурисио Карденас е поранешен министер за финансии на Колумбија, а актуелно е гостин научен истражувач во Центарот за глобална енергетска политика на универзитетот „Колумбија“...

Кој трепна прв во спорот меѓу Софија и Скопје Еве каде е закопано кучето во кавгите со Скопје - во неколку грешки направени меѓу јуни и октомври 2019. Овде се спомнати заедно. Вклучително и поради нив, паднаа две влади - едната во Софија, другата во Скопје Стефан Дечев 30/06/2022 12:16 Бугарско-македонските односи ги следам од 2017 година кога требаше да се потпише Договорот за пријателство, добрососедство и соработка со Скопје. И тогаш бев песимист за решавање на историскиот спор. Во оваа смисла, директниот судир со ветото од ноември 2020 година не ме изненади. Но, одлуката што ја донесе бугарскиот парламент во петокот изгледа како отворање на ќор-сокак. Тоа ми дава можност да направам преглед зошто дојде до 20-месечното вето и како ќе одиме напред. Историјата на една „географска област“ Во декември минатата година, мојот пријател од Ресен, Васко Цветковски, обрна внимание на нешто важно: сосема различните мотиви на двете земји за склучување на Договорот во 2017. Васко виде дека тогашната Република Македонија сака да влезе во НАТО и да започне преговори за идно членство ЕУ. Додека Бугарија, тврдеше мојот пријател, сака на македонското општество да му ја открие „историската вистина“ за своето минато и „заедничката историја“ со Бугарија и Бугарите. Уште не беше направен нацртот-договорот од 1 август 2017 година, кога бугарскиот историчар Наум Кајчев го редефинира наведениот текст за „заедничката историја на двете земји и нивните народи“ во „единствена историја“, во која се налагаше македонските историчари едноставно да ги препишат бугарските за прашањата од населувањето на Словените на Балканот до 1944 г. Последователните други изјави, како и Рамковната позиција на Бугарија, која се појави во октомври 2019 година, само го потврдија ова. Самиот Наум Кајчев влезе во заедничката историска комисија и стана нејзин заменик-копретседател. Вака не мислеше македонската страна која некако тивко ја замени „заедничката“ историја со „споделена“. Работата на мешовитата комисија сè уште не беше започната, кога нејзиниот копретседател од бугарска страна Ангел Димитров објави како Гоце Делчев се борел за слободата на „географската област Македонија“. Неговата изјава беше навредлива за самиот Гоце и за неговите соборци од Внатрешната организација кон крајот на 19. и почетокот на 20. век (не случајно често ја нарекуваат „татковина“, а самото име „Македонија“ брзо се сакрализира). Да не зборуваме дека станува збор за земја која во 1992 година беше признаена од Бугарија, и тоа под името „Република Македонија“. Коските на Гоце Делчев – изгубени во преводот Ако сето направено не беше дел од долготрајна стратегија, погреши и македонската страна. По плодниот состанок на Мешовитата комисија во февруари 2019 година следеа уште два – во јуни и септември 2019 година – што само го влоши конфликтот. Од бугарска страна, февруарскиот пристап беше протолкуван (можеби не без причина) како соучесништво на Северна Македонија во изнаоѓањето формулации за Кирил и Методиј, Климент Охридски, Наум Охридски и Самуил. Ова во бугарските медиуми го објави Екатерина Захариева како признание за првпат од Скопје дека имало средновековна бугарска држава. Македонскиот пристап изгледаше како дел од паметна тактика, бидејќи само две недели подоцна се очекуваше бугарскиот парламент да го ратификува влезот на Република Северна Македонија во НАТО. Што и го направи. Состанокот во Скопје во јуни 2019 година доведе до објавување на македонскиот предлог: да се одбележи пренесувањето на коските на Гоце Делчев од Софија во Скопје во октомври 1946 година. Но за бугарската страна ова беше одлука единствено на Бугарската комунистичка партија и Георги Димитров, а тој самиот е и персонификација на ликвидацијата на повеќепартискиот систем и демократијата во земјата, по бруталниот судир дури и со поранешните сојузници од Татковинскиот фронт и антифашистите. Заедно со ова, предлогот побуди многу бугарски асоцијации за присилната македонизација со југословенски шмек во Пиринска Македонија во периодот 1946-48 година. Што се однесува до средбата од 12 и 13 септември 2019 година, која помина во неплодни разговори, таа беше непосредниот повод за бугарската рамковна позиција, која се појави околу еден месец подоцна, која одеше подалеку од договорот од 2017 година. Незаобиколната рамковна позиција Како што рековме „Рамковна позиција“. Тука како да доаѓаме до втората македонска грешка или пропуст. Времето од 13 септември 2019 година (состанок на комисијата во Софија) до состанокот на политичките партии кај претседателот Румен Радев на 30 септември, а потоа до гласањето за Рамковната позиција на 9 октомври и Декларацијата на парламентот за нејзина поддршка на октомври 10, не требаше да го „преспие“ македонската дипломатија. Ми се чини дека појавата на споменатиот документ требаше да биде спречена со некои гестови од страна на Скопје. Таквите едвај да беа можни и тешко дека би биле понижувачки за македонската страна на заднината на алтернативата – 20-месечното вето. Во замена за тоа, тука некаде се формираше македонска позиција, која траеше до крајот на 2021. На прв поглед таа изгледаше издржано и оправдано. Критериумите од Копенхаген од 1993 година за членство во ЕУ бараат демократски институции, владеење на правото, почитување на човековите права, правата на малцинствата, функционална пазарна економија итн. Таму не се зборува за никаква историја. Според вредностите на ЕУ, се поддржува културната различност, поради што „ние Македонците имаме право да кажеме кои сме и на кој јазик зборуваме“. Политичарите да не се мешаат во работата на заедничката историска комисија, туку да ја остават мирно да работи. Веќе следуваа изјави од самите историчари за тоа како други слични комисии работеле „децениски“ и како оваа комисија нема мандат да одлучува за историски личности како Гоце Делчев и да утврдува идентитети. Најпосле, имаше изјави за тоа како Гоце Делчев е македонски државотворен мит и вистината за него е над фактите. Тоа го правеше бугарскиот услов комисијата да има решение за Гоце Делчев до октомври тешко за секаква реализација. Копенхашки критериуми или вето? Всушност, така стокменото и на прв поглед убедливо македонско образложение за билатералните разговори би можело да има вредност само доколку Бугарија го нема своето легитимно право на вето според правилата на ЕУ. И, исто така, дека има реални основи за очекувањата на македонските државници оти Софија може да попушти под надворешен притисок. Меѓутоа, се покажа дека тоа воопшто не е така. И еден ден не само што имаше вето од Софија (наречено неодобрување и блокирање на преговарачката рамка за Република Северна Македонија), туку тоа продолжи околу 20 месеци, и после првото беше продолжено двапати – во јуни и декември 2021 година. Ова доведе до пад од власта во Република Северна Македонија на премиерот Зоран Заев, каков што Бугарија се чини дека уште долго време ќе бара. И има уште нешто. Во Договорот од Преспа меѓу Скопје и Атина и во неговиот чл. 7 сè уште зборува за „историја“, „цивилизација“, „култура“, „наследство“. Односно се додава „историја“ без разлика што пишува во Копенхашките критериуми. Дел од оваа македонска стратегија беше и континуираната неплодна работа на историската комисија, придружена со прекин на нејзините активности поради предвремените парламентарни избори во 2020 година. Чувствувајќи ја опасноста од ново „грчко сценарио“, поранешниот шеф на македонската дипломатија, Денко Малески, даде изјави прифатливи за бугарската страна за Георги Коритаров, кои би можеле да ги отклучат процеси. Следуваше разделбата на претседателот Пендаровски од Малески, а со текот на времето тој ја загуби функцијата претседателски советник. Вето без историја На 9 септември 2020 година, Красимир Каракачанов го најави претстојното вето доколку нема напредок во работата на историската комисија. И покрај претстојната опасност, Скопје не ја смени тактиката. Премиерот Зоран Заев дури рече дека комисијата решила „три епохи“ и дека „цела Европа има заедничка историја“, а Никола Димитров по втор пат повтори дека за јазикот и идентитетот не се преговара. Каракачанов во тој момент тргна со офанзивни квалификации. Тој го нарече македонското знаме „вентилатор“. Тој понуди да испрати инженерски баталјон да уништи некои споменици во Северна Македонија. Тој најави дека македонската азбука е дело на „учени-недоучени“. Во својство на министер за надворешни работи, Екатерина Захариева со иронија зборуваше за целиот процес на „измислување“ на азбуката. Овие чудни ставови на Рамковната позиција со нејзиното разбирање за само една бугарска историја до 1944 година што е спротивно на Договорот и несериозниот однос кон македонскиот јазик дополнително ја влошија ситуацијата и ја натераа македонската политика и јавноста да бидат на штрек спрема изјавите како оние на Денко Малески. Тогаш бугарската страна реши да обезбеди информативно вето и да ја подготви јавноста за тоа. Од тој момент, со пауза од 3-4 дена на почетокот на 2022 година, во трите утрински блока на бугарската телевизија се појавија само поддржувачи на ветото. Ангел Димитров, Наум Кајчев, Иван Илчев и Кирил Топалов ги менуваа телевизиите, а ним им се придружија и други дежурни и претплатени говорници на темата. Бугарските историчари зборуваа како политичари. Телевизиите добија задача да ја згуснат бојата толку многу што една од нив дури и го искриви значењето на отвореното писмо на бугарските и македонските интелектуалци, претставувајќи го како писмо за поддршка на ветото. Конечно, самото вето, кое беше поставено поради немање одговор на прашањето за Гоце Делчев, беше аргументирано од сосема други причини. Или барем јавно ги посочи Екатерина Захариева на Советот за општи работи на 17 ноември 2020 година, објавувајќи дека Бугарија не ја прифаќа преговарачката рамка на Република Северна Македонија. Таа во име на Бугарија инсистираше на следново: да се користи терминот „официјален јазик на Северна Македонија“ во преговарачката рамка; да има патоказ за реализација на Договорот од 2017 година; да се даде изјава од македонска страна дека името на државата не значи територијални претензии кон Бугарија и претензии кон малцинство. Во следните недели, на овие барања се додадоа нови барања, повторно неповрзани со историјата. Се разговараше за состојбата на бугарскиот бизнис во Република Северна Македонија; за недостиг на напредок на Коридорот №8; за говор на омраза. Тука некаде се појави изјава дека Бугарија има над 100.000 сонародници во РС Македонија, кои не може да ги напушти. Но, иако Бугарија не изнесе историски аргументи, Заев знаеше дека „кучето е закопано таму“. Тој категорично зборуваше за патоказ и за „заедничка историја“. Тој дури отиде дотаму што го прифати зборот „администрирање“ на Македонија од Бугарија за време на Втората светска војна, како и реченицата „Југославија нè подели“. Заев дури го спомна присуството на Бугарите во Македонија и нивните права, бидејќи во честитките посветени на Илинден во претходните години, како и во другите официјални говори во кои се набројуваа народите во земјата, Бугари не постоеја. Но, како и изјавите на Денко Малески претходно, а во овој случај, на позадината на викотниците во македонското општество (тројца историчари од македонскиот дел на комисијата, од кои двајца се уште таму, дури истата вечер се скараа со Заев), така и ваквите гестови и понатаму беа недоволни за Софија. Да ја „преточиме“ историјата низ Копенхашките критериуми Бугарија во следните месеци се посвети на изнаоѓање начини како некако да се „преточи“ Рамковната позиција низ Копенхашките критериуми. Така се роди „пакетот 5 плус 1“. Во него се зборува за тоа како нашиот југозападен сосед мора да се погрижи неговото долго и кратко име да нема територијални претензии кон Бугарија; како Скопје треба да се откаже од потрагата по македонско малцинство во Бугарија; како треба да се применат резултатите од работата на историската комисија; како жртвите на режимот на Тито по Втората светска војна треба да се рехабилитираат и да се отворат архивите; како да се запре говорот на омраза. Кон нив еден од советниците на Радев го додаде и внесувањето на Бугарите во македонскиот устав. Барањето не е содржано во ниту еден документ, ниту е договорено со некој бугарски парламент. Од друга страна, условот стана „главен“, „водечки“ и „клучен“. Им го кажаа на медиумите, кои ни за момент не се посомневаа во неговата валидност. На конференцијата посветена на Гоце Делчев во Националниот палата на културата на 4 мај годинава, Радев дури го нарече целиот пакет на нов начин – „1 плус 5“. Овде, пак, за првпат се напушта јазикот, како и предлозите на бугарската Рамковна позиција, која излезе од опсегот на договорот – на пример, зборувајќи за само една бугарска историја до 1944 година. Голем дел од сето ова сега е содржано во предлогот на Европската унија, познат како „француски“, кој помогна да се укине ветото на бугарскиот парламент. И сега каде? Во текот на месеците додека се чекаше пристигнувањето на францускиот предлог во бугарските медиуми се прошири хистерија, а премиерот Кирил Петков постојано беше обвинуван за „народно предавство“. На ред дојдоа бугарските историчари од комисијата не само да зборуваат како политичари, туку и да се караат со премиерот, па дури и да „подметнат рамо“ на обидите за рушење на кабинетот. Цело време имаше поплаки за „говорот на омраза“ кој доаѓаше од нашиот југозападен сосед кон Бугарија. Тогаш еден од бугарските членови на мешовитата комисија, Иван Илчев ѝ објасни на бугарската јавност дека „немаме морков за магаре“. Се покажа дека „магарето“, секако, е земјата со која преговараме и потпишавме договор за пријателство. Тогаш бугарскиот јавен простор и медиумско опкружување беа исполнети со изрази како „макета“, „северномакедонци“, „северномакедонски јазик“, „Македонија е Бугарија“, „македонија е бугарска“, „кога ќе искапеш Македонец станува чист Бугарин“, „коминтерновска творба“, бугарски јазик на српска машина за пишување“, „вас ве излисли Тито“, македонската историја почнува по 1944“. Новиот предлог на ЕУ направен за време на француското претседателство може да биде основа за нов почеток. Дали чекот ќе биде полн или празен ќе зависи од взаемните напори. Сепак, едно е јасно. Билатералниот процес е неизбежен во наредните години. И тоа ќе биде поврзано со целосно редефинирање на македонскиот идентитет, како и на бугарските идеи за историјата и односите со југозападниот сосед. (Стефан Дечев е бугарски историчар. Предаба на Југозападниот универзитет во Благоевград и на Софискиот универзитет. Текстот е објавен во бугарската редакција на Радио Слободна Европа) Поврзани содржини Кога гневот ја води политиката 28/06/2022 14:06 Украина во чистилиштето на Западен Балкан 27/06/2022 14:06 Време е да се вмеша Бајден и да го заузда бугарскиот национализам 22/06/2022 23:06 Се случи ли народ на митингот на ВМРО ДПМНЕ? 22/06/2022 12:06 Пацифизмот е погрешен одговор на војната во Украина 21/06/2022 15:06 Праведната транзиција во Кичевско 21/06/2022 09:06 Нема Евроазиска економска унија, туку милитантен руски империјализам 20/06/2022 12:06 Бугарското вето за Македонија е инфантилно 17/06/2022 09:06 Најчитани Шокантно тврдење на Ненад Чанак: Русија планира убиство на Вучиќ 26/06/2022 22:23 Голем месечен хороскоп за јули: Возбудлив месец за Близнаците, на Рибите им треба одмор, а вам? 28/06/2022 10:52 Жустра дебата на европските лидери околу блокадата на Бугарија 23/06/2022 20:50 Петков му дава лекции на Ковачевски – прифати го предлогот, па макар паднела и владата 24/06/2022 14:50 Бечев: Бугарија извојува „Пирова победа“ со Македонија 27/06/2022 11:52 „Латици“ – Ирина Тошева со нова модна колекција инспирирана од носиите на Јуруците од Радовишко 23/06/2022 21:25...

И би самит. Поточно два. Првиот, помеѓу лидерите на Европската Унија и Западен Балкан, донесе многу разочарувања, дури и горчина. Вториот, поради официјалната поддршка за кандидатурата на двете источноевропски земји, беше прославен како историски. Добиј ги најважните вести, бесплатно на Viber Вишокот политичка волја кон Украина се мери со дефицитот на таа волја кон Западен Балкан. Тоа е неизбежна споредба. Преовлада геополитичката волја. Во брзање да ја награди жртвата на руската агресија, ЕУ направи грешка за шест земји од Југоисточна Европа, од кои некои со децении чекаат на пристапни преговори. Украина и Молдавија, која се уфрли во пакетот, добија кандидатски статус со брзина без преседан во историјата на Унијата. Украина се кандидираше веднаш по руската инвазија на 24 февруари, а еден ден подоцна Молдавија и Грузија, кои ќе мора да почекаат. Значи, сè може ако се сака. Се покажа дека Украина доби кандидатски статус најмногу поради војната на нејзина територија. Никој не ја доведува во прашање едногласно потврдената намера на 27-те членки да ја наградат Украина со симболичен гест на солидарност и мотивација, но… Ако гестот кон Украина не е доведен во прашање, што значи изјавата на претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен пред самитот, дека Украина во моментов е поблиску до ЕУ од речиси сите земји од Западен Балкан и дека таа ги исполнува сите услови. Ако клучниот услов е да се биде во војна, тогаш, со силна доза на суров цинизам, би заклучил дека начинот на кој Западен Балкан може да го забрза процесот на интеграција е да оди во војна. Само да се утврди кој е агресор, а кој жртва. Не би сакал да му ја расипам прославата за Володимир Зеленски, но се повторува еден тажен и суров ритуал. Има земји кои се „во мода“, време кога Западот прави сè за да остави впечаток дека бескрајно помага некому да изгради демократија, а потоа едноставно заборава на тоа. Светскиот циркус се сели. Да се сетиме на Босна, СР Југославија 2000 година, Авганистан, Ирак, Сомалија, Сирија… Излегуваа од „мода“ штом ќе се појави ново жариште. Циничен перпетуум мобиле. Залудно сега од Сараево ги потсетуваа Европејците во Брисел на нивното воено време, подраматично од украинското. Шансата е пропуштена. Кочијата помина. Прашањето е до кога ќе се слушаат фанфарите од Киев кога војната, на овој или на оној начин, ќе заврши и ќе биде препуштена на преговори кои, како што гледаме, може да траат со години, па и со децении. Но, нема сомнеж дека руската инвазија донекаде ги потресе европските лидери и ги запрепасти бирократите на ЕУ. Стравот дека Москва би можела да ги активира тлеечките жаришта во Босна и Херцеговина и во Косово, повторно го стави регионот на радар. Но, тоа е целата „нова енергија“ за која се разговараше на самитот. Ако не го броиме повторувањето на зашеќерените фрази. Излегува дека ЕУ нема ниту јасна визија ниту унифицирана политика на проширување, па крајно време е Европејците прецизно да дефинираат што сакаат и јасно да кажат. Ако тие го гледаат регионот во Унијата, како што повторуваа од самитот во Солун во 2003 година, тогаш дојде време да се разјасни што значи „политичката заедница“ на францускиот претседател Емануел Макрон. Ако Украина и Молдавија се колатерални победници во војната, Северна Македонија и Албанија се колатерални жртви што сè уште чекаат отворање на пристапните преговори, иако, особено Скопје, успешно ги завршија сите подготовки и тврдам дека се во подобра состојба од предвоена Украина. Претседателот на Европскиот совет Шарл Мишел и министерот за надворешни работи на ЕУ Жозеф Борел креваат рамена: не можеме да ги предложиме Северна Македонија и Албанија, кои се во пакетот, бидејќи една земја блокира. Тие наведуваат дека принципот на донесување одлуки со консензус не е добро решение, кое одамна го констатирале во случаите со Унгарија и со Полска, но ништо подалеку од тоа, а и да биде, ќе треба време. Се покажа дека Европејците не се труделе премногу да го решат проблемот. Иницијативата му ја препуштија на Макрон, истиот кој прв ги блокираше Северна Македонија и Албанија, презентирајќи предлог за нова методологија за проширување. Дури кога по самитот сфатија каква штета направиле, изгледа малку се вознемириле, па на Бугарија ѝ се заканувала изолација. Зарем не можеше да биде порано? Зошто прво се одржа панихида за Македонија, а потоа само беа посочени некои перспективи? Бугарскиот парламент ѝ даде мандат на владата да го одобри францускиот предлог што би довел до укинување на ветото, но остануваат да се решат најмалку два сериозни проблема: првиот е дека нема влада во Софија, вториот е неподготвеноста на политичарите во Скопје да ги прифатат бугарските услови. ЕУ повторно ги покажува лицата на Јанус. Макрон признава дека предлогот не е фер кон Македонија, но поддржува рамка што е неприфатлива за Скопје. Колку тој, без разлика на неговите советници, навистина ја разбира финесата на деценискиот и крајно сложен спор што задира во националниот идентитет: историја, јазик, култура? Лично, запознав многу високи функционери на ЕУ чие знаење за земјите од Западен Балкан што ги посетуваат, се сведува на бедекерско знаење и на брифингот што го добија во текот на летото. Еден добар познавач на конфликтот Скопје-Софија никогаш не би го употребил терминот „Северномакедонци“. Француското претседателство со ЕУ од утре ќе го преземе Чешка. Големото прашање е кога Прага ќе почне да се занимава со Скопје и со Софија. Ова секако не е приоритет за комесарот за проширување, иако е гладен за некаков успех. Неговиот премиер Виктор Орбан му пишува список од позадина, а Србија е на првото место на таа листа. Додека Русите ја отстрануваат буквата „Z“ како актуелен симбол на војната, на вратата од Брисел на која тропа Западен Балкан сè уште пишува „Z“: Затворено. Секоја чест за албанскиот премиер Еди Рама. Имаше храброст среде Брисел да зборува за „измамничкиот дух на проширувањето“. Северна Македонија беше брутално казнета. Зошто минува низ такво кошмарно патување? Прво ја блокираа Грците околу НАТО, потоа Бугарите околу ЕУ и на крајот Европејците преокупирани со Украина. Дали тоа повторно отвора простор Русија да маневрира нешто во позадина за да спречи поширокo обединување на Европа?...

Во текст напишан за expres.mk со наслов ,,Пропагандни лаги за делото на Драган Богдановски како влог за негативна перцепција на бугарската јавност кон Македонија”, историчарот Марјан Гијовски преку примерот со основачот на ВМРО-ДПМНЕ ги открива целите и методите како функционира бугарската пропаганда кон Македонија. На 27.6.2022 г., електронската верзија на бугарски весник „Труд“ објави анализа на доц. д-р Спас Ташев од Институтот за истражување на населението и човекот при Бугарската академија на науки (со потесна научна специјалност меѓународни миграции, миграциски притисок и геодемографија) со наслов: „УДБА и создавањето на ВМРО-ДПМНЕ“ (https://trud.bg/%D1%83%D0%B4%D0%B1%D0%B0-%D0%B8-%D1%81%D1%8A%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%BE-%D0%BD%D0%B0-%D0%B2%D0%BC%D1%80%D0%BE-%D0%B4%D0%BF%D0%BC%D0%BD%D0%B5/?fbclid=IwAR12uJWJz0aJnASGSEvYr2S5zhG55ooLDHSHQFgIYKXnoM05-Mn50UXvI7M). Текстот индиректно е посветен на Димитар Црномаров, кој меѓу другото бил член на Работното претседателство на Прилепскиот конгрес на новоформираната ВМРО-ДПМНЕ во април 1991 г., а во денешно време неговото име се поврзува со дејствувањето на клубот „Иван Михајлов“ од Битола и е претставник на бугарската заедница во Република Македонија. Анализата на доц. д-р Спас Ташев (ако може да се нарече анализа) е обид за поврзување на создавањето на ВМРО-ДПМНЕ со тајната југословенска служба, иако интересно авторот прескокнува да истакне дека политичка партија во раните 90-ти години беше прогласувана за пробугарска од политичките противници Сојуз на комунисти – Партија за демократска преобразба. Втората намера на авторот на текстот е да го прикаже Драган Богдановски, лидерот на македонската политичка опозиција во емиграција и идеен творец на ДПМНЕ (подоцна ВМРО-ДПМНЕ), како ангажирано лице од југословенските власти во борба против МПО. Како извори ги користи весникот „Македонска трибуна“, некакви анонимни соопштенија на МПО, искази на Љубчо Георгиевски, Вида Боева и веројатно на Димитар Црномаров. Во еден дел од текстот, доц. д-р Спас Ташев тврди: кон крајот на 1950-тите, Белград заклучува дека за да успее македонската пропаганда во странство, мора да биде присутен умерен и контролиран антикомунизам. За таа цел се создава фиктивна група која постојано се преместува во Германија, Франција, Холандија или Шведска. Започна да се тврди дека во Европа тајно се свикуваат „македонски“ конгреси, но во 1973 година МПО добила информација дека „пропагандниот материјал е готов да доаѓа од Скопје“. Логично се поставува прашањето зошто југословенските власти би поддржувале „македонска пропаганда“ во странство наместо општојугословенска каква што и во реалност поддржувале?! Ако знаеме дека македонството на политичката емиграција се коси по сите основи со југословенството како идеја и е радикално антикомунистичка. Илјадници страници на архивски документи го потврдуваат безкомпромисното спротиставување на македонските политички организации на она како било решено македонското прашање после Втората Светска војна. Приоритетна и врвна цел на македонската политичка емиграција била обединета Македонија во нејзините етнички и географски граници со демократско уредување, а нејзиното дејствување било исклучиво на антикомунистичка и на антијугословенска основа. Доц. д-р Спас Ташев за да се увери во ова не мора да отвора книги и да истражува во архиви, доволно е да побара на интернет и ќе најде многу документи и извори. Ако Драган Богдановски бил експонент на таквата југословенска политика, зошто би одлежал 11 години затвор и по неговото излегување сѐ уште е предмет на обработка и со целосно нарушено физичко здравје. И неговиот помлад брат Раде Станковски има досие и преку 70 пати е повикуван на информативни разговори во полицијата. Понатаму, авторот на „анализата“ не прави или не сака да прави разлика меѓу МПО и многубројните емигрантски организации меѓу Македонците во емиграција, кои за свои идеолошки и национални противници ги имале и МПО и југословенската држава. Со лесно пребарување на „Гугл“ или со читање на книгата „Македонија и Македонците во светот“ од академик Иван Кантарџиев, авторот може да се информира за дел од тие организации и нивните програми. Како еден од поистакнатите примери за судир меѓу југословенската Служба за државна безбедност и македонската политичка емиграција олицетворена во ДООМ е убиството на Благој Шамбевски во Минхен во 1974 година. Кога Ташев има голема желба на бугарската јавност да ѝ презентира страници од поновата македонска историја, може да почне со тоа какви беа идеите и заложбите на Благој Шамбевски. Во врска со наведената статија „Дали ВМРО-ДПМНЕ плива во бугарски води“ која е објавена од весникот „Нова Македонија“ на 11 декември 1991 г., Ташев пишува дека Богдановски негодувал дека Љубчо Георгиевски присуствувал на средба со раководството на МПО во Детроит во почетокот на ноември. И повторно изостава да пренесе дека негодувањето не е поради само таа причина. Имено, меѓу другото, како што наведува Богдановски, „сите средби што ги имаше Георгиевски со американски фактори му беа организирани од бугарското лоби во САД“. Селективниот пристап на доц. д-р Спас Ташев во претставувањето на фактите повторно се потврдува кога вели дека Љубчо Георгиевски изјавил во 2013 година дека Драган Богдановски има досие од неколку илјади страници, а тоа го потврдил и Божин Павловски. Не може виден претставник на научна академија да не знае дека толкаво досие не се води за лице кое е соработник, напротив се водело за лице кое се сметало за непријател на државното уредување. И од каде толкава доверба на Ташев во југословенската тајна служба во буквално сѐ што запишала во тоа огромно досие?! Во однос на тврдењето на писателот Божин Павловски, авторот ја изостава реакцијата на д-р Марјан Иваноски под наслов „Богдановски бил предмет на обработка, а не на соработка на СДБ“ (https://www.mkd.mk/makedonija/politika/bogdanovski-bil-predmet-na-obrabotka-a-ne-sorabotka-na-sdb). Научник со толку висока титула мора да го знае правилото на историчарите audiatur ee altera pars. А, можеби, во некоја следна анализа, доц. д-р Спас Ташев ќе ѝ открие интересни податоци на бугарската јавност за Љубчо Георгиевски, кој самиот во неговата книга „Мојата македонска приказна – каде одиш Македонијо“ вели дека дедо му бил србоман, а татко му „класичен комунист“, понатаму дека во речиси сите партиски настапи во почетокот на 90-тите зборуваше за обединета Македонија, за македонско малцинство во Бугарија итн. Предизвик за Ташев е да објасни на тие што го читаат дека дедото на Драган Богдановски кој бил во четата на Атанас Бабата, како дете го задојува со љубов кон Македонија и македонството до фанатизам. Според кажувањата на неговите блиски, таа опседнатост со Македонија на Богдановски е од таму. Дали тоа значи дека македонското самочувство има подолга историја од она што ни се наметнува да мислиме. Ново сензационалистичко открие на Ташев е дека „тој не бил киднапиран во Париз и донесен во Југославија каде што одлежал 11 години затвор, туку „бил пренесен од раководителот на УДБА, Тошо Шкартов и бил скриен од Интерпол?!“. Врз основа на што е поткрепено ова тврдење никаде не е наведено, а се пренебрегнува многубројната документација од оваа фаза од животот на Богдановски, сведоштва итн. Доволно е Ташев да види фотографии од Богдановски по излегувањето од затворот, па да се увери дали бил „криен“. Авторот наведува дека во мај 1990 г., Драган Богдановски го подготвува формирањето на ВМРО-ДПМНЕ во Берлин. Таков податок не постои никаде во документите, сведоштвата и литературата. На крајот, Ташев повторно се навраќа на дејствувањето на Димитар Црномаров како член на ВМРО-ДПМНЕ, а подоцна како основач на ВМРО-Татковинска, кој до 2006 г. е раководител на СВР-Битола. Врз основа на изнесеното, неколку прашања сами се издвојуваат: што е тоа што го натера Димитар Црномаров, ако се претпостави дека имал бугарска самосвест, да се приклучи во ВМРО-ДПМНЕ кога Драган Богдановски уште во март 1990 г., во „Млад борец“ објави Платформа на партијата и говори за македонскиот народ во Југославија, Бугарија и Грција? Како реагирал Димитар Црномаров на говорите на претставниците на македонските организации на Прилепскиот конгрес на партијата? Зошто веднаш не ја напуштил партијата во моментот кога дознал дека таа се залага за обединета Македонија, а не за зближување на Македонија и Бугарија. Доколку Богдановски бил југословенски слуга кој ја напуштил ВМРО-ДПМНЕ во 1991 г., зошто раководството предводено од Љубчо Георгиевски го исклучува Црномаров од партијата? Верувам дека доц. д-р Спас Ташев има простор повеќе да се занимава со формирањето на партијата ВМРО во неговата држава. Како заклучоци би издвоил дека текстот на доц. д-р Спас Ташев е во насока на негативно насочување на неговите читатели кон западниот сосед, Република Македонија. Секој совесен историчар што ќе го прочита овој текст ќе признае дека е пропаганден памфлет на неинформиран или злонамерен автор да прикрива цели страници од историјата или најнадежно кажано не ги познава. Ако веќе научникот од академијата го интересира животот и делото на македонскиот дисидент Драган Богдановски, треба да провери кој во Република Македонија сериозно се занимава со него, што има од публикуван материјал и сл. Но, еве можност да му се укаже дека најголем непријател на Богдановски беше југословенската власт на која повремено ѝ одговараше што тој истовремено е непријателски поставен кон МПО и идеите на Иван Михајлов. Тоа е човекот кој својот живот го заврши без политичка и научна кариера, без дом и семејство и материјално богаство, а СДБ дури и во 90-тите известуваше за него дека не ја научил лекцијата од затворот. Мотив за соработка со оние кои му го преполовија физичкото здравје ама му го засилија македонскиот дух – нема никаков. Очекувано е мотив за соработки да имаат оние кои се обидуваат да го девалвираат и по 24 години од неговата смрт, со дезинформации и полуинформации. Целта на овој одговор не е докрај научно да аргументира на текстот објавен во весникот „Труд“ бидејќи дневен весник не е место за тоа, туку само да разобличи фабрикувана лага која во себе ја носи препознатливата порака, доколку некој се посветил во борбата за македонска Македонија тој по автоматизам е југословенски слуга. Крајната порака на сите вакви пропаганди четива е „демократска и европска“ – немате право на поинакво мислење. м-р Марјан Гијовски докторат на Институтот за национална историја...

Предрасудите се смрт на умот затоа што се базирани на страв, артикулирани низ агресија, во форма на омраза, оправдани како самоповикани праведници кои ниту се кадарни себе, а акмо ли други да изведат на пат. Се’ што е може да се транскрибира во секој останат сегмент на живеењето. Како ми одминуваат годините, така полека се ослободувам од многу предрасуди кои си ги наталожив сосема непотребно и наивно со теког на годините. Се обидувам да направам детоксификација на умот затоа што сеуште верувам дека душата ја немам јагленосано до таа мерка, сепак, за неа имам и стручно лице кај кое редовно одам на „рентеген и скенер“, кај мојот духовник. Како само го малтретирам годиниве, прашање на време кога ќе добијам вонреден преглед на простата и тоа во градска кај доктор Хасан, кој види, чудо, има два метри во висина и пропорционално големи дланки, за прсти да не говорам. Предрасудата, како јас ја разбирам е негативна мисла и суд донесен за некого и нешто врз основа само на тоа што некој ти го кажал. Имаме пријатели на кои потполно им веруваме и ги сакаме, им веруваме затоа што никогаш не не’ излажале и кога оние за нешто ќе ни кажат, раскажат или изнесат став, го примаме нивниот став како свој без многу да се обидеме објективно да размислиме., Има тука и некаква солидарност која како да се очекува од нас и многу лесно потпаѓаме под влијание, секако од најдобри намери, кое подоцна може да ни прави дури и практични проблеми. За оние другите, кои се исповедаат пред Бога или багажот кој ќе го понесме на финалното патување, страв ми е и да посмислам. Социјалните мрежи станаа најголема селска чешма каде се оговара до изнемоштеност, ама буквално за се’. Ма, таксистите ако едно време беа сезнајковци за политика, економиоја, фудбал и вселеснки истражувања, сега тоа е секој просечен корисник на Фејсбук и како жена му изгледа во купачи. Се таложиме со предрасуди за други народи, раси, пол и тоа е сериозен проблем на цивилизацијата. Незнаеме да градиме општество базирано на љубов, напротив, само затоа што е различен го ништиме, бришеме, нема подвиг за менување на релациите. Никој никого не загрозува ниту може бидеејќи се’ е е до ставовите и пред се’ личниот опит. Да не се лажеме, еве, да одиме во побенигните теми на лични маалски меѓупријателски оговарања на социјалните мрежи и тоа најчесто со луѓе кои ниту те познаваат, ниту скршиле збор два со тебе, но имаат појасен став кон и за тебе одошто роден брат. Едноставно безбедната дистанца е одлично стрелиште за цедење отров врз туѓа глава. А, тоа пусто оговарање и тие предрасуди е рамно на една небулозна состојба, тоа е како да испиеш отров и очекуваш дека на другиот ќе му се слоши. Нејсе, не е трактат ова за за најголемата канализација на човештвото – социјалните мрежи, не ова е само самобендисан предолг вовед за мојата предрасуда кон театарот која ја имав се’ до годината кога се појави „Вечната Куќа“. И како бива, Господ решава и почнува со едукација моја на стари години, кога увиде дека памет не ми доаѓа. Како убаво ме „исплеска“ за, фигуративно кажано, една моја тешка предрасуда… за театарот… Имено, годиниве многу се разгалив и станав тежок конформиста, буквално за се’. Престанав да одам во театар ако барем условите не се пријатни како во мојата дневна соба… а, немам некоја добро уредена, баш денес го дадов мебелот на претапацирање после 20 години откако ги истрпе сите хирови на растењето на моите три деца и моето поприлично гравитациско делување. Студени сали, грд амбиент, непријатна миризба, одвратните, плитки и неписмени критики по медиумите ме заведоа да создадам грда слика за театарот и се’ околу него, вклучително и актерите кои ги перцепирав како недозареани кои без врска се бафтаат и глуматаат дека се тинејџери на 30-40 години… ама ништо добро од таму не можеше да ме допре… а, таму имам пријатели, блиски… Колку само неправедност сум сеел со мислите за нив… а, тие никогаш не ми вратиле на сличен начин и со тоа покажаа дека се подобри луѓе од мене. И како го сменив ставот? Како по обичај… кога татко ти за уши ќе те крене од столица и за уши ќе те одведе каде треба без премногу да те прашува… Следното писание е лична импресија и емотивно согледување за театарот и оние кои се во него… но, и одлична поука за мене од гледањето на претставата Вечната Куќа. Зборот импресија и импресиониранот во овој текст ќе го употребам многу пати не само како сувопарна репетитвност, туку како насушна потреба да доловам впечатокот на она што го видов и доживеав, а јазикот нема неограничен број на суперлативи и придавки за убаво, толку изнедриле нашите предци, како одраз на тоа каков и животот им бил, нејсе. Прво што ќе забележите, а и сте виделе на фотографии наоколу, импресионираше ентериерот, кој во онолкав калабалак од луѓе обично и нема да се види. Додека разните фаци – секој со секого се поздравува во оние „смал-ток“ кој треба да делува како секојдневица – „кај си бе, како си да се видиме”, а потоа што подалеку едни од други во блејд ранер релации и андридни реченици ентериерот навистина остава силен впечаток, и не на невкус, туку на токму фунцкионалност во својата нападна раскошност. Ѕидовите, таваниците, кои претходно ги видов на слика, делуваа преубаво, иако не се сомневамо дека некој познавач би рекол многу спротивности, но мене како на конзумент, овој позлатено-црвен рококо сосема добро, па и повеќе, ми се совпаѓа со местото, некако си прилегаат и остава пријатен впечаток. Единствено, миризбата од средствата за чистење кои ги почувствував уште дента кога отидов по билетите остана, ако тоа може да биде единствената замерка, но да се разбереме, јас имам едно супер сетило – носот или чувството за миризба, од кое досега аир не сум видел многу освен што другарките кога бев клинец ме употребуваа да им проценам некој мирис, а знаеа да употребуваат и Поасон, бљак. Влезот во салата ми беше како кадар од филмот „Петтиот Елемент“, кога сите влегуваат во репликата на Миланската Скала на луксузниот вселенски брод. Не сум имал прилика да посетам театар или опера во земји како Австрија и Италија и моите компарации најчесто доаѓаат од современата поп култура со која надоместував неможноста за дополнително следење на настани. Седишта удобни како во современи кина, но и тие како и целата внатрешност изработени во гламур и сјај како што е и целиот амбиент. Погледот нагоре ќе ви даде спектакуларна слика на муралите и лустерот со кој имате чувство дека сево ова и не е ново, дека сево ова е само продолжение на нешто што постои тука со децении… векови?!? Не отидов до тоалет, се надевав дека ќе можам да „обележам територија“ на паузата… а, како по обичај кога има државен врв, манифестациите доцнат, традиционално долго доцнат, но тоа нема да биде важно многу, затоа што седењето во ред со колеги новинари ти е како да си пуштил група дотерани Бивис и Батхед кои без милост се мајтапат со се’ живо и диво. Едно време посакав да бидам на балконот во ложите како старците од Мапет Шоу, за да можам да коментирам… но, моите пориви за логореа наскоро беа затнати наредните 4 часа Претставата почна… За запис за историја, се изговори првата реченица… таа чест ја имаше Петре Темелковски… а, може ли некој друг освен него со толку наративен патос кое звучи како ехо од пред илјадници години да ја изговори? „Запишано е! Од Ерусалим во Македонија ќе појдеш“. Аплауз, тоа беше првата реченица, која верувам, дека и авторот (Плевнеш) и режисерот (Пројковски) свесни за историскиот миг и тежина токму ја нагодиле да почне со вакви пророчки зборови. За да не ви ја прераскажувам содржината која како текст веќе ја има онлајн, впрочем јас сум најмалку театарски критичар, но само блогер – порталџија- коментатор кој обземен од емоции има потреба да она што во таа вечер го доживеал да го ставам на парче (виртуелна) хартија. Ако сте решиле да добиете впечаток од моиве зборови што се случуваше на премиерата на „Вечната Куќа“, морам збор-два да ви кажам нешто од личната интима. Знаете, дедо ми, сиромашен маџермаалец, кондураџија, единствениот кој го имав и со кој многу време поминав, не за да ме чува како дете туку како друштво и кога бев возрасен, со кого ми беше убаво да ги минувам деновите, наликуваше физички помеѓу Жак Кусто и Клинт Иствуд и имаше такво држење, исправен, убав човек со машки црти и јака вилица, а во исто време никогаш не изговоруваше збор повеќе од потребното. Никогаш не беше покажал емоции повеќе од потребното, ниту позитивни, ниту негативни, но и така од него зрачеше блага топлина. Паметам кога ми беше роденден, а јас бев тинејџер и немав многу развиена емоционална интелигенција, тој ми пријде, ми подаде 500 денари, да си купам нешто, и ја сврте главата. Го загледав и се вџашив… плачеше, крупни солзи му течеа низ образите, а истовремено се смееше. Го прашав зошто плачеш? Тој само ме прегрна и ме бакна… Така и јас, плачев без рационална причина. Затоа не поставувајте потпрашања зошто целата претстава си плачев како река. Ни помалку ни повеќе си изронив солзи исто колку и актерката Искра Ветерова која така маестрално ја понесе на плеќи целата претстава, без ниеден пад, на толку високо ниво и со таков глас на очај, кој како да слушаш мајка која плаче над најмило. Кожата ти се ежи, солзи течат, емоционален карусел кој почнува од бокс мечот во стомакот, па се нагоре и го стискаш во грлото, а во исто време, свесен, дека целата представа е намерно така емоционално напумпана и поставена за свесно да те води во патосот на „долината на солзите“ каде те чека осветникот без маска и ти стрела директно во јајцата… боли и боли и боли оти се препознаваш не само себе, туку своите, претците, родителите, маката на народот кој е преширок поим, но сепак затоа што нема Македонец во било кое семесјтво да не поминал некаква голгота и треба да си копито непоркопсано да не предизвика рекација во тебе. Заврши првиот дел, пауза… Трчанката доле во тоалетот, жените сите пред огледалата проверка дали е реазлеан креонот, барем оној дел од почовечните гости затоа што ова е сепак премиера, и како таква преполна е со емоционални евнуси кои не би затрепериле и Треблинка да ја видат во живо во некое временско патување. Вториот дел беше час по историја, низ средбите со духовите на умрените се прераскажува историјата на Македонија на еден алегоричен начин, низ лично и интимно доживување на паднатите великани. Тука веќе некако доста воздржано го проследив целиот тој дел за кој мислев дека нема да може да ја стигне висината на емоционалниот набој која главната актерка која се исуши како суво дрво од реката солзи кои искрено ги лееше додека ја играше представата. И тогаш… крешендо, крешендо виваче, јавачите на апокалипсата на емоциите зајаваа на крајот. Меѓу духовите кои бараа право на дел од „Вечната Куќа“ се појави и духот на Ристо Шишков, велканот и бардот на македонскиот театар, еден од најдобрите актери на сите времиња… Него го играше, неговиот син Васил Шишков… Синот го игра таткото, синот ја раскажува трагичната судбина на својот татко и како спектакуларна иронија на судбината и како правда на Севишниот, Васил стои на место кое со право му припаѓа на неговиот татко. Васил не’ тресна сите од земја со неговиот монолог играјќи го својот татко. Не’ дотепа и неговиот настап и искрената рекација на актерите на сцената кои со аплауз го испратија кога заврши. Ова и беше еден од најсилните аплаузи таа вечер. Тоа беше сечилото на лустрацијата – солзи кои како меч не распорија сите нас длабоко во душата. Толку беше силно што едноставно, не може никако поинаку да се опише освен со ваков текстуален мелодраматичен патос. И сега да се навратам на деталите… Тони Михајловски покажа ретко зрела улога со карактер, иако немаше многу простор за неговиот раскошен талент, но и покрај тоа, така силно го долови ликот на адвокатот, човекот на светот, кој се соочува со моралот и етиката наспроти студените земски правила и силно ја пренесува пораката на фактите, трасирајќи пат како ваљак за да Искра која го асфалтира со солзи. Попатетична реченица не можев да смислам, но да бевте таму таа вечер, ќе ве собираа во леген со сунѓер. Самата претстава не можеше да биде подобро смислена, понаменски поставена за да ни ги покаже сите технички можности на новиот театар. Што се не се изнагледавме, дигитално конторлирани платформи во балет кои се дигаа и спуштаа во корегорафија како надополнение на симболиката со која текстот изобилуваше, скенерите со светлосните ефекти, играњето со звукот кој беше совршен, кој неприметно се префрлаше од звучниците на озвучувањето до сувиот глас на актерите на сцената. Игрите со огледалата, теледиригиран цепелин кој надлетува над партерот во салата, подвижни сценографии како од бродвејските мјузикли, например Мачки… Музиката на Горан Трајковски беше најдоброто што досега го направил во театарот. Ги отвори чакрите на згаснатата Анастасија и повторно ги слушнавме епските спектакуларни звуци како ехо од неговата група, музика која совршено одговрашае во амбиентот на претставата. Двете главни носечки теми се неговите музички артикулации на две псалми – Пслам 13 и Псалм 118, кој ве фрла како да сте на литургија во Божји храм. Беше тоа совршен спој на музика и пеење во живо, хорот на актерите, во беспрекорно озвучување. Прв пат слушнав сабвуфер во полна сила во театар. Дури и поигурвањето со црното кабаре, современиот израз, се’ беше во совршено избалансирана функција, перфектно стокмено. На миг мислиш следиш концерт, мјузикл, но црн, мрачен, тегобен мјузикл каква што е и историјата на овој народ. Изведбите на песните беа како спот во живо. Актерите на сцената не само што глумеа, тие беа и пејачи, танчери, актери, пантомимичари, толку силна мултимедија во звук, светло и музика не паметам дека некоја представа ни има понудено. И нека ми простат оние кои не ги спомнав, не дека рангирам, едноставно пишувам импулсивно само со податоци кои едвај ги знам оти не го познавам теаратарот, но ви ги препознав емоциите. Десетина минути аплауз беше премалку, но од ваква публика, стегната, повеќе протоколарна одошто силно театарски посветена и ова беше Плевнеш напиша театарски манифест за овој народ, а Пројковски го режираше своето животно дело. Се видовме и почувствуваме, целиот труд, режија, музика, игра, ги забележавме сите детали, свативме колку само е вложено, лично и матерјално, колку сте се внесле и спружиле во овој проект. Компликуван и сложено поставена во која на скоро секоја сцена имаше триестина актери во кореографија додека се преплетуваа со компјутерски конторлираните сценографски елементи, со Цирку Де Солеј мигови, кабаре, шекспировска драма, трагедија, се’ тоа да се изведе без грешка, без кикс, без „глич“ во системот, синхронизирано како небеска машина, со авангардни моменти и класичен театар, беше неверојатно. ПС – Тихо, Младичу, те имав во мислите додека одеше представата, знам дека ти требаше и заслужуваше да бидеш дел од ова, се молам дека Бог во милоста своја те смести во некој свој топол агол да ја гледаш одозгора, ова наше парче духовна борба за да ја заслужиме и ние Негова милост. ППС – Ако една работа како театар, како објект, како нежива твар, може да ме импресионира и да ме отрезни до толку, па колку може просветление, љубов, добрина, благородност да донесе една човечка душа? Ќе можам ли луѓето да ги запознавам и да ги почувствувам онака како претставата „Вечната куќа“ и самиот објект? Ова ли е бледата сенка на она како Господ секој од нас не’ гледа, секој во својата величественост и раскош. Автор: Јанко Илковски за НетПрес Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење....

Без намера некому да му се оспори правото на штрајк и актуелното синдикално дејствување да се оквалификува како застарено и надминато, мора да им се даде за право на оние што тврдат дека, овој пат, и местото и времето се промашени, но и да се потенцира колку, особено во случајот со платите на административците, контрапродуктивни би можеле да бидат блокадите на улиците. Граѓаните веќе многу пропатија од истата таа администрација, така што синдикалните лидери би требало да си ја преиспитаат стратегијата, но и поставените цели, барем во однос на овој штрајк Политиката на платите, најсилниот двигател на работничкото незадоволство, деновиве ја соочи власта со еден од ретките најавени и реализирани генерални штрајкови организирани од Сојузот на синдикатите на Македонија (ССМ) во изминативе три децении. Во меѓувреме имаше многу најавени и одржани, но уште повеќе, во последен момент, откажани штрајкови, протести и манифестации на работничкото незадоволство, како и, најблаго речено, неразбирливи тактизирања на синдикалните лидери, што врз пошироката јавност, на некој начин, имаше ефект на имунотерапија кога станува збор за свесноста за генералната положба на работниците во Македонија. Дивеењето на цените и инфлацијата со кои резултира повеќеслојната криза, но и претходно дадените нереални ветувања од страна на некои претставници на актуелната власт, го направија своето, така што никој сега не може да го оспори правото на штрајк. Но само доколку сето ова се набљудува како изолирана ситуација. Поставено во поширок контекст, тоа е вистинско промашување. Многу тешко е сега, сето она што со години се толерираше во доменот на работничките (не)права, некому да му се прикаже како ненормално и неприфатливо, дури и кога е изразено во срамотно ниски износи. Уште потешко е да се прифати оти сѐ започнува и завршува со платите и со фамозното К15 и дека сѐ друго, од условите за работа, систематизациите, организациите…, е на задоволително ниво. Тоа уште повеќе што во случајов станува збор за штрајк за платите на вработените во јавната администрација, со која голем проблем имаат и власта и стопанството и граѓаните. Предимензионирана, непродуктивна, неефикасна… администрација не е само фраза што упорно се повторува во извештаите на сите релевантни домашни и меѓународни фактори, таа е и секојдневна ноќна мора за сите оние што, според редот на нештата, зависат од нејзините услуги и кои притоа неретко се соочуваат со пренатрупани и зачадени канцеларии, замрсени шалтерски стакла облепени со пожолтени упатства, правилници и уредби, кои одамна веќе не се во сила, немо собирање раменици, но и крајно арогантно однесување, погрешно внесени податоци во документи, долготрајно чекање… Кога ќе се помине цел работен век така што најголема возбуда претставува крцкањето од нагазените канцелариски бубашваби, најголем предизвик – организација на колективните предновогодишни и осмомартовски прослави, а најголем проект – спојување на празниците со викенди, собирање пари за дополнување на тегличките со кафе и шеќер или за свадбен подарок за некој од колегите, сосема е логично да се штрајкува за плати, особено ако работодавецот е државата. Но тука има и клиенти, граѓани и стопанственици, на кои во овој период не само што им се ускратени услугите на администрацијата, туку тие секојдневно се изложени и на заканите за нарушување на нивното право на непречено движење, особено низ и така задушените улици на главниот град. Во моменти на натпросечно високи температури, сѐ уште присутна пандемија на коронавирусот, силен притисок на енергетската и економската криза, воена психоза и оправдани стравувања од можната ескалација на конфликтот во Украина и вообичаени секојдневни проблеми, кои воопшто не се за занемарување, на луѓето најмалку им се потребни блокирани улици. Без намера некому да му се оспори правото на штрајк и актуелното синдикално дејствување да се оквалификува како застарено и надминато, мора да им се даде за право на оние што тврдат дека, овој пат, и местото и времето се промашени, но и да се потенцира колку, особено во случајот со платите на административците, контрапродуктивни би можеле да бидат блокадите на улиците. Граѓаните веќе многу пропатија од истата таа администрација, така што синдикалните лидери би требало да си ја преиспитаат стратегијата, но и поставените цели, барем во однос на овој штрајк. [email protected]...

ХРИСТИЈАН ИЛИЕВСКИ respublica.edu.mk Европската Унија уште еднаш го потврди своето немање визија на темата – Западен Балкан. На изминатиот ЕУ-самит, кој се одржа на 23-24 јуни, Европската Унија не само што покажа неразбирање за македонските позиции туку ги прифати сите максималистички барања што официјална Софија ги постави на масата и ги вгради во преговарачката рамка како предлог на официјален Париз за одблокирање на преговарачкиот процес со Скопје и Тирана. Дополнително, изјавите на комесарот за проширување Вархеји директно ги погазуваат основните европски вредности за почитување на различностите и правото на самоопределување. Имено, тој објави: „ЕУ многу сериозно ги сфаќа сите бугарски грижи и тие сега се дел од преговарачкиот процес. Сега е моментот за одговорни одлуки. Западен Балкан треба да биде дел од нашата Европска Унија. Заедно ќе бидеме посилни“, наведе Вархеји во пресрет на самитот ЕУ – Западен Балкан во Брисел. Ако Европската Унија толку лесно дозволува една земја-членка да наметне ирационални барања и тие во целост да бидат прифатени, тогаш се отвора огромен простор да се создаде домино-ефект каде што и други земји-членки ќе имаат исти вакви барања кон други земји-кандидати. Внесувањето ирационални билатерални спорови во преговарачката рамка не само што го контаминира процесот со радикален национализам туку претставува и опасен преседан, од кој само антизападните сили можат да профитираат, а угледот на ЕУ дополнително да биде урнисан. Очигледно е дека Унијата бара ад хок успех, по секоја цена, без да размислува за последиците за тоа како националистичките сили во Бугарија ќе можат да го злоупотребуваат преговарачкиот процес со Македонија и колку всушност замки има во францускиот прелог. За да го разбереме подобро проблемот, треба малку да погледнеме во дворот на соседите, бидејќи внатрешнополитичките состојби во Бугарија се премногу комплицирани. Имено, анти-ГЕРБ коалицијата, која се формира за време на последните парламентарни избори, а која се растури по излегувањето на Слави Трифонов од Владата, претставуваше една хетерогена коалиција каде што партиите се разликуваа по клучните безбедносни и надворешнополитички прашања, како што се војната во Украина и бугарското вето за Македонија, па, оттаму, тешко беше да се очекува дека истата таа ќе трае долго. Oгромното мнозинство бугарски граѓани се противат на кревање на ветото доколку не се исполнат барањата што Бугарија ги има кон нас. Премиерот во оставка Петков, иако на почетокот на неговиот мандат помпезно најавуваше нов пристап на релацијата Софија – Скопје и дистанцирање од историските теми, на крајот беше принуден да се стопи во колективното националистичко хистеризирање во Бугарија и да го јавне бранот на максималистичките бугарски барања, кои, впрочем, успеа и да ги наметне како дел од преговарачката рамка што беше предложена од Франција. Францускиот предлог беше официјално одобрен во бугарското собрание, со гласовите на партиите ПП на Петков, ГЕРБ на Борисов, ДПС на Карадај и ДБ на Иванов. Бугарското собрание, изгласувајќи го предлогот од Париз, изгласа и дополнителни точки што треба да се земат предвид, а во кои спаѓа и непризнавањето од Бугарија на македонскиот јазик. Композицијата на францускиот предлог што циркулира во јавноста е проблематична и претставува директно рушење на основните темели на ЕУ. Имено, во предлогот е наведено дека доколку Македонија се согласи со овој предлог, ќе се случи првата меѓувладина конференција (сликање без суштина), а преговорите ќе почнат дури откако бугарската заедница ќе биде внесена во македонскиот устав. Тоа е апсолутно ирационално, бидејќи, во прв план, Владата нема двотретинско мнозинство за спроведување на тој процес, што значи дека ние воопшто и нема да ги почнеме преговорите, а ќе се согласиме со преговарачка рамка што е сѐ, само не европска. Дополнително на тоа, Бугарија ќе има право да реагира на „говор на омраза и дискриминација на бугарската заедница“ во Македонија секогаш кога тие ќе посакаат. Оттука се отвора дилемата, со оглед на фактот дека речиси сите политички партии во Бугарија ја користат темата „Македонија“ во политички цели, какви гаранции има Македонија дека тие нема да хистеризираат за каков било ситен детаљ што според нивната перцепција е говор на омраза и дискриминација и дека нема да стават уште едно, две, десет вета? Одговорот е јасен – никаква гаранција. Со прифаќање на вака напишаниот француски предлог, ние своеволно би ја препуштиле нашата судбина во рацете на антизападните сили во Софија, кои ќе имаат можност да ни прават булинг, кога сакаат и како сакаат. Штом овој предлог е прифатлив и за бугарскиот претседател Радев, кој во една пригода рече дека нема да дозволи македонизмот да стане дел од ЕУ, тоа е доказ дека предлогот е на штета на македонските интереси. Францускиот предлог во суштина претставува и еден вид тројански коњ во самиот преговарачки процес, од кој директно ќе профитираат антизападните сили и кој, наместо да реши еден проблем, ќе отвори уште десетици нови, преку дополнителни барања, притисоци, уцени и вета. На вака компонирана политичка ситуација во Бугарија, каде што секогаш има барем еден радикален партнер во власта што сака да се изживува врз Македонија, ние секогаш ќе бидеме блокирани. Треба да се има предвид и можноста претседателот Радев да назначи службен кабинет што ќе треба да ја подготви државата за избори, а за технички премиер да биде назначен нему блискиот поранешен министер за одбрана Стефан Јанев, кој неодамна оформи и партија. Јанев е проруски настроен, директно дефинирајќи ја руската инвазија на Украина како „специјална воена операција“, по што беше и сменет од функцијата од страна на Петков. Со тоа дополнително би се усложниле односите на релацијата Скопје – Софија, а билатералниот спор веќе би претставувал и безбедносен проблем за НАТО. Фактот што повеќе еминентни лица од европската политика, како Макрон и Мишел, промовираат „европска геополитичка заедница“, во која би членувале и оние држави што не се членки на ЕУ, е доволен показател дека ЕУ воопшто не помислува на проширување и дека Македонија е осудена да остане уште долги години во чекалницата, притоа морајќи да го одржува европскиот курс на земјата, што ќе биде исклучително тешко. Политичкиот терен на популистите е широко отворен, бидејќи не може да се очекува граѓаните да поддржуваат про-ЕУ политики во ситуација кога се разочарани од неа. Стратегискиот дијалог што го организираа САД и Македонија во Вашингтон на 2.6.2022, каде што учествуваа високи претставници од македонската влада и од тимот на американскиот претседател Бајден, е своевиден сигнал и преземен чекор од страна на САД по однос на Македонија и нејзината важност за американската политика. Имено, кога ЕУ не може да ѝ го испорача на Македонија она што одамна го има заслужено, а тоа е датум за преговори, САД се обидуваат да го пополнат тој празен простор, кој може да биде доста ранлив и неотпорен на трети страни што сакаат да остварат политичко влијание, а тука пред сѐ се мисли на Русија и Кина. Македонија и САД во 2008 потпишаа Декларација за стратегиско партнерство како резултат на ветото за влез во НАТО, кое тогаш ни го стави Грција. Сега повторно, кога на Македонија ѝ е најтешко на надворешнополитички план, САД се обидуваат да помогнат и да не дозволат дестабилизација на земјава. Стратегискиот дијалог помеѓу Македонија и САД не претставува само геополитичка алатка на Вашингтон, како што многумина го толкуваат, туку станува збор за една широка палета на теми каде што САД директно може да ѝ помогнат на Македонија, како што се владеењето на правото, безбедноста, дигитализацијата, економијата, инвестициите. По завршување на дијалогот што се одвиваше месецов, Вашингтон се обврза да ѝ помогне на македонската одбрана со 40 милиони долари финансиски средства, кои ќе помогнат за зајакнување и развој на нашата армија. Стратегискиот дијалог не може да ја замени амбицијата за полноправно членство во ЕУ, но претставува одлична можност за продлабочување на и онака одличната соработка на релацијата Скопје – Вашингтон. Што се однесува до темата за „Отворен Балкан“, може да се каже дека станува збор за иновативна идеја, која претставува силен сигнал дека државите од регионот се зрели сами да почнат дијалог и соработка во повеќе сфери. Слободниот проток на стоки, услуги и луѓе помеѓу Македонија, Србија и Албанија како основачи на овој проект, директно ќе го олесни животот на граѓаните што транзитираат, работат или имаат бизнис во овие земји. На конференцијата за „Отворен Балкан“, која се одржа во Охрид месецов, присуствуваа и највисоките претставници од Црна Гора и Босна и Херцеговина, со што се прати сигнал дека постојат големи шанси тие земји во скора иднина да се приклучат кон иницијативата. Со тоа само Косово би останал надвор од иницијативата. Иницијативата е поддржана и од САД, но само доколку остане чисто економска, како што е и предвидено. Секако, најдобро е во ваков вид иницијативи да членуваат сите држави од регионот на Западен Балкан. „Отворен Балкан“, како и стратегискиот дијалог со САД, не е алтернатива на полноправното членство во ЕУ, но претставува одлична можност за регионално вмрежување, соработка, зголемен број на инвестиции. Да сублимираме, нашите стратегиски цели од независноста до денес се полноправно членство во НАТО и ЕУ и каква било алтернатива би била скршнување од трасираниот пат. Едната е исполнета, а за другата имаме голем проблем. Вакви предлози како францускиот, не само што се против македонските интереси туку се и против европските интереси, бидејќи прогрес може да има само со чиста преговарачка рамка, без нејзино контаминирање со националшовинизам. Она што не треба да го правиме е да очајуваме. Тоа не би нѐ довело никаде, туку напротив, треба да се засукаат ракавите, треба да се прават реформи, да се привлекуваат странски инвестиции, да се бориме против корупцијата, да се зајакнат институциите, а тоа е можно само преку дијалог помеѓу клучните чинители од политиката, граѓанскиот сектор и експертите. Никој не може да нѐ дестабилизира ако самите не си го направиме тоа. Македонија треба да покаже смиреност и мудрост и да донесе национална стратегија за следните 20 години, која ќе биде поддржана од сите актери. Треба да искаже јасен и проевропски став, а тоа е заштита на различностите, почитување на правото на самоопределување и на тоа на каков јазик зборуваме – македонски јазик. Без почит на основните човекови права, не можеме да влеземе во каков било процес. Нашата судбина треба да биде само во нашите раце, а тоа ќе зависи од нас самите, од тоа дали ќе покажеме цврст и одлучен став или ќе потклекнеме под антиевропски уцени. ХРИСТИЈАН ИЛИЕВСКИ respublica.edu.mk (Авторот е млад амбасадор на ГЛОБСЕК за Западен Балкан)...

Парк е природен, полуприроден или уреден простор со зелена површина на кој има дрвја, грмушки, трева, цвеќиња и други растенија, наменет за разонода, рекреација и за одмор на луѓето. Ова е една од дефинициите за тоа што претставува паркот, која, како што се уверивме, денеска кој како сака си ја толкува и ја применува. Па, така, Општина Кисела Вода пушти во употреба уреден простор што градоначалникот Орце Ѓорѓиевски си го нарече – нов модерен парк „Иднина“. Се наоѓа на шпицот каде што се разделуваат две улици кај Припор. Добиј ги најважните вести, бесплатно на Viber Проблем е само што во „паркот“ нема ниту едно дрво, ниту грмушки, само трева, плочки, клупи и детско игралиште. Летово ќе се користи само навечер затоа што преку ден некому може да му се „спржи главата“. Дрвјата ќе се саделе наесен. Значи овој простор, за чие пуштање во употреба се сечеше и лента (нели, не оди отворање ваков „капитален проект“ без црвена лента) е само парк во најава. Кога ќе „порасне“ (ако навистина се случи садењето дрвја) може евентуално да стане паркче. Ама парк – многу тешко. Секако, за почит и за поздравување е одлуката дивата депонија, која со години постоеше на ова место, да се претвори во убаво уреден простор за дружење на луѓето и за игра на децата и така треба да се продолжи и во иднина. Но, расфрлањето со зборови какви што се капитален проект, парк… е навистина премногу, па и колку да се сака да се покаже дека се работело со „полна пареа“. Со полна пареа летово ќе работи и првата дама на Скопје, градоначалничката Данела Арсовска. Ете, таа категорично кажа дека ќе се откаже од одморот и ќе му се посвети на градот. Време беше. Најави еден куп обврски што треба да се сработат до крајот на август – ќе се градат, реконструираат и ќе се асфалтираат улици и булевари, фекална и атмосферска канализација, нови зелени површини. Проекти, проекти, проекти. А не како досега градот што бил оставен без проекти! За разлика од Данела, која ќе си има работа во периодот што претстои, голем дел од граѓаните исто така нема да заминат на одмор и ќе се кријат од скопските жештини во своите домови, барајќи освежување под туш или со нозете во леген наместо во морска или во езерска вода. Тие, сакале или не, ќе мора да му се „посветат“ на градот поради економските неприлики што нѐ снајдоа. Годинава луѓето трипати размислуваат пред да се решат да потрошат пари за летување кога ни се заканува прескапа есен и зима. Во меѓувреме, ќе се забавуваат со згодите и со незгодите во нашата држава, која може да е секаква, ама здодевна сигурно не е. Ете, на пример, може да гледаат слики од градоначалникот на Карпош, Стевчо Јакимовски на плажа и да погодуваат дали бил во камп или во хотел, дали автомобилот му бил службен или приватен, дали бил стар или нов. Или, пак, да се задоволни колку ни е спремна полицијата и како со брза интервенција на меѓународната автобуска станица во заборавена торба наместо бомба открија облека. Ама битно е дека си повежбаа малку. Или да слушнат со какви навреди и пцости се соочуваат новинарите додека си ја работат работата, од луѓе на кои им се дозволува да бидат над сѐ. Во краен случај, можат раат, под клима, да си се напијат кафе со семејството или со пријателите. И потоа полека, како што си е редот, да си ги приберат шолјите во лавабо за миење. Фрлање со шолји никако, па и доколку некој е со „краток фитиљ“! Не заборавајте, вие не сте пратеници, па да ви се прогледа низ прсти!...

Не смее да се дозволи вакуум како одговор на најважното прашање за државата: „КАКО понатаму?” Ако ЕУ не е повеќе опција, лидерите се должни да ни дадат алтернативи, или да покренат процес на истражување на новите алтернативи. Ако сме со став: „Или ЕУ, или НИШТО” – од старт си ја уништуваме преговарачката позиција. Просто мора да се разгледаат, и ако треба создадат, НОВИ опции за иднината на државата. ФБ Статус...

Official portrait of NATO Heads of State and Government Челниците на НАТО донесоа во средата, првиот ден од самитот во Мадрид, далекусежни одлуки за темелно преформатирање и јакнење на таканаречените сили за одвраќање, зголемување на инвестициите во одбраната и заеднички буџет, поголема помош на Украина на долг рок во војната и ги поканија руските сосетки Финска и Шведска во членство, што укажува на долгорочна остра конфронтација, како со Русија, која е означена како „директна закана“, така и си Кина. Челниците на 30-те земји членки го усвоија Стратешкиот концепт за наредните десет години, во кој се дефинирани безбедносните предизвици со коишто наводно НАТО се соочува. Русија е опишана како „најголема и директна закана за безбедноста на сојузниците и за мирот и безбедноста на ероатлантското подрачје“. Во претходниот Стратешки концепт усвоен во 2010 година, Русија беше дефинирана како стратешки партнер на НАТО. Во Стратешкиот концепт првпат како предизвик се споменува и Кина. „Се соочуваме со систематска конкуренција на оние, вклучително и Народна Република Кина, кои претставуваат предизвик за нашите интереси, безбедност и вредности и се обидуваат да го поткопаат меѓународниот поредок втемелен на правила“, се наведува во заедничката декларација на челниците на државите членки на НАТО. Генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг кому поради украинската криза му е продолжен мандатот кој истекува зимава, на прес-конференцијата изјави дека Кина „не е непријател“, но дека претставува „сериозен предизвик“. „Кина значително ги зголемува своите сили, вклучително и нуклеарно оружје, ги малтретира своите соседи, вклучително и Тајван“, рече Столтенберг. Како предизвици споменати се и климатските промени, и нестабилноста надвор од границите на НАТО кои „придонесуваат за нерегулирани миграции и трговија со луѓе“, особено на југот. „Судирите, кревкоста и нестабилноста во Африка и на Блискиот исток директно влијаат на нашата безбедност и безбедноста на напите партнери“, се вели во документот. Челниците на НАТО најавија дека ќе помогнат во модернизацијата на украинските вооружени сили „кои херојски ја бранат земјата“ за да можат што подолго да војуваат со Русија. Потврдија дека Украина може да смета на нивната поддршка „колку и да биде потребно“. Донесена е и најавената одлука за зголемување на бројот на војниците во висок степен на боева приправност на повеќе од 300.000, кои може да бидат брзо распоредени на источното крило на НАТО кон границите на Русија. Во моментов НАТО во своите источни членки има околу 40.000 постојано распоредени војници во осум борбени групи. Американскиот претседател Џо Бајден најави дека САД ќе ги променат и зајакнат својот состав на воени сили во Европа во согласност со „заканите коишто доаѓаат од Русија“, и истакна дека НАТО е „попотребен од кога и да е“. Рече дека САД од почетокот на годината испратиле дополнителни 20.000 војници во Европа. Бајден најави и дека САД ќе го зголемат бројот разурнувачи во Шпанија од четири на шест, дека ќе воспостават постојана команда за Петтиот армиски корпус во Полска, ќе распоредат дополнителна ротациска бригада во Романија, ќе распоредат две дополнителни ескадрили „F-35“ во Велика Британија, ќе ги зголемат ротациските единици во балтичките држави, и ќе распоредат дополнителни сили за противвоздушна одбрана во Германија и во Италија. По отстранувањето на блокадата на Турција, НАТО ги покани Шведска и Финска во членство. На почетокот од април, во заднината на руската офанзива во Украина, се интензивираа повиците и иницијативите Финска и Шведска по децениската воена неутралност и добри односи со Русија но и тесна континуирана вона соработка со НАТО и официјално да побараат членство, што е поддржано во прв ред од САД. Со нивното влегување само четири членки на ЕУ – Ирска, Австрија, Малта и Кипар не се членки на НАТО, но сега НАТО доби нова директна граница долга 1.400 со Русија и да го засили своето присуство на Балтичкото Море. Челниците на НАТО во заедничката декларација наведуваат дека „земајќи ја предвид досега незабележаното ниво на соработка со Европската унија“., ќе продолжат да ги развиваат стратешкото партнерство во „духот на целосна взаемна отвореност, транспарентност, комплементарност и со почитување на различните мандати на двете организации, нивната автономија во носењето одлуки“. „Нашата заедничка решителност во одговорот на руската војна во Украина ја истакнува силата на овој единствено и клучно партнерство“, се наведува декларацијата. На фонот на промената на безбедноста опкружување на Европа, челниците на НАТО договорија нови мерки за јакнење на прилагодената политичка и практична поддршка на партнерите, вклучително и Босна и Херцеговина, Грузија и Молдавија. „Ќе работиме со нив на градење на нивниот интегритет и отпорноста, развојот на способноста и одржувањето на нивната политичка независност. Исто така ќе ја зајакнеме нашата поддршка во градењето на капацитетите со партнерите од југот“, се вели во заедничката декларација. Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење....

Се враќа ли Демократската унија за интеграција на своите изворни „принципи“ или никогаш не се ни оддалечила од нив? Насилството како метод за остварување на целите го користеа уште во 2001 година, кога тогашниот генерален секретар на НАТО, Џорџ Робертсон, ги нарече разбојници, ладнокрвни убијци и терористи. Денес, пак, на функционерите од политичкото крило на некогашната Ослободителна национална армија (ОНА) „оружје“ им се шолји и тацни за кафе, но и пцости, и вербални закани. На шефот на собраниската Комисија за европски прашања и поранешен министер за образование и наука Арбр Адеми малку му беа пцостите кон опозицијата, па си дозволи и да фрла предмети кон пратениците. Наместо осуда, државниот секретар за култура Валмир Азири со поддршка за сопартиецот и со порака дека „новите генерации Албанци ќе им ги скршат рацете и нозете на сите што ќе се обидат да ги понижат Албанците“. Членот на Советот на Општина Охрид, Нефи Усеини, пак, се нафрли со пцости и со закани на новинарка на Телма поради незгодно прашање. Истиот тој што пред две години физички нападна сограѓанин, кој дополнително се „освести“ и го смени исказот како полицајката што „се удри“ од возилото-пајак кај „Мавровка“. Кога на ова ќе се додадат неодамнешните навреди од парламентарниот спикер Талат Џафери до собраниското обезбедување или хулиганизмот на „првиот вицепремиер“ Артан Груби пред некоја година на Кале како водач на „шверцерите“, се комплетира сликата за воинственоста на првенците на ДУИ. И со такви потоа ќе се надеваш дека државата ќе тргне напред и оти Македонија ќе стане пристојно место за живеење?! Мало сутра, што би рекол нивниот вечен должник Зоран Заев, кој без нив никогаш немаше да стане премиер, а подоцна и еден од најомразените ликови во македонската историја. ДУИ е сидрото што влече напред, што би рекол несудениот нобеловец од Муртино. А толку силно влече напред, што одамна го проби – дното. Клиентелизмот ѝ е најсилното оружје. Армија од десетици илјади корисници на привилегии од државата – од вработувања до тендери – ѝ должат за тоа на партијата на Ахмети, оддолжувајќи ѝ се на избори. Од друга страна, многу Македонци-муслимани и Роми се жалат на притисоци, закани и уцени за својот глас од интегративците, како и на пописите. Злоупотребата на поддршката од центри на моќ однадвор, чии агенди беспоговорно ги спроведуваат за сметка на интересот на своите сограѓани, посебно на Македонците, е уште една алатка во нивните раце. Пет пари не даваат за чувствата на поинаквите од себе, па дури ни за прочуената албанска беса, која ја погазија со откажувањето да прават влада со ВМРО-ДПМНЕ во 2016 година, иако самите претходно инсистираа за правилото за коалицирање на победникот во македонскиот и во албанскиот политички блок. И, кој е лекот за оваа рак-рана на македонската држава и општество, како што ја дијагностицираа некои? Коалицијата „За обнова на Македонија“ и опозициските партии на Албанците немаат друга алтернатива против ДУИ освен да ги здружат силите, ако треба и предизборно. БЕСА веќе подаде рака „за поширока опозициска соработка, политичка и социјална, да се организираат протести до уривање на оваа власт“. На Македонците, на Албанците и на сите други што живеат во оваа држава им е смачено од неспособноста, расипништвото и од корумпираноста на власта, во која ДУИ партиципира речиси „фифти-фифти“. Преку глава им е од патетичното глумење жртви од насилниците и од водењето на државата во економски и во енергетски амбис од погрешните лица на вистински места, чиј најголем „квалитет“ е партиската припадност. По 20 години пеплосување на сè што ќе им падне в рака од централните, јавните или локалните институции, крајно време е да им се покаже патот кон буништето на историјата. Шансите на оваа земја да се „оправи“ се обратнопропорционални од нивните да се дел од власта во жална Македонија одново и одново....

За тоа како дошло до соработка со Златен Даб и воопшто идејата таа да биде една од дизајнерките на нивните Limited Edition лименки, прочитајте во интервјуто во продолжение.Од каде инспирацијата за дизајнирање на Златен Даб Limited Edition лименките?Златен Даб лименка е предизвик на секој илустратор да бидам искрена, доста е интересно да се најде начин како она што е инспирација за моите лични проекти да се претопи во ваков производ. Мислам дека со Даб имаме и генерално слична инспирација…Слободата, другарувањето, љубовта, уживанцијата, нашите различности, идејата дека светот е розов, со по некој златен детаљ е мал дел од инспирацијата за оваа лименка. Како дојде до соработката со Златен Даб воопшто? Бев исконтактирана од маркетинг агенцијата Футура за овој предлог и не ми требаше многу време да се одлучам на соработката. Колку време Ви беше потребно за дизајнирање на една лименка од Златен Даб Limited Edition? Искрено не можам да искалкулирам колку точно трае целокупниот процес затоа што во последно време не работам “во еден здив”, туку сакам малку скиците да “одлежат” за да можам да бидам сигурна дека се оди понатаму или се враќаме неколку чекори назад. Во ваков случај дури мислам дека е и нормално да се одвои повеќе време затоа што сепак се работи за процес кој што не трпи многу напред-назад… Поготово назад. :) Може ли да нѝ го објасните процесот на дизајнирање на овој тип на продукт? Од првичниот краток опис на проектот веднаш почнав да скицирам. Јас лично многу сакам да се посветам на скицирање или на таа прва фаза и мислам дека најмногу време губам на тоа затоа што ми е основа за се понатаму. Дополнително бев и во константна комуникација и со тимот на Футура за техничките спецификации. Од кога се одлучивме на финалниот дизајн останаа уште неколку чекори во однос на типографијата и бојата и дизајнот беше готов и спремен за печатење. На што треба најмногу да се внимава при дизајнирање на ваков тип на проект? Најмногу мислам дека треба да се внимава на тие технички спецификации кои што не дозволуваат многу компромис. Паметно е да се дискутираат истите пред да се отпочне со било какво скицирање за да не дојде до големи измени. Тоа се доста комплексни “правила” кои што го диктираат дизајнот на некој начин и убаво е да се знаат од самиот старт. Тоа можеби и беше единственото ограничување да бидам искрена. Останатото е само како уметникот ќе се вклопи што е супер предизвик. Какви се реакциите од купувачите на новиот дизајн на Златен Даб Limited Edition лименките? Јас живеам во Лондон и ако ми верувате дотука може да се почувствува колку се горди моите блиски. :) Колку младите уметници од Македонија се вклучени во вакви проекти, што е она што недостасува? Гледам дека оваа линија на Златен Даб си има некаков континуитет што значи доста уметници биле и се вклучени во овој конкретен проект за кој што сигурна сум дека ќе продолжи со истото темпо. Не можам да кажам од далеку што недостасува меѓутоа можам да ги поздравам ваквите иницијативи секогаш. Автор: Цеце Николова...

Предраг Димитровски Секое чудо за три дена. Така било, така и ќе остане. А, некогаш и таа временска дистанца е долга, па по потреба може и да се скрати. На пример, како ова со насилството или подобро речено со дивјаштвото на Арбр Адеми во Парламентот и заканите за кршење коски и раце на пратениците од опозицијата протежирани од неговиот пулен од Министерството за култура, Валмир Азири. Два дена беа доволни, па веста и реакциите речиси да ги снема од медиумите. Особено од оние провладините. Ништо. А, беше прекрасна можност да му се излезе пресрет на лидерот на ДУИ и премиер во сенка, Али Ахмети. Зашто, не така одамна самиот ги повика правосудните органи да преземат мерки ако неговите сопартијци прекршат некој закон, посебно ако се дел од корупцијата, што неговата партија ја издигна на институционално ниво. Ама остави ти правосуден систем, кога за пример служи спикерот Талат Џафери. Само тој и Арбр можат да прават што сакаат, ама виновни за сѐ да бидат други. Ем те навредуваат, те пцујат, те тепаат, те кршат ем не ти даваат да плачеш. Типично за тоталитарен ментален склоп, што сега треба да се продаде како некаква „зелена агенда“. Можеби и лидерот на Демократски сојуз Павле Трајанов е во право. Ама само делумно. Зашто, дилемата е дали само алкохолот е во прашање за ваквите состојби во највисокиот законодавен дом? Да не е и водата за пиење или како се вика она што се шмрка? Она, де, што се купува и како „полче“? Деновиве бевме сведоци и на „пресметката“ на двајца наши „врвни“ дипломати. Од една страна актуелниот министер за надворешни работи Бујар Османи, а од друга ексминистерот од истиот ресор и поранешен вицепремиер за евроинтеграции Никола Димитров. Османи и Димитров се фатија во костец околу францускиот предлог за кревање на бугарското вето за официјален почеток на преговорите на Македонија за членство во Европската Унија. И како прави јатрви на селска чешма почнаа да си го вадат валканиот веш. Димитров вели дека е спротивен на националните и државните интереси, а Османи, пак, му префрла со објавување документ за тоа на што ставил потпис на досега единствениот потпишан протокол меѓу министерствата за надворешни работи на Македонија и Бугарија. Ама скараниве дипломатски јатрви, за жал двете, колку и да се оградуваат од грешките, не можат да избегаат од вистината. А, за да се дојде до неа, потребни се неколку чекори. Прво, обајцата да го објават бугарскиот список од 25 непожелни македонски интелектуалци, професори и експерти од различни области, кои на бугарско барање не смееја ни случајно да бидат членови на македонскиот дел од заедничката македонско-бугарска комисија за прашања од историјата и за учебниците. Зашто, нивното присуство, но пред сѐ научното познавање на историјата и на историските процеси од различните епохи ќе претставуваше пречка за остварување на бугарските историчари. Ама, не, на двете дипломатски јатрви не им требаа експерти, туку обични послушници, па ги тргнаа и тие што покажаа национална и државничка свест, бидејќи им стана јасно кој ги влече конците и каде води работата на мешовитата комисија. Второ, не е работата во потпишаниот протокол. Суштината е зошто во и онака асиметричниот Договор за доброоседство, соработка и пријателство се прифати терминот „заедничка историја“ и отсуството на каква било анализа и антиципација како тој термин ќе биде толкуван од бугарска страна! А, за да се дознае тоа, треба да се обелоденат стенограмите од затворената седница на собраниската Комисија за надворешна политика. Кога ќе се прочитаат тие, многу работи ќе станат појасни. Трето, Бујар Османи се брани од „пенавењето“ на Димитров, ама истовремено и самиот се „пенави“ во одбрана на своите постапки. Работата е едноставна. Наместо и тој да се „пенави“, нека ни објасни како тој го подразбира и толкува терминот „заедничка историја“, да ги објави содржините на протоколите за личностите за кои досега заедничката комисија постигна согласност за заедничко чествување. Значи, да видиме врз која основа ќе треба заеднички да ги чествуваме светите Кирил и Методиј, исто така светите Климент и Наум и царот Самоил. Чисто за да видиме какви „бели мечки“ се кријат во нив. А, повеќе од сигурно дека се кријат. И четврто, и можеби најзначајно, е прашањето дали Бујар Османи е свесен дека со своето раководење на ресорот и односот кон Димитров претствува целосна копија на бугарската политика и спрема Република Македонија и спрема Никола Димитров?! Ако самиот не верува во ова, нека ја ангажира малку неговата пи-ар служба за да му извадат клипови од бугарските медиуми од времето кога Димитров беше на двете функции. Па, ќе види колку и неговата актуелна реторика е копија на бугарската. А, Димитров самиот е приказна за себе. Исто како што приказна за себе стана и проф. Нано Ружин. Да не беше неговото гостување на ТВ 21, немаше да знаеме дека, замислете, идентитетот се мерел во проценти! Па, власта на СДСМ и на ДУИ со прифаќање на францускиот предлог ќе изгубела само 10% од идентитетот, зашто останатите 90% да ти биле јазикот! Богами, ваков идентитетски идиотизам мерен во проценти одамна не е виден, ниту слушнат во јавноста!!! Да не бидам погрешно сфатен, според Дигиталниот речник на македонскиот јазик, идиотизам е именка од машки род, која има две значења. Првото е дека идиотизам значи најтежок степен на ментална заостанатост, вродена или стекната во раното детство, а второто дека значи глупост или бесмислица. Фала му на Бога, проф. Ружин не го манифестира првото, туку второто значење. Според кои критериуми и мерки проф. Ружин (пр)оценил дека 90% од идентитетот на македонскиот народ се состои само во македонскиот јазик? И на кој македонски јазик, на оној некодифицираниот или на оној кодифицираниот од 1945 година? А, по колку од останатите проценти, на пример, отпаѓаат на чувствата, на историјата, на културната меморија, на гробовите исполнети со нашите најблиски и подалечни предци, на откорнатите корени, на 7/8 такт, на народниот фолклор, на народните преданија и приказни…? Проф. Ружин не така одамна го предложи експремиерот Зоран Заев за Нобелова награда за мир, а неговиот син беше поставен за дипломатски советник за економска, социјална и културна соработка со земјите од Бенелукс и Франција, за надомест од 50.000 денари месечно. Ако „француската мисија“ заврши неуспешно за Македонија, аман никој нека не му ги бара парите за да ги врати. Белким тоа ќе биде доволно да бидеме поштедени од идентитескиот идиотизам на проф. Нано Ружин. И не дај Боже да почне да ни држи лекции за секс. Баш ќе ме интересира, според него, со колку проценти се губи невиност? За да не живеам во заблуди во својата седма деценија од животот. Ставовите искажани во рубриката Колумни се лични ставови на авторите и не се автоматски и ставови на редакцијата на Republika.mk. Редакцијата на Republika.mk се оградува од ставовите во објавените колумни, а одговорноста за изнесеното во нив е исклучиво на авторот. Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира....

Кирил Лазов „…Со сета своја сила ќе ги одржувам честа и благородните традиции на лекарската професија. Моите колеги ќе бидат мои браќа”, извадок од Хипократова заклетва. Добро би било како лекари почесто да се потсетуваме на Хипократовата заклетва, посебно на одредени делови затоа што се чини дека ги подзабораваме етичките аспекти на најблагородната и најхуманата професија. Но кога е во прашање егото и задоволувањето на каприците, посебно на ликови протежирани од власта, дури и Хипократовата заклетва паѓа во вода. Деновиве се повеќе се актуелизира изборот на нов претседател на Лекарската комора во Македонија, а само десетина денови претходно беше спроведен избор на делегати на нетранспарентен, недемократски и нелегитимен начин зад затворени врати. Се гласаше дури и во директорската канцеларија на актуелната ни претседателка на Лекарската комора, директорка на Клиниката за гастеоентерохепатологија, миленичката на Заев и Филипче, пуленот на Рендевски, д-р Калина Гривчева Старделова, чии што апетити и овој пат се насочени кон освојување на нов претседателски мандат на Лекарската комора. И покрај судирот на интереси, и покрај сите укажувања и казнени пенали од страна на Антикорупциската комисија дека не може да ги извршува двете функции и директор и претседател на Лекарската комора на Македонија, д-р Старделова со својата нескротлива амбиција и големи апетити, не сака да ја испушти од раце позицијата. Фактот дека и незаконски речиси две години си го продолжи мандатот без избор, со изговор дека пандемијата е во прашање, дополнително отвора полемики. Дали се тоа можеби лични каприци? Дали како послушен партиски војник има добра позадина која ја заштитува и никој ништо не и може? Повеќе од јасно е дека Старделова како претседател на Лекарската комора и одговара на власта и на раководните лица во Министерство за здравство. Досегашната пракса покажа дека наместо да ги штити интересите на своите колеги за што и беше избрана претходно, таа работи против интересите на лекарите, а во корист на власта. Молчи секогаш кога требало да се дигне гласот. Останува воздржана кога има потреба од критика. Во ниту еден момент од двегодишна пандемиска агонија на ковид – 19, од позиција на претседател на Лекарска комора не излезе со став во врска со немањето протоколи за работа. Не ги заштити ниту колегите кои беа фрлени дирекно во огнот без соодветна опрема. Не ги заштити и не застана на страната на матичните лекари кои беа казнети за време на пандемијата. Не направи многу работи на страната на своите колеги, лекари, кои еден претседател на Лекарска комора треба да ги направи. Лекарската комора на Македонија има потреба да ја води лекар на кои колегите ќе му бидат браќа и со сета своја сила ќе ги брани и одржува честа и благородните традиции на лекарската комисија, како што вели Хипократовата заклетва. Лекарската комора заслужува челник кој ќе ги претставува и штити интересите на лекарите, а не сопствените интереси и интересот на власта. Што ќе избереме и дали ќе надвладее совеста кај присутните делегати кои ќе гласаат или партискиот притисок останува да видиме после изборот. Ставовите искажани во рубриката Колумни се лични ставови на авторите и не се автоматски и ставови на редакцијата на Republika.mk. Редакцијата на Republika.mk се оградува од ставовите во објавените колумни, а одговорноста за изнесеното во нив е исклучиво на авторот. Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира....

А што се случува сега? Со каков вирус на раздор сме заразени и како тоа, фино и дискретно, под плаштот на европеизација, ни го сместија под пазуви? И тоа од мнооогу одамна. Токму од моментот кога Унијата ја прогласивме за икона пред која се молиме триесет години. Јавноста со право (не) е изненадена и коментира дека ако е ваков европскиот начин на решавање на конфликтите, тогаш ние можеме многу бргу да се вклопиме во нив. Ние за вакви европски манири имаме сосема доволно подготвени кандидати. Европо, доаѓаме, чекај нѐ. Убаво се подготвивме под твојата диригентска палка. Во највисокиот законодавен дом, храмот на демократијата, како што го викаат парламентот, во кој заседаваат народните избраници, се случи физичка пресметка меѓу претседателот на Комисијата за европски прашања и пратениците на опозицијата. Колку и да ја изненади јавноста овој инцидент, сепак, барем за тие што одблиску ги следат случувањата на македонската политичка сцена, инцидентот не треба да претставува никакво изненадување. Зошто? Еве зошто. Затоа што долгодецениската пресија и опсада под која се граѓаните на Македонија од страна на Унијата, држењето во чекалница без прозорчиња и без свеж воздух и алтернатива, доведе до страшна тензија, нервоза, анксиозност на сите што живеат во нашата земја, без разлика дали се обични граѓани, бизнисмени, пратеници или државни функционери. Пресингот од чекалницата за трансфер во „големиот клуб“, неуважувањето, непризнавањето на нашите граѓани како рамноправни граѓани со оние од ЕУ, менувањето на државните симболи, името, Уставот и што уште не, предизвика тешки манични напади кај нас. И депресии… Манично-депресивни експресии што се со умисла предизвикувани од она што ни го наметнува Старата Дама. И како потоа да нема испади на физички пресметки, кавги, навреди, клевети меѓу граѓаните, партиите, па и во институциите? Во случајов во парламентот… И пратениците се граѓани. Под притисок, нели? Не дека ова е оправдување за инцидентот, но проблемот да го погледнеме од друг агол. Нашето однесување е производ на едни наметнати норми и принципи, кои се малку (повеќе) различни од нормите на познатиот морал и етика што ги негуваме ние во Македонија со столетија. Меѓусебно, меѓу колективитетите, било етнички, било конфесионални, било социјални итн., ние секогаш сме се почитувале и уважувале, толерирале и помагале. Тоа е длабоко присутно во нашата овдешна традиција! А што се случува сега? Со каков вирус на раздор сме заразени и како тоа, фино и дискретно, под плаштот на европеизација, ни го сместија под пазуви? И тоа од мнооогу одамна. Токму од моментот кога Унијата ја прогласивме за икона пред која се молиме триесет години. Јавноста со право (не) е изненадена и коментира дека ако е ваков европскиот начин на решавање на конфликтите, тогаш ние можеме многу бргу да се вклопиме во нив. Ние за вакви европски манири имаме сосема доволно подготвени кандидати. Европо, доаѓаме, чекај нѐ. Убаво се подготвивме под твојата диригентска палка. Нејсе, без да навлегуваме во тоа кој прв почна и кој го предизвика инцидентот, крајно непримерно и, најблаго речено, некултурно е недоразбирањата во ставовите и погледите за некои политички прашања или прашања за почитување на процедурите да се решаваат со закани и со примена на физичка сила. Ним и на било кој друг пратеник треба да им биде јасно дека тие се претставници и избраници на народот и дека никој не им дал за право со насилство да ги решаваат недоразбирањата и проблемите. Доколку тие си дозволат да прават таков луксуз пред очите на целата македонска јавноста, што да кажеме за сите оние разочарани, обесправени, навредени, понижени и омаловажени граѓани, кои се на работ на егзистенцијата и доста често биле исправени пред изборот како да реагираат, со толеранција или со физичко насилство, па сепак не се решавале да го применат законот на улицата. Тоа што особено загрижува е што по инцидентот во Комисијата за европски прашања, наместо да се спушти тензијата, подоцна следуваше вербална пресметка по коалициска основа, за на крајот да метастазира и на етничка основа, кога на социјалните мрежи бевме сведоци на отворени закани за „кршење коски на нозе и раце“ од страна на уште еден висок владин функционер – државниот секретар во Министерството за култура, Валмир Азири. На крајот, наместо заклучок, би испратиле порака политичарите и особено пратениците да се ослободат од својот „западноевропски тутор“ и да се обидуваат проблемите да ги решаваат со ладна глава и со силата на аргументите, а не со аргументите на силата. Секое насилство носи ново насилство, а со насилство ништо не се решава, туку само се губат умот и вербата во подобро утре, кое во овие турбулентни времиња во кои живееме многу ни недостига. За насилниците нема и не треба да има место во храмот на демократијата. Тоа добро го знаат и на Запад, во многу постарите „демократии“....

Методи Хаџи-Јанев Ова е една од колумните за кои имав голем проблем кога ги пишував и со тоа како да ги напишам. Во услови по фијаското на патот со интеграцијата во ЕУ, да пишуваш за теми настрана од оваа и да останеш релевантен е предизвик. Но упорноста на Литванија да го спроведе ембаргото кон Русија, иако опасен за човештвото, но крајно релевантен потег од аспект на поривот што го имаат против Русија, е она што ја дава релевантноста за дебата на оваа тема. Тежината, пак, за која во насловот имплицирам околу темата е повеќеслојна. Првично, ме разгневи дрскоста со која Макрон онака ноншалантно си го згази меѓународното право, кон Македонците. Потоа, игранката за по дома, облакот за тоа кој е крив, уште повеќе. Ај што елитните пера не можеш да ги препознаеш во тоа како се фрла дрва и камења по Европа, туку, што само некои, повремено, начнаа една суштински проблем, тоа е дека со предлогот на Макрон се подрива Преспа. Да, драги мои, прочитајте ги условите и ќе ви стане јасно, зашто, ако Франција инсистира на предлогот со Бугарија, основата на решението со Грција пука по сите „шевови“. Е, сега, тука има едно но. Тоа, драги мои, е дека и кај нашите пријатели, со кои триесет години се обидуваме да учиме демократија, има проблем. Не можам да купам никакви приказни од стилот „ф-инг ЕУ фатик“, или „ЕУ-крајзес“, оти цело време во тие три декади приказната за ЕУ-интеграциите е дека е двонасочна улица. Да поедноставам, ако сте сфатиле дека елитата во регионот има проблем и не сте направиле ништо да се одвоите од неа или да го пополните вакуумот што сте го создале со народот, тогаш и кај вас има проблем. Да не одиме подалеку, модерната кованица „стабилитократија“ е ваша, во која сами признавате дека повлекувањето на ЕУ создаде деспоти на Балканот, кои во име на ЕУ-интеграцијата ги киднапираа државите на Балканот, а за мир во куќа, Европа си премолчи. За да не бидеме сфатени погрешно, целата приказна е од причина што оставањето вакви рани или францускиот обид да реши проблем, а да растури старо решение е само „кикс“, кој нема ништо друго туку дестабилизирачки ефект поради две работи. Прво, наместо да го решава овој проблем, отвора проблем оти нема одговор за отворените агресорски аспирации (нема да се осврнувам, доста се експлоатираше тоа во периодот). Второ, некои „западни“ аналитичари веќе укажаа на можната опасност од „албанизирање на проблемот“. Тоа е повеќенасочно. На пример, како што имплицира Михаил Мартенс (бидејќи беше најексплоатиран деновиве, иако не е единствен), овој предлог ќе ги поларизира односите внатре во Македонија. Преписките веќе почнаа (Бујар наспроти Николовски). Дополнително, иако аргументот им е различен и опозицијата и позицијата во македонскиот етнички табор се против ваква македонска европеизација. Тоа го потхранува евроскептицизмот и бара легитимирање стратегиска алтернатива – што е ултраопасно за македонските Албанци, кои барем засега имаат проблем како да го помират наративот со, да бидам искрен, храбрата реторика на Рама. И конечно, ова е проблематично оти само дел од ЕУ се занимава со ова (а читаме дека Западен Балкан е од исклучителна важност). Португалскиот предлог, кој исчезна некаде по ѓаволите, заедно со Шпанија и со Италија ни да „бекнат“ по ова прашање. Грција, која многу е засегната, оти нејзиниот проблем е начнат, е целосно фокусирана на потенцијална ескалација со Турција. Германија си гази со хипокризија во стилот на онаа нашата на „кучето држи на зајакот бегај“ (едно во Скопје друго во Софија). Источноевропските земји, пак, целосно фокусирани на Украина и на Русија, речиси и не знаат што се случува. Оние од Централна и делумно Југоисточна Европа (како Австрија, Словачка, Чешка или Словенија и Хрватска на пример) ќе нѐ „потапкаат“ по рамо и „бркаат работа“. И конечно, хипокрити на овој квартал ми се Шведска и Финска, чии дипломати ни продаваат демократски приказни за градење мостови, а дома кај нив дебатите (за разлика од нивната хипокризија, да бидеме искрени, со право) им се исполнети со милитаризам – оти, нели, егзистенционални им се прашањата. И додека јас се тешам дека нема да зборувам за тешките прашања и ми летнала половина колумна, од пред една седмица „улетува“ Литванија, онака фудбалски „клизачи“ – демек со блокадата на Калининград. Тоа, драги мои, ако знаете колку е опасно, ќе се замрзнете. Калининград има мошне динамична историја. Според западните ставов,и некое време историски е мошне значаен германски град, кој по Втората светска војна им припаѓа на Советите, со конференцијата во Потсдам. Една од работите на кои постојано инсистираме во овој форум е дека претпоставките и геостратегиската рамка се „гејм-чејнџер“ и ова можеби е најелоквентен пример за тоа. Со крајот на Студената војна, оваа територија станува проблем. Особено тоа е случај со евроатлантските интеграции што оваа територија ја прават изолирана руска точка. Литванија е една од земјите низ кои мора да помине пругата до Белорусија за да се стигне во Русија. Сето ова комплексно парче земја и не беше толку комплексно (пак ќе повториме) кога геостратегиските односи беа релативно „океј“ во изминатите две и нешто плус декади. Имајќи предвид дека Советите не биле така наивни, ова парче земја е клучна точка во целата географија (многу битна во рускиот пристап на решавање на проблемите – нешто што неколкупати сме го артикулирале). Оттука, знаејќи дека тоа е единственото место на Балтикот за Русија што не замрзнува, ја натера руската воена мудрост да ги распореди системите „искендер“токму таму. Страшното сега е што овие глави имаат нуклеарен префикс и да, драги мои, тоа е потврдено од оние што мошне прецизно предвидоа што ќе направи Путин кога никој не веруваше во тоа. Напнатоста доаѓа оттаму што ова парче се искомплицира со одбивањето на Литванија да дозволи според неа, а ние би рекле со право, прекршување на европското ембарго кон Русија. Проблематично за Русија е што просторот е отсечен физички и тешко може да го брани. Но, според студијата на американската РАНД-корпорација од 2016 година, овој простор е проблематичен и за НАТО, бидејќи Сувалки процепот, во должина од околу 100 км, е единственото парче земја од каде што може да се брани територијата. Ставено во контекст на сите идентификувани лекции за руските капацитети во реалноста и процените за нивната моќта, би рекле дека проблемот е посуптилен отколку што може да се замисли. Еве зошто. Студијата на РАНД, од пред неколку години, со зачудувачка прецизност утврдува дека лесни сили како десантната пешадија на САД, може да направат упорна одбрана, која ќе ја запре руската инвазија и ќе искомплицира брз напредок. Но, исто така, укажува на нешто што е загрижувачко и навлегува подлабоко од само гола оперативна анализа. Цената по која оваа одбрана ќе треба да се анализира е многу висока. Ставено во контекст на масовната и неселективна уништувачка кампања на руската воена моќ во Украина, опасноста доаѓа од тоа дали европските партнери ќе имаат стомак за една ваква одбрана. Сето ова, драги мои, се случува спроти можеби најважниот НАТО-самит по крајот на Студената војна, кој, за разлика од либералниот превез, сега ќе биде максимално воен и комплексен (НАТО ќе ги зголеми силите за брза реакција значително од 40.000 на над 300.000). Самитот ќе треба да ги испегла пројавените разлики помеѓу сојузниците во амбицијата и агилноста да го испорачаат ветеното. На една страна, според најголемите критичари во САД, Франција и Германија каскаат во споредба со потенцијалот што го имаат, на друга страна се балтичките земји и особено Полска, која донираше дури 200 тенка досега. Следна борба со која се соочуваат сојузниците е внатрешната (раната на либерализмот), да се задржи релевантноста пред сопственото гласачко тело спроти сѐ поевидентната социоекономска криза и кризата за храна како „јамб во најава“. Преку „барата“, пак, има најава за тектонски промени, особено што помеѓу републиканците има смена на сенатори што беа проподдршката за Украина со сенатори што се про-Трамп и со тоа критични кон помошта за Украина. Уште повеќе, дури и некои прогресивни демократи се заканија со блокада за помошта ако Пентагон не ги осигури дека има точна слика за тоа каде завршува помошта. Поради просторот, а и поради релевантноста, во наредниот број детално ќе се осврнеме на стратегиско-оперативната анализа на потенцијалниот конфликт од Калининград, во надеж дека работите нема да ескалираат. Методи Хаџи-Јанев (Авторот е универзитетски професор, придружен професор на Државниот универзитет во Аризона, САД.)...

Додека професорите се ценкаат околу 15% или 18% зголемување на платите, малкумина сфаќаат дека реалното зголемување треба да изнесува – ни помалку ни повеќе туку – 200%. До овој процент ќе дојдеме преку споредба на платите на професорите и судиите. Да одиме со ред. Околу 2000 година платите на професорите и судиите беа речиси исти, околу 20.000 денари. Редовните професори на универзитетите примаа дури и за околу 1.000 денари повеќе. Оттогаш платите на судиите постојано се зголемуваа, така што денеска достигнаа 90.000-120.000 денари, а сега бараат дури и повеќе, односно следејќи го зголемувањето на минималните плати од околу 20% би сакале да примаат 110.000-140.000 денари. Не е лошо како за позиција без магистратура и докторат, досега дури и без судиска академија, а некои од нив избирани – веќе знаеме според какви критериуми и од чии тевтерчиња. Но, дури ни толку високите плати не ја зголемија довербата во судството, којашто моментално изнесува одвај 8%. Во меѓувреме, платите во образованието стагнираа, односно беа длабоко замрзнати речиси 10 години, а еднаш беа дури и намалени. Добро се сеќавам на тој настан, бидејќи во 2000 година станав вонредовен професор, па иако по основ на повисоко звање ми следеше повисока плата, со намалувањето на платата примив дури помала плата од дотогашната плата на доцент. Којзнае зошто, но државата ги намали платите само на Техничкиот факултет во Битола и на Рударско-геолошкиот факултет во Штип, а неправдата не беше никогаш отстранета. Така доживеав силна демотивација и пад на ентузијазмот, од што не закрепнав до денешен ден. Тогаш го завршив проектот за индустриски хидрауличен робот и повеќе никогаш не ми падна на памет да започнам нешто ново и големо, иако имав многу убави идеи. Драстично го намалив и финансирањето од сопствениот џеб на учествата на меѓународни научни конгреси, бидејќи тоа никому ништо не му значеше, а нешто мораше и да се јаде дома. Наскоро се отворија првите приватни факултети, а потоа и дисперзираните државни „факултети“ по малите места и започна забрзаниот распад на системот за образование и наука. Последниве десетина години имавме скромни зголемувања на платите, но ни оддалеку не ги достигнавме нивоата на судиските плати, коишто во меѓувреме недостижно се покачија, така што денеска се срамам да кажам колку примаме. Доколку нашите плати ја имаа истата стапка на раст како судиските плати, на факултетите сега би требало да примаме 100.000-130.000 денари. Зошто беа толку агресивно зголемувани платите на судиите? Официјално, за да се спречи корупцијата и бидејќи нивната професија била многу сериозна, а професорската професија, а впрочем и самото образование се сметаа за – зае.анција. Терминот е најправилен и најсоодветен, бидејќи државата со сопствениот третман на образованието направи од него токму зае.анција, а ова што го имаме денеска е срам и навреда за зборот образование. Понатаму, непромисленото и налудничаво отворање на разни квазифакултети (денеска ги има околу 135 на 24 универзитети!), во сите поголеми села во земјава, создаде потреба од отворање на многу работни места на тие факултети. Во услови на ограничени парични средства, платите за новите вработувања се наоѓаа за сметка на кратењето на нашите плати, на професорите од постоечките факултети. Со отворањето на безбројните квазифакултети и разводнувањето на талентите меѓу запишаните студенти, професорите започнаа сé полесно да раздаваат незаслужени оценки, водени од стравот дека државата ќе им ги затвори факултетите, доколку не прикажат проодност на испитите и доволен број на студенти. За квалитетот никогаш не се поставуваа прашања, битен беше само квантитетот и функционирањето на системот базирано на лаги. Малкумината, како мене, кои имаа достоинство и срам и кои не можаа да се согласат со таква недостоинствена политика, беа на секој чекор маргинализирани и шиканирани. Во мојот случај, на пример, преку лажирани комисиски полагања им се пишуваа преодни оценки на оние коишто по три пати предаваа празни испитни тетратки, а потоа ми ги направија сите предмети од задолжителни во изборни, за да не мораат дури ни да се мачат со лажирања. Дури, не смееш да им се пожалиш и да им кажеш дека тоа што го прават е срамота и криминал. Така, станавме можеби единствениот машински факултет на планетата каде предметот динамика е незадолжителен, иако динамиката се занимава со проучување на движењата под дејство на приложени сили, а познато е дека нема машинство и машини без движење. Предметот кинематика, дисциплината која се занимава само со опис на движењата, без земање предвид на силите, е сосема укинат. Нејсе, повеќе ниту нешто барам, ниту се жалам, бидејќи кренав раце од сé и само чекам да се дотркалам до пензија. Образованието одамна е веќе умрена работа. Тоа е мојот пример, но на сите факултети има слични примери, односно од образованието е направена обична мизерија. На пример, некаде се укинува, односно се прави изборен предметот статистика, бидејќи бил тежок за положување, иако е познато дека без статистика нема економија и многу други науки. На потценувачкиот и понижувачкит однос од страна на државата, факултетите и професорите одговорија со отворање последипломски студии, каде продолжува праксата на раздавање дипломи (на истите оние кои не можеа да положат испит без комисиско лажирање) – но овој пат за пари. Сé е според законот, парите се за школарина, но никој не го гледа неквалитетот на магистрираните и докторираните. Државата, пак, не се замара со тоа, бидејќи им се трга едно гајле од главата, односно на факултетите им се дава можност за дополнителна заработувачка. Гнило до сржта! На тој начин, сите се задоволни – кандидатите кои добиваат незаслужени дипломи, професорите кои добиваат некој денар плус, оставени и заборавени од државата, а единствен губитник е државата, односно целото наше општество. Така, од мали плати дојдовме до неквалитет и го затворивме кругот. Сакаа зае.анција, добија зае.анција. ФБ Статус...

Таман човек ќе помисли дека сме го допреле дното, тие копаат ниво подолу. Грам одговорност никој не чуствува во државава! Дали се превртел автобус, дали сам на себе технички си праел, кој му дал дозвола, дали болница се запалила, дали цели семејства во црно се завија… Дали се тепаат и се понашаат како пред кооперација, а се наоѓаат во институција која е светиња во секоја држава… Никој не рече еднаш – другари, давам оставка, претерав овде, згрешив со ова, немам морален кредибилитет, итн… И сакаш млад човек кој ова го гледа, да ти седи овде?! МАЛО СУТРА! ФБ Статус...

Понекогаш мислам дека државава ни е дел од некој глобален експеримент и дека едно сабајле ќе не разбудат и ќе ни кажат, ајде готови се резултатите, се враќате во нормала. Агенда за експериментот деновиве: – Бугариве ставете ги на најјако за тоа со ЕУ таму што сакале да влезат, да видиме што ќе прават овие – Сега пратеник нека удри друг пратеник строго со бел филџан за кафе, без тацната – Сега советник во општина најсочно што може нека пцуе новинарка по телефон – Ај баба нека заборави куфер на Железничка, да видиме како ќе реагираат – Хм, ај само уште автомобил нека падне во Охридско Езеро и оставете ги за денес, греота се. ФБ Статус...

Кога гневот ја води политиката Инцидентот во Собранието ги надмина зовриените страсти во државава. Тие не се резултат само на мистериозноста на францускиот предлог, на штрајковите кои се редат од ден на ден, на скапотијата, туку и на планот на опозицијата дека власта конечно мора да падне Љупчо Поповски 28/06/2022 14:52 Додека едниот се извинува, а другите бараат оставки од него за инцидентот во Собранието полн со обостран гнев, сите тие заедно треба да одвојат малку време и да прочитаат од загрепските медиуми како денес Хрватска ја добила првата транша од неповратната помош на ЕУ од 700 милиони евра од фондот за закрепнување на Унијата од последиците од пандемијата на корона вирусот. И можеби да помислат – колку сме ние далеку од овие хоризонти. И дали некогаш воопшто ќе стигнеме до нив. Затоа што, во основата, тое не е само поради ветото на Софија за чекорењето по европскиот пат, туку и поради нашето однесување, а во прв ред на оние многу видливите – политичарите. Гневот на Арбер Адеми за многумина изгледаше комплетно неочекуван, затоа што тој важи за одмерен и култивиран политичар, поранешен министер на два пати. Како што изгледаше неочекувано и изрипувањето на Дафина Стојаноска и брзиот трк до пултот на претседавачот на Комисијата за европски прашања и корнењето на микрофонот и другите работи, а потоа доаѓањето на сите по неа. Како сцена од документарни филмови за предатори – многумина наспроти еден. Нема тука оправдување за фрлањето шолја за кафе и шише со вода од страна Адеми, но неговите нерви по двочасовната блокада на комисијата попуштија, а не требаше, и сето тоа се претвори во исклучително грда сцена. Имаше слична ваква сцена пред четири години, кога Никола Груевски, во една исто таква зовриена ситуација, отиде на пултот на Талат Џафери како претседетал на Собранието, му истураше вода по хартиите, го виткаше микрофонот. Џафери тогаш го совлада гневот, остана мирен, иако двајцата некој миг подоцна стоеја исправени еден спрема друг како боксери пред меч и се гледаа право в очи. Вчерашниот инцидент беше сегашниот врв на зовриените политички страсти. По некој ден може да стигнеме до некој друг врв. Заборавете на патриотската реторика, сето тоа е поврзано со идејата (што е легитимна) како да падне власта и како на нејзино место да дојде друга. Владата е притисната од многу страни – штрајковите се редат еден по друг, сега тече генералниот, на Сојузот на синдикатите на Македонија. Сите се поврзани со барање за поголеми плати на луѓето вработени во администрацијата. Повеќе години наназад синдикатите главно се грижат само за платите на административците, а не на оние што ги создаваат парите во државата – работниците во приватниот сектор. Платите се недоволни да се издржи во оваа спирала на оправдани и неоправдани зголемувања на цените. А парите во буџетот истекуваат како песок во часовник. Тој синдикален притисок ја зголемува нервозата кај власта, затоа што нема финансиски одговор за да ги покрие таквите барања. На тоа се надоврза со сета емоционална ерупција францускиот предлог за кревање на бугарското вето и големата недоверба на значаен дел од јавноста (целата опозиција, важен сегмент од аналитичарите и новинарите) – дали македонската дипломатија го промашила концептот на преговорите, попуштила под европскиот (а можеби и американскиот) притисок и на барањата на Софија. Министерот Бујар Османи и вицепремиерот Бојан Маричиќ речиси секојдневно мора да кажуваат дека не прават ништо што е на штета на македонските интереси и што би било погазување на резолуцијата на Собранието. Но, половина ден на јавноста тоа ѝ изгледа уверливо, а кога потоа ќе дојде баражниот оган од критичарите тоа станува недоволно. Поранешниот шеф на дипломатијата, Никола Димитров, е еден од главните знаменосци на овие чети критичари барајќи детали од преговорите (а додека тој преговараше со Никос Коѕијас околу Преспанскиот договор не можеа да се извлечат ни два збора од него поради „деликатноста на преговорите“, како што објаснуваше). Се разбира дека Димитров (како и другите) има право да бара информации за тоа дали е можен договор и дали ние свесно, несвесно или принудени ќе пречекориме некоја граница што не може да се премине, но во исто време (со толку големо дипломатско искуство) знае дека доверливоста во дипломатијата при комплицирани преговори е клучот за успех. Доколку тие дипломатски преговори ѝ се сервираат на тацна на јавноста па таа да зема од неа што сака, тоа е сигурниот пат за неуспех. Во оваа игра на напади и обвинувања министерот Бујар Османи ја изгуби смиреноста, што би морало да биде клучен елемент на првиот дипломат и влезе во некаков личен дуел со Димитров и тоа беше грешка што почна да ја поткопува неговата позиција. Објавувајќи документи што ги потпишал Димитров пред три години и не сакајќи тој почна да создава впечаток дека она што можеби сега ќе се договори околу францускиот предлог ќе биде помалку штетно, иако штетно. Но во интерес на европската иднина на Македонија? Политикита е валкана работа. Понекогаш е екстремно валкана, па дури и опасна. Прво лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, во емисијата „Заспиј ако можеш“ на Алфа, а ден подоцна и потпретседателот на партијата, Александар Николоски, изрекоа арсенал тешки обвинувања дека дипломатијата на Османи работела Албанија да ги почне преговорите со ЕУ, а Македонија – не, што го става во рангот на своевиден „државен непријател“. Тоа се опасни игри на меѓуетничка основа кои можат да доведат до драматични поделби во општественото ткиво. Османи огорчено му одговори на Николоски: „Колку ли само треба да си алчен и да не си ја ниту почитуваш ниту сакаш државата, за да ја нападнеш нејзината суштинска придобивка – успешната мултиетничка обединетост по стратешките интереси“. ВМРО-ДПМНЕ ги исцртува повторно етничките меѓи за да се направи поголема конфузија во општеството од оваа што е сега. Целта е јасна – мора да се дојде до власта. По признавањето на автокефалноста на МПЦ-ОА, заедничките литургии на архиепископот Стефан со патријарсите Вартоломеј и Порфириј последниве два месеци, почетокот на преговорите со ЕУ би бил уште еден неподнослив удар за ВМРО-ДПМНЕ. Кога нејзините врвни луѓе се судат за криминали, им се конфискува имотот, на кој било начин треба да се оневозможи уште еден меѓународен пробив на државата. А при тоа да не се каже ниту еден збор што понатаму ако пропадне и францускиот предлог за кој уште се водат преговори, а во кои изгледа се вклучени сите – и ЕУ, и САД, и клучните држави во Унијата. Дали од тоа ќе произлезе нешто што е прифатливо за Македонија (согласно барањата што ги кажа Димитар Ковачевски) и ќе може да се дојде до поднослив компромис за европскиот напредок, тешко е да се каже денеска. Можеби повеќе ќе се знае на самитот на НАТО в четврток. Можеби рамката ќе остане да ја финишира чешкото претседателство на ЕУ. А можеби ни тоа. Дотогаш ќе гледаме како ЕУ ѝ одобрува уште една, па уште една транша од стотици милиони евра помош на Хрватска. А Македонија уште не ја нашла формулата како времето да ѝ биде сојузник. Поврзани содржини Украина во чистилиштето на Западен Балкан 27/06/2022 14:06 Време е да се вмеша Бајден и да го заузда бугарскиот национализам 22/06/2022 23:06 Се случи ли народ на митингот на ВМРО ДПМНЕ? 22/06/2022 12:06 Пацифизмот е погрешен одговор на војната во Украина 21/06/2022 15:06 Праведната транзиција во Кичевско 21/06/2022 09:06 Нема Евроазиска економска унија, туку милитантен руски империјализам 20/06/2022 12:06 Бугарското вето за Македонија е инфантилно 17/06/2022 09:06 Кој беше Ванчо Михајлов: Македонски терорист и бирократ 16/06/2022 09:06 Најчитани Шокантно тврдење на Ненад Чанак: Русија планира убиство на Вучиќ 26/06/2022 22:23 Жустра дебата на европските лидери околу блокадата на Бугарија 23/06/2022 20:50 Време е да се вмеша Бајден и да го заузда бугарскиот национализам 22/06/2022 23:55 Петков му дава лекции на Ковачевски – прифати го предлогот, па макар паднела и владата 24/06/2022 14:50 Знаци кои откриваат дека пиете премногу вода 22/06/2022 13:07 Охридската цреша ќе се извезува надвор од Балканот 23/06/2022 14:43...

Колумна: м-р Слободан Томиќ Договор куќа гради, само во Македонија неслогата и злобата ја рушат “куќата“ Македонија! Политичари кои на шверцерски начин опстојуваат со уцени, закани и далавери, не можат да донесат среќа и напредок во Македонија! Македонија е окупирана држава, и малтретирана од бандити и политиканти кои во изминатите 6 години Македонија ја удавија со предавства, корупција и организиран криминал. Рече Олаф Шолц, заменикот на фрау Меркел поранешната канцеларка на најмоќната држава во Европа, Германија, “Македонија ги исполнува условите за ЕУ како ниедна друга земја“! Изјави и канцеларпт Шолц по средбата со бугарскиот премиер Петков. Како со фанфари беше најавено дека за време на француското претседателство Македонија ќе ги започне преговорите со ЕУ, односно ќе се крене наметнатата рампа поставена од нашиот источен сосед, но по се’ изледа и самите Бугари не знаат кои се. Не е оваа говор на омраза, ова е само вистина. Говор на омраза се траспарентите на бугарските депутати-пратеници во бугарското собрание кои свесно и јасно упатија порака до светот дека Македонија е бугарска,или сонот бугарски за Сан Стефанска Бугарија! Не е тафтологија, оваа јасна и гласна порака испратена од еден парламент кој се нарекува европски и кои се ,,потресуваа,, со “Копенхашките критериуми“ ! Дали господине Радев, и Петков и останати ,,камарати,, оваа е европејски и ,,копенхашки? Во Европската Унија на Моне и Шуман никаде не стои дека за да стане еден народ и една држава член на европскиот клуб треба да се самоуништи и самоизбрише, да се откаже од името, идентитетот, јазикот, историјата, археологијата! Ништо од очекувањата и од макроновиот таканаречен план или планот на Ковачевски/Петков!! Ковачевски дури не знаеше дали да оди или не за Бисел па мораше да ги праша српскиот претседател Вучиќ и албанскиот премиер Еди Рама. И претседателот Пендаровски го укори и му рече да не заминува за Брисел. Рама и Вучиќ докажаа дека се политичари со педигрее и со достоинство, заедно со претседателот на опозицијата, Мицкоски, лидерите на партиите на Демокраски Сојуз Павле Трајанов, ДОМ и ЛДМ кои изненадија. Овојпат сите во оркестрација, а не раштимано рекоа, СТОП за таканаречениот„ предлог на Макрон“! Да биде ситуацијата парадоксална или нелогична, ЕУ на овој самит главен акцент ставија на Украина и Молдавија и тоа експересно со брзината на светлината им дадоа кандидатски статус, а на Македонија, Србија и Албанија ги оставија уште да почекаат. Албанија го изеде дебелиот крај покрај Македонија, а Србија поради несанкционирање на Русија. Европа треба да знае без Западен Балкан таа е хорор куќа со една огромна празнина. Иако Балканот е главната артерија за Европа, бидејќи преку него поминуваат најголемите крвни садови на костурот ЕУ – коридорите 8 и 10, со Србија, Македонија и Албанија главните европски крстосници! Нели? Велат само тој што нема чувство на национална припадност и патриотизам, таквите луѓе сеедно им е, односно главниот фах им се парите, односно валста! Така и со Македонија – идентитетот, јазикот, историјата! ЕУ никако да ја разбере вистината дека секој нецивилизациски чекор кон Македонија секогаш ќе им се удри од глава! И после се’, евроскептицизмот го достигна својот плафон. Но и покрај се’, Европа не смее да ја заборави депортацијата на 7.144 Евреи од Македонија за концлогорот Треблинка, за време на бугарската фашистичка окупација во Втората светска војна. Не се врати ниту еден… За жал, Бугарија денес е легло на корупцијата и организираниот криминал. Не држи Одлуката, Украина и Молдовија да станат кандидати за членки на ЕУ, како и Бугарија и Романија преку ноќ, а Македонија се’ уште да биде надвор од рајот! Не ни останува ништо друго, туку да бараме помош од пријатели, какви што се САД, Израел и Турција, бидејќи сите три држави ни се стратешки пријатели. Американскиот аналитичар Евард Џозев во анализа за “Форин полиси“ вели: “Проруските националисти се блиску до преземање на власта во Софија. Вашингтон може да ги ослабне со признавање на националноста на Северна Македонија!“ Спред Џозеф, само Бајден може да ја спречи бугарската агресија кон Северна Македонија! Наведувајќи ја како причина подготвеноста на Петков да го укине ветото што Бугарија го имаше искористено за запирање на преговорите за пристапување на Македонија во ЕУ, пејачот и шоумен Слави Трифонов најави дека неговата партија ќе ја напушти владата и тоа го стори. На 16 јуни, партијата на Трифонов повторно се повика на македонското прашање за да го смени претседателот на бугарскиот парламент, Никола Минчев, член на партијата на Петков. Против Минчев гласаше и партијата на поранешниот премиер Бојко Борисов. Се разбира, има начин да се ускрати оваа победа на Путин, со тактика која што може веднаш да ја примени администрацијата на Бајден. А, евидентен е Румен Радев кој го злоупотребува бесниот национализам против соседните Македонци. И, место бомби, Софија го блокираше Скопје да ги отвори преговорите за пристап во ЕУ додека Македонците не потклекнат пред бугарските барања. Лансиран од прорускиот Борисов во ноември 2019 година, променливиот бугарски ултиматум потсетува на ставот на Путин кон Украина. Во суштина, од Македонија се бара да признае дека е “вештачка држаава“ и да се потчини на “автентичниот“ бугарски идентитет. Во формалните документи, како и навредите и провокациите од највисоките нивоа, Софија бара Скопје да признае дека пред 1944 година – кога Јосип Броз Тито почна да го формализира она што стана Југославија – македонската историја е бугарска. Од средновековната словенска писменост до херојското востание против Османлиите во раните 1900-ти, Бугарија бара признание дека националните херои, големите настани, а особено македонскиот јазик, се во суштина бугарски. Треба да се избришат референците за бугарската фашистичка окупација на Македонија во Втората светска војна и да се сменат учебниците. Овие тајни спорови за историјата и територијата се познати на Балканот и другите делови на Источна Европа, зрели се за експлоатација од страна на Кремљ. Во Бугарија, сојузниците на Путин се подготвени да го искористат самиот процес на пристапување во ЕУ за да го уништат суверенитетот на колегата сојузник во НАТО, Македонија. Под плаштот на загриженоста за “еднаквоста на македонските Бугари“, како што вели Радев, Софија може да бара промени во политиката, како што се квоти во јавната администрација и широко прифаќање на бугарскиот идентитет. Во комбинација со насилните промени на историскиот наратив, Софија може да ги поткопа темелите на Македонската држава. Москва разбира дека тоа ќе го постави теренот за понатамошна дестабилизација во регионот, бидејќи Србија, Грција и Албанија ги застапуваат сопствените историски и територијални претензии во земјата. Обидувајќи се да постигне успех, францускиот претседател Емануел Макрон, по катастрофата на парламентарните избори што го ослабе на домашен терен, го изнесе последниот предлог за укинување на ветото на состанокот на Советот на ЕУ предводен од Франција. Прекршувајќи го протоколот на ЕУ, Париз ќе и’ дозволи на Софија да ги внесе своите билатерални барања во формализираниот преговарачки процес со ЕУ – опасен чекор не само за Македонија, туку и за целата ЕУ. Скоро секоја идна членка на ЕУ има сосед кој сака да ги исправи наводните историски грешки. Украина, која бара кандидатура за ЕУ, е предмет на засилени реваншистички претензии од Унгарија. Бугарскиот преседан ќе му овозможи на унгарскиот премиер Виктор Орбан да бара слично разгледување на ЕУ за барањата на Будимпешта против Киев. Доколку биде прифатен во Софија, францускиот предлог би можел да испровоцира политичка криза во Македонија. Според условите, македонската Влада добива симболично политичко отворање на преговорите со ЕУ, а потоа Скопје мора да усвои уставен амандман – за кој е потребно двотретинско мнозинство – со што во Преамбулата се внесува бугарската националност. Со тоа, ЕУ ќе ја признае официјалната бугарска позиција за историјата и културата. Како близок соработник на Орбан, Оливер Вархеји, ќе биде функционерот на Европската комисија задолжен за проценка на македонските перформанси. Бајден сега е соочен со симултана катастрофа кај двајца сојузници на НАТО – хаос што првично го создаде третиот сојузник, Франција. Макрон беше тој кој ја охрабри бугарската опструкција на прво место, ставајќи го сопственото вето во ЕУ против Македонија во 2019 година. Благодарение на бугарското вето, три балкански земји – Албанија, Македонија и Србија – размислуваа да го бојкотираат Самитот за Западен Балкан, чиј домаќин е Франција. Многу работи се ставени на коцка за да се остави да се одигра пропаднатата дипломатија на францускиот претседател. Вашингтон треба да ја надополни француската понуда со додавање на состојката што недостасува: наметнување на цена за Бугарија за нејзината идентитетска агресија. Екстремниот бугарски национализам има една сеопфатна цел: да го негира македонскиот идентитет. Решението е Соединетите Американски Држави (и сојузниците како Обединетото Кралство, кои би можеле да го следат водството на Вашингтон) да склучат билатерален културен договор со Македонија што го потврдува македонскиот идентитет. Договорот би можел да биде склучен брзо во согласност со неодамна отворениот Стратешки дијалог меѓу САД и Македонија. Клучниот текст би требало да биде земен од членот 7 од Договорот од Преспа – спогодба почитувана преку Атлантикот. Владата на САД едноставно “ќе признае дека Македонскиот народ има своја историја, култура, наследство и македонски јазик“ – токму таков идентитет што бугарските националисти сакаат да го избришат. Како одговор, Радев, најверојатно, ќе удри против САД и ќе мобилизира антиамерикански протести. Тоа е цена што вреди да се прифати за да се заштитат американските интереси. Прво, додека Радев ја држи македонската карта, Петков останува ранлив. Францускиот предлог на никаков начин не ја отстранува способноста на Софија да врши притисок врз Скопје, што значи дека Радев може да изврши притисок врз Петков или која било прозападна влада. За да се маргинализира проруското влијание во Бугарија потребно е конечно да им се одземе навредливата македонска карта на Радев и неговите соработници. Вистината е дека проруските националисти како Радев и останати – немаат стратешка опција за Русија. Ова беше факт пред 24 февруари и е уште повеќе случај по катастрофалната руска инвазија на Украина. Мрежата на односи со Западот е премногу силна за да се прекинат врските. Исто, како што Вучиќ ја користи косовската карта да ја одржи својата дволичност, така и Радев и неговите партнери го искористуваат македонското прашање да ја одржат Бугарија поделена меѓу проруски и прозападни тенденции. Токму со тоа Петков сака да расчисти. Но, тој не може да го направи тоа без надворешно ограничување на навредливиот национализам. Со обезбедување на силна политичка одбрана на идентитетот на Македонија – слична на голема воена помош за одбрана на територијата на една нација – Бугарија би се соочила со реалноста: бесмислената залудност на нејзината мисија. Како што Путин не може да ги убеди Украинците дека тие се навистина Руси, Радев и компанија не можат да бараат Македонците да го започнат процесот на предавање на својот идентитет на Бугарија. Во Бугарија ќе има метеж, но веќе има метеж и гласање за недоверба. Исто така е веројатно дека вината за секој американско-македонски договор ќе му биде прикачена на Радев, откако Бугарите ќе видат директна цена за злоупотребата на членството на Софија во ЕУ. Во моментов, изолацијата во ЕУ е скромна, што е прифатлива цена во Бугарија. Вашингтон треба да ја употреби својата моќ за да се справи со проблемот: со опипливата и разбирлива несигурност што ја имаат Македонците од заканувачкиот сосед кој е дел од ЕУ и НАТО. Идејата за афирмирање на македонскиот идентитет е нормална работа за искусен политичар како што е Бајден. Како претседателски кандидат во август 2020 година, Бајден издаде изјава во која им ја честита на македонските Американци годишнината од Илинденското востание – што е меѓу спорните историски настани што ги нарушуваат бугарско-македонските односи. Американскиот претседател Џорџ В. Буш создаде преседан во оваа сфера, кога неговата администрација (поради грчките приговори) го призна она што тогаш се нарекуваше Република Македонија со нејзиното уставно име во 2004 година, за да спречи избувлива етно-национална криза. Заедно со придобивките, официјалното потврдување на македонскиот идентитет е исто така вистинската работа – средство за запирање на малтретирањето во стилот на Кремљ од страна на еден сојузник на НАТО против помал сојузник на НАТО кој бара свое место во Европската Унија. Ќе завршам со Еди Рама, кој да бидам искрен им удри голема “шлаканица“ на сите лидери на ЕУ и на самата ЕУ! Од друга страна за разлика од многу лидери и политичари на албанскиот кампус во Македонија, кои за ситуацијата со Бугарија ќе речат,да ние сме за предвремени збори но сме и за Бугарите да влезат во Уставот и во преамбулата и во норативниот дел, како што и топ тан дипломатот Османи како го нарекуваат неговите неистомисленици, директно во очи му тедложил на рускиот пилот Радев како негов спин доктор. Имено албанскиот премиер Еди Рама ќе изјави “ЕУ е импотентна, а бугарското вето е “срам“ за Европа!“ Албанскиот премиер Еди Рама ги обвини Франција и Германија дека не прават доволно да се тргне бугарското вето кон Македонија и неговата земја. Затоа, од таа причина и “дијагнозата“ на ЕУ, да го прифатиме фактот дека Францускиот предлог пропадна, Американскиот пристига! Пишува: м-р Слободан ТОМИЌ...

Во овие години на опасно собраниско живеење, се шушка дека пратеничката група на СДСССССС спрема инстант промена на Собранискиот деловник. Се разбира, со европско знаменце. Со нив, Таљо, Арбрррр, Ваљмир и сите други народни дезинтегративни избраници ќе можат да тепаат и да пцујат до миле волје во законодавниот дом. Се разбира, кого сакаат и каде сакаат. По итна постапка и за мир во коалициона куќа. Планирана е и парламентарна верзија на името во галовно ДУИТПС (демократска унија за интеграција на тепање и пцуење во собрание). Измените во Деловникот (за кои Кацарска експресно со уставен декрет кажала дека заради итноста се доволни само 12 пратеници за да ги изгласаат) претполагаат дека деструктивците кои најмногу ќе тепаат и пцујат ќе добијат и плус на плата за своите садистички, тепачки, пцујачки и омаловажувачки навики и афинитети, а најважно е што по нивното усвојување, истите ќе можат лагодно да се интегрираат во дезинтегрираното општество и парламен без никаква одговорност за стореното физичко и психичко насилство. Проценката на СДСССССССС, чија врхушка и пратеници јавно се фалеле со Стокхолмскиот синдром кој станал услов за членска книшка, била дека со ваков коалициско-увиѓаен потег и измени на Деловникот, се дава силен придонес и на патот кон ЕУ, која токму со Францускиот антимакедонски предлог јасно и гласно ја прокламираше својата слабост кон безобразлук, насилие и поддршка на страната на посилниот и малтретирачот. Вака, одобрувајќи го садизмот на пулените на Алија и на неговиот гаваз и престолонаследник Артан Нежни, кој случајно направи кариера тепајќи малолетни деца на Калето, СДСССС со нов Деловник само уште еднаш ќе покажеле дека предлогот на Сол Макарон Сол Феро е воодушевувачки и дека не смејат да го прифатат само и само затоа што после јако ќе треснат од власт, а власта од тендерски причини не смеела никако да се изгуби. Тепање изведено од претседател на Комисија за ЕВРОПСКИ прашања било оценето како полн погодок, солидарност и силна јавна поддршка на Бриселското нецивилизациско насилие кон Македонците. Велат, Вархеји се подготвувал преку видео-врска да го поздрави потегот на Адеми и Асани…. Во план е и собраниска Анкетна комисија за провокаторот Милошоски, кој, само замислете, со сиот ум му рекол на Арбрррр дека Али не е најубав и најумен, а на Ваљмир дека Бујар е бааги подобар во правење орлиња со рачињата и нивно летање. Кацарска пукнала од мака што не е во Кривичен и не може да го осуди Антонио на барем 20 години затвор, но Алексовска-Стојановска трлала раце. Русковска чекала во позиција на низок старт. Истовремено, се подготвува и СДССССС собраниско тело кое редовно ќе заседава и во иднина со акламација и гласна овација ќе ги одобрува тепањата, пцуењата и омаловажувањата на врхушката на Алија. Ќе го раководи Мисовски, нормално. Кампањата, пак, дека да се биде тепан од ДУИ и не е ништо страшно, а пцуен уште помалку, ќе ја финансирале Анѓушев, Пуцко и Вице, а силна поддршка е најавена и од НВО секторот. Велат дека Кацарска им подготвувала и алиби-одобрување од Уставен суд, тапија со која секој вистински терорист (не оние лажните и наместените од 27-ми април) ќе може да тепа и пцуе и надвор од Собранието и да помине неказнето. Иако ДУИ ја зезнале и тоа веќе го правеле. Ако не верувате, прашајте го Нефи… Во план е и на местото на објектите планирани за градинки, да се отворат вежбални за дезинтегративни тепачо-пцујачи. Вербалното загревање ќе го почнувал Таљо, кој ќе ги учи на уметноста на пцуењето, редовни професори ќе биле Арбррррр, Ваљон и Нежни, а за вонредни професори биле планирани Фрчко и Дудуш. Почесен член на „Боречкиот клуб“ ќе биле Али и Црпко, а Таче ќе му ја наследел почесната титула тогаш кога Зоче ќе решел да се пензионира… П.С. Секоја сличност на ликовите од собраниската пародија кои кореспондират со ликови од иреалниот по име протекторат кој не толку одамна беше и држава е тотално и апсолутно неслучајна…....

Нашите филмски работници не се опфатени со ниту еден закон. Затоа што во ниту еден сегмент од нашето законодавство не се истретирани, исфрлени се од системот како да не постојат, како да не требаат, како да не заслужуваат… Еден од предизвиците што си ги постави ДФРМ е да се дефинира статусот на филмските работници, што е од круцијална важност за оваа индустрија Снимање на дожд, на сурови временски услови, со студ во коски и кал до колена, цел ден поминат под отворено небо и пеколни горештини, со изгореници од сонце, ноќни снимања до зори, носење на грб ултратешка опрема од камера, статив, микрофон, светло, батерии, работа во супстандардни услови, барање премин на непристапен терен, поставување студио среде пустелија, прекувремено работно време од 12, 14, 16 часа, силен умор, возење дома со ниска концентрација во доцни или утрински часови, сето ова без никаква заштита, сето ова и уште многу жртви што не се гледаат зад камерата, зад сцената на еден супер снимен филм или серија се дел од пакетот „работа без ниту еден ден стаж“. Филмската индустрија вработува широк спектар луѓе што публиката никогаш не ги гледа. На десет вклучени директно, следуваат осум индиректно. Во многу случаи, овие луѓе всушност не заработуваат многу пари, a се битни чинители за филмот да излезе на лента. Тука се вбројуваат мајстор на сцена, фар-мајстор, шарфер, гафер, мајстор на светло, гардеробер, асистент-костимограф, а секако и многу актери, режисери, сценаристи, сценографи… Ако сакаш да го работиш ова и да обезбедиш стаж (и пензија, секако), треба да си најдеш и друга професија, или навреме да се откажеш и да се трансферираш во друга бранша. Нашите филмски работници не се опфатени со ниту еден закон. Има уште многу нерегулирани професии, небезбедни, неисплатливи, со низа пропусти, без ниту еден ден одмор, со неплатени прекувремени часови, со ситни минути за пауза… Но заслужува силно ехо и статусот на филмските работници. Затоа што во ниту еден сегмент од нашето законодавство не се истретирани, исфрлени се од системот како да не постојат, како да не требаат, како да не заслужуваат… Еден од предизвиците што си ги постави Друштвото на филмски работници на Република Македонија (ДФРМ) е да се дефинира статусот на филмските работници, што е од круцијална важност за оваа индустрија. Без нив ниту еден филм не би се снимил, ниту еден проект не би се реализирал, а максимумот што го добиваат е хонорар и статус фриленсер. Тие можеби не се директни автори во процесот на создавање на филмот, но се важни чинители за секоја филмска продукција. Игор Иванов-Изи, режисер и претседател на ДФРМ, истакна дека секаде во светот и во сите кинематографии постојат колективни договори и агенции преку кои се решава статусот на филмските работници. Според него, на членовите на ДФРМ, а станува збор за нешто повеќе од сто луѓе, треба да им биде дефиниран статусот. Во минатото тие биле вработувани во „Вардар филм“, а по распаѓањето на Југославија и трансформацијата кон приватни продуцентски куќи, овие луѓе останаа без статус и соодветна поддршка од државата. Со донесувањето на новиот закон за филм, тие се надеваат и очекуваат да биде решено и ова битно социјално прашање во филмската дејност. Актуелниот закон за филмска дејност, донесен во 2014 година, не е во согласност со начелата на ДФРМ и веќе подолго време затоа тие се залагаат за донесување нов закон, со кој би се стандардизирал националниот буџет за филм и конечно би се решил статусот на филмските работници во државата. Ова прашање беше потенцирано на четвртото издание на манифестацијата „Златна рамка“, чија цел е промоција и доближување на македонскиот филм до публиката, во организација на ДФРМ, каде што меѓу другото беше ставен акцент на важни теми што го кочат филмот, филмската индустрија, македонската кинематографија… Една од битните сопки е непостоењето на стандарден буџет за филм. Тоа значи ако една година буџетот од државата е два милиони евра, следната година може да е 1,5 или 1 милион, а со ребалансот на буџетот може и пак да се намали, и филмските работници да се остават на цедило, без однапред предвидените и ветени пари, а нивните проекти да чекаат подобри времиња, подобри услови, или нова гарнитура во министерството, со поперспективни погледи кон филмот. „Биполарниот“ буџет потекнува од Министерството за култура, секој министер (а сведоци сме дека за пет години се сменија пет министри) има различни погледи, различни приоритети… И некако на нишан секогаш е буџетот за филм. Во рамките на „Златна рамка“ се одржа интернационалниот филмски форум на тема „Модели на финансирање и легислатива“, на кој учествуваа девет директори на национални филмски фондови и продуценти од осум земји, меѓу кои Србија, Албанија, Косово, Хрватска, Словенија, Црна Гора, Кипар и Турција, кои ги споделија своите искуства, третманот на филмот во нивните земји… На форумот се разговараше за теми што во другите држави се одамна апсолвирани, но не и кај нас, а тоа е стандардизацијата на буџетите за филм, позитивните и негативните примери на финансирање на филмот… Хрватска се пофали со буџет од 10,5 милиони евра од државата, Словенија има 6,5 милиони евра и се бори за повеќе. Турција ја поседува најголемата филмска индустрија на Балканот и филмот е високопрепознаен и признаен. Како држава безрезервно се вложува во продукција и промоција на филмот. Грција гордо истакна дека Де Ниро периодов снима кај нив, а одлично искуство имале и со Бандерас. Ние „кубуриме“ заеднички со Црна Гора, Албанија, Косово… Ние имаме голем проблем со тоа што кај нас не постои стандарден буџет за филм, па политичките инстанци можат да ја моделираат оваа ставка по свое видување и потреба. Кога се случуваат ребаланси на буџетот, некако наједноставно им е на надлежните да скратат од културата и филмот, а сето тоа може да ја доведе во прашање егзистенцијата на филмската дејност, бидејќи во најголем дел од случаите станува збор за независни продукции, кои зависат од овие пари. А Друштвото бара само стабилен, стандарден буџет и властите да си останат на зборот, да ги одржат ветувањата. Друштвото на филмски работници предлага ставката за финансирање од буџетот на државата да биде по жител и да бидат воведени одредени даночни олеснувања, како и финансирање на филмот и преку локалната самоуправа. Филмот кај нас директно зависи од владините пари. Не треба да дозволиме бирократијата да ја кочи уметноста. Потребен ни е широкоаголен поглед кон седмата уметност. Да не дозволиме филмот и креативата да зависат ребалансот на буџетот, расположението на министрите, владејачката партија, политиката… Филмот е битна ставка од една држава. Филмската индустрија е рентабилна и носи голем профит, огледало е за една држава, за една култура, народ… Секој влог на државата во филмската индустрија двојно ѝ се враќа, а за да ја докажат оваа теорема филмаџиите, прво треба да им се даде поддршка, пред сѐ финансиска, независна. Нашите филмски работници се на иста линија со Волт Дизни, тие не снимаат филмови за да заработат пари, туку заработените пари им се за да направат повеќе филмови....

Колумнава требаше целосно да му биде посветена на Крсте Мисирков. Ама тоа веќе не е можно, зашто минатата седмица како полемични собеседници на Мисирков се наметнаа Емануел Макрон и Бугарите Во 1903 година, кога браќата Рајт во САД го изведуваат првиот лет со авион, ние сме во крв до колена од Илинденското востание: некој лета по небото, некој се бори за парче родна земја. Фердинанд де Сосир во својот спокоен кабинет во Женева ги подготвува своите прочуени лингвистички предавања, кои стануваат основа на европската лингвистика. Но, чудо! Во истата година се јавува и македонскиот Фердинанд де Сосир – Крсте Петков Мисирков, последниот светилник на деветнаесеттиот и првиот на дваесеттиот македонски век. Се јавува со светата книга на македонскиот идентитет, книга со која се раѓаат македонската филологија и политикологија: „За македонцките работи“. Во неа Мисирков, освен што говори за причините за неуспехот на Илинденското востание, за посебноста и „одделноста“ на македонскиот идентитет и македонскиот јазик, прави и еден мал ЕВРОПСКИ лингвистички подвиг, во само една единствена реченица со која го дефинира јазикот: „Јазикот јет средство со које није познааме шчо мислит, шчо осеќат и шчо сакат нашијот собеседник“. Денешниве лингвисти и комуниколози лесно ги препознаваат поимната и емотивната функција на јазикот во она Мисирково „шчо мислит“ и во она „шчо осеќат“, ама не ми е познато дека му е посветено значајно научно внимание на она трето делче: „шчо сакат нашијот собеседник“. А токму со тоа „шчо сакат нашијот собеседник“, 31 година пред првиот комуникациски модел (на Карл Билер), Мисирков дава јасен сигнал дека ја чувствува онаа функција на јазикот што Билер ја именуваше како „апелативна“, а Јакобсон уште 30 години подоцна како „конативна“. Тоа е онаа функција на јазикот која, откако ќе упатиме порака до нашиот собеседник, во него треба да поттикне реакција: интелектуална, емотивна или ПРАКТИЧНА, зашто ние „сакаме нешчо“ од него. Сакаме интелектуално или емотивно приврзување за некој став, но понекогаш сакаме да поттикнеме и практични дејства: некој да скокне во базен, некој да аплаудира, некој да исвирка политички говор. Пример за таа „апелативна“ функција е и она моментално станување и трчање во „Сити мол“ откако се примила некаква рекламна порака за некој нов, атрактивен производ. Така што, тоа „шчо сакат нашијот собеседник од нас“ покажува дека Мисирков како лингвист многу рано станал свесен дека јазикот е и политички инструмент, со кој можеме да остваруваме и прагматски цели: да ветуваме и доведуваме во заблуда луѓе, да наведуваме толпи на посакувано однесување, да ги придобиваме: нешто што денес го прават политичарите и корпорациите низ политичкото и корпоративното комуницирање. Тоа „шчо сакат нашијот собеседник“ на Мисирков е најава и на прагматската лингвистика на Џон Серл и култната книга „Говорни чинови“, која се јавува цели 68 години по Мисирков. Џон Серл и неговиот учител Џон Остин покажаа дека постојат десетици типови говорни чинови: констативи, ветувања, наредби, закани, побарувања, молби, уцени… Тоа Мисирково „шчо сакат нашијот собеседник“ е најава и на Мишел Фуко и неговата филозофска струја, која целосно јасно ќе го покаже она што Мисирков само го насетувал: дека јазикот може да служи да се врши надзор и да се управува со толпите, на најневидливи и суптилни начини, преку „капиларни“ дискурзивни практики. Од каде го знаел сето тоа Мисирков, кога кај Сосир нема ни трага од прагматска лингвистика? Можел само да го насети кај Хумболт, ама тоа можел да го стори само интелектуалец од светски формат, таков што чита со лупа и меѓу редови, и кој силно го чувствувал притисокот на нашите тогашни (а и сегашни) недобронамерни политички собеседници. Тоа се истите оние што во Софија, веднаш по печатењето, ќе го запленат речиси целиот тираж на Мисирковата книга и ќе го запалат. И, еве, драг наш Мисирков, само колку да знаеш „шчо сакат“ од нас нашиот собеседник денес. Знам дека не си чул за Емануел Макрон, ама еве што тој, како наш собеседник, „сакат од нас“, откако пред некој ден нѐ нарече северномакедонци: „Блиску сме до договор што овозможува правда за бугарските барања и е компатибилен со тоа што Северна Македонија може да го направи.“ Значи, од нас се бара да направиме сѐ што можеме за да ја задоволиме „правдата на бугарските барања“. Тоа е говорен чин ПОБАРУВАЊЕ. Се граничи со уцена (ако не го направиме она за што Макрон е убеден дека МОЖЕМЕ, нема ЕУ). Или ова, драг Мисирков, што како говорен чин, според Серл, се класира во НАРЕДБА и ПРИНУДА: „Владата на РС Македонија, во согласност со Декларацијата (…) за извинување кон жртвите од репресијата на режимот 1945-1990 година и во духот на резолуцијата на Европскиот парламент од 2009 година за европската совест и тоталитаризам, да ги осуди и да се извини за неправдите и репресиите извршени во минатото, директно или индиректно, од страна на југословенскиот комунистички режим врз граѓаните врз основа на нивното етнополитичко самоопределување, вклучувајќи и во однос на Бугарите“. Комично е, зашто многу потсетува на антологиската реплика во „Балканскиот шпион“ на Душан Ковачевиќ: „Ако се лепо извиниш, мој брат Ѓуро ќе ти опростити што те је тукао“. Но и трагично е. Сетете се само на ваташките младинци. Кој ги стрелаше нив? Мојот дедо или дедото на некој Бугарин? Кој ќе им се извини ним? И само уште еден пример од регистарот ЗАПОВЕДНИ (НАДЗОРНИ) говорни чинови, како доказ дека самите сме се понижиле до дно, до слуги на Бугарите, зашто само на слуги им се заповеда. Еве што стои во бугарските документи со кои се уценува Македонија: „Владата на РС Македонија се обврзува, во периодот на преговори за членство во ЕУ, да ја информира Република Бугарија за какви било промени во содржината на сите учебници, наставни средства и упатства во образовната програма на Република Северна Македонија и да обезбеди копии на новите изданија.“ Тоа значи – бугарска контрола на образованието. Молчиш? Па, нормално. Знам што си мислиш. Секој нормален човек на ваков НАТРАПНИК-собеседник би му одговорил со практична акција (перлокуција, како што вели Серл): би го кренал на клоци. Се разбира, културно и дипломатски. На пример, би ги прекинал дипломатските односи веднаш, додека овој не се извини, воспита и поправи. И би се свртел кон оние луѓе како македонската професорка Фроса Пејоска-Бушро од Институтот ИНАЛКО во Париз, која минатата седмица ХЕРОЈСКИ се избори македонистиката да се вброи кај Французите (на кои за жал, им припаѓа и Макрон) и Германците како „ретка научна дисциплина“. И ќе биде голем срам ако некој не ја одликува со македонски орден, оти таа работи „за однапред“, драг мој Мисирков. Толку: кој има уши ќе чуе, кој има очи ќе види....

Аљоша Симјановски Ако карактерот му е судбина на човекот и ако со целото живеење и дејствување го осмислува своето битисување и чесно и достоинствено го живее своето парче време, својот миг од вечноста, што е тука неприродно и неверно ако располагаш со одлуката за сопствениот крај Животот без приказни е невозможен и бесмислен и се претвора во состојба на тегобна неизвесност и несовршеност. За нив (приказните) некогаш се веруваше дека стигнуваат по реалното искуство и, како постапка, ретроактивно ја уредуваат нашата сетилност и ѝ даваат смисла на животната бркотница. Но тие денес ништо не внесуваат и не осмислуваат, туку скоковито стигнуваат од секаде и се главно погодни за нормализирање на нашето трауматско доживување од „грабнатата“ и секавично испразнета стварност. Денес, во ерата на апсолутно медијализираната стварност, не е повеќе важно што тие словат, значат, туку што прават и дали нѐ пронаоѓаат. Тие се слични на трансцедентен дар, казна, епифанија, немезис. Практично, ништо не внесуваат во нашите животи, туку само изнесуваат случаи и ја чекаат својата нужност. Денес при нагласено телевизуалниот карактер на стварноста, приказните неретко му претходат на искуството, го верифицираат и го прошируваат низ виртуелно сетилна осмоза во мегаспознание, во кое сѐ почесто пронаоѓаме место со остаток од искреност, топлина, љубов, вознес. „Боле! Овде, во древната Олимпија, во долината каде што сѐ уште се чувствува духот на Зевс, Хера, Хермес и уште редица други полубожества и митолошки херои, отпеавме и отсвиривме песна за покој на твојата благородна душа и онака, ангелска, претворена во бројки, ја испративме на небото и преку Хотбрд до сиот вмрежен свет. Она што сурово одби до го стори нашата црква го направивме ние, дуото ‘Џез квинтесенс’ на свој особен начин. Познавајќи те одблизу, верувам дека во ‘Песна за тагата’, во тоа безвременско носталгично созвучје – ќе ја насетиш топлината на вечниот пламен на Олимпија и ќе начуеш ехо на достоинствена литургија што води кон јасна и искрена цел и што извира длабоко од реалноста. Чуму ни се бог и црква ако не нѐ упатуваат и не го допираат вистинскиот живот. Бог е само збор, поим, идеја, а твојата благородна и чиста душа е над сите богови“, стои на разгледницата со мотиви од Олимпија што имав намера да ја испратам на адресата на мојот драг пријател Боле, но се сетив дека тој повеќе не е на таа адреса. Ја зачував за себе и еве и сега, дваесет години потоа, ја држам в рака и ја препрочитувам со длабока тага. „Ова е песна за тагата – несреќа на чувствителниот свет – за човекот Божидар, за песната и музиката – вечен пламен и лек за душата.“ Вака гласеше текстот најава што го изговори водителската двојка, најпрвин на грчки, а потоа и на англиски јазик, претставувајќи нѐ како дует што врз основа на традиционални баладични мотиви гради музичка натструктура што пее за трагичното чувствување на светот, на гала-концертот од древната Олимпија, кој беше директно пренесуван на националниот канал и преку сателитот Хотбрд, вклучен во глобалниот броткаст. Целиот свет го слушна и текстот „За Човекот Божидар“, кој го изговорив вознесен пред самиот почеток на песната, иако според сценариото не беше предвидено учесниците во програмата да зборуваат пред настапот. Ја исползував таа мала привилегија пред боговите на Олимпија и пред оние на небото со помош на дигиталната акцелерација на Хотбрд да му посветам прекрасна балада на мојот голем пријател Боле, кој си го одзеде животот стрелајќи во сопственото чело, откако ја дозна дијагнозата за неизлечивата болест што го беше зафатила безмалку во целост неговиот за годините неверојатно витален организам. Настапот како да траеше еден миг, па дури помислив дали навистина отсвиревме и отпеавме сѐ според договорот и аранжманот што беше џезерски модифициран за акустична гитара, контрабас и вокал. „Сѐ беше океј“, ме уверуваше мојот музички содружник, рутиниран професионален музичар, пасиониран џезер од ќеф, обидувајќи се да ме ослободи од товарот на мојот вроден скептицизам, по однос на моите настапи „во живо“ пред публика и директен телевизиски пренос. Ја знам точно тежината на ваквите сложени програми, бидејќи тоа го работев цел работен век, но од другата страна на обзорот на камерите. „Прекрасна песна, одлична интерпретација“, честитки на бекстејџот. Во фон аплауз, кој ми се чини неприродно долго трае, или можеби јас посакував сето ова да помине што поскоро, бидејќи ова не беше само настап, дел од програмата, туку еден вид безвремена астрална трансцеденција и молитва за ослободување од гревовите и чувството на вина што ги носев со себе на целиот пат, на кој тргнав нецели два часа по достоинствениот погреб на Боле, кој освен мој голем пријател, беше и роден татко на мојата сопруга. Чинот на пресметката со себе се случи во нејзино присуство, безмалку пред нејзините очи, и траги од шокот беа јасно видливи и во моментот кога со „оди, сѐ ќе биде во ред“ го одобри моето заминување на пат и долго подготвуван настап во долината на боговите во древната Олимпија. Освен што беше чиста и благородна душа, Боле беше пензиониран музичар – хорнист, член на воениот оркестар, и многу често по службена должност со една мала формација свиреше на погреби пригоден репертоар, што во шега го нарекувавме „музика на крајот на светот“. Црквата одби „да го пее“ Боле, со образложение дека според правилата не му следува богосослужение на верник што раскрстил со својот живот на тој начин. „Животот е даден од бога, и само бог и никој друг нема право да го одземе“, ми одговори безмалку со лутина гласот на свештеното лице во телефонскиот разговор, по повод подготовките со погребот. „Видете, човекот беше неизлечиво болен, високо свесен за својот чин“, се обидов да објаснам, ни сам не знам зошто. Добро знаев дека мојот тест и драг пријател Боле, воспитуван во војнички дух, всушност беше атеист и многу, многу не ги „мирисаше“ поповите и најмалку би сакал да го „пеат“ во ваква пригода, со некаква предхармонска, безнонотна литургија. „Знаете, ние така се договоривме во семејството, заради традицијата, духот на предците и во смисла на возобновениот дух на православието, заради нас живите“, се обидов уште еднаш. „Не верувам, тешко, такви се правилата“, ми одврати рутинирано и отсечно гласот на свештеното лице. „Единствено што може да одобри таков чин е неговото високо првосвештенство, владиката, а за тоа ќе морате да дојдете овде и да се обидете да разговарате. Но, искрено речено, не верувам дека тоа нешто ќе смени. Знаете, утре е Свети Наум и сите ќе бидат на служба и не верувам дека некого ќе најдете овде“. „Тогаш, ништо, ви благодарам“, ја спуштив слушалката, длабоко воздивнав, се обидов да разберам и да се согласам. Во тие мигови на езотеричен внатрешен говор, си поставив некои прашања и се обидов да одговорам, реакција својствена на мојот љубопитен и полемички дух. Ако карактерот му е судбина на човекот и ако со целото живеење и дејствување го осмислува своето битисување и чесно и достоинствено го живее своето парче време, својот миг од вечноста, што е тука неприродно и неверно ако располагаш со одлуката за сопствениот крај. Напротив, величествено е да се умре при сознанието за безнадежност. Тоа е барем чесен обид да се спознае неизвесноста, херојски чин, воскресение. Автор: Аљоша Симјановски...

Уште кога ја напишав првата колумна, гневен и бесен против руската воена агресија врз територијалниот интегритет и суверенитет на Украина, военото насилство и терор врз украинските градови и села, каде што најголеми страдалници ќе бидат и се украинските цивили, мажи, жени и деца, таквиот воен пир на кремљовскиот врховен командант го споредив со бугарската „политика“ кон Македонија како државно-правен ентитет, кон македонските граѓани и македонскиот народ. Добиј ги најважните вести, бесплатно на Viber Многумина сметаа дека претерувам и дека не може да се извади соодветна паралела на двете состојби и односите помеѓу Руската федерација и Украина и тие помеѓу Бугарија и Македонија. Да, ама не! Неколку месеци подоцна, експертот за управување со конфликти Едвард Џозеф, кој воедно предава на школата за напредни меѓународни студии „Џон Хопкинс“, ја потврди оваа моја (точна) теза. Имено, негирањето на македонскиот културен, јазичен и национален македонски идентитет, тој го поистоветува со руското негирање на украинскиот и, во една метафоричка компарација, тој воената агресија на Русија во Украина ја споредува со таа (психолошка агресија) на Бугарија кај нас. Верувајте дека, доколку геополитичките околности го дозволуваа тоа и доколку источниот сосед ја имаше моќта и силата на Русија во меѓународниот свет, јас воопшто немам дилема дека Бугарите би постапиле исто како Русите и би спровеле „специјална воена операција“ во Македонија. Колку и да звучи неверојатно, Струмица, Делчево или Крива Паланка ќе требаше да ја „одиграат улогата“ на Мариупол. Нејсе. Ќе се разбудат ли од неотсонуваниот санстефански сон?! Таа политика на Русија кон Украина и таа на Бугарија кон Македонија потекнува од националните историски комплекси и фрустрации што Русите ги имаат кон Украина како држава, Украинците како народ (нација) и нивното „непостоење“ во светогледот на руската научна, политичка и општествена мисла. Истото важи и за бугарската кон сè што означува Македонија и македонско. Во историскиот мит на Русија за Украинците оваа земја е вештачка творба создадена од Ленин во 1917 година, веднаш по Октомвриската револуција, тие се вештачка творба/нација што има исклучиво руски етничко-идентитетски и културолошко-јазични карактеристики и еве, по повеќе од сто години, руската политичка елита (предводена од неприкосновениот В.В. Путин) пробува да ја исправи „историската неправда“. Што е тоа поразлично од бесмислените тврдења, обвинувања и историски негирања на безмалку целокупната бугарска политичка елита, почнувајќи од Каракачанов, завршувајќи со Захариева и Радев, дека Македонија е вештачка творба создадена од Коминтерната и од „диктаторот“ Тито во 1945 година и дека сè што денеска атрибутски означува македонско има бугарска карактерна основа и подлога?! Апсолутно ништо. Затоа и не верувам дека некогаш, некако и некаде ние ќе се најдеме на половина пат со Бугарите и ќе може да имаме вистински добрососедски односи врз база на искрено пријателство и доверба. Како што тоа беше и во минатото, особено сега е невозможно некогаш во иднина за навек да има добрососедски и пријателски односи меѓу Русите и Украинците. Тие (Русија) не може да го одживеат императорско-царскиот сон во кој Русија територијално се простирала длабоко во копното на европскиот континент (заземајќи ја територијално половина Полска), на Скандинавскиот Полуостров (цела Финска), Подунавјето (Молдавија), а за балтичките земји (Естонија, Летонија и Литванија) и денешна Украина не станува збор: сите тие без исклучок си биле векови „природно“ во составот и во рамките на Руската Империја. Да го прашате денеска Путин, ладнокрвно ќе ви одговори дека сите тие се вештачки нации и држави и дека историска неправда е тие да бидат надвор од државно-правната територија на Руската Федерација. Би сакал да ја имаат улогата на Дагестан, Чеченија, Татарстан и други внатрешно руски републики во кои живеат посебни јазично-идентитетски народи и нации, но кои по „околностите“ на геополитиката не се стекнале со полна политичка и национална независност, туку останале да суштествуваат во рамките на етатистичкиот систем на најголемата светска држава. Нашите, пак, драги источни соседи во нивниот неотсонуван санстефански сон сè уште „сонуваат“ за враќање на изгубените „исконски“ бугарски територии, кои според нивната историографија и нивниот (денешен) национален светоглед во вековите до Балканските војни (првата национална катастрофа на Бугарија) и до Првата светска војна (втората национална катастрофа на Бугарите), биле населени исклучиво со етнички Бугари. Станува збор за безмалку целата територија на денешна (Вардарска) Македонија, без северозападот, денес, посебна држава вцртана во рамките на светската мапа, огромен дел од денешна Егејска Македонија (без Солун и Халкидики), територија во рамките на соседна Грција, Поморавјето, нишко и пиротско, кои се дел од северниот сосед, дури и северна Добруџа, регион денеска во територијалните рамки на Романија. Сите овие наброени територии Бугарите ги сметаат за исконски свои и неправедно откинати преку војни и на зелена маса од нивните соседи со помош на великите сили. Никако од поразите да извлечат поука! И како вие со ваква политика може да зачекорите во модерниот дваесет и први век, да напредувате развојно, технолошки и економски, кога сте завладеани од психопатолошката опсесивно-компулсивна потреба да ги исправате „грешките“ од крајот на деветнаесеттиот и почетокот на дваесеттиот век?! Неверојатно како, но бугарската политичка елита, без исклучок, овие три децении на демократизација на Бугарија, дури Бугарија како земја членка во ЕУ и во НАТО, не излезе од националистичкиот кожурец, не се помири со актуелната реалност и тие мрачни фантазмагории не ги закопа длабоко во својата потсвест. Бидејќи тие ја водеа само од војни во војни, со катастрофални воени и цивилни жртви, разрушување и децениски мизерии. Денес оваа слична политика кон Македонија во ѓомити модерниот дваесет и први век кон Македонија ја носат кон перпетуирање на политичките кризи (постојани предвремени парламентарни избори) и наместо стабилизирање на политичката сцена, насочување на севкупната национална и институционална енергија кон решавање на напластените проблеми (борба против организираниот криминал и неверојатно ендемската корупција, подигнување на ужасно нискиот животен стандард, решавање на проблемот со масовното иселување и демографската чума и ред други реални егзистенционални проблеми), тие опсесијата со „македонското прашање“ ја плаќаат скапо: им создава внатрешни турбуленции и кризи од кои најмногу патат обичните бугарски граѓани, а не политичарите. Бидејќи тие се милионери што милионите ги стекнаа преку масовно крадење и корумпирање на целиот институционален систем на Бугарија. И пак и пак не им доаѓа памет. Ниту на политичарите, а богами ниту на народот....

Гледам тажни обиди црното да се поткладе како бело, и ова фијаско на македонската дипломатија која не доведе од релативно пристоен компромис за време на португалското и германското претседателство-да стасаме до целосно небалансиран предлог -најмалку 95 спрема 5 во полза на Софија. Всушност, станува збор за бугарски предлог и тоа во многу тврда варијанта -потпишан од Франција. Макрон и Верхеи, не се ни трудеа да сокријат за што станува збор. И сега ќе бидеме сведоци на една „ политичка алхемија“ каде што ова ќе се претставува како голем успех на македонската дипломатија, а секој што размислува здраворазумски и што кога гледа дека е нешто црно-кажува дека е навистина црно- ќе се етикера како „ хистеричен“, или дека врши некаков „ хибриден напад“ врз македонските позиции. Па и да сака некој не може да ги нападне македонските позиции, откако за жал, веќе целосно се урнисани и ги нема....

Срамота е странски експерти, дипломати, поранешни високи функционери, лидери на држави, да објаснуваат колкава е штетата и опасноста од францускиот предлог, а некои домашни метузалеми и владини платеници да не убедуваат во наводните успеси на нашата дипломатија и политика. Се потврдува дека никој не ни е поголем непријател од самите ние....

Украина во чистилиштето на Западен Балкан Украина и Молдавија би можеле да се најдат во чистилиштето во кое поголемиот дел од Западен Балкан живее речиси две децении Тимоти Гартон Еш 27/06/2022 14:50 Колку една војна може да го промени светот. Пред само четири месеци, лидерите на Франција, Германија и Италија не можеа ни да помислат да ја поддржат кандидатурата на Украина за ЕУ. Минатиот четврток тие се собраа во сончевиот Киев и со ентузијазам го поддржаа барањето на Украина да биде прифатено. Доколку нивната позиција биде потврдена на самитот на ЕУ следната недела (текстот е објавен неколку дена пред самитот на ЕУ – н.з.), откако Европската комисија даде позитивно мислење, тоа, според претседателот Володимир Зеленски по оваа средба, би можело да биде „една од клучните европски одлуки во првата третина од 21 век“. и почеток на нови рунди на проширување на ЕУ на исток – настан не помалку значаен од проширувањето што се случи по крајот на Студената војна, во првата деценија на 21 век, кога земјите од Естонија до Бугарија влегоа во ЕУ во два бранови. Грчкиот филозоф Хераклит повторно е во право: „војната е татко на сè“. Постојат две добри причини за прифаќање на Украина како кандидат за членство во ЕУ: прво, Украина го заслужи тоа. Второ, тоа е во најдобар долгорочен стратешки интерес на сите Европејци, што е причина уште поважна од првата. Желбата на Украина да влезе во ЕУ не е ништо ново. Никогаш нема да заборавам како стоев на ледениот Мајдан во Киев за време на Портокаловата револуција во 2004 година, опкружен со море од европски знамиња. Никогаш не сум видел толку многу знамиња на ЕУ во европска престолнина. Десет години подоцна, во 2014 година, одбивањето на претседателот Виктор Јанукович да го прифати договорот за придружување кон ЕУ, започна нов бран демонстрации во Киев, кои во историјата останаа запаметени како Евромајдан. Веќе изразената волја на украинскиот народ е потврдена со оваа војна. Статусот на кандидат за ЕУ ​​е едно од трите главни барања што Зеленски му ги постави на Запад од почетокот на војната, покрај барањата за испорака на оружје и воведување санкции за Русија. Во неодамнешното истражување во западните и централните делови на земјата – поради војната не беше можно да се спроведе истражување на истокот – дури 89 отсто од испитаниците го поддржуваат членството во ЕУ. Никој не може да негира дека Украинците се борат и гинат за Европа. Објаснувајќи го позитивното мислење на Европската комисија, висок функционер од Брисел рече: „Комисијата не заборава дека Украина е единствената земја во Европа каде што луѓето беа застрелани и убивани затоа што излегоа на улиците со знамиња на ЕУ“. Сега не можеме да им кажеме: „Извинете, избравте погрешно знаме“. Таквата одлука е стратешки важна за цела Европа. Овде не се работи само за судбината на втората по големина земја во Европа. Покрај препораката Украина да добие кандидатски статус, со „целосно разбирање“ дека треба да се преземат одредени конкретни чекори потоа, комисијата препорача истиот статус да ѝ се додели на Молдавија, која се наоѓа меѓу Украина и Романија, со „целосна разбирање“ дека ни се потребни промени во поширок опсег. Беше препорачано и отворање на пристапните преговори со Албанија и Северна Македонија. Потоа, тука се Западен Балкан, Грузија, а можеби и демократска Белорусија. Ако се направи добро, уште едно големо проширување на исток ќе ја направи Европската унија не само поголема, туку и посамодоволна во производството на храна, и економски и воено посилна. Ние Европејците би биле во подобра позиција да ги браниме своите и нашите вредности во несигурниот виор меѓу реваншистичката Русија, сè помоќната Кина и Соединетите Држави на зајдисонце. Но, таквото проширување би значело дополнително продлабочување на нашиот сојуз. Во спротивно, заедницата од 35 членови би станала нефункционална. На долг рок, вклучувањето на Украина, Молдавија и Грузија значи дека Русија мора конечно да се помири со загубата на империјата и да ја прифати улогата на обична модерна национална држава. (Примерот на Британија покажува колку долго може да потрае овој процес.) Затоа новиот бран на проширување на исток би бил важен чекор на патот кон цела и слободна Европа. На тој пат нè очекува многу неизвесност. Земјите како Холандија, Данска и Португалија сè уште се обидуваат да го отежнат, ако не и да го блокираат првиот чекор. Дури и ако „големата тројка“ на Европската унија – во која Италија на Драги го зазеде местото ослободено со излезот на Британија – успее да добие предност на самитот, што изгледа многу веројатно, дали ќе има доволно политичка волја за продолжување на долгорочното проширување стратегија? Трошоците за обнова на Украина ќе бидат огромни. Војната штета веќе се проценува на 150 милијарди долари. Украина има шанса да го обнови уништеното, но само доколку значителни европски средства за обнова се врзат за клучните реформи, вклучително и борбата против корупцијата. Европејците во моментов го поддржуваат таквиот предлог: 66 отсто од европските граѓани го одобруваат отворањето на вратата за Украина, според истражувањето на Евробарометар спроведено во април. Приближно 57 отсто од испитаниците во 10 избрани европски земји го кажале тоа во неодамнешното истражување спроведено од Европскиот совет за надворешни односи. Но, поддршката во Франција, Германија и Италија беше помала од 50 проценти. Како што ќе се повлекува бранот на воена солидарност со Украина, а цела Европа почнува да ги чувствува економските последици од пандемијата и војната на Путин, оваа поддршка може дополнително да падне. Медитеранските земји се жалат: „Зборувате само за истокот. Што ќе се случи со југот?“ Тешката ситуација на Блискиот Исток и Северна Африка, која наскоро ќе се влоши поради зголемените цени на храната предизвикани од недостигот на украинско и руско жито, може да предизвика нова криза во тој дел од светот. Друга опасност е можноста проширувањето да продолжи без потребното продлабочување на сојузот. Ова беше голем недостаток на првото проширување на исток. Резултатот е дека Виктор Орбан практично ја растури демократијата во Унгарија користејќи милијарди евра од фондовите на ЕУ. Благодарение на принципот на едногласност, тој неодамна доби можност да ја уценува ЕУ кога се разговараше за предлогот за нов пакет санкции против Русија. Ентузијазмот за проширување веројатно наскоро ќе опадне. Украина и Молдавија би можеле да се најдат во чистилиштето во кое поголемиот дел од Западен Балкан живее речиси две децении. По добивањето статус на кандидат, Северна Македонија чекаше 17 години на отворање на преговорите, поради противењето на Грција, а потоа и на Бугарија. Македонците сѐ уште веруваат во ЕУ, но поддршката за членство во Србија опадна од 70 на 37 отсто. Локалните елити во други земји би можеле да заклучат дека жонглирањето меѓу Европа, Кина и Русија е нивната најдобра опција, како што тоа сега го прави српскиот претседател Александар Вучиќ. Во тој случај, источните и југоисточните рабови на ЕУ би се претвориле во зона на постојана нестабилност, отворена за влез на Кина, Русија и други непријателски сили. Патот е преполн со бројни пречки и погрешни свиоци. Сепак, како што вели кинеската поговорка, патувањето од 10.000 милји започнува со првиот чекор. Тој прв чекор беше направен во вистинската насока. (Тимоти Гартон Еш е историчар, политички писател и колумнист на „Гардијан“) Поврзани содржини Време е да се вмеша Бајден и да го заузда бугарскиот национализам 22/06/2022 23:06 Се случи ли народ на митингот на ВМРО ДПМНЕ? 22/06/2022 12:06 Пацифизмот е погрешен одговор на војната во Украина 21/06/2022 15:06 Праведната транзиција во Кичевско 21/06/2022 09:06 Нема Евроазиска економска унија, туку милитантен руски империјализам 20/06/2022 12:06 Бугарското вето за Македонија е инфантилно 17/06/2022 09:06 Кој беше Ванчо Михајлов: Македонски терорист и бирократ 16/06/2022 09:06 Востанието на Мицкоски може да почне 15/06/2022 11:06 Најчитани Шокантно тврдење на Ненад Чанак: Русија планира убиство на Вучиќ 26/06/2022 22:23 Жустра дебата на европските лидери околу блокадата на Бугарија 23/06/2022 20:50 Време е да се вмеша Бајден и да го заузда бугарскиот национализам 22/06/2022 23:55 Петков му дава лекции на Ковачевски – прифати го предлогот, па макар паднела и владата 24/06/2022 14:50 Охридската цреша ќе се извезува надвор од Балканот 23/06/2022 14:43 Знаци кои откриваат дека пиете премногу вода 22/06/2022 13:07...

Бугарски извори тврдат дека во текот на викендот и денеска по налог на политички фигури се интензивирани контактите меѓу технички претставници на властите во Скопје и Софија за билатералниот протокол што Бугарија бара да го потпише Македонија како предуслов за почнување преговори со ЕУ. Според извори во владата во Софија политички преговарачи во Скопје се Ковачевски, Османи и Маричиќ а на техничко оперативно ниво нив ги спроведуваат двајца контроверзни македонски дипломати. Едниот е дипломат од кариера Методија Белевски, кој до 2017 ,,се колнел” на верност кон ВМРО-ДПМНЕ а кој за своите досегашни ,,заслуги” за Преспанскиот и Бугарскиот договор од 2017 година од страна на СДСМ и ДУИ е веќе избран за амбасадор во Брисел. Белевски кој од членови на Комисијата за историски прашања беше посочуван како ,,машата” преку која Османи вршел притисок врз комисијата се очекува формално да стане амбасадор откако ќе ја затвори последната задача поврзана со Бугарија. Вториот преговарач е неискусниот Драган Алчинов, екс твитерџија кој беше дел од ударната пропагандна екипа на СДСМ пред референдумот за промена на името и Договорот од Преспа за потоа да биде вработен во МНР. Алчинов е човекот за кој Бујар Османи во Заспиј ако можеш потврди дека е записничар на македонско-бугарска комисија со објаснување дека тој е само технички кадар. Наводниот технички кадар кој е многу тазе дипломат сега е конзул во Софија и од таму според бугарските добро информирани извори е вклучен во разговорите со Бугарија. Според Османи доколку Македонија добие подобар модифициран предлог од Франција до крајот на претседавањето на Париз на 30 јуни владата на СДСМ и ДУИ може да прифати договор со Бугарија. Според Софија шансите Македонија да почне преговори зависат од прифаќањето на билатералниот протокол. А во неговата сегашна форма од која Бугарија нема никогаш да се откаже, Македонија ќе треба да се откаже од Гоце Делчев, Илинденско востание, Самоил, македонскиот јазик како автентична лингвистичка појава на македонскиот народ и низа други небулози кои не се вредни ни за читање а камо ли за преговарање. Колку потезите на владата на СДСМ и ДУИ се погрешни најдобро говори интервјуто што авторот на оваа колумна ја направи со шефот на Европската Иницијатива за стабилност Гералд Кнаус кој вечерва во ,,Заспиј ако можеш” на Алфа говори за катастрофата што и се заканува на Македонија а која властите во Скопје не ја гледаат или не сакаат да ја видат. Пишува Горан Момироски...

Однапред се извинувам на одредени изрази, ама емоциите си го прават своето. ДА ЖИВЕЕ МАКЕДОНИЈА. Крај на колумната Навистина уште не ми е јасно „Дали Бугарските политичари се природно глупи или пак вежбаат пред огледало?“. Со сета сила ја бркаат Македонија во прегратките на Александар Вучиќ и Еди Рама. Слушнале некогаш дека во Македонија има Бугари кои разбираат политика? Или уште се возбудуваат на ситни ПР стратези и као демек аналитичари, политичари и новинари кои се претставуваат како природни Бугари. Морам нешто да признаам. Кога јас се дружев со оригиналните Бугари во Македонија на тивок начин одредени денес т.н. пробугари за европска Македонија пробуваа да ме линчуваат. Секогаш ми велеа дека сум требал да внимавам со кого се дружам. Одеа до таму и да ми сугерираат дека е глупаво да се дружам со Зоран Димитровски-Жоро, наводно бил со сомнително национално чувство (инаку Македонец и Влав со потекло од селата во близина на Дебар, а географски во Р. Албанија). И не само со него. Туку и со Дејан Николовски-Жуљ, главен уредник на овој медиум, зошто станал дописник за еден од највлијателните медиуми од Бугарија. Замислете истите тие повикуваат на протести пред Владата. Ќе ја бранеле за нив нашата земја, за мене Република Македонија. Па, и сега продолжија. Веднаш тргнаа да ги омаловажат првите членови на македонско-бугарското пријателство Столе Наумов-Канал 77 и Маријан Николовски-Сител, се’ додека не влезе Борјан Јовановски. Он бил ЕУ, а овие не разбирале. Е сега во стилот на Бени Шакири и Воислав Шешељ. Мој Мој преку Мој и Можете само да нам попушите к***ц (мада немате шанси кај нас нормалните). И да поједете сва г***а која сте изасрали. Па, и на Претседателот на Македонија му пукна филмот. Му вели на премиерот да не оди во Брисел, а овој као демек идам да му мафтам со прст на премиерот на Бугарија. Па, другарите на Борјан Јовановски го претставија како херој. Димитар Ковачевски ако имаше тронка храброст тогаш мораше да им ја прочита на политичарите од Бугарија оваа компилација на новиот дует Бени и Шешељ. Бидејки не направи храбар потег, туку политичка фора и затоа дефинитивно е мучук (овој израз е користен за Срѓан Керим од страна на фамилијата на Лазар Мојсов, дипломатски превод: тотално неспособен инаку, оригинално: расипано јајце од живина) Се извинувам уште еднаш за емотивниот испад. Имам уште што многу да напишам, ама да задржиме достоинство. Патем нормалните Бугари од Македонија секогаш велат дека односите помеѓу Македонија и Бугарија мора да се градат на следниов фундамент, основа: Економија, Економија и Економија. За жал ниту Нивните, ниту нашите политичари не разбираат што значи да се направат инфраструктурни проекти кои би биле на трасата Варна-Скопје-Драч што би значело дека нема да имаме зависност од екстремно скапи проекти како што е Александропулос. За оние што немаат информации Александрополус е на самата граница со Туркије (Турција). А, не во близина на Солун. Ееееее. Ама тука е Претседателот на Србија. Дали вади одлуки за помош на Македонија од фрижидер или од рерна, за граѓаните на оваа мила земја не е важно. Замислете да после вакцини, храна, признавање на црква, Отворен Балкан, да издејствува оваа година на 02 Август во Прохор Пчински се одржи церемонија за државотворноста на Македонија. АЛЕКСАНДАР ВУЧИЌ Е ПРЕТСЕДАТЕЛ НА МАКЕДОНИЈА. Но, и за крај повторно да се сконцетрираме на Македонија како држава и нејзините приоритети. Освен нашата комплетна неспособност по однос на НАТО, поточно нашиот поданичко-робовски пристап кон горливи прашања, имаме и голем проблем со Европската Унија и нашето незнаење и неразбирање што е вечен интерес за Македонија. Прво. Наместо другарката Министер за Одбрана да се слика со два авиона на САД и кажува како ќе праќаме војска во Украина, може тајно заедно со нејзините колеги да започне преговори со НАТО и ЕУ за вдомување на 350.000 Укрански државјани. Со цел да станат граѓани на Македонија. Ама од дрво нозе не се прават. Кога ова ќе го прочитаат ќе мислат дека сум ненормален, бидејќи немаат природа за интелегентно размислување и расудување . За нивна и наша жал ЕУ сака да украде 5 милиони Украинци во нивните држави. Второ. Се перчиме дека сме спремни за преговори со ЕУ. Да Ве информирам драги читатели дека ќе платиме 400 мил евра штета за рудникот Казандол во Валандово и дека сме на добар пат да платиме 5 милијарди евра за рудникот Иловица во Ново Село во близина на Струмица. На почетокот на колумнава објаснив колку пари ќе заработиме од нив, односно колку губиме од неспособна Власт која се потпира на лажни екологисти. Затоа нашите драги новопечени патриоти ова за нив да биде последна опомена. Датум за преговори со ЕУ не добивме од нашиот НАТО сојузник. Нема потреба од дополнително филозофирање. П.С. Лично до амбасадата на Република Бугарија во Македонија. запамтете ако не сакате да Ве мразиме започнете да покажувате љубов кон нас. Беплатни часови дава Александар Вучиќ, а богами и Еди Рама. Почеток на колумната Оваа колумна мора да ја започнеме со еден и единствен заклучок: има држави во кои живее глупав народ, ама бираат паметни политичари кои им ги знаат потребите на своите сограѓани и им ги исполнуваат. И имаш држава како нас. Тука живее паметен народ, ама бираме претежно глупави политичари саможивници, кои ги знаат потребите на сограѓаните, ама во нивната глава се врти само една работа: Нека умрат. Со чест на исклучоци. Зошто е тоа така? Еве едно кратко објаснување за Нашиот влез во Нато и преговорите со ЕУ. Наместо сигурност ние добивме омаловажување. И тоа не од најсилните, САД, Франција, Велика Британија, Турција,Италија, туку од домашни финансиски квинслизи. Значи од 2017 година сите граѓани на Макеоднија се под континуирани напади со лаги врз нивната интелегенција. Најпосебна е: Приказната е поголема, немаш информации и не ги разбираш до крај работиве. Ајде бееее. Со влезот во НАТО веднаш ќе влезе 1 милијарда евра во стопанството и ќе можеме да се јавуваме на нивните тендери за снабдување на нивните воени логистички потреби, претежно текстил, санитет и храна, можеби, ама можеби и нешто ситно телекомуникациски услуги. Слушнавте некој да добил тендер. Нормално не. За нивни тендери да добиваш треба да имаш минимум 100 милиони евра во џебот. А тие што до сега работеле со војски од Нато и денес работат. Не им требаше членство. Заклучок: НАТО не е криво што ние сме неспособни. Со почетокот на преговорите со ЕУ сите има да бидеме „пуни ко брод“ со пари. Наместо да се трудат да носат пари тие се трудат да треба граѓаните на оваа држава да плаќаат пари. Како ги бркаат инвестициите во рудниците кои можат да донесат брдо пари? Еве да пробам да Ви објаснам. Ангажираат лажни еколошки друштва кои немаат никакви финансиски активности, а имаат маички, пари трошат на протести итн. Ама на сметка помалце од 5.000 денари. Главни активисти се глумци, новинари, археолози и замисли сопственик на градежна фирма. Мајката на активист од Иловица, археологшто аплицирала за работа и била одбиена, а била Директор на комуналното претпријатие кое треба да ја чисти општината. Инаку, само Иловица има можност да направи зголемување на БДП за 3% на годишно ниво, просечна вредност на извоз од 180 милиони евра, со што ќе го зголеми извозот за 4%, а во исто време да го намали трговскиот дефицит за 10%. Па, од каде пари бе за плати во администрација? Од патлиџаните кои и тие ги увезуваме од Грција и Турција, па вредат во април и мај по 180 денари килограм. И наместо да се сконцентрираме на економија и да смислуваме како повеќе да заработуваме, тука се другарите на оваа Власт, лепотаните од истокот. Бугарите. Што мислам за нив? Врати се на почетокот. Автор: Виктор Грозданов за НетПрес Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење....

Васко Шутаров Бурното финале на француското претседателство и бугарската филмска приказна поврзана со македонската европска иднина ме навраќаат во спомените на моите шест години поминати како прв човек на нашиот Kултурно-информативен центар во Софија. Години во кои сѐ беше толку слично, но и толку различно од сево ова што ни се случува денес. За да стасам на работа до нашиот Центар по тивката и живописна улица „Обориште“, скоро шест полни години, поминував покрај раскошната резиденција на Француската амбасада во Софија. Пред да заминам во културна мисија во Бугарија, овој објект изграден во виенски барок ми беше врежан во сеќавањето по историски важните фотографии од познатиот појадок на францускиот претседател Франсоа Митеран со противниците на бугарскиот комунистичкиот режим. На 200-годишнината од Француската револуција, во јануари 1989 година, токму таму, во Амбасадата на Франција во Софија, биле собрани 12 највидни противници на комунистичкиот режим на Тодор Живков. За многумина, падот на бугарскиот комунистички диктатор, започнува ритуално, токму на тој појадок на кој присуствува и подоцнежниот бугарски претседател, Жељу Желев. Десет години подоцна, во 1999 година, една, денес веќе незамислива француско-украинско-руско-бугарска филмска копродукција, создава едно филмско чудо, кое таа година ги добива наградите: „Оскар“ (за филм од неанглиско говорно подрачје), „Цезар“, „Златен глобус“ и уште низа други значајни филмски награди. Беше тоа филмот „Исток ̶ Запад“, чија фабула се случува за време на владеењето на Сталин и неговата покана упатена кон руските комунистички дисиденти да се вратат од Запад во СССР. Голем број антологиски филмски сцени, вклучувајќи ја и импресивната улога на Мари, сопругата на рускиот лекар-дисидент, Алексеј Головин (која во филмот брилијантно ја играше Катрин Данев), се снимени токму во раскошниот амбиент на француската амбасада во Софија. Шесте години поминати во македонска културна мисија во Софија ми беа исклучителна можност како франкофон, одблизу да ги осознаам француско-бугарските врски и надвор од контекстите на култното и романтичното, како во случајот со погоре спомнатите (појадокот со Митеран или амблематичниот филм „Исток ̶ Запад“), па дел од нив ќе споделам и овде. На една промоција на двотомното издание на „Француските зборови во бугарскиот јазик“, на пример, на која присуствува и францускиот амбасадор во Софија, разбирам дека во бугарскиот јазик не се употребуваат само неколку француски зборови кои секојдневно се слушаат, туку дека „скоро 7000 француски зборови живо се користат во него“, исто толку колку што се користат, всушност, и во англискиот јазик. „Мерси, етаж, асансјор, елеватор, паспорт, коридор, гише, гараж и гара, афиш и антракт, актјор и режисјор, конфитјур или брјуле“ ми одѕвонуваат во ушите, додека живо се присетувам на француско-бугарските политички и културни врски. На други настани, разбирам за силните француско-бугарски односи уште од времето на Третата француска република, во 1876 година, кога славниот писател Виктор Иго бил сенатор и кога напишал моќен текст во тогашниот републикански весник Le Rappel, поттикнат од убиството на францускиот конзул во Солун и турската одмазда во родопското село Батак, за време на Априлското востание, истата година. Славниот писател тогаш повикал на „крај за империите кои сеат смрт“ и пророчки повикал на „создавање Соединети Европски Држави“. Подоцна, по некои други поводи, разбирам за спасувањето на Софија од тотално опожарување што го потготвувале Турците за време на Руско-турската војна (1877 ̶ 1878); тоа било спречено благодарение на исклучителните дипломатски вештини на тогашниот француски вицеконзул во Софија, Леандр Леге. Веќе следната 1879 година, во слава на францускиот дипломат, една од централните софиски улици го носи неговото име, а денес токму на оваа улица е сместено Претседателството на Бугарија. Истата таа година, француската валутна единица станува официјално платежно средство во Бугарија, а ова е период во кој француските универзитети стануваат престижни и посакувани места за школување на идната бугарска политичка, стопанска и културна елита. Го разбирам и тоа дека во почетокот на 20 век истакнатиот бугарски лекар и бактериолог, Стамен Григоров, ја открива бактеријата Lactobacillus bulgaricus (која се наоѓа во основата на јогуртот) во микробиолошката лабораторија на Французинот Леон Масол. Звучи тривијално?! Апсолутно, не! Денес овој податок е толку видливо нотиран на официјалната веб-локација на француската амбасада во Софија, а француското влијание во креирањето на „бугарскиот баланс Исток ̶ Запад“, не е од вчера ̶ и никогаш не е конечно завршено! Во годините на мојата дипломатска мисија во Софија разбирам и за доминантното мнение на Бугарите за Французите, во кое, покрај Виктор Иго, Леандр Леге или Франсоа Митеран, исклучително многу се цени и дипломатскиот подвиг на францускиот претседател Никола Саркози во сложениот процес на ослободување на бугарските медицински сестри во Либија, кои беа осудени на смрт, а кои беа обвинети за намерно заразување на деца со ХИВ, за време на владеењето на Моамер ел Гадафи. Работејќи во Софија, разбрав и за комплексноста на францускиот резон кон Бугарите според кој живо се негува сликата за Бугарите како „посебно лоши момци од комунистичкиот Исток“, познати по „бугарскиот чадор“ со кој во 1978 година се извршени убиствата врз познатите дисиденти Владимир Костов и Ѓорги Марков. Во овој контекст, влегува и никогаш докрај исчистената бугарска трага од атентатот врз Папата Јован Павле Втори, иако истовремено, исто како во француската кујна, резонот е деликатно зачинет со славењето на бројни бугарски интелектуалци и уметници кои токму Франција ја одбрале за своја творечка татковина: Жорж Папазов и Жул Паскин, Минко Балкански, Цветан Тодоров, Јулија Крстева, Петар Христофоров, Дора Валие, Кристо и секако неизбежната Силви Вартан. И пред да заминам на културно-дипломатска мисија во Софија знаев дека во 20 век француско-бугарските односи не биле ни прозаични, ни најмалку идилични, почнувајќи од балканските, па преку двете светски војни, кога двете држави се и жестоко воено конфронтирани. Иако Франција учествува во креирањето на мировните договори со кои се ограничува бугарската државна моќ, таа останува моќно во игра креирајќи интензивна француско-бугарска културна соработка и тогаш кога Бугарија милува политички и воено да си интимизира со Германија или со Русија. И меѓу двете светски војни, во Бугарија францускиот јазик останува втор најизучуван јазик, а во Франција се признаени бугарските дипломи стекнати во средното образование на француски јазик, додека моќната културно-дипломатска „Алијанс Франсез“ развива активна културно-дипломатска мрежа во Бугарија. По Втората светска војна, во средината на 60-тите години, лошата слика за Бугарите во балканските и двете светски војни, се обидува да ја поправи комунистичката културна дипломатија на Тодор Живков, склучувајќи договор за културна соработка со Де-Головата Франција. Преку овој договор, Бугарија сака да се претстави како балканска лулка на цивилизациите, држава наследничка на тракиската култура и тракиските херои од митологијата и во тој контекст се преземаат грандиозни културни потфати за промоција на бугарската култура во Париз, посебно за време на Људмила Живкова, ќерка на комунистичкиот диктатор и прв човек на бугарската култура (1976 ̶ 1981). Во овој период се организирани две големи изложби во Petit Palais во Париз, „Златото на Траките“ и „Бугарските икони“, се обезбедува учество на бугарски уметници на Меѓународниот есенски салон (1979 година), се реализираат гостувања на музички ансамбли и оперски претстави, се прават преводи на бугарски автори на француски јазик (Иван Вазов, Елин Пелин) и Le tous Paris (или сите Французи), повторно ја преоткриваат бугарската култура и ја сместуваат во редот на значајните европски култури. Имајќи ја пред очи генезата на развојот на француско-бугарските врски, станува многу очигледно во колкава мера Бугарите секогаш точно проценувале кога доаѓало вистинско време да ѝ намигнат и да ѝ се приклонат на галската култура, а кога на германската или на руската. Можеби и не секогаш идеално им успевала намерата да станат приоритетен француски интерес во вистинско време, посебно кога Србија и Југославија за Французите биле тоа, но, по влегувањето на Бугарија во НАТО и ЕУ, веќе успеваат да создадат трајни нишки на поврзување, час врзувајќи се потрајно со Германија на Меркел, но никогаш не потценувајќи ја моќта на Франција и очекувањето дека Макрон еден ден ќе ја преземе нејзината улога, па создаваат солидна база за една непречена и постојана галска наклонетост и љубов. Па така, денес, не од официјални бугарски извори, туку на веб- локацијата на Амбасадата на Република Франција во Софија ќе прочитаме дека: „Дипломатските односи меѓу двете земји се воспоставени на 8 јули 1879 година и дека се изградени врз долгогодишна историска традиција, без спорни или отворени прашања, а Франција останува важен стратешки партнер и сојузник во одбраната, оперативен партнер во областа на борбата со организираниот криминал, и со нелегалните миграции и тероризмот, водечки надворешно-трговски партнер и еден од најдинамичните партнери за културно-образовни програми и програми од франкофонијата“. Во долгата низа потесни историски врски, не од бугарски научници ами од ракописот на француските дипломатски претставници во Софија, разбираме, преку истата веб-локација, дека: „Првите контакти меѓу Франките и Бугарите датираат од епохата на раното средновековие, а посебно во почетокот на 8 век кога на Европа ѝ се заканува сериозна опасност од пробивањето на Арапскиот Калифат“ и дека „империјата на Франките под водство на Карло Велики и државата на Хан Крум ќе го достигнат својот апогеј во почетокот на 9 век кога во реонот на среден Дунав имаат и заедничка граница“. Векови подоцна, односите меѓу Франките и Бугарите стануваат поинтензивни за време на Крстоносните војни, а францускиот дипломатски наратив посебно ги истакнува заедничките историски пресечни точки на препознавање, преку: „Првото испишување на зборот „франк“ на кирилица во Велико Трново во 1230 година, Евангелието испишано на кирилица и глаголица кое во 1554 година пристигнува во катедралата во Ремс, бугарските корени на поетот Пјер де Ронсар, како и дејствувањето на следбениците на попот Богомил, кои стигнале до пределите на јужна Франција“?! И тука треба да се застане во редењето заеднички историски француско-бугарски точки на препознавање. За секоја сериозна дипломатија, попот Богомил од македонска Богомила, би бил доволно добра причина за да се иницира конструктивен и содржаен разговор на највисоко француско-македонско дипломатско ниво и да се продискутира поопсежна јавна и културно-дипломатска акција на Македонија во Париз и Франција, да се присетиме за нешто убаво, значајно и трајно од македонското културно наследство и современо творештво, со кои сме го кренале Париз на нозе или сме стекнале некаква симпатија и наклонетост на француската публика кон Македонија, македонската култура, македонските природни богатства и поопсежна јавна и културно-дипломатска акција на Македонија во Париз и Франција, да се присетиме за нешто убаво, значајно и трајно од македонското културно наследство и современо творештво, со кои сме го кренале Париз на нозе или сме стекнале некаква симпатија и наклонетост на француската публика кон Македонија, македонската култура, македонските природни богатства и убавини?! Не, немаше такви акции! И затоа, виновниците за дебаклот со францускиот предлог не смееме да ги бараме во другите, туку виновниците за тоа мора да си ги бараме во домашните креатори на дипломатските, а посебно во актуелните културно-дипломатски односи, како со Франција, така и со Бугарија. По непристојниот француски предлог, што во суштина значи само едно, подигање на проблематичните бугарски прашања за македонскиот идентитет јазик и култура на повисоко, европско ниво, остануваат легитимно да лебдат прашањата: „Дали појадокот со Митеран значеше и конечно расчистување со бугарската комунистичка доктрина“ и дали бесконечното „кршење на Бугарија по оската Исток – Запад“, секогаш мора Македонија да ја има како жртва или како колатерална штета? Но, за тоа, потоа! Најнапред, дали по овој дебакл во водењето македонска политика и дипломатија, „тајно и на колена“, превулгарно звучи споменувањето на двата збора кои најмногу недостасуваат во описот на состојбите до кои сме доведени, а за што колоквијално Бугарите знаат да кажат: „Не галска, ами френска љубов беше това?!“ Или, жива свирка е работата! Тоа се двата збора, кои по нашки најдобро ја илустрираат состојбата до која сме доведени деновиве! И секако неопходните два збора, за крај на лошава поразувачка и срамна дипломатска приказна – Долу Влада! Ставовите искажани во рубриката Колумни се лични ставови на авторите и не се автоматски и ставови на редакцијата на Republika.mk. Редакцијата на Republika.mk се оградува од ставовите во објавените колумни, а одговорноста за изнесеното во нив е исклучиво на авторот. Republika.mk - содржините, графичките и техничките решенија се заштитени со издавачки и авторски права (copyright). Крадењето на авторски текстови е казниво со закон. Дозволено е делумно превземање на авторски содржини (текст и фотографии) со ставање хиперлинк до содржината што се цитира....

Втората и многу важна порака од координираниот настап на Рама, Вучиќ и Ковачевски се однесува на манифестирање силно изразена волја за градење добрососедски односи меѓу трите земји. Ова особено е значајно за Македонија, која во овие моменти води и битка против безумната бугарска офанзива за негирање на македонскиот идентитет токму под „закрилата“ на добрососедство, за која европските институции молчат поради некаква „европска солидарност“! Ако се направи споредба за добрососедските политики, произлегува дека Бугарија, која е земја-членка на Европската Унија, е единствена во овој потесен балкански ринг што е извор на нестабилност во регионот Француско-бугарската сага за кревање на бугарското вето за почнување на пристапните преговори за Македонија со Европската Унија неделава ќе ја добие својата завршница. Многу „слаткоречиви“ зборови се искажаа од францускиот претседател Емануел Макрон и бугарскиот премиер Кирил Петков по повод одлуката на бугарското национално собрание за усвојување на предлогот на француското ротирачко претседателство со ЕУ (дополнет со неколку нови услови), кое ќе заврши и формално за ден-два. По одбивањето на предлогот од македонскиот премиер Димитар Ковачевски, кое беше искажаново Брисел, беше преповторен нашиот став дека „Париз сега има и позиција на Бугарија и на Македонија и треба да најде начин како да ги приспособи двете позиции за да дојде до решение што ќе ги остави двете страни еднакво задоволни или незадоволни“. Според објаснувањата на македонскиот министер за надворешни работи Бујар Османи, нашите барања за евентуалното прифаќање на францускиот предлог се однесуваат на два збора за употребата на терминот „протокол“ и за толкувањето на зборот „отворање“!? Што конкретно значи тоа, останува да се разјасни во тесните дипломатски кругови и комуникација на релацијата Париз – Софија – Скопје. Очекувано, до крајот на јуни ќе го дознаеме и одговорот за тоа дали францускиот предлог е само уште еден од низата неуспешни обиди на Брисел да се задоволат националистичките каприци на бугарската политичка елита. Меѓутоа, во заднината на сите овие случувања околу процесот на проширување на Европската Унија кон Западен Балкан, кој последните години е целосно блокиран од неподготвеноста на Брисел за прием на нови членки, гледано низ регионална призма, сѐ почесто добиваат на значење други два збора, а тоа е „Отворен Балкан“. Пред одржувањето на минатонеделниот самит на ЕУ – Западен Балкан, за политичките аналитичари што се заговорници на „европската идеја“ остана незабележано одлуката на тројцата лидери од иницијативата на „Отворен Балкан“, за неодење во Брисел, поради јасните пораки дека нема ништо значајно да се случи во напредокот на пристапните процеси кон Албанија, Србија и Македонија. Иако се знаеше дека оваа одлука на албанскиот премиер Еди Рама, српскиот претседател Александар Вучиќ и македонскиот премиер Димитар Ковачевски е начин на вербално искажана дипломатска нота на досегашната, веќе и дискриминаторска политика на Европската Унија кон земјите од регионот кога станува збор за евроинтегративните процеси, тоа се потврди и на самитот во Брисел, кога пропадна и последната можност за давањето зелено светло на преговорите за Албанија и за Македонија. Ваквиот начин на изразување на регионалната солидарност и гласното и усогласено негодување на политиките на Брисел наедно претставуваат и прв координиран „политички потег“ на тројката лидери од „Отворен Балкан“. Се разбира, почетна идеја на балканскиот мини-шенген беше да функционира само на економски основи и за промовирање на регионалната соработка на компаниите и, најверојатно, тоа ќе биде и главната агенда во иднина. Но демонстрирањето заедништво во настапите пред евробирократите има(ше) две цели, кои беа целосно исполнети. Првата е да се испрати јасна порака до Брисел дека мора да се прекине со потценувачкиот однос кон земјите од регионот со вечното држење на дистанца и нивното користење како политичко средство за расчистување на сметките со Русија, која покажува еднаков интерес да биде присутна со своето влијание во регионот. Втората и многу важна порака од координираниот настап на Рама, Вучиќ и Ковачевски се однесува на манифестирање силно изразена волја за градење добрососедски односи меѓу трите земји. Ова особено е значајно за Македонија, која во овие моменти води и битка против последната бугарска офанзива за негирање на македонскиот идентитет токму под „закрилата“ на добрососедство, за која европските институции молчат поради некаква „европска солидарност“! Ако се направи споредба за добрососедските политики, произлегува дека Бугарија, која е земја-членка на Европската Унија, е единствена во овој потесен балкански ринг што е извор на нестабилност во регионот. Официјална Софија е единствената што настапува со негирање на една соседна нација и држава, со поставување неприфатливи услови кон Македонија. За споредба, во рамките на соработка на „Отворен Балкан“ не постојат отворени политички судири на релацијата Албанија, Србија и Македонија. За тоа во кој правец ќе се движи идното расположение на граѓаните од регионот, по целосната блокада на проширувањето од страна на Европската Унија, може да послужат и истражувањата за поддршката што ја даваат за регионалната соработка, која е во постојан раст. Изразувањето на регионалната солидарност и громогласното и усогласено негодување на политиките на Брисел наедно претставуваат и прв координиран „политички потег“ на тројката лидери од „Отворен Балкан“. Се разбира, почетната идеја на балканскиот мини-шенген беше да функционира само на економски основи и за промовирање на регионалната соработка на компаниите и, најверојатно, тоа ќе биде и главната агенда во иднина. Но демонстрирањето заедништво во настапите пред евробирократите има(ше) две цели, кои беа целосно исполнети. Првата е да се испрати јасна порака до Брисел дека мора да се прекине со потценувачкиот (деградирачки, лицемерен, превртлив и каков сѐ уште не) однос кон земјите од регионот со вечното држење на дистанца! Наспроти ова, довербата во ЕУ, меѓу граѓаните и меѓу бизнис-заедницата на Западен Балкан, опаѓа, исто како и верувањето дека некоја од земјите би станала членка на ЕУ. До слични резултати се дојде во истражувањата на „Балкански барометар 2022“ и на „Секјируметар 2022“, кои редовно ги спроведува Советот за регионална соработка. Околу 76 отсто од граѓаните и 69 отсто од бизнисмените ја поддржуваат регионалната соработка и веруваат дека има големо значење во подобрувањето на политичката, економската и безбедносната состојба во нивните земји. Во исто време, за првпат по 2015 година опаѓа поддршката за членство во ЕУ, и таа изнесува 60 отсто за Западен Балкан. Во Македонија е уште пониска, изнесува 56 отсто, додека дури 28 отсто од испитаниците не веруваат дека нивната земја кога било ќе стане членка на ЕУ, што е зголемување од 6 проценти во споредба со една година порано. Истражувањата, кои се направени од средината на февруари до средината на март 2022 година, на примерок од над 6.000 граѓани од Албанија, БиХ, Црна Гора, Косово, Македонија и од Србија, даваат една поинаква визија за иднината на иницијативата за „Отворен Балкан“. Особено ако се следат и настапите на новиот црногорски премиер Дритан Абазовиќ и на државните функционери на Босна и Херцеговина, чии ставови за регионалната иницијатива се сѐ пооптимистички. Конечно, ако на Запад не се случува ништо ново, на Западен Балкан нешто се движи…...

Пред точно една седмица, за последен пат се збогував со мајка ми. Со оваа колумна се збогувам со моите верни читатели – барем за неколку месеци. Ја загубив мојата прва читателка, онаа што ме поддржуваше, рецензираше, ама и постојано опоменуваше, плашејќи се дека ќе „заглавам“ заради тоа што зборувам без ракавици (знаеше да каже: „Ти и Русјаков заедно ќе лежите“). Смислата на колумништвото одамна ме мачеше, но сега како сосема да секна. Чувството на длабока празнина, присуството на отсуството, сето она што се насобрало прави да ми е претешко да коментирам нешта што колку се толку банални (во злото) и толку лесни за предвидување, а мачни за преживување. Се плашам дека ако продолжам да пишувам, сето тоа ќе се сведе на жалопојки, и заради личната загуба и заради колективната. Колку само „глупи августи“ сме имале низ подалечната и поблиската историја. Како да сме осудени да ја губиме Македонија, дел по дел, тогаш кога сонцето пече како вршник, кога ќе нѐ фатат на издржливост, на летна жега или апатија. Глупиот Август ги потисна дури и Илинден и АСНОМ, сега се заканува на јазикот, историјата. Мајка ми доживеа и преживеа долг и богат живот, во чија приказна ќе се препознаат многу генерации. Дедо ми останува вдовец со три ситни дечиња, работи како аргат по туѓи ниви за да донесе корка леб за гладните усти. Мајка ми станува домаќинка уште на околу осум години, а наскоро и сирак, откако дедо ми ќе почине од банална работа – воспаление на слепото црево. Ја земаат во богата кавадаречка куќа да работи како домашна прислужничка, но по ослободувањето, таа и нејзините браќа се разделени и сместени во дом за сираци. Описменета во „српско“, па превоспитувана во блгарско (за да пее „Аз сам Блгарче“ – и да добива плуски по рацете ако згреши), за конечно да го оформи основното образование во „југословенско“. При изборот на струка за средно образование, таа се решава за текстилно училиште, без и да го знае значењето на зборот „текстил“ (ѝ звучело интересно, но немала кого да праша за совет). Заминува за Марибор, каде што учи на словенечки јазик. Еден од нејзините важни идентитети беше тој на „домкиња“. Подоцна стана совршена домаќинка и мајка, но цел живот не можеше да се ослободи од траумата на немаштината, штедењето, сеќавањата со колкава радост се чекала кришката леб, која била толку тенка што низ неа се проѕирало. Затоа кај нас дома храна не се фрлала, ама баш никогаш; таа секогаш доцнеше еден ден или два зад нас, затоа што не дозволуваше храната да не се испочитува. Кога ќе се шегувавме на нејзина сметка, знаеше да каже: Ех, деца, да не дознаете што е тоа глад и немаштина! По враќањето од Словенија, станува текстилна работничка во Скопје, а по некоја година го почнува брачниот живот со татко ми, графички работник во „Нова Македонија“. И тоа е период за кој со брат ми постојано слушавме спомени како јаделе буквално од една чинија и со една лажица, како сум јас родена во „подрумчето“, суптеренска соба под кирија, која за време на поплавата пливала во фекални води, потоа како му се радувала на секој предмет во новото еднособно станче во Карпош – сѐ додека зградата не се урна во земјотресот. Па повторно селење под кирија, од едно место на друго, сѐ до создавањето дом во Тафталиџе, овој во кој и сега живеам. Во сеќавањата е и апсењето на татко ми од тајните служби поради наводна противдржавна дејност. Доаѓање на намуртени и молчаливи ликови, кои без објаснување ги превртуваат сите книги од полиците и секој лист хартија со поезија за да откријат докази за обвинение. Да скратам: мајка ми живееше во пет држави без да мрдне од тука, минала од најголема беда до момент кога си ги виде децата луѓе сторени, учени, успешни, со семејства. Остави внуци и правнуци – но сите расеани по светот како бисери. Најдоброто изнедрено од нашето мало семејство сега збогатува други земји. Чуден спој беа: татко ми, поет со главата в облаци, и мајка ми стоик, со две нозе на земја. Кога татко ми нѐ напушти, ноќта по денот на моето дипломирање, јас станав нејзината потпора, а таа мојата. Тоа беше жената поради чија саможртва јас можев да се раскрилам и да се докажувам како мајка на три деца и како научен работник и интелектуалка. Ние две останавме на браникот на Македонија, како што знаеше да каже. Земјата во која сакаме да почиваме. Додека ја служеа видот и слухот, ги следеше сите ТВ-вести – од оние во 15 часот, па до последните во ноќта. Се шегував со студентите дека мајка ми би положила Политички систем само од следење вести и дебати, а дека тие не мора да ги следат сите медиуми, но нека одберат барем еден, во еден ден во седмицата, само за да знаат што се случува. Таа не гледаше ни шпански ни турски серии, но уживаше во документарни филмови и серии, фасцинирана од природата, вселената, светските убавини, еволуцијата на животот – и Македонија. Не пропушташе протест или гласање; дури и среде пандемија инсистираше да гласа против „оној“. Ќе кажам и една работа за која знам дека ќе ме прекореше што ја кажувам отворено: во неа се беа споиле на чуден начин духот на гемиџиите и на Гаврило. Од Преспа наваму постојано жалеше што е престара и физички немоќна да стори нешто, да се саможртвува, за да ги спаси младите генерации. Таа беше сведок на создавањето на македонската држава, на нејзиниот прогрес и на нејзиниот пад. Замина пред да го види конечниот чин на докусурување на сето она што ѝ било драго и сакано. И сега што? Што можам јас да сторам со колумни? Или со фејсбук-статуси и пишување протестни писма и петиции? Моето враќање ќе биде оптоварено со тешкото претчувство дека следува најглупавиот август (или како и да се вика месецот, секако ќе биде будалштина и самопогубување), дека доаѓа последниот чин на нешто што веќе немам ни духовна ни физичка сила да го бележам. Најболното од сѐ е што одамна, многу одамна сѐ сум антиципирала, погодила, предупредила… Еден од најтешките моменти што човек може да ги доживее е последното збогум со оној што го сака, со родителот што го создал. Вториот по тежина момент е збогувањето со сето она што те прави човек, со достоинство и култура, со традиции и историја. Македонското е сведено на стока за на пазарџиска тезга. Распарчено и распродадено од недоветни, расипани, неморални лицемери, кукавици и трговци… Простете ми, ама не можам да минувам низ уште едно болно збогување, па и уште и да го бележам и анализирам. Премногу е. Она што во моментов ме боли и рика во мене (иако сѐ уште не можам да го потопам во море од солзи) е прашањето: Вредеа ли сета онаа добрина, морал, чесност, вредност и посветеност, упорност, па дури и строгост со кои нѐ воспитуваше мајка ми? Вредеа ли сето она човекољубие и родољубие со кои нѐ задои, кога на крајот каде и да се свртам гледам урнатини. Духовни. Емотивни. Колективни. А и таа ги виде пред да ги склопи очите. Заедно со очајот во моите очи. Се читаме наесен – ако дотогаш преживее слободата на мислата и говорот…...

Џозеф - Путин „победува“ на Балканот со одржување нестабилност Достапни линкови Оди на содржината Оди на главната навигација Премини на пребарување линкот е копиран рубрики Македонија Свет Визуелно Вести Болестите на здравството Нова генерација Насловна #ВашТаг #ШтоСеГледа Моја порака Слободоумни Трендинг Следете не РСЕ веб страници Барај Во живо Во живо Барај Претходно Следно Breaking News Интервју Џозеф - Путин „победува“ на Балканот со одржување нестабилност јуни 26, 2022 Embed Џозеф - Путин „победува“ на Балканот со одржување нестабилност Embed The code has been copied to your clipboard. width px height px Сподели на Фејсбук Сподели на Твитер The URL has been copied to your clipboard No media source currently available 0:00 0:14:09 0:00 Директен линк 240p | 38,1MB 360p | 56,5MB 480p | 85,7MB 720p | 207,5MB 1080p | 271,8MB Руското влијание и руските цели се задоволени и без војна. Путин не победува на Балканот само ако има нова војна. Не , Путин победува со овој статус кво. Путин победува со одржувањето нестабилност. Тоа е победа, вели во интервју за РСЕ, Едвард Џозеф, познавач на состојбите на Балканот. Сподели Џозеф - Путин „победува“ на Балканот со одржување нестабилност share Категории Македонија Османи- Бугарија сака дел од Преспанскиот договор да користи, а дел да одбие Северна Македонија во НАТО - очекувања Зошто Русија и Кина не соработуваат на Балканот? Повеќе Свет Преживеана од холокаустот: Опсадата на Мариупол e полоша од Ленинградската во Втората светска војна Отава блокирана две недели, полицијата предупредува Имотите на екс казахстанскиот претседател Назарбаев и неговото семејство Повеќе ТВ Тема на неделата Војната во Украина - светот во криза со храна И рециклирањето на пластичниот отпад е ризик по здравјето Како војната во Украина се одразува врз секојдневието на луѓето? Повеќе ТВ Тема на денот Украинската „Легија на странци“ на фронтот во Северодоњецк Мајката убиена во гранатирање, пет деца во Лвив бараат спас Биење на камбаните и аплаузи за признавањето на автокефалноста на МПЦ од СПЦ Повеќе Во 90 секунди Убиени додека чекале во ред за леб Тенковска битка во украински Доњецк Украински бегалци принудени да ги напуштат бугарските хотели заради туристите Повеќе Радио програми Можеби ќе ви се допадне Свет Гранди - Европа е подготвена за нов бран на бегалци Македонија ВМРО-ДПМНЕ не го прифаќа предлогот и повика на сенароден протест Македонија Ковачевски – Францускиот предлог е поволен и ги вклучува нашите забелешки Македонија Во Софија молк за новиот француски предлог Свет Паикин: Путин сака долготрајна војна за да ја влоши енергетската криза во Европа Врати се најгоре Следете не Инфо страница Пријави се За нас Контакт Вие информирате РСЕ Вработува Линкови Нова генерација Болестите на здравството Тема на денот Тема на неделата Во 90 секунди Интервју Моја порака Радио Слободна Европа / Радио Слобода. Сите права се резервирани XS SM MD LG...

„Не деј се тревожите, бе, Северномакедонци од б’дештата Западна Б’лгарија. Њама Европејски сојуз без френското предложение от б’лгарски происход, а? Туууууу! Еми какво ште правите сега?“ Еве што ќе правите. Прво, во најскоро време најнеспособната ви власт во македонската историја ќе распише предвремени избори најдоцна за в септември. Дотогаш ќе ги замрзнете сите активности околу евроинтеграцијата на Македонија и ќе ја чекате клоцата од избирачите. А потоа ќе се надевате дека за едно половина век Македонците ќе подзаборават што сè (не) им направивте, ако дотогаш не ве снема од политичката сцена. Во меѓувреме, сите што ја гледаат својата иднина во Македонија ќе седнат и ќе изготват македонски предлог. Како одговор на францускиот. И во него ќе ги набележат сите црвени линии преку кои Македонија нема намера да оди, зошто со тоа би одела против себе и сопствениот народ. Прво и основно, македонската држава треба јасно и гласно да ѝ стави на знаење на Европската унија дека не се откажува од евроинтеграциските аспирации, но не за сметка на своето достоинство и на нејзиното мото „обединети во различностите“. Ако за Макрон сме „Северномакедонци“, таква различност „мерси“, не ни треба. Нема што, баш убаво му прилега бугарскиот дрес, небаре е напаѓач на Лудогорец, ама Македонците си навиваат за македонската репрезентација. Во македонскиот предлог мора да стои и оставањето отворена врата за придвижување кон ЕУ кога таа ќе се врати на своите изворни принципи од времето на Шуман за обединета Европа на слободата, на соработката меѓу народите, а не на условувањето, уцените и ништењето на посебноста на тие што сакаат да им се придружат. Ако сметаат дека им требаат Македонците, дека сакаат сојуз со нив такви какви што се, супер. Тука се од антиката до денес и никаде не одат. Знаат како и каде да ги најдат. Башка, нели се сојузници во НАТО? Седат на иста маса со најмоќните во светот, како што ги убедуваа несреќине што раздадоа сè што им значи. Македонскиот глас во тој сојуз вреди колку и тој на САД, Велика Британија, Франција, Германија, зар не, северни Македонци? Плус тоа, со самото членство на Македонија, нели, гарантиран ѝ е територијалниот интегритет. Значи, нема опасност за границите, од никакви големодржавни проекти на македонска сметка, со самото тоа ни од отцепување во случај на поинаков курс. Уште од срамната Лисабонска декларација од 16 декември 1991 година, кога тогашната Европска заедница ја услови државава дека ќе ја признае само под име што нема да го содржи зборот Македонија, политиката на Брисел кон ова парче македонска земја е кристално јасна. За Европејците, тука живеат Словени, кои немаат право да го темелат својот идентитет на славниот регион од кој Александар Македонски го обединил дотогаш познатиот свет. Оттаму и грчките, подоцна бугарските, а најсетне и француските сопки за Македонците. В ред. Кај нив е силата, а сила Бога не моли. Затоа и не вреди да се удира главата в ѕид, туку да се има прагматичен однос кон реалноста. Како да се живее надвор од ЕУ? „Како и досега“, како што му дофрли Ахмети на Ковачевски. Каква-таква, Македонија цели три децении опстојува надвор од Унијата, па, сполај му на Севишниот, уште е тука. Внатре секако дека би било и поудобно, и потопло, и посигурно, но Македонецот видел и многу полошо, па пак нашол начин да преживее. Македонскиот предлог треба да ги содржи позитивните искуства од соживотот со ЕУ на земјите што не се и не сакаат да бидат нејзини членки. Швајцарија, Исланд, Норвешка, Лихтенштајн, Андора прифаќаат и имплементираат многу од европските политики во однос на економијата, пазарот на труд, миграцијата и ништо не им недостига. Македонија веќе има усвоено и спроведува значителен дел од европското законодавство и кој ѝ брани и понатаму да го прави тоа за свое добро, без оглед дали и кога би станала членка на ЕУ? Почитувањето на европските вредности во многу области не може да биде зијан за држава во развој, па што дека не е и формално дел од тој сојуз? Да не се лажеме, правото на глас и на вето како рамноправна членка на ЕУ не му е секому загарантирано и во стварноста, како што покажува примерот на Словенија кога се обиде да ја запре Хрватска на европскиот пат поради спорот за границата. Уште помалку подлога има за уверувањето на наивните дека бугарското вето би опстанало без поддршка од членките заморени од проширувањето, на чело со Франција. Македонија и Македонците конечно треба да се свртат кон себеси. Да поработат на враќање на своите гордост и самопочит. Првиот чекор кон тоа, кој нема да ги чини ама баш ништо, е повторно помакедончување на институциите. Во тоа не ги спречува ни Преспанскиот договор, колку и да е штетен, бидејќи придавката „македонски“ требаше да отпаѓа од насловот на државните и јавни органи и претпријатија паралелно со текот на преговорите со ЕУ. Второ, мора да му покажат на Брисел дека се сериозни во борбата со корупцијата преку затворањето на сите што го прекршиле законот, без разлика на етничката или партиска припадност. И трето, крајно време е за себичност во поглед на сопствените интереси, насочена кон развојот, пред сè економски, бидејќи не треба да си многу паметен за да увидиш дека богатиот секој го сака во друштво. Колај работа потоа за ЕУ....

Наташа добила стипендија од факултет да студира една година во Кореја, а во тој период го совладала корејскиот јазик и без проблем можела да комуницира со локалци кои не знаат никаков друг јазик освен мајчиниот.Откако се вратила во Скопје, токму заради желбата да не го заборави јазикот започнала онлајн да комуницира преку една апликација и на тој начин го запознала својот сегашен сопруг Бјонгдо. За животот во Јужна Кореја, за јужнокорејската традиција и култура, како и впечатоците на Бјонгдо за Македонија, прочитајте од интервјуто во продолжение: Најпрвин, зошто токму животот во Јужна Кореја? Јас општо се интересирав за азиската култура, поточно гледав корејски серии и слушав корејска музика, па тоа ме инспирираше и да почнам да го учам и јазикот, а желба ми беше некој ден да ја посетам и државата. Таа желба ми се исполни кога од факултет добив стипендија да студирам една година во Кореја. Кога отидов едноставно се заљубив во земјата, а животот толку многу ми годеше што не сакав да живеам на ниту едно друго место освен Јужна Кореја. Кога се пресели во Сеул, како се адаптираше на тамошниот живот? Кога се преселив во Сеул, се беше многу поразлично и начинот на живот беше различен од оној кој го имав живеено во Скопје, но многу брзо се адаптирав на се и ја прифатив корејската култура. Многу ми се допадна корејската храна, која е малку лута, но здрава. Исто така навистина се трудев многу да го научам јазикот, а тоа ми помогна и да создадам многу пријатели. Колку ти беше тешко да го совладаш корејскиот јазик? Самиот јазик за изучување не е лесен бидејќи составот на реченица, пишувањето и начинот на изразување е многу поразличен од македонскиот и англискиот јазик. Но, јас имав часови по корејски јазик секој ден (4 часа) и тоа ми помогна да го совладам јазикот. После 6 месеци напорно учење веќе можев да се спријателувам со локалци кои не знаат странски јазик (англиски јазик). Како се запознавте со Бјонгдо? Детално нашата приказна ја имаме раскажано во едно од нашите видеа „Како се запознавме“, но на кратко, после 1 година студирање во Кореја јас морав да се вратам во Македонија. Бев многу тажна дека се вратив и секако веднаш почнав да правам планови како да отидам пак во Кореја, но до следното одење имаше уште некои 10 месеци... Во меѓувреме за да не го заборавам јазикот, симнав апликација за разговарање со луѓе (односно за размена на јазици) и таму го запознав Бјонгдо, мојот сегашен сопруг. После 1 месец интензивно зборување преку пораки и повици, тој реши дека не може да чека додека отидам во Кореја, па дојде прв да ме посети во Македонија. Заедно сме од првата средба во Македонија. Првите 6 месеци бевме разделени (тој во Кореја, а јас во Македонија), но потоа јас отидов пак во Кореја и оттогаш сме постојано заедно. Познати сте по вашиот Јутјуб канал - „NB Couple“. Што ве поттикна да започнете да објавувате разни видеа од вашето секојдневие? Ние уште од почетокот обожувавме да шетаме и да се фотографираме. Имаме многу фотографии од секое место каде што сме биле, дури некогаш и снимавме кратки видеа за да нѝ останат како спомен, но не ги објавувавме. Па така, еден ден Бјонгдо предложи официјално да пробаме да снимиме подолго видео и да го објавиме на Јутјуб. Кога почнавме нѝ стана интересно и продолживме константно да објавуваме видеа. Познато е дека нашата традиција во голема мера се разликува од јужнокорејската. Колку ти прифати од неговата култура и тој од нашата и како „воспоставувате баланс“? Јас уште првиот пат кога отидов во Кореја, пред да се запознаам со Бјонгдо, многу брзо и добро се адаптирав на Кореја и ја прифатив културата. Ми се допадна се и немаше нешто што ми пречи, па може да се каже дека кога се запознав со него веќе бев навикната на тамошниот живот и немаше потреба од некој баланс. Искрено мене повеќе ми се допаѓа корејската кујна, па кога почнавме да живееме заедно учев да готвам корејска храна. Не сме религиозни, па во тој поглед немаме пречки и недоразбирања. Иако културите се различни, тоа не претставува некаков посебен проблем во нашиот брак. Дали некогаш заедно сте ја посетиле Македонија и какви се неговите впечатоци за нашата земја? Тој има дојдено во Македонија 3 пати, од кој третиот е сега. За првпат ќе останеме долго (3 месеци) во Македонија, но и двајцата сме возбудени за престојот тука. На Бјонгдо му се допаѓа Македонија. Уште од првото доаѓање вели дека Македонците го пречекале со пријатно добредојде и му оставиле многу добар впечаток. Му се допаѓа и природата која ја имаме, бидејќи Кореја, а особено Сеул е град полн со згради и објекти, автомобили кои брзо возат, а луѓето се во брзање цело време, па тој вели дека Македонија е во спротивно мирна, тивка земја и човек може да се релаксира. Додека е тука се чувствува спокојно. Храната која е поразлична од корејската не му претставува проблем, а засега многу му се допаѓа бурек со месо! Издвој нѝ некои места кои секој турист треба да ги посети при патување во Јужна Кореја. Има многу места кои треба да се посетат во Јужна Кореја. Најпрвин, главниот град Сеул има многу знаменитости, како Лоте Кулата (Lotte tower) која е највисоката кула во Кореја (555 метри) и има 123 катови, или Гјонгбокгунг палатата (Gyeongbokgung Palace), една од 5-те познати палати во Сеул која била изградена во Џосон ерата. Понатаму, градот Џонџу, каде има село со традиционални корејски куќи „Ханок“. И секако, најголемиот остров во Кореја, островот Џеџу, кој е популарно место за туристи бидејќи може да се видат и прават многу работи....

Само 30 часа откако премиерот Ковачевски од Брисел порача дека бугарските позиции спакувани како ,,Француски предлог” се неприфатливи за Македонија министерот за надворешни работи вели владата сепак може да ги прифати барањата на Софија. Османи за 360 Степени вели дека ако до 30 јуни односно до крајот на француското претседавање со ЕУ Илинденска добие нов предлог Македонија може да ја прифати катастрофалната преговарачка рамка. Османи во обид да прикаже дека има позитивна измена нуди целосно неважна бугарска промена на позицијата која се однесува на Договорот од 2017 година без притоа да анализира дека во вчерашната одлука на бугарското собрание се додаваат четири нови шовинистички точки а отворено се бара и македонскиот јазик да биде предмет на преговорите на Македонија со ЕУ. Небулозите на Османи како да имаат цел јавноста да се дефокусира од прашањето зошто и кој врши притисок Ковачевски да го смени ставот наспроти позицијата на безмалку целата јавност со исклучок на неколку луѓе, замислени ,,опонионмејкери” блиски на пропагандниот тим на СДСМ кои за три-четири дена во обдрана на владата го изгубија кредибилитетот што го граделе со децении. Кои се луѓето кои имаат интерес Ковачевски да го смени ставот од четвртокот: 1. Зоран Заев кој директно беше споменат од претседателот Макрон и кој според владини јавни извори бил инволвиран до деталите од шовинистичките бугарски барања. Заев деновиве е во постојан индиректен контакт со Ковачевски кој според информациите од Струмица ,,го изневерил”. Луѓе од неговото опкружување не исклучуваат дека ако Ковачевски не го заврши тоа што го договориле предходно во јавноста ќе излезат мрсни детали за бизнис зделки на актуелниот премиер кои биле добиени во времето на тој што го постави на шеф на СДСМ. 2. Француската дипломатија која не може да прифати било кој партнер во случајов Ковачевски и Османи а предходно и Заев, да си играат ,,дрндупки” со најмоќниот човек во Европа кој по губењето на францускиот парламент, поради Македонија го загуби планираниот европскиот триумф во Брисел. Срамот на Макрон пред Берлин, Рим, Лондон и Вашингтон е неподнослив за Париз да не се обиде да го разубеди Скопје да го смени ставот. Аргументот на Франција зошто Ковачевски треба да се премисли е едноставен: Една изјава на официјален Париз дека со Македонија е завршено затоа што не стои на договорите и објавување на детали од нив ќе значи крај за владата на Ковачевски. Дури и по цена ДУИ да ги купи, киднапира или убеди сите пратеници на Алијанса и БЕСА. 3. Али Ахмети кој нема емоции за бугарските шовинистички барања и кој има единствена цел да ја контролира владата на Ковачевски ако таа по секоја цена води до преговори. Сегашниот состав на Илинденска, ако премиерот се премисли ќе опстане, но ако Ковачевски опстои на одбивање на францускиот предлог тогаш ДУИ самата може да ја урне владата која ќе биде бетонирана во подрумските простории на ЕУ и како таква ќе биде некорисна за Мала Речица. 4. Кирил Петков кој има интерес Македонија да ги прифати бугарските позиции затоа што така има некакви шанси да ја спаси својата политичка кариера. Изнесување на детали од преговорите со Ковачевски од страна на Петков кој ќе открие дали Владата прифатила да се откаже од Макеодонскиот идентитет во замена за преговори за ЕУ, ќе значи крај на лидерот на СДСМ. Трите партии од владината коалиција Демократскиот Сојуз, ДОМ и ЛДП се петтата непозната во равенката која влијае на одлуката на Ковачевски но во обратен правец. Според најавата овие три партии со четири пратеници ќе заминат од владата ако Ковачевски се премисли и прифати при влезот во ЕУ да се откажеме од Гоце Делчев Македонецот и да го прифатиме за Бугарин. Така ќе се создаде самоубиствена позиција за Ковачевски кој ќе остане сам меѓу ДУИ, Алтернатива и ДПА на Мендух Тачи наспроти сите македонски политички фактори. Слична е и улогата на германските и британските инсталации во Скопје кои деновиве преку своите канали кои се јасно видливи ја вжештуваат атмосферата со францускиот предлог поради свои геостратешки причини. Претседателот Пендаровски е посебна приказна која е поврзана со сите предходно наведени фактори особено со некои од последните споменати но за него во друга прилика. За целата ситуација гласно зборува и молкот на американската амбасада во Скопје која има принципиелен став билатералните прашања да не бидат дел од рамката за преговори со ЕУ. Ќе остане ли Ковачевски на зборот или од страв дека ќе му падне владата а нему ќе му бидат отворени низа афери, ќе се премисли и ќе прифати да преговара со бугарскиот шовинизам под во рамки на ЕУ ќе се знае најдоцна до 30 јуни кога Макрон ќе се тргне од административниот трон на ЕУ и ќе остане де факто највлијатениот политичар во Европа....

Излегуваме од продавницата благо пребледени, се погледнувам во излогот, можеби имаме и некоја нијанса на жолто, накај зелено. Маж ми, типично за него, чекори бодро и се однесува како да не било ништо, ама јас, да ви кажам право, сум целата испотресена, колената ми се како шпагети преварени (од оние што не се залепуваат за плочките над шпоретот за да бидат „ал денте“) и чувствувам како почнува да се развива главоболката што има голема шанса да премине во мигрена. Добиј ги најважните вести, бесплатно на Viber Сто триесет и шест фунти изнесува сметката што ја плативме во нашата локална самопослуга и ни требаше време да се соземеме. Купивме кавијар? Не. Шампанско? Не. Јунешко месо, од она јапонското кога рачно ги масираат телињата за да бидат релаксирани, весели и расположени пред да им ги заврзат очите и во присуство на зен музика да им пријдат од грб со ножот? Ама никако. Најобичен шопинг. Нај-о-би-чен. Знаете, она за двајца. Месо, риба, млеко, сирење, кашкавал, овошје, зеленчук, кафе, кисело млеко, кефир, црн леб со семки… главно тоа. О кеј, и некои други дрндупки и понекое шише вино, зашто виски и друг појак алкохол имаме во добри залихи дома. Понекогаш си велам дека треба да го пластифицираме, да го ламинираме списокот за самопослуга, зашто едни те исти работи купуваме при секое влегување, за што сведочат и списочињата што ги наоѓам по чантите и во џебовите на палтата и секогаш се релативно исти, со малку разлики. А списочиња треба, искуството ме научи дека без нив влегувам во продавница убедена дека ќе купам сè што треба, а излегувам со дузина непотребни, помалку потребни работи и без леб и тоалетна хартија. Оној црниот со семки и онаа меката со четири слоја и воздушни перничиња. Поскапи сè Имаме инфлација. Поскапи сè – од облека, храна, струја, вода, комуналии, гас, станови, станарини, градежни материјали, градинарски материјали, а за бензинот и да не зборувам. Еден резервоар во просек е околу сто фунти, па почна да се краде и бензинот. Ама не онака „по маалски“, со црево, па шмукање, па во канта туку – ве шпионираат на бензинска кога ќе го наполните резервоарот до горе, ве следат до дома и во текот на ноќта, додека вие мирно или помалку мирно (во зависност од тоа дали сте биле во самопослуга или не) спиете, ви го крадат бензинот со специјални бесшумни пумпи, кои имаат капацитет да „префрлат“ педесет литри за неколку минути. Според сајтот „next door“, каде што лондончани си ги споделуваат информациите и маките, сè повеќе се крадат и автомобили од пред врата, сајберкриминалот е во пораст, а емисиите на телевизија за измамени и ограбени луѓе од сите возрасти, но посебно од повозрасната генерација кои префрлаат пари на измамници што се претставуваат како финансиски експерти или претставници на банките. Ова толку ги загрижи банките што тие имаат оддели за борба против овој вид криминал, зашто ако измамата е со дебитна или со кредитна картичка, тие главно мора да им ги вратат парите на своите коминтенти, измамени од онлајн измамниците. Масовни штрајкови Лондон, а и добар дел од земјата, оваа недела беше парализиран, зашто штрајкуваат возачите и персоналот на возовите и на метрото. Луѓето не можат да стигнат на работа, на испити, во болници, во театри, ресторани, на шопинг, од оваа, како што ја нарекуваат тука „industrial action“ страда целата индустрија. Веќе е пресметано дека бизнисите претрпеле милиони загуби. Штрајкувачите бараат поголеми плати, подобри пензии и посоодветни услови за работа. Транспортните работници преговараат со сопствениците на компанијата, но бараат и помош од владата, која помагаше за време на пандемијата. И просветните работници велат дека владата мора да го слушне нивниот гнев, во спротивно најавуваат дека подоцна годинава ќе ги остават училниците празни. Штрајк најави и „Бритиш ервејз“, а со прекини на работа се заканија и адвокатите, поштенските работници, лекарите, медицинските сестри, инженерите на „Бритиш телеком“, возачите на автобуси и јавните службеници. Џонсон во Руанда И што направи владата? Премиерот Борис Џонсон отиде таму каде што го сакаат, во Украина, а потоа и во Руанда, каде што се случува конференцијата на земјите членки на Комонвелтот. Често се случува кога има проблеми во земјата, Борис да го нема. Во Руанда инаку е и престолонаследникот, принцот Чарлс, со кого можеби ќе се сретнат и ќе разменат или нема да разменат некој збор за британскиот план за авиопревоз со билет во еден правец на имигранти од Лондон за Кигали. Принцот приватно се изјаснил дека тоа е нехумано, ама па тој нема влијание врз британската политиката туку е таму да ја замени кралицата. Но владата, која има влијание врз она што се случува во државата, најави дека има решените за штрајковите. Во зависност од тоа дали парламентот ќе одобри, донесени се пакет мерки со кои во следните недели ќе им се олесни на бизнисите. Што смисли владата, ве слушам како прашувате? Дали тоа тука е пронајден волшебниот лек? Ќе има покачување на платите? Или ќе се пратат штрајкувачите, или барем нивните лидери во Руанда? Не. Владата соопшти дека ќе ги укине ограничувачките закони и ќе им овозможи на бизнисите да користат работници од агенциите за да ги покријат дупките за време на штрајковите. Како да се повторуваат осумдесеттите и времето на Маргарет Тачер? Впрочем, Џонсон никогаш не криел дека таа му е еден од идолите. Додека Џонсон е во Руанда, на два избори за членови на парламентот поради оставки на претходните, конзервативците загубија катастрофално – на сметка на лабуристите и либерал демократите. И уште неразбуден, во раните утрински часови оставка му поднесе партискиот претседавач Оливер Дауден, најверојатно за да не мора да објаснува за причините за загубите и да го брани лидерот на партијата. Нека си поседи премиерот во Руанда. Го видовме таму во едно училиште со деца, насмеан, како игра и пее. Тука нема да има ништо ни за смеење ни за пеење. Ама веќе почнаа игрите за негова смена....

Каков апсурд? Правда за екстремен национализам и фашизам. Е, драги европски господа, затоа Европската Унија ќе заврши на буништето на историјата, но нејзиниот крај можеби ќе биде пострашен од распадот на поранешната Југославија Македонскиот датум за започнувањето на преговорите со Европската Унија се преобрази во невкусна шега, која, за жал, ќе заврши со трагичен крај за Европа и нејзините слободарски идеи. Со децении европските лидери нѐ убедуваат дека нашата иднина е во рамките на европското семејство, нагласувајќи ни ја потребата од демократизирање на нашите општествени вредности. Но токму Европејците што ни делат поуки за демократијата ги прекршија демократските и слободарските принципи кога молчеа и сѐ уште молчат пред антидемократската реторика на некои од членките на ЕУ, реторика што не припаѓа во 21 век и е во спротивност од европските идеолошки принципи. Некој може да ни дофрли дека во политиката е можно сѐ, нема идеали и принципи, туку само интереси. Меѓутоа еден геостратегиски проект, каква што е Европската Унија, не може да биде заснован само на интересите туку и на одредена идеолошка матрица, која ќе биде сврзувачко ткиво за многубројните европски држави. Многумина европски политиколози и филозофи со години проповедаа, а Брисел во секоја пригода го потврдуваше тоа, дека идеолошки Европа се потпира врз идеалите на Француската револуција од 1789 година, односно врз мотото „Слобода, братство и еднаквост!“. И каде се сега тие вредности? Во буништето на историјата. Да, буништето, по изјавата на францускиот претседател Емануел Макрон. Но што точно соопшти Макрон. Според францускиот претседател: „Блиску сме до договор што овозможува правда за бугарските барања. Ќе бараме решение во следните часови со северномакедонците. Една земја членка со задоцнување побара промени, но ЕУ не може да се преправа дека тие не постојат“. Каков апсурд? Правда за екстремен национализам и фашизам. Е, драги европски господа, затоа Европската Унија ќе заврши на буништето на историјата, но нејзиниот крај можеби ќе биде пострашен од распадот на поранешната Југославија. Некој може да нѐ обвини за евроскептицизам, но да се бара договор што ќе овозможи квазиправда за бугарските уцени, во суштина, е прифаќање идеологијата на фашизмот. Зошто велиме фашизам? По потпишувањето на Преспанскиот договор, официјална Софија отворено започна да промовира екстремен национализам, шовинизам и иредентизам. Не мора да ми верувате на напишаното, само прочитајте ги искажувањата на бугарската политичко-општествена елита и сѐ ќе ви стане јасно. Во бугарските медиуми постојано можеме да слушнеме или да прочитаме дека македонскиот јазик е бугарски дијалект, македонската нација е вештачка творба, Македонците немаат своја историја и крадат туѓа, Македонија е бугарска земја и сѐ така до бесконечност. Затоа искажувањето на Макрон за правда на бугарските барања е бесмислица и глупост, но спомнувањето на „северномакедонци“ не беше случајно. Зборот „северномакедонци“ искажан од устата на францускиот претседател можеме да го разбереме и како уцена, во смисла доколку не го прифатиме предложениот француски договор, во иднина ќе бидеме преименувани од Македонци во северномакедонци и ќе изгубиме многу повеќе отколку сега. Очигледно е дека Европа се движи во погрешна насока. Европската Унија како демократска и либерална творба не може да се сообразува со фашизмот. Тоа е принципиелно неправилно и означува погребување на европските вредности, меѓутоа за тоа нека размислуваат европските политичари, а не македонските граѓани. Каде сме ние како општество во оваа приказна? Од прогласувањето на независноста и осамостојувањето на Македонија, нашите политичари и општественици никогаш јасно и недвосмислено не ги искажаа своите ставови. Доколку Франција и Емануел Макрон продолжат да бараат „правда“ за бугарските уцени, тогаш треба јасно да им посочиме дека не сакаме да бидеме дел од сојуз што поведува сметка за екстремен национализам, шовинизам и иредентизам. Впрочем, ова нема да биде во противречност со нашите вредности, бидејќи македонската идеологија отсекогаш била демократска, слободарска и антифашистичка....

И да не се соблазнуваме од тоа што изјавата на премиерот Ковачевски во главниот град на ЕУ беше дадена на чист македонски јазик. Не грижете се, ќе ја разберат сите. Има доволно професионалци што ќе го преведат говорот како што треба. А и ЕУ одамна има колку сакате лекторати за македонски јазик, така што во Европа македонскиот добро го разбираат, со векови. Но употребата на македонскиот јазик и потребата од негово преведување е уште еден доказ за нашата посебност, уште едно камче во мозаикот дека не сме она што некој сака погрешно да нѐ претстави, да нѐ присвои, да нѐ уништи Конечно дојде добра вест од Софија, која ќе ги затопли заладените односи меѓу двете држави и двата народа што вековно живееле во мир, слога и југомагнат. Официјалната бугарска власт ѝ дозволи на фудбалската репрезентација на Македонија да може да игра во своите стандардни црвени дресови, што е голема отстапка, бидејќи и Бугарите кога играат настапуваат во црвени дресови. Од Македонија не се бара ништо дополнително, освен една мала ситница, а тоа е да имаат една ситна зелена апликација под амблемот на фудбалската федерација, во знак на благодарност кон бугарскиот народ, кој, ете, дозволил да играме во бојата што е традиционално нивна, а ние, неблагодарници, побрзавме да ја присвоиме. За неупатените, зелената боја е бојата на шорцевите во традиционалната бугарска спортска комбинација. Но, благодарение на мудрата политика, ете, се надмина и овој спор, за кој со месеци се расправаше на тајните состаноци на високите делегации на двете земји, а не беше обелоденет сѐ до вчера, кога ние имавме чест први да ѕирнеме во тајните тефтери на бугарските преговарачи, кои тие ги заборавија во една скопска кафеана. Среќата сакаше ние да влетаме во кафеаната веднаш по бурната дискусија меѓу двете делегации околу тоа чија е шопската салата, односно која ракија е подобра. Бидејќи не беше постигнат консензус за ова прашање, тоа се остави за разгледување на следната средба во Пазарџик, каде што се очекува и тоа да се испазари добро и конечно да се симне од дневен ред. Ви изгледа неверојатно? Мислите дека ова е фикција? Интересно. А не ви изгледа како фикција кога некоја слична папазјанија ќе дојде од Софија. Тогаш како кленови на дудинка се залетуваме сите, па се впрегнува армијата на ботови да ја брани или да ја напаѓа конструкцијата од никаде и од никого непотврдена, туку само пуштена како пробен балон. И она што е уште позагрижувачки, еден куп луѓе на кои обично може да им се верува, луѓе со интегритет, влегуваат во расправа при толкување на фактите што не се факти, туку список на желби. Но и во таквиот хаос ние знаеме да направиме ред. Во една таква крајно хаотична атмосфера на крајно поларизирано општество, во кое се чинеше дека одиме во Брисел „на колење“, каде што ни се подготвува „француска обработка“, одеднаш добивме мало сонценце на слободата, мала искра што дава надеж дека не е сѐ потонато. Не навлегувајќи во поширока елаборација на изјавата на премиерот Ковачевски во Брисел, овој пат би се задржале само на клучните зборови – дека предлогот што ни беше понуден, во оваа форма, не е прифатлив за Македонија. Наедно премиерот побара почит за лингвистичкиот, културниот, етничкиот и историскиот идентитет на македонскиот народ. На тој начин премиерот конечно ѝ кажа на Европа што и како размислува македонскиот граѓанин. Ако не им ги нацрта, барем им ги навести црвените линии на Европејците, кои се дрзнаа да ни кажуваат што и како можеме да правиме, сега и во иднина, ако сакаме да влеземе во нивното друштво. Притоа, во домашната јавност за таквата уцена од „високото друштво“ се користеа странски учени зборови, како на пример преседан, во обид да се објасни целата ситуација. Но како да заборавивме дека ние во убавиот македонски јазик имаме многу посоодветни зборови, од кои некои не се за објавување во сериозен весник, па овој пат ќе ги прескокнам. Но знам дека добро ви се познати, бидејќи секој од нас ги употребува дома кога ќе слушне некој нов бисер од бескрајната листа на бугарски барања што добиваат европска обланда, демек доаѓаат од Брисел, а всушност се крчкаат во Софија. Токму затоа, бидејќи најголемиот дел од нас има јасно изграден став кон предлозите што доаѓаат од каде што доаѓаат, зборовите на премиерот прозвучеа гласно. Точно дека тој нема многу дипломатско ниту државничко искуство, ниту, пак, е докажан во некакви политички борби. Но овој пат покажа дека има слух за гласот на народот, за гласот на државата што ја претставува. Можеби доцна, но веројатно и не е доцна. Како и да е, неговите зборови, од името на македонскиот народ, македонските институции и македонската држава, одекнаа силно во Брисел. И доста е од нас. Нека ни се јават кога ќе расчистат тие со себе. Мажи ли се, жени ли се или хермафродити? По ваквата јасна изјава, какво било ретерирање ќе биде беспредметно, односно би значело политичко самоубиство. Но, од друга страна, тоа е силна и јасна порака до бугарската јавност пред сѐ, а потоа и до европската. И да не се соблазнуваме од тоа што изјавата беше дадена на чист македонски јазик. Не грижете се, ќе ја разберат сите. Има доволно професионалци што ќе го преведат говорот како што треба. Но употребата на македонскиот јазик и потребата од негово преведување е уште еден доказ за нашата посебност, уште едно камче во мозаикот дека не сме она што некој сака погрешно да нѐ претстави, да нѐ присвои, да нѐ уништи....

Прекрасно време за љубов, бакнежи, предлози. Какви сега предлози? Па, француски предлози. Мора да е, тогаш, тоа љубовен предлог. Онака, секси предлог. Непристоен предлог? Сигурно започнува со бакнеж. Француски бакнеж. Бакнеж од некоја фем фатал? Или смртоносен бакнеж. Од Дијаболик. Од Фантомас. Од Арсен Лупен. А потоа оргија Се преправи Америка во Русија, па излезе на улица за да ја сретне и плаши Европската Унија. Не очекуваше дека ќе налета токму на Македонија преправена во Нордистан, која исто така тргна да ја најде ЕУ, ама за да ја моли да ја земе кај себе. Нордистан толку се исплаши од Америка преправена во Русија, што му падна фотошопот и така обезличен панично влета во првата куќа што се најде на патот. А таму Албанија само што се преправи во Западна Бугарија, со намера да го зеза истиот тој Нордистан. Во меѓувреме, Бугарија се преоблече во Источна Албанија со истата намера, да го плаши Нордистан, ама налета на Србија преправена во Европската Унија, која не ја сфати шегата на Бугарија, па гадно се степаа, токму во мигот кога тука поминуваше Русија преправена во Америка со намера да тера подбив со ЕУ. Сето тоа од прозорец го гледаше Европската Унија преправена во нацистичка Германија и ништо не ѝ беше јасно. Во тој миг на другиот прозорец се појави Данил Хармс преправен во Путин, ја здогледа ЕУ преправена во нацистичка Германија и ја праша: „Старице, ќе паѓаш ли ти од прозорецот за јас да напишам расказ?“ Од страв, ЕУ ја изгуби рамнотежата и падна од прозорецот право врз главата на Нордистан, кој бегаше од Албанија преправена во Западна Бугарија. Го виде сето тоа Америка преправена во Русија, па му подаде рака на Нордистан за да стане, ама овој крикна: „Не, не, не!“ И така Нордистан се разбуди од кошмарот. А надвор повторно сонцето изгреа на запад. Прекрасно време. Ем евроатлантски сончево, ем врне мед и млеко. Одвреме-навреме грми Таче. Ама тоа се милозвучни грмежи, не како злобни руски грмежи. Прекрасно време за љубов, бакнежи, предлози. Какви сега предлози? Па, француски предлози. Мора да е, тогаш, тоа љубовен предлог. Онака, секси предлог. Непристоен предлог? Сигурно започнува со бакнеж. Француски бакнеж. Бакнеж од некоја фем фатал? Или смртоносен бакнеж. Од Дијаболик. Од Фантомас. Од Арсен Лупен. А потоа оргија. Секс а ла Маркиз де Сад. Или ова е некој нов маркиз. Маркиз де САД? Со тоа блесаво прашање се разбуди Макрон, погледна низ прозорецот и виде како губи мнозинство во парламентот. Панично му се јави на Петков, мислејќи дека изгуби мнозинство заради Бугарија оти ја поддржа со француски бак… предлог, ама од другата страна на линијата, бугарскиот премиер горко плачеше. Него му паднале владата и небото врз глава. По краток разговор, низ солзи, двајцата заклучија дека Путин е виновен. Нормално дека Путин е виновен. Така кажа и Едвард Џозеф. Лошиот чичко Путин не сака Нордистан да влезе во ЕУ. Затоа и ја хушка Бугарија. Е, ама во исто време проамерикански наострениот аналитичар крикна, гледате како Америка ја казни Бугарија поради ветото за Нордистан? Видовте како Америте му ја срушија владата на Петков? Чекај сега, Русија или Америка? А ха, бателфилд Нордистан. Ма каква Украина, каков Севернодоњецк, тавариш Путин има само една опсесија, а тоа е Нордистан да не влезе во ЕУ. А ха, на Русите не им е никаков проблем Украина во ЕУ, како што се противат на нејзиното членство во НАТО, ама за Нордистан обратни им се аршините. За НАТО не им чуе, ама не сакаат бе нордистанците да добијат датум. А знаете зошто? Затоа што Русите се принципиелни. Нордистан двапати досега доби датум. Еднаш Зоки ни кажа од авион, а вторпат Кастриот поради тој ист датум донираше срце во Брисел и Вашингтон. Да, тој има две срца како што Нордистан има два датума. Е, ама, трет датум Путин не дава. Што е многу, многу е. Затоа тој и мести свои влади во Бугарија. Прво онаа на Борисов. Па, Американците го срушија, ама Вова им го подметна Петков, Трамп како што го подметна. И сето тоа со помош на Бетмен и жената мачка, како што си призна портпаролката на руското МНР. Да, да, Русија контролира, мести влади и тајно управува со многу НАТО-членки. Се сеќавате кога Франција, Данска и Холандија ни бапнаа вето? Е па, Путин ги контролираше. Еве и францускиот предлог. Онака склопен како Макрон да го препишал од бугарските администратори на Македонија во Втората светска војна. Некои непрокопсани ги нарекуваат фашисти, а гадови како мене ги именуваат како нацисти, оти не му слугувале на Мусолини, туку на Хитлер, ама сите ние заедно сме руски „рубља-патриоти“, бедници што измислуваат некакви „втори светски војни, нацисти, фашисти, холокаусти и геноциди“. Значи, францускиот предлог. Врвни светски аналитичари, како Ордановски, Бучковски, Малески, Колозова, Забрчанец, ни кажаа дека тоа е одличен предлог. А кога е одличен, тогаш гарант е проевропски, цивилизиран, поддржан од САД. Е, ама загрме Таче, го отфрли предлогот како лош, што значи дека тој проклет француски предлог е руски, напишан лично од Путин и подметнат кај Макрон од страна на другарот на Маркиз де Сад, Распутин. За оние што не знаат, Распутин е рефрен во една песна на „Бони М“ што го подметнаа тројца Владимири. Висоцки, Сорокин и, се разбира, неговиот правнук Путин. Важно, го најдовме виновникот за сите светски проблеми. Путин го предизвика глобалното затоплување. Ал Гор нè спаси. Веднаш потоа Путин ни приреди климатски промени. Во моментов Грета Тунберг војува со него и, како што ни кажуваат извори блиски до фронтот, ќе го победи како што азовсталците ја завршија мисијата и се повлекоа во руски затвори. Ни се заканува глад. Нормално, Вова е крив. Ние сега чекаме Мадона и Боно мајка да му расплачат правејќи концерт со кој ќе нè нахранат. Ама и зима доаѓа, па се најавува дека ќе измрзнеме. Русите се виновни, а кој друг? Тие го ишмркаа цел гас, ја испија сета планетарна нафта и ги пресадија на своја територија. Ама гадно се заебале. Нашата љубов кон европските вредности грее повеќе од секое парно. Во САД даноци растат, цени се креваат, сиромаштија се зголемува, ене и Тексас најавува отцепување. Е па, Путин е виновен. Тој уште од Трамп наваму владее со САД, ама кај и да е, Бајден ќе го заборави и Путин веќе нема да постои. Или кај нас. Зошто Нордистан е во катастрофична економска состојба? Зошто затворите се полни политички затвореници, а судот и обвинителството се без рејтинг кај граѓаните? Зошто нема доволно храна и енергенти, цените се ненормални, а платите мизерни? Затоа што Путин е виновен, нормално. Русјаков, не сери! Нордистан е моќна НАТО-членка, со норвешка економија, американска демократија и француска еротичност. Новото име ни ги плаќа сметките, се лекуваме бесплатно во ЕУ, а веќе сме и дел од вселенската програма на НАСА. Само уште САД да го спречат оној Путин да се преправа во ЕУ пред секој самит кога треба да ни дадат датум, за да не ни става вето и ете нè во клубот на елитните и убавите. Ама ние секогаш сме подготвени да му кажеме НЕ на Путин колку и да се преправа во ЕУ, Бугарија, Франција, Данска, за да нè збуни и исплаши....

Ивица Боцевски Земјата е дестабилизирана, а јавноста се наоѓа во коматозна состојба, шокирана од големината на најновото национално предавство. Меѓутоа, токму вакво време раѓа големи лидери и создава нови национални митови. Македонската историја сега одлучува кого и како да памети Постои ли излезна стратегија за Македонија по дипломатското фијаско во Брисел и по претставувањето на предлогот Ковачевски – Петков? Македонската влада лажела, и тоа дрско лажела. За цело време на француското претседателство течел преговарачки процес помеѓу Скопје и Софија, каде што се зборувало исклучиво за идентитетските прашања и за македонско приспособување кон неславната декларација на бугарското собрание. Слично како приказната за „сварената жаба“, Владата преговарала за да се дојде до строго дозирана бугаризација на македонскиот народ, со постепено укинување на сите негови идентитетски одредници, започнувајќи со бришењето на националната историја од учебниците за основно и средно образование, преку целосно преобликување на јавниот простор и на националните обележја, па заклучно со прифаќање дека македонскиот јазик е само една појавна форма на заедничкиот (или општиот, ако така милувате) бугарски јазик. Тоа е суштината на преговарачката рамка што ја усогласила владата предводена од премиерот Димитар Ковачевски, а со непосредно учество на министерот за надворешни работи Бујар Османи и на вицепремиерот за европски прашања Бојан Маричиќ. Покрај преговарачката рамка, оваа „дипломатска тројка“ го усогласила и првиот од серијата протоколи помеѓу македонската и бугарската влада, со кој веднаш „јуначки“ се поаѓа во разградување на македонската нација и нејзина бугаризација, во името на европската иднина. Не треба да имаме никакви дилеми што се случуваше во четвртокот во Брисел. Димитар Ковачевски појде таму за да се согласи со преговарачката рамка и „свечено“ да ги почне преговорите помеѓу „Северна…“ и Европската Унија, со целосно прифаќање на бугарските позиции, преточени во преговарачката рамка. Блескавиот спектакл на честитки од европските лидери требаше да биде покритие пред домашната јавност и замолчување на опозицијата и на скептичната јавност. За нивна несреќа, политичката криза во Бугарија им оневозможи да го направат последниот чекор, но тие пресериозно ги нарушија позициите на Македонија. Вчера бугарското Собрание го усвои предлогот Ковачевски – Петков, а со тоа и преговарачката рамка за Македонија, која во себе ја содржи декларацијата на бугарското собрание. Ова е огромен триумф за бугарската дипломатија. Иако со месеци Заев, Ковачевски, Османи и Маричиќ нè убедуваа дека Бугарија е изолирана во Европската Унија, сега полека се навикнуваме на суровата реалност дека бугарските услови станаа европски услови и дека „бугаризација преку европеизација“ стана политика на Брисел кон Македонија. Бугарите нема никогаш да отстапат од оваа освоена позиција, од овој нивни дипломатски успех, кој им го овозможи срамниот преговарачки процес на владата на Ковачевски. Далеку зад очите на јавноста, со целосно игнорирање на Собранието, со лажење, манипулирање и влечење за нос на сите граѓани, владата на Ковачевски, под дипломатската палка на Маричиќ и на Османи, ја одведе Македонија во бездна, подлабока од Лисабонската декларација од 1992 година. Ковачевски, Османи и Маричиќ ги разградија и оние „остатоци од остатоците“ на илинденска и асномска Македонија што преостанаа по црниот Преспански договор. Македонија е обесмислена како држава и разбиен е целиот македонски национален наратив, сврзувачкото ткиво на македонскиот народ и на македонската држава. Токму од тие причини, нужно е обединување на целиот отпор. Време е да заврши малодушноста, да им се стави крај на ситните препирки и препукувања околу небитни прашања, па целиот политички труд да се фокусира на една точка – одбрана на Македонија. Се разбира дека состојбата е тешка и дека Македонија никогаш не била во полоша состојба по нејзиното основање на 2 август 1944 година. Земјата е дестабилизирана, а јавноста се наоѓа во коматозна состојба, шокирана од големината на најновото национално предавство. Меѓутоа, токму вакво време раѓа големи лидери и создава нови национални митови. Македонската историја сега одлучува кого и како да памети. Ковачевски, Османи и Маричиќ веќе се ставија себеси во мрачните фусноти на македонската национална историја, но поглавјата со новите национални херои, со новите национални движења и со новите национални подвизи, сè уште не се испишани. Граѓаните сега очекуваат да биде кренат повторно бајракот на националната борба за слобода, за одбрана на македонскиот идентитет и зачувување на интегритетот на македонската држава. Совршено е јасна позицијата на партиите од македонската опозиција, каде што покрај стожерната ВМРО-ДПМНЕ, на браникот на македонските позиции се наоѓаат и Левица, Социјалистичката партија на Македонија, Демократската партија на Србите во Македонија и членките на коалицијата „За обнова на Македонија“. И покрај неговото одделување од главната опозициска матица, и Стевчо Јакимовски тврди дека ги одбива бугарските уцени. Меѓутоа, ќе мора да се вреднува и остриот и бескомпромисен настап по бугарското прашање и на поранешниот претседател Бранко Црвенковски, на независниот социјалдемократски градоначалник на Куманово, Максим Димитриевски, на предводникот на независната охридска социјалдемократска советничка листа Митре Велјановски, како и на многу други политичари од кругот на СДСМ што го кренаа својот глас против новото национално предавство. Не постои подобар момент за да се подаде рака и да се исчекори од политичките ровови ископани во изминативе 32 година плуралистичка политичка борба. Нашите внатрешни македонски политички разлики стануваат бесмислени доколку ја загубиме Македонија. Пред само неколку месеци бев дел од една иницијатива на македонските интелектуалци, која излезе со прогласот насловен „Македонизмот е легитимна еманципаторска идеја. Чуму ѝ е на Европа една размакедончена Македонија?“ Ние тогаш го надминавме клучниот расцеп од 2010-тите година, расцепот помеѓу „шарена Македонија“ и „патриотска Македонија“, затоа што ги видовме темните облаци што веќе се надвиснуваа над земјата. Прогласот беше дочекан на нож, затоа што веројатно не бевме подготвени да ја видиме големата слика и да ги согледаме последиците од врвицата кон која нè втурнаа Зоран Заев и Димитар Ковачевски. Денес нештата отидоа подалеку и од нашите тогашни најпесимистички прогнози. Од овие причини, јасно ми е зошто во средата спонтано се собраа стотици граѓани пред Владата на еден целосно некоординиран повик упатен преку социјалните мрежи. Оваа потисната енергија и гнев поради неправдата, овој нескриен отпор поради предавствата и владината согласност за бугаризација преку европеизација на македонскиот народ мораше некаде да излезе. Сега веќе никој не може да ги разубеди граѓаните во злокобните намери на владата на Ковачевски, скриени зад баражот лаги и манипулации. Како да му веруваме на премиерот Ковачевски дека го одбил предлогот што тој лично го преговарал? Како да им веруваме на Османи и на Маричиќ дека ги штитат македонските национални и државни интереси, кога излезе предлогот Ковачевски – Петков во јавноста, а и придружниот прв протокол за негова реализација? Опасноста не е помината, туку е само уште повеќе изострена. Затоа, ве повикувам сите, независно од вашата етничка припадност, од вашите политички стојалишта и филозофски гледишта, да продолжиме да се собираме секоја вечер пред Владата на Република Македонија, во 19 часот, да продолжиме да ги искажуваме нашиот револт и несогласување со погубните национални политики, па секојдневно да го претвораме просторот пред Илинденска б.б. во нов „Плоштад на Слободна Македонија“, место каде што ќе излеземе од политичките ровови, ќе си подадеме рака, повторно ќе се запознаеме, за да ја одбраниме нашата украдена татковина Македонија. „Се гледаме секоја вечер во седум навечер пред Влада…“ Автор: Ивица Боцевски...

Историски момент за Украина – темно за Балканот. Со вакви тонови во влијателни европски медиуми беа сумирани резултатите на уште еден ЕУ-самит, од кој иритираните и фрустрирани лидери на земјите кандидатки во Западен Балкан повторно заминаа со горчливо сознание дека не се поканети да ја почувствуваат топлината дури ни во претсобјето на заедничкиот европски дом. Чекањето продолжува во чекалната зад портите на ЕУ. Добиј ги најважните вести, бесплатно на Viber „Неверојатно важен сигнал“. Така ја оценија европските лидери историската одлука да им се одобри кандидатски статус за членство во ЕУ на Украина и на Молдавија. Но, едновремено, се изразуваат и надежи дека и долгогодишните западнобалкански кандидати „ученици“ ќе се приклучат кон таквото расположение, сфаќајќи го големото значење на историскиот миг. Не треба да се затвораат очите пред војната во Украина, која ја зголеми брзината на процесот на ЕУ-проширувањето. Се разбира, потребно е јасно да се манифестира европска поддршка за Украина. Тоа никој посебно не го оспорува. Но прашањето за двојните ЕУ-аршини и понатаму останува невешто потпикнато под тепихот. И Босна и Херцеговина, како дел од Европа, беше погодена од војна па и до ден-денес не може да добие кандидатски статус. Критериумите според кои се димензионира „брзата лента“ на патот кон ЕУ очигледно не се исти за сите. Шведската премиерка Магдалена Андерсон изрази уверување дека постои разбирање меѓу земјите во Западен Балкан за „неверојатно важниот сигнал“ и големото значење на одлуката за Украина и Молдавија. Разбирање веројатно постои. До извесен степен. Но ако во рамките на ЕУ се присутни различни брзини на доближување кон интеграциите, при што за некого тркачката патека постојано се издолжува, додека некому му се дозволува од половина патека да ја започне трката, тогаш „разбирањето“ станува дискутабилно прашање. ЕУ-лидерите практично си аплаудираа самите на себе кога ја соопштија едногласната одлука за одобрување на кандидатскиот статус на Украина и Молдавија. Тоа е всушност историска пресвртница, бидејќи мошне долго во ЕУ не можеле да се согласат дури и да го споменат зборот „членство“ во односите со поранешните републики на Советскиот Сојуз. Но, руската војна против Украина ги потсети владите на ЕУ-членките дека ризикуваат да го изгубат и влијанието на Балканот, отворајќи го просторот за иницијативи од Русија, Кина и Турција, затоа што не се исполнети ветувањата од 2003 година за европската перспектива и членството на земјите во Западен Балкан. Токму затоа ЕУ-лидерите од повеќе земји ги интензивираа турнеите низ главните градови на Балканот, обидувајќи се да го оживеат повеќегодишното запоставување на прашањето за европската перспектива на регионот, барајќи начини за надминување и решавање на конфликтите и блокадите што ги закочија дури и малите чекори во доближувањето кон ЕУ. Најмногу ЕУ-посети се случија во Софија, но од нив произлезе само очајнички обид да се убеди Бугарија да го крене ветото против започнувањето на преговорите на Македонија за членство во ЕУ. Освен очајнички обид, според примерот на францускиот предлог, и пригодно повторување на дискусијата во Брисел околу потребата ЕУ да го укине правото на вето на земјите членки во доменот на надворешнополитичките прашања, ништо похрабро и „подраматично“ не можеше да се слушне во европските кулоари. „Заморот од проширувањето“ се чини уште некое време ќе останеше запретан и затскриен во дувлата во Брисел, доколку не се случеше руската инвазија на Украина. Еден од мотивите на претседателот Путин да ја нападне Украина беше да го запре проширувањето на НАТО. Но, резултатот сепак го покажа спротивното, со оглед на молбата на Финска и Шведска да се зачленат во Алијансата, иако моментно е нејасно кога тоа би можело да се случи. Друг важен ефект во однос на геополитичкиот развој, што исто така не соодветствува со амбициите на Путин, е фактот дека ЕУ успеа да се обедини и да воведе санкции против Русија. А освен тоа, ЕУ сега е на пат да се зголеми, отворајќи ја прегратката за бившите советски републики. Франција е една од земјите што долго беше скептична околу проширувањето кон Исток. Тоа мошне добро се виде кога на ред за започнување преговори дојдоа Македонија и Албанија. Но кога претседателот Макрон и канцеларот Шолц седнаа во возот кон Киев, изразувајќи добредојде за Украина во ЕУ, се случи пресврт. Цела низа ЕУ-членки потоа ја поддржа таквата определба. Во последните години се случија повеќе работи што влијае на гледиштата и дискусиите околу ЕУ-проширувањето. Земји членки од Источна Европа беа посочени како црни овци, кои не ги почитуваат критериумите и барањата за функционална демократија, правна држава и пазарна економија. Очекувањата за забрзано демократизирање и суштински реформи во источноевропските земји не се остварија. Според некои анализи една од причините што значајно придонела Британците да ја напуштат ЕУ, е токму ЕУ-проширувањето кон Исток. Кога е во прашање Украина, во која се случи отцепување републики и инвазија на руски трупи, се слушаат поинакви тонови. Критиките против запоставените реформи и непочитувањето на европските вредности во источноевропските ЕУ-членки, стивнаа по започнувањето на руската инвазија. Но, додека ЕУ-лидерите неволно се потсетуваа на своето ветување од пред две децении за членството на земјите од Западен Балкан, Путиновиот режим се вгнездуваше во влијателни партии во повеќе земји, а придонесе и кон продлабочувањето на владината криза во Бугарија. Ефектот од тоа беше ЕУ-самитот за Западен Балкан да заврши како фијаско. И не само тоа. Путиновата долга рака не допира само до Софија, туку се чини дури и до Брисел....

Просто неверојатно е дека воопшто правиме муабет за можно прифаќање или неприфаќање на рамка за бришење на еден народ; нас самите! Онака, лагано, секој ден, тој муабет, со илјада причини зошто да или не. Го правиме муабетот… Неверојатно! Фб линк...

Од старт неколку битни нешта. Македонија уште во 1991 во целост преку речиси сите најзначајни политички субјекти, а со целосна тогашна поддршка од народот одлучи да се стреми но европска и атлантска воена и економска интеграција. Целите тогаш беа да живееме во плурализам, демократија, пазарна економија и можноста сите Македонци да се обединат во една држава, без граници. Од 1991 навака, имавме многу предизвици. Околни воени конфликти, криминална приватизација и распродавање на јавните добра, внатрешни немири, промена на устав во неколку наврати, и за крај промена на името на државата ради спорот со Грција, на насилeн начин, само за влез во НАТО, барем за сега како што гледаме. Сето тоа, без никакви гаранции, ниту пак реципроцитет од другата страна, исто како што сега се тера процесот со Бугарија. Се ова што ни се стави на маса, вчера, денес, и во изминатиот период, покажува неколку нешта. – Прво, дека Европската Унија не е она на кое се надевавме, дека е заедница на вредности и народи, сплотени независни држави кои почитуваат различност. Врелиот костен е кај нив. – Второ, дека механизмот за проширување и примање нови членки е дефектен, и дека секогаш оној кој прв влегол има можност да се изживува и да ги малтретира новите, за да си ги исправи сопствените историски или идеолошки утки. Тоа мора да се смени. – Трето, дека не ни е потребна ЕУ за да не среди и оправи, или само за да кажеме дека сме во неа, туку ни треба функционално општество, слично како Швајцарија, Исланд, Норвешка, кои не се во ЕУ, а се вредност самите по себе. Но правецот сепак е тој кон кој се стремиме, со или без ЕУ. – Четврто, дека немаме национални линии, дека немаме функционална дипломатија, дека имаме многу малку, речиси ич пријатели, и дека самата Европа не’ не цени и почитува, туку гледа како проблем кој мора да се реши, на наша штета. Самата Европа не покажува дека е кадарна, ниту има знаење и капацитет да решава спорови. Само потврдува дека доколку не е влијанието на САД, како своевиден светски полицаец, кој постојано отвора и затвора теми, самата воскреснува некои идеи заглавени во 19тиот и почетокот на 20от век, кога се уште одлучувале братучеди од некои кралски семејства. Она што денес се кажа во Бугарското Собрание само покажува каде стои моментално Бугарија како држава. Народот си е во ред. Обичниот Македонец и обичниот Бугарин, особено оној со македонски корени, еден со друг, проблем немаат. Проблемите ги креираат очигледно оние на кои етникумот и националноста им се професија, па мораат да креираат спор, затоа што доколку истиот ги нема, тие ќе останат без лепчето. Соработка мора да има. Култура, образование, спорт, здравство, преку гранична и општинска соработка, инфраструктурно поврзување, но да се кажа цврсто и строго, дека на тема македонски јазик и дали тој постоел или не, или бил дијалект, тука простор за преговори нема. Дека разликата за историски теми, и историски ликови е нешто кое треба сеопфатно да се разговара, како долгогодишен помирувачки процес, а не вака, на ниво на некои комисии, во кои од бугарска страна има ликови кои и покрај нивната стручност, тераат политика. Бугарското општество дефинитивно е многу по лоботомирано и затруено од нашето, по прашањето на соседниот народ. Ние пак си имаме наши болести и бубачки, кои произлегуваат од некои претходни пропаганди, но и како рефлекс од нападите кои ги трпиме, па возвраќаме. Нашиот медиумски простор е во целост контаминиран со содржини од Србија и од Косово, музички исто така, но и пропагандно. Концептот за Отворен Балкан времено ги задоволува етничките приказни на Албанците и на Србите, но дефинитивно не и на Македонците. Вон Македонија, најголем дел Македонците се во Бугарија и Грција, така да логична е македонска аспирација да биде кон ЕУ. ЕУ стремежот останува тука, но пред се идејата дека мораме да ја зачуваме унитарноста на државата, јазикот, културата, идентитетот, обичаите. Она што го потпишавме со Грција беше сериозен удар, но наше е дали ќе се покориме и ќе потонеме, или ќе се воздигнеме посилни. Бугарската Влада падна, денес ја изгласаа декларацијата за дозвола за откочување на преговори. Дали и колку ќе се најде начин процесот да продолжи, без да бидеме унаказени како народ и обезличени, ќе видиме следните денови. Еве ги дополнувања на Бугарија за предлогот на Франција, кои беа вметнати при гласањето кое помина со 170 гласа ЗА: – Појаснување на текстот на нацрт-заклучоците на Советот за да се обезбеди вклучување на Бугарите во уставот на МКД во одредбите во кои се споменуваат и другите народи, на рамноправна основа со овие народи – Подобрување на предложената нацрт-преговарачка рамка и нацрт-заклучоците на Советот, со цел појасно да се одрази фактот дека ништо во процесот на пристапување на Македонија во ЕУ не може да се толкува како признавање од страна на Република Бугарија на постоењето на македонскиот јазик. – Гаранции дека добрососедството останува хоризонтален критериум во текот на процесот на пристапување на Mакедонија кон ЕУ, за чие спроведување Европската комисија треба да го информира Советот пред секоја меѓувладина конференција – Вклучување на референца од Договорот за добрососедство од 2017 година и записници од состаноците на Мешовитата меѓувладина комисија во врска со одобрувањето на заедничките позиции за меѓувладините конференции ЕУ-МКД од Советот на ЕУ. Како ќе се тера понатаму, останува да видиме. Како Македонија ќе го тера процесот, дали ќе го продолжи или запре, не знаеме, но речиси е сигурно дека со оваа владејачка структура е завршено и кај нас, и дека треба некоја нова Влада, со нови сили, кадри и идеи, да се обиде да ги заштити националните интереси, а Македонија да ја интегрира со остатокот на Европа. Но, ќе мора да покажеме знаење, стабилност, искуство, моќ за преговарање и секако цврсто да стоиме зад се што не дефинира и како народ и како севкупна нација. Македонија пред се’! Александар Ристевски...

Вчерашната изјава на шефот на Француската република која ја има една од најстарите и најдобри дипломатии на светот ги покажа фрустрациите на Париз предизвикани од неисполнетите ветувања на еден човек и неговиот протеже кои ја доведоа Македонија во катастрофална ситуација во однос на евроинтеграциите. За жал наместо да им се лути само на тие што го лажеле, Макрон според навредливиото именување на Македонците како Северномакедонци е фрустриран и од реакциите на македонската јавност која спречи Македонија да влезе подлабоко во бугарските канџи. Освен што ги навреди Македонците нарекувајќи ги Северномакедонци Макрон меѓу редови ни откри дека актуелниот премиер Ковачевски и претседателот Пендаровски не ги смета за релевантни соговорници затоа што друг политичар го влече конците во позадина. Тој политичар неслучајно е единствениот ,,Северномакедонец” споменат вчера во изјавата на Макрон. Се вика Зоран Заев и се претставува како бизнисмен и хуманист кој има своја фондација. Да постигнеше вчера Макрон успех ќе имаше логика да се заблагодарува на наводни храбри политичари, но во дипломатскиот дебаклот тој сигурно не го спомена Заев за да му рече фала туку за да му каже дека се чувствува излажан од него. Нема да биде ни прв ни последен. Што точно пренесе вчера МИА од прес конференцијата на Макрон во Брисел и што според искусни дипломати навистина порачал францускиот претседател? ,,Тој ја поздрави храброста на некои лидери на Северна Македонија како Зоран Заев, кој го смени Уставот и името на државата. -Една земја членка со задоцнување побара промени, рече Макрон за Бугарија, но додаде дека ЕУ не може да се преправа дека тие не постојат и истакна дека има политичка криза во Бугарија. Тој го пофали и премиерот на Бугарија, Кирил Петков за неговата политичка храброст”. Неспоменувањето на Ковачевски во ист контекст според дипломатските протоколи значи дека тој за Макрон не е храбар но и дека е целосно неважен. Повеќе искусни дипломати со кои зборував велат дека со споменувањето на Заев Макрон не сакал да му се заблагодари туку да искаже револт затоа што предходно најверојатно токму Струмичанецот му ветувал дека владата на СДСМ на чело со Ковачевски ќе го прифати катастрофалниот француско-бугарски предлог. Макрон вчера всушност ни покажа уште еднаш дека Ковачевски е поставен од Заев на чело на владата да ги спроведе сите ,,дилови” на екс лидерот и премиер. И да не беше бугарското ,,не” за предлогот и огромната реакција од македонската јавност Заев преку Ковачевски ќе успееше да ја дотолчи Македонија во смисла на евроинтеграциите и идентитетот. Ковачевски вчера беше присилен да оди контра Заев надевајќи се дека може да продолжи со нормално водење на владата иако секој нормален политичар по понижувањето од Макрон кој откри дека премиерот е само маша во рацете на Заев денеска ќе дадеше неотповиклива оставка. Наместо тоа ,,Пи-Ар маговите” на СДСМ кои до вчера горделиво најавуваа прифаќање на францускиот предлог денеска планираат лажна оставка од Маричиќ и Османи која што треба веднаш ќе биде одбиена од Ковачевски, односно Заев. И двајцата посочени се дел од тимот на екс премиерот кој од позадина владее со Ковачевски и со владата, а кои според ветувањата на ,чесниот” Струмичанец, ако го истуркаат Француско-бугарскиот пеколен план еден ден требало да станат шеф на државата и на владата. Со Ковачевски, Османи, Маричиќ и владата Заев можеби ќе владее уште малку, но јасно е дека со Македонија, нема никогаш повеќе да владее....

Фашизоидните бугарски барања, повеќе од оправдано, кај секого од нас предизвикуваат емотивна реакција. Но, одговорни луѓе (не евтини популисти, а бајаги се намножија деновиве) кои сакаат добро на својата држава и својот народ, немаат право на брзи и емотивни реакции. Напротив. Мораат да се обидат да изнајдат рационално и оптимално решение. Но не и решение по секоја цена !!! Токму заради иднината на сопствениот народ и држава. Дури од кога ќе ги исцрпат сите можности, тогаш и само тогаш, можат да го дадат дефинитивниот одговор. Свесни дека во меѓувреме ќе добиваат критики од јавноста. По цена и на сопствениот рејтинг или дури и на своите политички кариери. Македонската држава нема друга алтернатива, освен ЕУ. Но, ЕУ која е принципиелна и еднаква за сите. И за оние кои се членки и за оние кои тоа допрва ќе станат. Тоа нешто, во моментов, ЕУ за жал, за нас неможе да го обезбеди. Токму затоа е и НЕ за францускиот предлог (веројатно работен со најдобра волја и намера од претседателот Макрон). Искрено се надевам, дека некој во Бугарија конечно ќе запали светло и ќе им стави огледало на ѕидот. За кога ќе се разбудат од Санстефанскиот сон, да можат да видат дека не сме исти !!! Ниту сме биле, ниту ќе бидеме !!!...

Бугарија во 21 век сака да зборува за историја… Бугарија во 21 век сака да зборува за нашиот народен идентитет… Бугарија во 21 век сака да го оспорува идентитетот на македонскиот народ… Бугарија во 21 век секојдневно го оспорува македонскиот јазик… Срамота ! … Од тука натаму има две патеки: Првата, да научите дека за тоа не сакаме да зборуваме… Втората, ако веќе инсистирате немојте да мислите дека ние немаме прашања за вас и вашата историска “вистина”… … За почеток еве само малку прашања и дилеми на кои и вие ќе мора да одговорите: 1. На кој јазик зборувале Бугарите кога дошле на Балканот? 2. Како тоа вашиот јазик го нарекувате бугарски кога тој не е тоа, има словенски корен и потекло, а не бугарски? (Има само 10 бугарски зборови во вашиот јазик) 3. Дали вашето прво царство е словенско или бугарско? 4. Дали културолошки и цивилизациски сте со потекло Словени, Траки, Мизи или Бугари? (Сите четири многу различни едни од други) 5. Дали вашето второ царство е словенско или влашко? 6. Дали вашите преродбеници зборуваа дека сте наследници на Александар Македонски? (Паисиј Хиландарски на пример) 7. Дали до 1850 година во поголем дел од Бугарија населението се пишувало за грчко, а на северо-западот за српско? (Видете ги турските пописи) 8. Дали вашата револуционерна организација е воспоставена на територија на Романија и Србија? (Е таму е, а не во Бугарија) 9. Дали вашиот народен херој Георги Раковски имал и српско и грчко име и презиме и себеспознавање? (Поповиќ на пример, како што е роден) 10. Зошто Бугарија не даде помош на Кресненското, Разловечкото и Илинденското востание? (Вашата армија не се интересираше, а нели викате дека сме еден народ) 11. Дали Бугарија го потпиша Букурешкиот договор за распаѓање и поделба на Македонија? 12. Дали ги предадовте најголемиот дел од Македонците на владеење на Грција и Србија? 13. Дали во ПСВ вашата армија употребуваше неконвенционално оружје бомбардирајќи ја Битола? 14. Дали и зошто Ополчението во ПСВ во тек на војната го пративте да војува на Тракија, а не во Македонија? 15. Дали во вашиот Парламент уште пред ВСВ има дебати, дискусии и признанија за посебноста и засебноста на македонскиот народ и јазик? 16. Дали во Македонија имаше отпор и војна помеѓу Македонците, предводени од партизанските одреди кои носеа имиња на илинденците, од една страна и бугарската армија од другата страна? 17. Зошто во Бугарија се пеат македонски песни, а во Македонија никогаш не се пееле песни за Ботев, Левски, Раковски, Стефан Караџа, за Русе, Видин, Габрово? 18. Зошто во нашиот фолклор и преданија никогаш ги немало Аспарух, Асен, Ботев или Левски? 19. Дали во историјата во последните 10 века има записи за населување на Бугари во Македонија или па сосема обратно има населување на Македонците во Бугарија? И уште многу прашања… … П.С. Ние сакаме да соработуваме и да одиме напред кон иднината, ама немојте да мислите дека сме спремни да бидеме нечии вазали и прислужници, зошто нашите од минатото рекле: “Ние Македонците не сме Срби, ни сме Бугари, ами просто Македонци.”...

Прво, да бидеме на чисто. „Храбриот“ Ковачевски не го отфрли францускиот предлог, туку само го одби во „оваа форма“. А дека агонијата продолжува, Таче го издаде Французинот и творец на истиот тој предлог. Се вика Макрон, оној кој ја фали храброста на Заев и умешноста му за менување Устав и не’ вика „северомакедонци“. Му посакуваме многу такви „храбри“ земјаци, ама прво нека си одбере страна од светот за придавка… Дволичноста на Емануел е бескрајна, толку хуманистички тиради за војната во Украина паралелно со одобрување и поддршка на класичен идентитетски геноцид на Македонците проследено со громогласно одобрување на бугарското антицивилизациско изживување?! Аха, прикаската за вавилонската блудница во нововековно хипокризично пакување. Добра комбинација, дволичниот Макрон и безличниот Таче, спотер-лик без образ, гордост, чест и ни трунка достоинство, кои доаѓаат во израз кога е во друштво на Макрон и Рама. Куку нас со вас… Второ. Не, Таче и бандата не ја навредија македонската/вашата/нашата интелигенција со лажгите и калкулаците околу безобразниот француски предлог. Едноставно, ја покажаа сопствената/нивната/северџанската. И, зарем помисија дека некој нормален во Македонија поверува дека Ќуран и неговата владина болумента не го имаа добиено нити видено францускиот предлог? Да, помислија пустите, но само и само оти толку им сече. Да не се лажеме, гарант владините дилајли за ступиден и ветен ДАТУМ и на невидено параф на некој бланко-француски договор веќе имаат и ставено. Демек, Макрон и ЕУ бандата си ги земале Петков и Гергана до себе, па без никакво знаење на Ковачевски и неговиот најверен и омилен аѓутант Османи си склепале некакво таму документче? Ај тоа, ама откако го стокмиле, ни помалку – ни повеќе, го испратиле само во Софија, ама никако и во Скопје? Штеделе на поштенски марки ли? За колкави ајвани не’ сметаат овие политички дунстери? И да, Заевци не ја потценуват интелигенцијата на својот народ, туку водени од својата минус 33 интелигенција ни нудат една безобразно глупава прикаска, поевтина здравје, цврсто убедени дека ќе им помине. Со сесрдна помош на нивната тазе помакедончена шарена пи-ар болумента во медиумите, НВО секторот, аналитичари, експерти, тафтабити и други опортунистички бубашваби. Заевите новооверци… Искрено, не ве зачуди ова нагло помакедончување на комуњарските новинари и стратези? Не да ве зачуди, гарант и вам ви го побуди оној ист инстант-нагон кој го почуствува секој вистински Македонец. Нагон за повраќање, за блуење од евтинотијата на чопорот лукративни крвоследници кои и сега, „на копче“ ко и секогаш, добија директива да ги перат своите стопани од Бихаќка. Дечки, македонштината не ви стои, патриотизмот уште помалку, не можеш да пееш илјадници хвалоспеви за навредливата глупоштија Северна и наеднаш да сфатиш дека си ја сакал Македонија, па дури и да ја браниш од Бугарите. Уште кама и кубур ви фалеа, аман. Тарантино вода да ви носи, поевтина прикаска немало нити ќе има. И, аман, сфатете веќе еднаш, дека Македонија, едноставно, не ви прилега, не ви стои убавицата. А тестот дали си или не си Македонец е едноставен, поедноставен здравје. Ако ти се блуе секогаш кога ќе ја слушнеш идиотската „северена“, Македонец си. Ако не, бркај работа, не си, никогаш не си бил и никогаш нема ни да бидеш. ТОЧКА. А вистината за инстант-помакедончувањето на Заевите нововерци и лажгите на нивниот новопечен трчи-лажи идол Таче е едноставна. Во реалноста, престолонаследникот и бандата која се самонарекува Влада цели шест месеци „преговарале“, т.е. цмиздреле, целивале нозе и се колнеле дека ќе дадат се’ само за да добијат ступиден ДАТУМ за да докажат дома дека демек нешто работат . Така, политикантите прифатиле се’ што треба и не треба (второто повеќе) за да дојдат до најништожниот, најбеден, најсрамен и најантимакедонски ФРАНЦУСКИ договор, за кој до последно лажеа и тврдеа дека не го ни добиле. Статива! Ги зезнаа, прво ги отепа македонската опозиција која (не верувам случајно) покажа многу народ на улица малку пред договорот, а потоа и прва го обелодени истиот тој договор кој Заевци „го немаа видено“, ги дотепаа нивните поддржувачи кои ги расчеречија на ФБ и по телевизии, а крајниот удар им на Заевци им го зададе бугарската колешка-марионета Петков кој трасна сосе влада пред да можат со две раце да го прифатат. Се зезнаа јако само ултра-угодувачите Сашо, Васко и Бучко. И не, ни сега не сфатија дека пушењето е штетно по здравјето… И покрај се’, Тачевци чекаа до последно, убедени дека ќе се случи чудо и дека Брисел ќе најде начин за да ги протурка низ некоја мала врата, со „европско знаменце“ ко што тие ги протуркаа сите неевропски бизнис-закони во Македонија. Пак, статива. Чекаа до последно, ко мисири што вика народот. Аха, ете од каде Таче е Ќуран! И би Ќуран кој само го отфрли предлогот во „ваква форма“, но не и целосно. Мислите дека е случајно што никој во ЕУ не го сфати сериозно и тоа што Макрон и натаму се надева на решение/попуст на Таче? Датум ска. Нит ќе има. И не, Ќуран не сфати дека испадна мисир и дека бадијала се избрукаа и се согласија дека ќе стават бугарски плочки пред Самоил, дури и насмејани ќе се сликаат со нив в раце, не сконтаа дека непотребно испаднаа суруши кога рекоа ДА за менување учебници. И не мислете дека конечно увидоа дека џабе ќе продадеа јазик, историја и она трунка гордост, чест и достоинство што остана во Македонија. Не се така наштимани пустите. И, замисли, и покрај се’, наспроти сите понижувања и гадости во предлогот кој е ЕУ-поддржан израз на бугарскиот шовинистички аздис и желби преточени на хартија, Тачето не рече јасно и гласно НЕ?!?! Го отфрли само во „оваа форма“, алудирајќи дека видоизменет, зашминкан, со мал фејс-лифтинг и нема да му биде така лош?! И додека Заевите нововерци и есдеесовски пера со патетични тиради и торжествен тон го славеа „непокорот“ на престолонаследникот и орно со две раце пишуваа епови за неверојатната храброст на мисирот поради чиј кукавичлук обелеа косите на многу Македонци, во оправдан уплав дека Ковачевски и покрај сите идиотизми и антимакедонизми во него ќе го потпише забеганиот договор, една работа остана да виси во воздухот. И да смрди, надалеку… Она грдо чувство дека бевме и се’ уште сме на ивица на провалијата, дека со еден е… потпис ќе се сруши куќата во која живееме, дека останувате без здив, дека вриете, се вадите од такт и од кожа и пукате по шавови, непогрешлив осет дека еден сомнителен лик кој не ни смееше да стане премиер ја имаше и ја има во раце судбината на цел еден народ, неговата историја, револуционери, јазик и се’ што ни е мило ем драго. Грдиот трепнеж и неизмерна болка од фактот што со еден обичен, беден потпис тој ист Таче можеше и може да направи многу огромни белји. Малку фалеше, а грдото чувство се’ уште е овде … Не, немаше и нема да не уништи ниту нас, ниту Македонија, ни македонштината. Тоа се обични глупости, тоа можат само да го сонуваат Радевци и Мицотакиевци, бадијата сесрдната помош од Бихаќка. Проблемот е во континуитетот на нанесениот срам, гнев, бес, чемер и сржба од новиот удар кој така ноншалантно ќе ни го нанесеа и се“ уште можат да го нанесат Заевци со овој забеган потпис за отпис на македонштината од кој за малку куртуливме. Часови, не денови беа во прашање. И повторно се… Велат, секое зло за добро. Епа, ајде, ова да ни биде ука, ама голема. Да ги тргнеме овие антинационални бандити од влада, да им ја ускратиме можноста да не доведуваат во ситуација да паѓаме во национален транс и пак да им се заблагодаруваме на Бугарите што им паднала владата, оти можеби следниот пат нема да ја имаме таа среќа. Да не се лажеме, ако веќе не потпишал, безличниот Таче до крајот на месецот поттикнат од вљубениот во Заев дволичен Макрон можеби ќе потпише. Со насмевка, разбира се. Оти мора така, поинаку не бива, теледиригираните кукли како него не решаваат за ништо. Само потпишуваат, беспоговорно, без емоции. Може пак ќе не спаси дилајлата Трифонов или суртукот Константинов? Јок, Бојко се испазари за слобода и ни ја смести, а Емануел и натаму чека на одобрување од бугарскиот парламент. Не бадијала, Петков таму ја адресираше одговорноста и изимот за „предлогот“, нели? Замислете само, влада во оставка на Петков и влада на Ковачевски која никогаш и не смееше да стане влада да ни го земат јазикот, историјата и македонската иднина? Не дај Боже, да се надеваме дека оној со далечинското за теледиригираните „харвардовски“ кукли во Скопје и Софија има барем уште троа скрупули или, поверојатно, слаби батерии… И уште по ДА, ако не во јуни, Ќуран следниот пат во септември, октомври, декември ли, гарант ќе потпише. Ајде, да не се кладиме, туку да превенираме уште една таква антимакедонска шанса, оти крајно време е да му го земеме пенкалцето (моќта и власта) со кое потпишува (потпушува не случајно има само една буква разлика) и набргу да го отпишеме од Влада, а потоа да го запишеме на забрзан курс за македонска историја, а следно и во историја. Бојата на историските страници каде ќе „обитаваат“ со монархот Црпко и компанија ја знаете…...

Без оглед што и да се случува во соседна Бугарија во следниот период, треба да е јасно дека Декларацијата во бугарското собрание ќе остане „Свето писмо“ за сите сегашни и идни бугарски политичари, за век и навек. Крајно време е и овдешната јавност да престане да се занимава со случувањата на бугарската политичка сцена, да почне да ги притиска домашните политичари да работат на подобрување на состојбите дома, наместо да ја ставаат земјата во подредена положба во однос на Бугарија заради некаква неизвесна условена европска иднина. Чесно е да се каже дека Бугарија е завршена приказна, Македонија ѝ подаде рака, Софија врати со непријателство и со навреди. Ако ЕУ е друштво во кое зачленувањето зависи од бугарските наместо од европските критериуми, влез во таква Унија не ни е потребен. Таа Унија е повеќе бугарска отколку европска Ниту по 15 години членство во Европската Унија, Бугарија не успеа да се европеизира и да покаже лидерство во евроинтегративните процеси меѓу земјите од Западен Балкан, туку, напротив, покажа дека е новиот лидер во ретроградните процеси, започнати уште во втората половина на 19 век. Однесувањето на Бугарија е резултат на погрешниот европски пристап кога во членство се примаа држави само заради геостратегиски причини, а не поради исполнети критериуми, па затоа таквите европски недозреани членки сега го покажуваат сиот гниеж од кој се зафатени одвнатре и, згора на тоа, се обидуваат сопствената гнилост да ја претстават како нешто здраво и добро. Тоа е таа лицемерна Бугарија, земја-членка на Европската Унија, која со години држи во заложништво еден цел народ, забранувајќи му сопствен идентитет, јазик и историја, нешта што не соодветствуваат со европските вредности на кои Бугарија се обврзала кога го потпишувала Договорот за пристапување во ЕУ. Последниве денови македонската јавност е сведок на „театарот“ што се одвива на бугарската политичка сцена и драмолетките на шоуменот Трифонов, на патриотските изблици на Борисов, на продавањето институционална магла од страна на Петков, сето тоа дополнето со повремена појава на понекој бугарски европратеник, за кого најголемо национално предавство е отстранувањето на ветото за Македонија, а не децениското ограбување на бугарскиот народ. Сето ова наведува на една работа, дека што и да се случувало во Бугарија, во минатото, сега, но и во иднина, една работа останува константа – нивната опседнатост со Македонија. Кога пред неколку месеци дел од овдешната јавност во новиот бугарски премиер Кирил Петков виде прозападно ориентиран политичар, школуван на престижниот Харвард, се создаде впечаток дека можеби тој конечно ќе се оттргне од шинелот на Живков и ќе почне да ја гледа големата слика, за една европска Бугарија, која ќе ги турка соседните земји во прегратките на Европа, ќе гради искрени и пријателски односи, ќе ги развива економијата, инфраструктурата, културата и сета можна друга соработка со нив. Но се покажа дека тој бугарски шинел уште мириса на Сан Стефано и продолжува да ги опива сите бугарски политичари, без оглед дали биле школувани на Харвард, Оксфорд, Беркли и каде уште не. Па, така, Петков многу брзо прозападниот и европски наратив го замени со старата плоча, дека нема македонски народ пред 1944 година, дека македонскиот јазик е бугарски дијалект, а историјата треба да биде онаква каква што ја посакуваат бугарските историчари. Во таа насока може да се протолкува и неодамнешната одлука на Бугарската православна црква, која наместо да покаже православна големина и да ја прифати МПЦ-ОА во канонско единство во духот на христијанството, си даде слобода да биде „кума“ на Македонската православна црква. – Светиот синод ги разгледа писмата на вселенскиот патријарх Вартоломеј и српскиот патријарх Порфириј во врска со каноничниот статус на Православната црква на С. Македонија и, по спроведеното гласање, одлучи: Бугарската православна црква – Бугарска патријаршија со благодарност кон Бога и духовна радост ги прифаќа решенијата за подигање на шизмата и влегува во канонско и евхаристичко општење со Православната црква на С. Македонија. Прашањето за името на Православната црква на С. Македонија треба да биде дополнително разгледано – наведоа од БПЦ. Очигледно она „Македонска“ и „Охридска архиепископија“ им се трн во окото на Бугарите, кои очигледно „спорните“ термини си ги резервираат за нивните романтични соништа од минатото. Повеќе од јасно е дека никој во Македонија не треба да се залажува дека некогаш работите во Бугарија ќе се променат и дека ќе почнат да дуваат некакви демократски ветришта таму. Сега се најавуваат можни избори за септември, но кој и да дојде на власт ќе свири по истите ноти што ги диригира Радев, а кои ги напишал некој уште во Сан Стефано и кои и натаму гласно одѕвонуваат во ушите на секој бугарски политичар. Едноставно, бугарската позиција во однос на Македонија е зацементирана уште пред повеќе од 100 години и нема човек во Бугарија што ќе има храброст да го промени тоа. Уште полошо е што ниту има желба за такво нешто. Моменталната политичка криза е само добро исценирана претстава, преку која Софија сака да покаже кооперативност пред европските партнери, но во суштина само купува време да ја остави Македонија што подолго надвор од секакви европски процеси и буквално да ја доведе во ситуација на европска бесперспективност и економско осиромашување. Тоа е тајното сценарио на Софија, да ја исцрпи, малакса и потоа полесно да ја приграби земјава под свој „патронат“, слично како „администрирањето“ за време на Втората светска војна. За сето тоа придонесе и анемичноста на ЕУ, која дозволи нејзина членка да се однесува хегемонистички и неевропски кон земја кандидат. Флоскулите од типот дека крајно време е да се промени начинот на консензуално одлучување се повторуваат од еден на друг европски самит, но во суштина никој не повлекува чекор во таа насока. Затоа, без оглед што и да се случува во соседна Бугарија во следниот период, треба да е јасно дека декларацијата во бугарското собрание ќе остане „Свето писмо“ за сите сегашни и идни бугарски политичари, за век и навек. Крајно време е и овдешната јавност да престане да се занимава со случувањата на бугарската политичка сцена, да почне да ги притиска домашните политичари да работат на подобрување на состојбите дома, наместо да ја ставаат земјата во подредена положба во однос на Бугарија заради некаква неизвесна условена европска иднина. Чесно е да се каже дека Бугарија е завршена приказна, Македонија ѝ подаде рака, Софија врати со непријателство и со навреди. Ако ЕУ е друштво во кое зачленувањето зависи од бугарските наместо од европските критериуми, влез во таква Унија не ни е потребен. Таа Унија е повеќе бугарска отколку европска. Не ни е потребна и домашната патетика од типот дека ако останеме без европска перспектива, тоа е лошо за земјата. И без ЕУ-перспективата, повторно утре ќе огрее сонцето, само што тоа ќе биде „ново сонце на слободата“. Конечна слобода од сите бугарски уцени, конечна слобода од европското лицемерство и патетични изјави, конечна слобода од илузиите (ако некој воопшто ги имал) дека Бугарија некогаш ќе ѝ стане вистински искрен пријател на земјава. Македонизмот опстојал низ многу историски премрежиња, па, така, ќе опстои и сега. Наше е да покажеме дека Македонија е вистинска европска држава, пред сѐ заради своите граѓани тука. Ниту за Софија, ниту за Брисел. Тие го загубија својот кредибилитет. Тие го погазија наследството на Шуман....

Родени во година на славното Информбиро, кога Тито му рекол НЕ на Сталин, растени со колективизација, низ општествени бури, стопански и општествени реформи, економски кризи и трансформации, меѓу динари и денари, меѓу долари, марки, евра и други валути, остарени и уморни од реформи и транзиции Пред извесно време ми се јави другар ми Бојан Ивановски од Ресен да ми соопшти дека нашата школска генерација ќе одбележува 55 години од матурирањето, од завршувањето средно училиште. Тој е главниот организатор на сите средби. Има цел тефтер со телефони и адреси, се јавува по три-четири пати. Лесно му е сега со мобилниве. Тие разговори ги будат спомените, а некои филозофи велат дека човек без спомени е како бел лист хартија. Кога се делевме од школските клупи имавме 19, сега се брчкаме меѓу 74 и 75 години. Родени во држава во создавање, заминуваме од овој свет со чувство на држава пред можно распаѓање. Тоа би било второ распаѓање по животот во заедницата со другите југословенски народи. Живот поминат во две држави, Југославија и Македонија, со неочекувани промени на устави и закони, во три општествено-политички системи – комунистички, социјалистички и капиталистички. Малку за државата, многу за еден човечки живот. Годините ни формираа нов изглед на лицата и создадоа нови промени и проблеми: побелени коси, ќелави глави, старечки болести, виење во колената, празнини во паметењето, проблеми со видот, болки во желудникот, стенчена простата. За она другото, збор не станува. Мнозина што беа меѓу нас се простија од овој земен свет, некои се загубија по европски земји, многумина патот си го најдоа по Америка, Канада и Австралија. Таму имаат нови семејства, за нивните деца или внуци, родниот крај на родителите е само место од бајките. Ако се прави некоја статистика, нема занимање со кое не се занимавале тие од мојата генерација. Во град, во село, секој(а) имал некоја професија, занает, работа, плата. Вака или така, сме придонесувале за развој на општеството, сме воспитувале деца, сме создавале или граделе институции. Сега му тежиме на Фондот за пензиско, а, богами, и се крстиме во него. Ние сега сме неговите деца, иако сме дедовци, кои најдобро друштво наоѓаат во своите внуци. Ги викаме матурски вечери, а во овие години најчесто ги одбележуваме дење. Нема веќе музика, пиење и пеење, се нижат само усни спомени, сведоштва дека некогаш сме биле млади, бодри, разиграни, полни надеж за подобро утре. И кобајаги во чудо се прашуваме како поминаа толку години. Не видовме кога остаревме во независна држава, во која имаше и војна и пресврти што беа незамисливи. Ако е за утеха, да кажеме дека некој рекол: „Да не беа броевите, не ќе знаевме колку години имаме!“ Родени во година на славното Информбиро, кога Тито му рекол НЕ на Сталин, растени со колективизација, низ општествени бури, стопански и општествени реформи, економски кризи и трансформации, меѓу динари и денари, меѓу долари, марки, евра и други валути, остарени и уморни од реформи и транзиции. Остануваат сеќавањата. Имаше тогаш, во ученичките денови, другарство, чесност и скромност. Не се делевме по социјален, национален, семеен или селско-градски статус, кој бил петкаш, кој врвел со кецови, кој бил богат, кој сиромав. Подоцна секој си избра место на живеење, изгради свое семејство, свој дом, си имаше своја приказна. Секој си стана ковач на својата среќа, избирајќи професија, занимање или брачен другар. Но остана чувството на некаква меѓусебна припадност до денешен ден. Низ текот на годините политички ги одживеавме (и преживеавме) Тито и Лазо, Киро и Борис, Бранко и Ѓорге, Грујо и Заев. И сите други што ја водеа Македонија во изминатите 80 години. Долг е тој список, поголемиот дел од нив е избришан од меморијата, не со намера туку по сила на мајката природа. Сега дискутираме кога и со кого било подобро или полошо. Општо земено, си го губиме времето, чукаме празна слама, тупиме без потреба. Ниту нешто може да направиме, ниту може нешто да смениме. Сега други се млади, нивна е одговорноста, кај нив се стапот и камшикот. Сепак, виси одговорот на прашањето што направи мојата генерација генерално во државата Македонија. Кој е нејзиниот придонес во општеството, во политиката, во економијата, во науката, во уметностите, во спортот? Како може да се оцени – како успешна, неуспешна или промашена? Не велам изгубена, зашто убеден сум дека не беше таква. Што можеше да стори, а не направи? Што направи, а не требаше да го стори тоа? Дали со доаѓањето на независноста беше прегазена, маргинализирана и елиминирана од помладите? Имаат ли истите тие млади некаква почит кон повозрасните, кон придонесот во многу сфери? Дали и за луѓето, како што е за предметите, важи природната постапка според која „сѐ што е старо се фрла на отпад“? Треба да се верува дека секој си го има својот одговор. Во матурските вечери сите бевме среќни на ист, а тажни на свој начин. Ја делевме среќата со сите, ја криевме тагата од другите. Првата матурска вечер во многу нешта и за многу нешта беше навистина прва. На првото танго. На првите слободно испушени цигари без криење. На првите додворувања, бакнежи или сексуални откритија. Ноќ за првото пијанство и утринската тешка глава. Прва можност професорот да не те гледа од високо, класниот да го чувствуваш како другар. Бевме колективно блиски, уживавме во еднаквоста. Матурските вечери на мојата генерација сѐ уште не беа натпревар на гардероби, фризури, шминки и штикли, на семејни докажувања за политичкиот, социјалниот и материјалниот статус на родителите. Немаше купување гардероба во Рим, Лондон, Виена или Дубаи, далечни предели беа и Белград и Солун. Цело богатство беше да носиш фармерки шверцувани од Трст, како што беше непријатно девојките да се напрскани со бугарски парфем. Времето на мојата средношколска генерација беше друго време. Помирно, порелаксирано, посигурно, побезбедно. Без искушенија што носат тешки последици. Но кога е човек млад не помислува на староста, кога е остарен живее со сеќавањата од младоста. Каква и да била, ама била младост – лудост. Сегашните матурски средби, матурски годишнини, минуваат низ желби за здравје и можеби за уште едно среќавање, што е пожелно, но не е сигурно. Порано ги славевме, сега само ги обележуваме, со спомени и за оние што не се меѓу нас. Средбите ги немаат некогашната страст и сласт, но ја задржале меѓусебната блискост, чувството на генерациска припадност, чувството дека некогаш, во некое време, си делел заеднички живот со некого, си имал заедничка историја. Во ист клас, во иста училница, училиште и град. Тие мигови, денови и години не се забораваат. П.С. Текстов ѝ го посветувам на мојата генерација од гимназијата „Гоце Делчев“ од Ресен. Убеден сум дека преку горенапишаното може да се препознае цела генерација на средношколци во Македонија што матурираа во 1967 година од минатиот век. [email protected]...

Проф. Звонимир Јанкулоски Стравот доаѓа од фактот дека оваа власт го надмина својот хибриден карактер. Сега е во фазата на анократија, или полудемократија, како форма на владеење што е лабаво дефинирана како дел демократија и дел диктатура, или како режим што ги меша демократските со автократските карактеристики. Тоа е оној убиствен и самоуништувачки коктел на неспособност и репресија зачинет со национално предавство Кога ќе си ја продадете совеста во политиката, заборавате на оној од кого го црпите легитимитетот. Се обидувате да не го видите, да не го перципирате неговиот број кога своето незадоволство од вашето практикување на власта го излева на улиците. Прашувајќи дали ви се случил народ, одбивате да го видите и чуете. Одбивате да се соочите со сериозното предупредување при толку народ дека како власт сте соочени со растечка криза на легитимитетот. Можеби и да се согласам со многумина аналитичари дека протестите сами по себе не се екстремно ефикасни во обезбедувањето на лидерите да се откажат од својата моќ и дека можеби најдобриот начин да се натера лидерот да го прифати поразот и да се повлече од функцијата е да го направите неговиот излез што е можно полесен и безбеден. Во комбинација со меѓународна поддршка, таквиот пристап би можел да биде она што ќе овозможи да се почитуваат желбите на луѓето за демократијата да може да биде навистина ефективна. Но кај нас во овој момент не може да се случи тоа. Не може и не смее. Цената за националното предавство мора да биде наплатена. Погазеното национално достоинство, понижениот народ мора да ја добие својата праведна компензација низ политиката. А тоа не е можно со безбеден и гарантиран излез на оваа политичка гарнитура од власта. Оној насобран народ од саботата нема и не смее да го дозволи тоа. Уличните протести започнаа како увертира во канализирањето на растечкото незадоволство од практикувањето на власта на оваа политичка гарнитура и верувам ќе се интензивираат во наредните денови и месеци. Тоа е оној отворен пркос на народот пред обидот власта да наметне автократско владеење, одбивајќи да се раководи од правилата на демократијата, узурпирајќи го политичкиот простор без поддршка од народот. Демократскиот колапс на државата под оваа власт мора да запре. Наместо оваа влада да постави кредибилен, конкретен и недвосмислен пат кон вистинска демократија, таа сè уште се надева дека нејзиниот спас ќе дојде однадвор. Се надева дека оние што ја октроираа ќе ја спасат. Наивно и незрело однесување во политиката. Со оглед дека никогаш не го прашувале народот, политичарите од власта мислат дека и овој пат, како многупати досега, ќе ја изиграат неговата волја. Дека преку нелегитимниот мнозински парламент ќе може да ја погазат волјата на мнозинскиот народ и ќе го држат заложник на својата неспособност. Невероjатно е колку оваа власт раководена од самонаречената „државотворна партија“ живее во минатото. Никако да излезе од шинелот на комунизмот. Едноставно не може. Таа е неговото чедо, непосакувано во демократијата. Колку пати досега нивната власт го руши митот дека демократијата е непогрешлива. Колку пати треба да грешиме за да ја научиме лекцијата дека на комунистите, па макар и реформирани, не треба да им се верува. А најмалку да им се даде шанса да владеат, зашто нивната власт е опасна авантура за општество. Една едвај ја преживеавме. Вторава изгледа не. Вторава нѐ води на пат на неповратно губење на државата. Предвремените избори се нужни да се прекине демократската парализа на македонското општество. Тоа изгледа е последен обид да се спаси македонското општество од понатамошната деградација на демократијата и последен обид да се запре процесот на националното предавство. Бидејќи луѓето гледаат дека неодговорната власт им дава приоритет на туѓите и личните интереси пред јавните, барањето за демократија на народот станува силно. Одбивајќи да се соочи со народот, оваа власт прави несмасни и очајнички напори да се држи до власта, што лесно може да доведе до радикализација на состојбата во државата и политичко насилство. Како тргнала, не е исклучено многу брзо и да се случи тоа. Стравот доаѓа од фактот дека оваа власт го надмина својот хибриден карактер. Сега е во фазата на анократија, или полудемократија, како форма на владеење што е лабаво дефинирана како дел демократија и дел диктатура, или како режим што ги меша демократските со автократските карактеристики. Тоа е оној убиствен и самоуништувачки коктел на неспособност и репресија зачинет со национално предавство. Затоа оваа власт не може и не смее да преживее. Практиката покажа дека помалку народ на улица предизвикал промена и предвремени избори, а не пак бројката од минатата сабота. Затоа, сега е моментот притисокот да расте за власта што мисли дека комунизмот сѐ уште живее во Македонија. Промената што се очекува да се случи треба да ја сруши и инсталираната комунистичка матрица за непроменливост на власта со која сѐ уште некои структури живеат во Македонија. Затоа, време е да си заминат. Да ги испратиме во историјата. Колку повеќе одложуваат толку ќе биде поболно. Аџилакот на оваа власт кон анократија и автократија, кој трае пет години, нѐ удави во филозофијата и методологијата на тиранијата и затоа треба обединување на сите Македонци што ја сакаат државата како демократска и независна да излезат и да ѝ пркосат на власта, за да се запре нејзиниот самоуништувачкиот аџилак. За добро на сите и за опстанок на државата Македонија. Проф. Звонимир Јанкулоски...

Ако некој заслужи колективна Нобелова награда за мир, тоа е македонскиот народ. На толку понижувања, премолчувања, негирања, поигрувања, исмејувања да се одговара со таков стоицизам не може друг. Простум пред неправдите, со грутка во грлото и со чемер во душата, но со исправен ‘рбет, со гордо крената глава, со јасна самосвест и со неисцрпна љубов кон својата Македонија. Како стоилјадна река ќе дотече пред Влада, колку да видат тие внатре на колкумина им е преку глава од нив и потем кроце ќе си замине, без ни тревка да згази. Порачувајќи им дека тука е, ги набљудува и да се вразумат, оти трпението му е на самиот крај, па да не ги однесе матната. Од Тиранската платформа до Францускиот предлог, нема кој не се обидува да му го одземе достоинството, да му наметне туѓа перцепција за сопственото минато, да му ги присвои хероите, да му ги исече крилјата, да спротивстави брата на брат, да му го испогани најсветото. Кој сè не проба и сè уште не се обидува да му го сосече коренот, да му ја сневесели сегашноста и да му ја уништи иднината. А тој одново и одново ќе се прекрсти, ќе му се пожали на Господа за злата судбина, ќе збере сила, ќе го бакне светиот крст и пак ќе го понесе на грбот. Со никогаш незгасната надеж дека патилата еден ден сетики ќе секнат и оти ќе изгрее сонцето и на неговата улица. Бадијала си играат подбишега со неговата мудрост, со коравите му раце со кои си ја крепи сè понесносливата живејачка, со трпението од искона до бескрајот. Само тој и никој друг на дуњава може да го поднесе неподносливото, да прости за непростливото, но и да памети како слон за сè што му чинат тие што до зла бога не чинат, а му се прават блиски и добронамерни. Разни тачиња и слични беззаби мачиња „предат“ додека шарлатани со јагнешка насмевка, а во волчешка кожа, им се потсмеваат и ним, и на државата што ја претставуваат, со дебилски и само ним смешни „шеги“. Самозамислени величини, а во суштина микротипчиња со макро амбиции на „европејско“ ниво, од безочни кочничари прекутрупа се нудат како спасители со еднострани понуди во вид на змиски отров спакуван во шарени бонбони. А тукашниве нивни инсталации, армија од (по)грешни луѓе на вистински места, „мудро“ молчат или лажат дека не чуле ништо за тоа. И сите топтан уверени дека овој народ нафта пие. Дека туку-така ќе му го сменат кодот и оти веќе од утре ќе се кажува тоа што не е само за да им угоди и да го остават намира. Забораваат притоа дека истиот тој народ „основното училиште“ го завршил уште со првата голтка мајчино млеко, дека растел со песните и со преданијата за јунаците, за предавниците и за душманите пренесувани од колено на колено, дека со вознес во срцето и со трепет во душата пее за Македонија, а со пркос и со нескриен презир скандира „Никогаш Северна“. Е тоа човек или го има и ќе го има до крајот на животот овоземен, или никогаш го немал и нема ни да го има. А огромното мнозинство од Македонците, сполај му на Севишниот, го имаат, и тоа многу повеќе од другите. Поради тоа што ама баш никој не бил толку оспоруван, обезличуван, омаловажуван, замолчуван, распарчуван, расселуван, па дури и физички уништуван како нив. Никој не бил присилуван да си го смени името, да се откаже од браќата отаде меѓата, од (пра)дедовците што пролеале крв за оваа света земја, за нивните (пра)внуци денес да не можат да ги слават како свои. Ама баш никогаш не му било лесно на Македонецот. Не му е ни денес, а сè укажува на тоа дека нема да му биде ни до крајот на светот и векот. И пак не би ги менувал себеспознанието, честа да се носи библиското име и да се вее барјакот на кој пишува „Македонија“. П.С. Благодарност до „Балкан бенд“ за инспирацијата за овие редови:...

Македонскиот национален развој е процес што е сличен на сите други слични национално-конститутивни процеси. Само е малку – потрагичен! Оти, за сето време се случуваше во услови на посегања од соседите, не само по територијата, туку и по душата македонска. Така, за наша жал, имаме продолжена македонска трагедија, која повеќе од сто и педесет години се влече зад нас и околу нас. Добиј ги најважните вести, бесплатно на Viber Во еден клучен период, во период на почетно оформување на таканаречениот македонски протонационализам (Хобсбаум), како најважна туѓородна фигура стои пред македонското прашање бугарскиот цар Фердинанд Кобурготски. Стои тој пред македонското прашање, стои тој кнез и цар бугарски, молчаливо и ладнокрвно, стои онака кралски чист, со својата царско-патријахална брада и мустаќи, со неекспресивно, восочно, празно и бесчувствително лице, со рибешките беземоционални очи, со своите негувани нокти на негуваните раце, облечен во својата царска одора, со златни синџири, воени ордени и дијамантски прстени, стои пред македонското прашање и е целосно индиферентен кон пискотниците и лелеците на македонското население. Ги слуша со години, со децении веќе, барањата за слобода на Македонија, но тоа него воопшто не го допира. Како што тие лелеци не допираа ниту до српските и грчките крунисани глави. Сите нив, единствено, ги интересира сопственото „национално обединување“ и заграбување на што повеќе од територијата на Македонија. За царот Фердинанд Кобурготски, „македонизмот“, кој е автохтона и автентична македонска национална идеологија, е антибугарски и, оттаму, целосно безвреден и неприфатлив. Тој е некаков злобен производ на руската и големосрпската пропаганда. Него, големиот цар што ги обнови Првото и Второто бугарско царство, го интересира само „барањето за автономија на Македонија“ под бугарска воено-политичка контрола, оти тоа е идеја и практична борба која води до присоединување на Македонија кон Бугарија. Сè друго надвор од таа големоцарска и големобугарска експанзионистичка цел е туѓо и непријателско. Упростено кажано, за Царот и неговата политичка, воена и врховистичка камарила, постои само едно националистичко и експанзионистичко клише: Санстефанска Бугарија. Од таа големобугарска санстефанска фикција, ќе произлезат две-три бугарски национални воени катастрофи, меѓутоа, во свое време, на неа ќе се „навлечат“ мнозина „македонски револуционери“ од организацијата на Татарчев, Матов, Гарванов, Александров и Михајлов. Тоа е причината на трагичната македонска поделба на централисти и врховисти. А, тоа е и главната причина што македонскиот политички сепаратизам од почетокот на дваесеттиот век, нема, правовремено, да израсне во национален, па Македонците, до ден денешен, ќе имаат проблеми со големобугаризмот и врховизмот во сопствената средина и во својот македонски национален развој. Имено, со право се зборува и се пишува дека појавата на „За македонските работи“ од Крсте Мисирков во Софија во деветстотини и третата е најјасен израз на македонскиот национален сепаратизам, кој долги години претходно се развиваше и кларифицираше низ македонската политичко-национална мисла. Но, настаните што се случуваа по излегувањето од печат на оваа круцијална книга за македонскиот национален развој, се исклучително важни за разбирање на целата идна „македонска трагедија“. Оти, може да се каже без да се погреши, дека настаните од декември деветстотини и третата се политичка ликвидација на македонската национална програма за долги години нанапред. Тие настани, односно запленувањето и уништувањето на книгата, како и заканите по животот на Мисирков од „активисти“ на Организацијата македонска, го елиминираа човекот што го продолжи националното дело на Ѓорѓи Пулевски, односно човекот што на преминот на двете столетија, осмислено и бескомпромисно, водеше научно-истражувачка дејност и национална политика против мистификациите на соседните големодржавни пропаганди и за конституирање и афирмација на одделниот македонски национален идентитет. По тие настани, како што се знае, Мисирков емигрира во Русија, а ВМОРО, со одредени исклучоци, пред сè, во оној дел што се именува како „левица“ и „санданисти“, се фузира со Врховниот комитет и директно и нескриено се стави во служба на бугарската политика кон Македонија. Функција што најјасно беше видлива за време на Балканските и Првата светска војна со директното вклучување во бугарската царска армија, но доволно видлива и во периодот меѓу двете големи војни кога, преку наводната „борба за независна Македонија“ ја водеше бугарската битка за ревизија на Версајскиот договор и поместување на границата на Бугарија на запад. И, ако синтагмата „македонска трагедија“ може со нешто да се илустрира во тој предасномски период, тогаш тоа, сигурно, е оваа опишана епизода со Мисирков од декември деветсто и трета, оти таа е „идеално“ македонска, во смисла дека е своевидна катарза на чистата македонската национална мисла преку печатењето на книгата која ќе го осветлува патот на идните поколенија национални македонски борци, а истовремено и страшен политичко-национален пад, бидејќи нејзе и нејзиниот автор, ги уништуваат оние кои, наводно, се борат за слободата и автономијата на Македонија. Попатно кажано, оправдувањето на ваквиот антимакедонски чин, бугарските националисти и пробугарските македонски врховисти го прават преку обвинувања дека Мисирков е велепредавник што работи за српски интерес и платен руски конфидент. Слични во својата произволност, лажливост и глупавост се и денешните големобугарски инвекти кон македонизмот и македонистите. Во наредните години единствено низ санктпетербуршките и одеските улици се јавува и егзистира вистинското и неизвалкано македонство. Скоро сето останато, повторно со одредени индивидуални исклучоци и револуционерни струи како серчаните на Сандански, што само себе се „продаваше“ за македонска борба, до триесеттите години на дваесеттиот век беше во интерес на соседните големодржавни проекции. Таа дезилузија ние Македонците, кога-тогаш, ќе мора да ја проживееме, иако е многу болна, бидејќи треба да ни сруши многу наши „револуционерни“ митолошки претстави. Како и кога ќе го направиме тоа, е прашање што е дел од нашата сегашна и идна национално-политичка свест, односно зависи од нашиот однос кон она што историски се нарекува македонско национално прашање. Се знае, како и денес, така и во минатото, при решавањето на кој било сегмент од македонското национално прашање соседните балкански држави на Македонија, заедно со нивните странски ментори, редовно одговараа со жестока националистичка пропаганда и вооружени конфронтации на македонска почва, но и терористички ликвидации низ европските и светските метрополи. Денес, повторно мора да се спротивставиме на антимакедонските закани и уцени што ни се случуваат од фашисоидната бугарска политичка елита, поддржана од неонацистите низ Европа преку борбеност, мудрост и непоколеблива одбрана на македонското национално достоинство. Оти, реално, само така можеме да продолжиме со нормалниот македонски национален развој и со изградба на македонската држава, која ќе биде по мера и во корист на сите нејзини граѓани....

Дали ова значи дека и Преспанскиот договор и рушењето на Република Македонија и прогласувањето на Северната дивотворба сте можеле да ги спречите, ама не сте сакале? Каква МАКЕДОНСКА историја и јазик од пред Втората светска војна ни признава Преспанскиот Договор и Северната Дивотворба, за разлика од она што ни го оспорува Бугарија? Дали вистинскиот проблем е што од Бугарите сеуште барате доволно манипулативен избор на зборови, со кои би го ублажиле стадото што не чита повеќе од два-три збора наеднаш? Или во тоа што сте процениле дека во Република Македонија, бугарофобијата наследена од српско е посилна од што е македонштината? фб објава...

Ројтерс институтот за студии по новинарство при угледниот Универзитет Оксфорд неделава го објави Извештајот за дигитални вести за 2022 година. Овој извештај, но и неколку други регионални и домашни релевантни истражувања, покажуваат дека и во светот, и во регион�